وركەندەر مەن بۇرشىكتەر
ساباقتىڭ تاقىرىبى: وركەندەر مەن بۇرشىكتەر
6 - سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وركەندەر مەن بۇرشىكتەردىڭ قۇرىلىسىنا جانە قىزمەتىنە تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ ءتىرى تابيعات تۋرالى اقىل - وي، ءبىلىم - بىلىكتىلىكتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىلىگى: وقۋشىلاردى تابيعاتتى سۇيۋگە، قورعاۋعا، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كومپيۋتەر، پروەكتور، سلايدتار.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ساتىلاي كەشەندى تالداۋ ءادىسى.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ
II. وتكەن ماتەريالداردى قايتالاۋ.
I. جاڭا ساباق:
وركەندەر مەن بۇرشىكتەر
1. انىقتاما
1. 1. وركەن – جاپىراعى مەن بۇرشىگى بار جاس ساباق.
1. 2. ديحوتوميالى(ايىر) بۇتاقتانۋ كەزىندە ەكى ەسەلەنىپ، ەكى وركەن بەرەدى.
1. 3. مونوپوديالدى بۇتاقتانۋ كەزىندە جوعارى قاراي ءوسۋى شەكتەۋسىز جانە جاناما بىلىكتەر وسەدى (شىرشا، سامىرسىن).
1. 4. سيمپوديالدى بۇتاقتانۋ كەزىندە نەگىزگى بىلىگى ءوسۋىن ەرتە توقتاتادى، ال جوعارعى جاعىنان جاناما بۇرشىكتەر شىعادى(گۇلدى وسىمدىكتەر).
2. وركەندەردى جىكتەۋ:
2. 1. نەگىزگى وركەن - تۇقىم بۇرشىگىنىڭ ۇرىعىنان داميدى.
2. 2. جاناما وركەن - جاناما قولتىق بۇرشىگىنەن داميدى.
2. 3. قوسالقى وركەن - قوسالقى بۇرشىكتەردەن داميدى.
2. 4. ۆەگەتاتيۆتىك وركەن - جاپىراق پەن بۇرشىك تۇزەدى.
2. 5. گەنەراتيۆتىك وركەندە - رەپرودۋكتيۆتى مۇشەلەر بولادى (گۇل، جەمىس، تۇقىم).
3. وركەندەردىڭ ءتۇر وزگەرىستەرى:
3. 1. تامىرساباق - جاپىراق شىعارمايتىن كوپ جىلدىق جەر استى وركەنى.
3. 2. ستولون - ۇزىن جاتاعان وركەن قابىرشاقتى جاپىراعى بولادى.
3. 3. تۇينەك - ساباقتىڭ ءتۇپ جاعىنداعى جەر استى قولتىق بۇرشىگىنەن داميتىن وركەننىڭ ۇشىنداعى بۇرشىك.
3. 4. پيازشىق - ءتۇرىن وزگەرتكەنشىرىندى، قىسقارعان جەر استى وركەن.
3. 5. تۇينەكتى جۋاشىق - جۋاشىققا ۇقساس وركەن.
3. 6. شوگىر - ءتۇرى وزگەرگەن وركەن، جاپىراعى قورعانىش قىزمەتىن اتقارادى.
3. 7. مۇرتشالار - ءتۇرى وزگەرگەن وركەندەر، ولار تىرەك، شىرمالعىش قىزمەتىن اتقارادى.
4. بۇرشىك - باستاپقى وركەن:
4. 1. توبەلى بۇرشىكتەر - وركەننىڭ ەڭ ۇشىنداعى،
4. 2. جاناما بۇرشىك - جاپىراق قولتىعىندا،
4. 3. قوسالقى بۇرشىك - وسىمدىكتىڭ كەز - كەلگەن جەرىندە ورنالاسقان
5 بۇرشىك تۇرلەرى:
5. 1. ۆەگەتاتيۆتىك بۇرشىك - وركەندە ورنالاسقان، ودان وركەن مەن بۇرشىك شىعادى.
5. 2. گەنەراتيۆتىك بۇرشىك (گۇل بۇرشىگى)- قىسقارعان وركەندە ورنالاسقان.
6. بۇرشىكتىڭ ىشكى قۇرىلىسى:
6. 1. بۇرشىكتىڭ سىرتىن قالىڭ تىعىز قابىرشاقتار قاپتايدى.
قابىرشاق – ءتۇرى وزگەرگەن سىرتقى جاپىراقتار.
6. 2. بۇرشىكتىڭ ىشكى ورتاسىندا اقشىل - سارى ءتۇستى باستاپقى ساباق بولادى.
6. 3. گۇلدى وسىمدىكتەردە وركەننىڭ تۇرىنە قاراي:
1. ءوسۋ بۇرشىگى ۇزارعان وركەندە ورنالاسادى، باستاما ساباق، باستاما جاپىراق داميدى؛
2. گۇل بۇرشىگى قىسقارعان وركەنگە ورنالاسادى، ودان باستاما ساباق، گۇلشاناق - گۇل، جەمىس بەرەدى.
7. قورىتىندى:
بۇرشىك باستاما ساباقتان، باستاما جاپىراقتان تۇراتىندىقتان، وركەن داميدى.
6 - سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وركەندەر مەن بۇرشىكتەردىڭ قۇرىلىسىنا جانە قىزمەتىنە تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ ءتىرى تابيعات تۋرالى اقىل - وي، ءبىلىم - بىلىكتىلىكتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىلىگى: وقۋشىلاردى تابيعاتتى سۇيۋگە، قورعاۋعا، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كومپيۋتەر، پروەكتور، سلايدتار.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ساتىلاي كەشەندى تالداۋ ءادىسى.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ
II. وتكەن ماتەريالداردى قايتالاۋ.
I. جاڭا ساباق:
وركەندەر مەن بۇرشىكتەر
1. انىقتاما
1. 1. وركەن – جاپىراعى مەن بۇرشىگى بار جاس ساباق.
1. 2. ديحوتوميالى(ايىر) بۇتاقتانۋ كەزىندە ەكى ەسەلەنىپ، ەكى وركەن بەرەدى.
1. 3. مونوپوديالدى بۇتاقتانۋ كەزىندە جوعارى قاراي ءوسۋى شەكتەۋسىز جانە جاناما بىلىكتەر وسەدى (شىرشا، سامىرسىن).
1. 4. سيمپوديالدى بۇتاقتانۋ كەزىندە نەگىزگى بىلىگى ءوسۋىن ەرتە توقتاتادى، ال جوعارعى جاعىنان جاناما بۇرشىكتەر شىعادى(گۇلدى وسىمدىكتەر).
2. وركەندەردى جىكتەۋ:
2. 1. نەگىزگى وركەن - تۇقىم بۇرشىگىنىڭ ۇرىعىنان داميدى.
2. 2. جاناما وركەن - جاناما قولتىق بۇرشىگىنەن داميدى.
2. 3. قوسالقى وركەن - قوسالقى بۇرشىكتەردەن داميدى.
2. 4. ۆەگەتاتيۆتىك وركەن - جاپىراق پەن بۇرشىك تۇزەدى.
2. 5. گەنەراتيۆتىك وركەندە - رەپرودۋكتيۆتى مۇشەلەر بولادى (گۇل، جەمىس، تۇقىم).
3. وركەندەردىڭ ءتۇر وزگەرىستەرى:
3. 1. تامىرساباق - جاپىراق شىعارمايتىن كوپ جىلدىق جەر استى وركەنى.
3. 2. ستولون - ۇزىن جاتاعان وركەن قابىرشاقتى جاپىراعى بولادى.
3. 3. تۇينەك - ساباقتىڭ ءتۇپ جاعىنداعى جەر استى قولتىق بۇرشىگىنەن داميتىن وركەننىڭ ۇشىنداعى بۇرشىك.
3. 4. پيازشىق - ءتۇرىن وزگەرتكەنشىرىندى، قىسقارعان جەر استى وركەن.
3. 5. تۇينەكتى جۋاشىق - جۋاشىققا ۇقساس وركەن.
3. 6. شوگىر - ءتۇرى وزگەرگەن وركەن، جاپىراعى قورعانىش قىزمەتىن اتقارادى.
3. 7. مۇرتشالار - ءتۇرى وزگەرگەن وركەندەر، ولار تىرەك، شىرمالعىش قىزمەتىن اتقارادى.
4. بۇرشىك - باستاپقى وركەن:
4. 1. توبەلى بۇرشىكتەر - وركەننىڭ ەڭ ۇشىنداعى،
4. 2. جاناما بۇرشىك - جاپىراق قولتىعىندا،
4. 3. قوسالقى بۇرشىك - وسىمدىكتىڭ كەز - كەلگەن جەرىندە ورنالاسقان
5 بۇرشىك تۇرلەرى:
5. 1. ۆەگەتاتيۆتىك بۇرشىك - وركەندە ورنالاسقان، ودان وركەن مەن بۇرشىك شىعادى.
5. 2. گەنەراتيۆتىك بۇرشىك (گۇل بۇرشىگى)- قىسقارعان وركەندە ورنالاسقان.
6. بۇرشىكتىڭ ىشكى قۇرىلىسى:
6. 1. بۇرشىكتىڭ سىرتىن قالىڭ تىعىز قابىرشاقتار قاپتايدى.
قابىرشاق – ءتۇرى وزگەرگەن سىرتقى جاپىراقتار.
6. 2. بۇرشىكتىڭ ىشكى ورتاسىندا اقشىل - سارى ءتۇستى باستاپقى ساباق بولادى.
6. 3. گۇلدى وسىمدىكتەردە وركەننىڭ تۇرىنە قاراي:
1. ءوسۋ بۇرشىگى ۇزارعان وركەندە ورنالاسادى، باستاما ساباق، باستاما جاپىراق داميدى؛
2. گۇل بۇرشىگى قىسقارعان وركەنگە ورنالاسادى، ودان باستاما ساباق، گۇلشاناق - گۇل، جەمىس بەرەدى.
7. قورىتىندى:
بۇرشىك باستاما ساباقتان، باستاما جاپىراقتان تۇراتىندىقتان، وركەن داميدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
