وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ جولدارى
باتىس - قازاقستان وبلىسى
ءبورلى نەگىزگى ورتا قازاق مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
مايمانوۆ نۋركان دجانىبەكوۆيچ
تاقىرىبى: وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ جولدارى
ماقساتى: باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ءتىل بايلىعىن دامىتۋ بارىسىندا جۇمىستاردى ۇيىمداستىرۋ ارقىلى ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ؛ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ساباقتارىندا جاڭا تەحنولوگيالاردى قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ تانىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ، قازىرگى قوعام تالابىنا ساي وي - ءورىسىن دامىتۋ، شىعارماشىلىعىن كەڭەيتۋ، تەرەڭ ءبىلىمدى، باسەكەگە قابىلەتتى تۇلعانى جاساۋ؛ بىلىمگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ؛ وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن كوتەرۋ؛
كۇتىلەتىن ناتيجە: وقۋشىنىڭ تانىمدىق كوكجيەگى كەڭەيەدى، شىعارماشىلىق بەلسەندىلىگى ارتادى، جاڭا تاپسىرمالاردى ورىنداۋ كەزىندە ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋگە ۇيرەنەدى، وقۋعا دەگەن ىنتا - ىقىلاسى ويانادى؛
مازمۇنى
1. كىرىسپە
2. جاڭا وقىتۋ ءادىس - تاسىلدەرى ارقىلى قازاق ءتىلىن مەڭگەرتۋ جولىندا وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ.
3. قازاق ءتىلى ساباعىندا وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ جولدارى
4. «ادەبيەتتىك وقۋ» ءپانى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ نەگىزىندەگى جۇمىس تۇرلەرى.
5. قورىتىندى
6. پايدالانىلعان ادەبيەتتەر
كىرىسپە.
ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ 2012 جىلعى 27 قاڭتارداعى «الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق جاڭعىرتۋ – قازاقستان دامۋىنىڭ باستى باعىتى» اتتى قازاقستان حالقىنا كەزەكتى جولداۋىندا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى جاستارعا جالاڭ ءبىلىم بەرىپ قانا قويماي العان بىلىمدەرىن ءومىردىڭ ءتۇرلى جاعدايلارىندا پايدالانا الۋدى ۇيرەتۋى كەرەك ەكەندىگىن باسا ايتىپ، ۇكىمەتكە وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن دامىتۋدىڭ بەس جىلعا ارنالعان ۇلتتىق شارالار جوسپارىن دايىنداۋ جونىندە ناقتى تاپسىرما بەرگەن بولاتىن.
وسى تاپسىرمانىڭ نەگىزىندە ماۋسىم ايىندا ۇكىمەتتىڭ 25 ماۋسىم 2012 جىلى №832 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن «مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ساۋاتتىلىعىن دامىتۋ جونىندەگى 2012 - 2016 جىلدارعا ارنالعان ۇلتتىق ءىس - قيمىل جوسپارى» قابىلداندى. ۇلتتىق جوسپاردىڭ ماقساتى – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ساۋاتتىلىعىن دامىتۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ بولىپ بەلگىلەنگەن.
وقۋشىلارىنىڭ ساۋاتتىلىعىن دامىتۋدا وقۋ باعدارلاماسىنداعى ءاربىر ءپاننىڭ ءرولى زور. سونىڭ ىشىندە قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىنىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە. وسى رەتتە، وقۋشىعا حالىقتىڭ قوعامدىق ءومىرىن، ارمان - مۇددەسىن تانىتۋدا، ولارعا يدەيالىق - ساياسي، رۋحاني - ادامگەرشىلىك، ەتيكالىق - ەستەتيكالىق ت. ب. تاربيە بەرۋدە، دۇنيەگە كوزقاراسىن، مىنەزىن، جالپى مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋدا كوركەم ادەبيەتتى قۋاتتى قۇرالداردىڭ ءبىرى رەتىندە پايدالانۋ – ادەبيەت ءپانىنىڭ باستى ماقساتى بولىپ ەسەپتەلسە، ءتىلىمىزدىڭ وزىندىك قالىپتاسقان نورمالارىن، جالپى ايتقاندا گرامماتيكاسىن ۇيرەتۋ – قازاق ءتىلىنىڭ باستى مىندەتى بولىپ تانىلادى.
ءى. جاڭا وقىتۋ ءادىس - تاسىلدەرى ارقىلى قازاق ءتىلىن مەڭگەرتۋ جولىندا وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ.
«ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى جاس ۇرپاقتىڭ قولىندا، ال جاس ۇرپاق تاعدىرى ۇستازدىڭ قولىندا» دەپ ەلباسىمىز اتاپ ايتقانداي، وقۋشىلاردىڭ تالانتىن اشۋ – مەنىڭ كۇن تارتىبىمدەگى وزەكتى ماسەلەلاردىڭ ءبىرى.
بۇل ماقساتتاردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ساباعىمدا بەلسەندى وقىتۋ، ديالوگتىك وقىتۋ، سىني تۇرعىدان ويلاۋ ستراتەگياسى ساتىلاي كەشەندى تالداۋ، ءمان بەرىپ وقىتۋ تەحنولوگياسىن قولدانىپ كەلەمىن.
بەلسەندى وقىتۋدا قىسقا اڭگىمە، ويىن تۇرلەرى، سوزدىك ويىنى ت. ب. اتاۋعا بولادى. ءوزىم بەرەتىن 2، 4 - سىنىپتاردا ءمان بەرىپ وقىتۋ تەحنولوگياسى بويىنشا وقۋشىلاردىڭ وقۋ، تىڭداۋ، ايتۋ، جازۋ داعدىلارىن دامىتۋدامىن. كوبىنەسە توپتىق جۇمىس جاساپ، دوستىق قارىم - قاتىناستى نىعايتا وتىرىپ، ۇلتتىق بىرلىكتىڭ جاراسىمىنا جول اشامىن.
سونىمەن بىرگە وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق بىلىمدەرىن دامىتۋ ماقساتىندا ن. ورازاقىنوۆانىڭ «ساتىلاي كەشەندى تالداۋ» تەحنولوگياسىنىڭ ءتيىمدى جاقتارىن ايتقىم كەلەدى.
1. وقۋشىلارعا تەوريالىق ءبىلىم بەرەدى.
2. ءتىلىن دامىتادى.
3. ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى باعالاي بىلۋگە، قۇرمەتتەۋگە ۇيرەتەدى.
4. ىزدەنۋشىلىك، زەرتتەۋشىلىك ارەكەتىن ۇيىمداستىرادى.
5. وقۋشىنىڭ وقۋعا، بىلۋگە دەگەن ىنتا - ىقىلاسى ارتادى، ءبىلىم الۋعا ارەكەتتەنەدى.
5. ءى. قازاق ءتىلى ساباعىندا وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ جولدارى
1. دىبىستاردى تىركەستىرىپ ءسوز جاساڭدار؛
2. ءتۇسىپ قالعان بۋىندى تابۋ؛
3. ءتيىستى سوزدەردى تاۋىپ، سويلەمدى اياقتاۋ؛
4. «بەس جولدى ولەڭ»
5. بەرىلگەن سوزدەردەن ءسوز قۇراستىرۋ؛
6. سوزدەردىڭ ماعىناسىن تابۋ؛
7. سوزدەردى سايكەستەندىرۋ؛
8. ورنى اۋىسقان سوزدەردەن سويلەم قۇراپ جازۋ؛
9. سويلەمدەردەن ءماتىن قۇراستىرۋ؛
10. بەرىلگەن ماقالداردىڭ سىڭارىن تابۋ؛
11. ولەڭگە ۇيقاستار تاۋىپ، ولەڭدى جالعاستىرۋ؛
12. ولەڭ شىعارۋعا باۋلۋ؛
1. «اداسقان ارىپتەر» ويىنى.
دىبىستاردى تىركەستىرىپ ءسوز جاساڭدار.
ءبورلى نەگىزگى ورتا قازاق مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
مايمانوۆ نۋركان دجانىبەكوۆيچ
تاقىرىبى: وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ جولدارى
ماقساتى: باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ءتىل بايلىعىن دامىتۋ بارىسىندا جۇمىستاردى ۇيىمداستىرۋ ارقىلى ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ؛ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ساباقتارىندا جاڭا تەحنولوگيالاردى قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ تانىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ، قازىرگى قوعام تالابىنا ساي وي - ءورىسىن دامىتۋ، شىعارماشىلىعىن كەڭەيتۋ، تەرەڭ ءبىلىمدى، باسەكەگە قابىلەتتى تۇلعانى جاساۋ؛ بىلىمگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ؛ وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن كوتەرۋ؛
كۇتىلەتىن ناتيجە: وقۋشىنىڭ تانىمدىق كوكجيەگى كەڭەيەدى، شىعارماشىلىق بەلسەندىلىگى ارتادى، جاڭا تاپسىرمالاردى ورىنداۋ كەزىندە ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋگە ۇيرەنەدى، وقۋعا دەگەن ىنتا - ىقىلاسى ويانادى؛
مازمۇنى
1. كىرىسپە
2. جاڭا وقىتۋ ءادىس - تاسىلدەرى ارقىلى قازاق ءتىلىن مەڭگەرتۋ جولىندا وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ.
3. قازاق ءتىلى ساباعىندا وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ جولدارى
4. «ادەبيەتتىك وقۋ» ءپانى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ نەگىزىندەگى جۇمىس تۇرلەرى.
5. قورىتىندى
6. پايدالانىلعان ادەبيەتتەر
كىرىسپە.
ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ 2012 جىلعى 27 قاڭتارداعى «الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق جاڭعىرتۋ – قازاقستان دامۋىنىڭ باستى باعىتى» اتتى قازاقستان حالقىنا كەزەكتى جولداۋىندا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى جاستارعا جالاڭ ءبىلىم بەرىپ قانا قويماي العان بىلىمدەرىن ءومىردىڭ ءتۇرلى جاعدايلارىندا پايدالانا الۋدى ۇيرەتۋى كەرەك ەكەندىگىن باسا ايتىپ، ۇكىمەتكە وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن دامىتۋدىڭ بەس جىلعا ارنالعان ۇلتتىق شارالار جوسپارىن دايىنداۋ جونىندە ناقتى تاپسىرما بەرگەن بولاتىن.
وسى تاپسىرمانىڭ نەگىزىندە ماۋسىم ايىندا ۇكىمەتتىڭ 25 ماۋسىم 2012 جىلى №832 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن «مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ساۋاتتىلىعىن دامىتۋ جونىندەگى 2012 - 2016 جىلدارعا ارنالعان ۇلتتىق ءىس - قيمىل جوسپارى» قابىلداندى. ۇلتتىق جوسپاردىڭ ماقساتى – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ساۋاتتىلىعىن دامىتۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ بولىپ بەلگىلەنگەن.
وقۋشىلارىنىڭ ساۋاتتىلىعىن دامىتۋدا وقۋ باعدارلاماسىنداعى ءاربىر ءپاننىڭ ءرولى زور. سونىڭ ىشىندە قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىنىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە. وسى رەتتە، وقۋشىعا حالىقتىڭ قوعامدىق ءومىرىن، ارمان - مۇددەسىن تانىتۋدا، ولارعا يدەيالىق - ساياسي، رۋحاني - ادامگەرشىلىك، ەتيكالىق - ەستەتيكالىق ت. ب. تاربيە بەرۋدە، دۇنيەگە كوزقاراسىن، مىنەزىن، جالپى مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋدا كوركەم ادەبيەتتى قۋاتتى قۇرالداردىڭ ءبىرى رەتىندە پايدالانۋ – ادەبيەت ءپانىنىڭ باستى ماقساتى بولىپ ەسەپتەلسە، ءتىلىمىزدىڭ وزىندىك قالىپتاسقان نورمالارىن، جالپى ايتقاندا گرامماتيكاسىن ۇيرەتۋ – قازاق ءتىلىنىڭ باستى مىندەتى بولىپ تانىلادى.
ءى. جاڭا وقىتۋ ءادىس - تاسىلدەرى ارقىلى قازاق ءتىلىن مەڭگەرتۋ جولىندا وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ.
«ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى جاس ۇرپاقتىڭ قولىندا، ال جاس ۇرپاق تاعدىرى ۇستازدىڭ قولىندا» دەپ ەلباسىمىز اتاپ ايتقانداي، وقۋشىلاردىڭ تالانتىن اشۋ – مەنىڭ كۇن تارتىبىمدەگى وزەكتى ماسەلەلاردىڭ ءبىرى.
بۇل ماقساتتاردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ساباعىمدا بەلسەندى وقىتۋ، ديالوگتىك وقىتۋ، سىني تۇرعىدان ويلاۋ ستراتەگياسى ساتىلاي كەشەندى تالداۋ، ءمان بەرىپ وقىتۋ تەحنولوگياسىن قولدانىپ كەلەمىن.
بەلسەندى وقىتۋدا قىسقا اڭگىمە، ويىن تۇرلەرى، سوزدىك ويىنى ت. ب. اتاۋعا بولادى. ءوزىم بەرەتىن 2، 4 - سىنىپتاردا ءمان بەرىپ وقىتۋ تەحنولوگياسى بويىنشا وقۋشىلاردىڭ وقۋ، تىڭداۋ، ايتۋ، جازۋ داعدىلارىن دامىتۋدامىن. كوبىنەسە توپتىق جۇمىس جاساپ، دوستىق قارىم - قاتىناستى نىعايتا وتىرىپ، ۇلتتىق بىرلىكتىڭ جاراسىمىنا جول اشامىن.
سونىمەن بىرگە وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق بىلىمدەرىن دامىتۋ ماقساتىندا ن. ورازاقىنوۆانىڭ «ساتىلاي كەشەندى تالداۋ» تەحنولوگياسىنىڭ ءتيىمدى جاقتارىن ايتقىم كەلەدى.
1. وقۋشىلارعا تەوريالىق ءبىلىم بەرەدى.
2. ءتىلىن دامىتادى.
3. ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى باعالاي بىلۋگە، قۇرمەتتەۋگە ۇيرەتەدى.
4. ىزدەنۋشىلىك، زەرتتەۋشىلىك ارەكەتىن ۇيىمداستىرادى.
5. وقۋشىنىڭ وقۋعا، بىلۋگە دەگەن ىنتا - ىقىلاسى ارتادى، ءبىلىم الۋعا ارەكەتتەنەدى.
5. ءى. قازاق ءتىلى ساباعىندا وقۋشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ جولدارى
1. دىبىستاردى تىركەستىرىپ ءسوز جاساڭدار؛
2. ءتۇسىپ قالعان بۋىندى تابۋ؛
3. ءتيىستى سوزدەردى تاۋىپ، سويلەمدى اياقتاۋ؛
4. «بەس جولدى ولەڭ»
5. بەرىلگەن سوزدەردەن ءسوز قۇراستىرۋ؛
6. سوزدەردىڭ ماعىناسىن تابۋ؛
7. سوزدەردى سايكەستەندىرۋ؛
8. ورنى اۋىسقان سوزدەردەن سويلەم قۇراپ جازۋ؛
9. سويلەمدەردەن ءماتىن قۇراستىرۋ؛
10. بەرىلگەن ماقالداردىڭ سىڭارىن تابۋ؛
11. ولەڭگە ۇيقاستار تاۋىپ، ولەڭدى جالعاستىرۋ؛
12. ولەڭ شىعارۋعا باۋلۋ؛
1. «اداسقان ارىپتەر» ويىنى.
دىبىستاردى تىركەستىرىپ ءسوز جاساڭدار.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
