وسىمدىكتەردىڭ شيپالىق قاسيەتى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: وسىمدىكتەردىڭ شيپالىق قاسيەتى
ساباقتىڭ ماقساتى
بىلىمدىلىك ماقساتى: پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، تەوريالىق ءبىلىمدى پراكتيكامەن ۇشتاستىرۋ. جەرگىلىكتى جەر تابيعاتىنا ءتان وسىمدىكتەر جايلى بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: وسىمدىكتەردىڭ دارىلىك قاسيەتتەرى تۋرالى تەرەڭىرەك ماعلۇمات بەرۋ، دارىلىك ماقساتتا قولدانۋ تاسىلدەرى جايلى بىلىمدەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: وسىمدىكتەر الەمىن قورعاي بىلۋگە، تابيعاتتى سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: پىسىقتاۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: رولدىك ويىن، پراكتيكالىق جۇمىستار، تىرەك سىزبالارى،
بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ.
كورنەكىلىگى: كەپپەشوپتەر، كوللەكسيالار، سۋرەتتەر، وقۋلىقتار، سىزبالار، تابليسالار.
ساباق جوسپارى:
1. وسىمدىكتەردىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى. تىرەك سىزبالارى ارقىلى ءتۇسىندىرۋ..
2. وسىمدىكتەردىڭ شيپالىق قاسيەتتەرى جايلى جالپى تۇسىنىك. رەفەرات.
3. ءدارى. دارىلىك وسىمدىكتەر. تىرەك سىزبالارى.
4. وسىمدىكتەردى دارىلىك ماقساتتا جيناۋ ەرەجەلەرى. پلاكات.
5. كەپتىرۋ، ساقتاۋ تاسىلدەرى. پلاكات.
6. قايناتپا، تۇندىرما، ىستاۋ. پلاكات.
7. پراكتيكالىق جۇمىستار. كەپپەشوپتەر. كوللەكسيالار.
8. شيپاگەرلىك كەڭەس. رولدىك ويىن. پايدالى كەڭەستەر.
9. وسىمدىكتەردى، تابيعاتتى قورعاۋ.
ءى. وسىمدىكتەردىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى جايلى جالپى تۇسىنىك
وسىمدىك – تابيعات قازىناسى، حالىق بايلىعى. وسىمدىكسىز جەر بەتىندە تىرشىلىكتىڭ بولۋى مۇمكىن ەمەس. سەبەبى، ول – تىرشىلىككە قاجەتتى ورگانيكالىق زات پەن وتتەگىنىڭ قاينار كوزى، وسىمدىكتە تۇزىلگەن ورگانيكالىق زاتتاردى بۇكىل ءتىرى اعزالار پايدالانادى.
اۋانى ۋلى گاز بەن شاڭنان تازارتادى
(ءبىر ادام تىنىس الۋ ءۇشىن جىلىنا 173 مىڭ ليتر وتتەگى قاجەت، عالامشارداعى وسىمدىكتەر جىلىنا 400 ملن ت. شاماسىندا وتتەگى ءبولىپ شىعارادى).
اينالاداعى ورتانى جاقسارتادى
(اينالاداعى شۋدى باسەڭدەتەدى، اۋا رايىن سالقىنداتادى، جەلگە توسقاۋىل بولادى: اڭىزاق
جەلدەن، اپتاپ ىستىقتان قورعايدى، قار توقتاتۋ، توپىراقتى بەكىتۋ ءۇشىن)
توپىراقتى قاراشىرىكپەن بايىتادى
وسىمدىك ءتىرى اعزالار تۇتىناتىن جانە قورەكتەنەتىن ازىقتىڭ نەگىزگى بولىگى
ساندىك، كوگالداندىرۋ ءۇشىن وسىرىلەدى
اعاشتان 20 مىڭنان استام بۇيىمدار جاسالادى
تۇرمىستا پايدالانادى (بوياۋلار الىنادى، پارفيۋمەريادا – ەفير مايلارى)
مەديسينادا الاتىن ورنى ەرەكشە
(ادامنىڭ دەنساۋلىعىن نىعايتىپ، بويىنا كۇش بەرەدى، حوش ءيىسى جانە ءساندى رەڭى ادامنىڭ جۇيكە
جۇيەسىنىڭ جۇمىسىن جاقسارتىپ، كوڭىل كۇيىن شاتتاندىرادى.)
ءىى. وسىمدىكتەردىڭ شيپالىق قاسيەتى جايلى ماعلۇمات.
ادامزات دامۋىنىڭ العاشقى داۋىرىندە ادامنىڭ نەگىزگى قورەگى وسىمدىك بولدى. تاعام ءۇشىن ءىشىپ - جەيتىن وسىمدىكتەر ءتۇرىنىڭ كوبەيۋىنە قاراي ادام وسىلاردىڭ كەيبىرەۋلەرىنىڭ ەرەكشە قاسيەتى بار ەكەنىن بايقاعان. بەرتىن كەلە سول وسىمدىكتەردى ەمدەلۋگە پايدالانا باستاعان. ياعني، ادامنىڭ تۇڭعىش ۇستازى – تابيعات، العاشقى ءدارىحاناسى – ورمان مەن دالا بولدى. ءسويتىپ، ادام وسىمدىكتەردى تاعام رەتىندە پايدالانۋدىڭ ارقاسىندا حالىق مەديسيناسىن اشتى. جەر جۇزىندەگى دارىلەردىڭ 40 پروسەنتى وسىمدىكتەن دايىندالادى ەكەن. بۇعان دالەل حالىق ناقىلى «دانا كوپتەن شىعادى، ءدارى شوپتەن شىعادى»، «مىڭ تەڭگە تۇراتىن ءدارى شارباعىڭنىڭ تۇبىندە ءوسىپ تۇر». باعزى زاماننان – اق اتا - بابالارىمىز وسىمدىكتەردى زەرتتەپ، تانىپ، ءبىلىپ، ولارعا ات قويىپ، جەمىس - جيدەكتەرىن، داندەرىن ازىققا، جاپىراق، گۇل، تامىرلارىن ءدارى - دارمەككە، تەرى يلەۋگە، ءتۇرلى نارسەلەردى بوياۋعا پايدالانعان. الايدا وسىمدىكتەردىڭ ىشىندە ۋلىسى دا بار. ونى حالىق بىلمەسە، مالدارىن، وزدەرىن ۋلاندىرىپ الۋى مۇمكىن.
قازاقستاننىڭ جەر كولەمى 2750 مىڭ شارشى شاقىرىم، تابيعي بايلىعى سان الۋان. اسىرەسە وسىمدىكتەرىنىڭ مولدىعى جاعىنان قازاقستان الدىڭعى قاتارلى مەملەكەتتەردىڭ بىرىنەن سانالادى. مال باعۋمەن ەرتە زاماننان اينالىسقان قازاق حالقى شوپتەردىڭ، جالپى وسىمدىكتەردىڭ ەمدىك، دارىلىك قاسيەتىن ەرتەدەن بىلگەن. ەرتەدە ءومىر سۇرگەن ءابۋ ءناسىر ءال - فارابي، ءابۋ ءالي يبن - سينا، بەرۋني جانە ورتا عاسىرلاردا ءومىر سۇرگەن، تاعى دا باسقا شىعىس عالىمدارىنىڭ قازاق حالىق مەديسيناسىنىڭ دامۋىنا، اسىرەسە دارىلىك وسىمدىكتەردى تانىپ، پايدالانۋىنا ەتكەن ىقپالدارى زور بولدى. بۇعان قوسا قازاقتىڭ حالىق مەديسيناسىندا دارىلىك وسىمدىكتەر جونىندەگى ۇعىم كورشىلەس رەسەي، يران، جۇڭگو، مونعوليا، تيبەت، جانە اۋعانستان سياقتى حالىقتاردىڭ مەديسيناسىنداعى دەرەكتەرمەن بايىتىلىپ، ودان ءارى دامىدى. جەر جۇزىندەگى دارىلەردىڭ 40 پروسەنتى وسىمدىكتەن دايىندالادى.
ۇيىرمە جەتەكشىسى: سۇلەيمەنوۆا م. م.
وسىمدىكتەردىڭ شيپالىق قاسيەتى. جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى
بىلىمدىلىك ماقساتى: پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، تەوريالىق ءبىلىمدى پراكتيكامەن ۇشتاستىرۋ. جەرگىلىكتى جەر تابيعاتىنا ءتان وسىمدىكتەر جايلى بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: وسىمدىكتەردىڭ دارىلىك قاسيەتتەرى تۋرالى تەرەڭىرەك ماعلۇمات بەرۋ، دارىلىك ماقساتتا قولدانۋ تاسىلدەرى جايلى بىلىمدەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: وسىمدىكتەر الەمىن قورعاي بىلۋگە، تابيعاتتى سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: پىسىقتاۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: رولدىك ويىن، پراكتيكالىق جۇمىستار، تىرەك سىزبالارى،
بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ.
كورنەكىلىگى: كەپپەشوپتەر، كوللەكسيالار، سۋرەتتەر، وقۋلىقتار، سىزبالار، تابليسالار.
ساباق جوسپارى:
1. وسىمدىكتەردىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى. تىرەك سىزبالارى ارقىلى ءتۇسىندىرۋ..
2. وسىمدىكتەردىڭ شيپالىق قاسيەتتەرى جايلى جالپى تۇسىنىك. رەفەرات.
3. ءدارى. دارىلىك وسىمدىكتەر. تىرەك سىزبالارى.
4. وسىمدىكتەردى دارىلىك ماقساتتا جيناۋ ەرەجەلەرى. پلاكات.
5. كەپتىرۋ، ساقتاۋ تاسىلدەرى. پلاكات.
6. قايناتپا، تۇندىرما، ىستاۋ. پلاكات.
7. پراكتيكالىق جۇمىستار. كەپپەشوپتەر. كوللەكسيالار.
8. شيپاگەرلىك كەڭەس. رولدىك ويىن. پايدالى كەڭەستەر.
9. وسىمدىكتەردى، تابيعاتتى قورعاۋ.
ءى. وسىمدىكتەردىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى جايلى جالپى تۇسىنىك
وسىمدىك – تابيعات قازىناسى، حالىق بايلىعى. وسىمدىكسىز جەر بەتىندە تىرشىلىكتىڭ بولۋى مۇمكىن ەمەس. سەبەبى، ول – تىرشىلىككە قاجەتتى ورگانيكالىق زات پەن وتتەگىنىڭ قاينار كوزى، وسىمدىكتە تۇزىلگەن ورگانيكالىق زاتتاردى بۇكىل ءتىرى اعزالار پايدالانادى.
اۋانى ۋلى گاز بەن شاڭنان تازارتادى
(ءبىر ادام تىنىس الۋ ءۇشىن جىلىنا 173 مىڭ ليتر وتتەگى قاجەت، عالامشارداعى وسىمدىكتەر جىلىنا 400 ملن ت. شاماسىندا وتتەگى ءبولىپ شىعارادى).
اينالاداعى ورتانى جاقسارتادى
(اينالاداعى شۋدى باسەڭدەتەدى، اۋا رايىن سالقىنداتادى، جەلگە توسقاۋىل بولادى: اڭىزاق
جەلدەن، اپتاپ ىستىقتان قورعايدى، قار توقتاتۋ، توپىراقتى بەكىتۋ ءۇشىن)
توپىراقتى قاراشىرىكپەن بايىتادى
وسىمدىك ءتىرى اعزالار تۇتىناتىن جانە قورەكتەنەتىن ازىقتىڭ نەگىزگى بولىگى
ساندىك، كوگالداندىرۋ ءۇشىن وسىرىلەدى
اعاشتان 20 مىڭنان استام بۇيىمدار جاسالادى
تۇرمىستا پايدالانادى (بوياۋلار الىنادى، پارفيۋمەريادا – ەفير مايلارى)
مەديسينادا الاتىن ورنى ەرەكشە
(ادامنىڭ دەنساۋلىعىن نىعايتىپ، بويىنا كۇش بەرەدى، حوش ءيىسى جانە ءساندى رەڭى ادامنىڭ جۇيكە
جۇيەسىنىڭ جۇمىسىن جاقسارتىپ، كوڭىل كۇيىن شاتتاندىرادى.)
ءىى. وسىمدىكتەردىڭ شيپالىق قاسيەتى جايلى ماعلۇمات.
ادامزات دامۋىنىڭ العاشقى داۋىرىندە ادامنىڭ نەگىزگى قورەگى وسىمدىك بولدى. تاعام ءۇشىن ءىشىپ - جەيتىن وسىمدىكتەر ءتۇرىنىڭ كوبەيۋىنە قاراي ادام وسىلاردىڭ كەيبىرەۋلەرىنىڭ ەرەكشە قاسيەتى بار ەكەنىن بايقاعان. بەرتىن كەلە سول وسىمدىكتەردى ەمدەلۋگە پايدالانا باستاعان. ياعني، ادامنىڭ تۇڭعىش ۇستازى – تابيعات، العاشقى ءدارىحاناسى – ورمان مەن دالا بولدى. ءسويتىپ، ادام وسىمدىكتەردى تاعام رەتىندە پايدالانۋدىڭ ارقاسىندا حالىق مەديسيناسىن اشتى. جەر جۇزىندەگى دارىلەردىڭ 40 پروسەنتى وسىمدىكتەن دايىندالادى ەكەن. بۇعان دالەل حالىق ناقىلى «دانا كوپتەن شىعادى، ءدارى شوپتەن شىعادى»، «مىڭ تەڭگە تۇراتىن ءدارى شارباعىڭنىڭ تۇبىندە ءوسىپ تۇر». باعزى زاماننان – اق اتا - بابالارىمىز وسىمدىكتەردى زەرتتەپ، تانىپ، ءبىلىپ، ولارعا ات قويىپ، جەمىس - جيدەكتەرىن، داندەرىن ازىققا، جاپىراق، گۇل، تامىرلارىن ءدارى - دارمەككە، تەرى يلەۋگە، ءتۇرلى نارسەلەردى بوياۋعا پايدالانعان. الايدا وسىمدىكتەردىڭ ىشىندە ۋلىسى دا بار. ونى حالىق بىلمەسە، مالدارىن، وزدەرىن ۋلاندىرىپ الۋى مۇمكىن.
قازاقستاننىڭ جەر كولەمى 2750 مىڭ شارشى شاقىرىم، تابيعي بايلىعى سان الۋان. اسىرەسە وسىمدىكتەرىنىڭ مولدىعى جاعىنان قازاقستان الدىڭعى قاتارلى مەملەكەتتەردىڭ بىرىنەن سانالادى. مال باعۋمەن ەرتە زاماننان اينالىسقان قازاق حالقى شوپتەردىڭ، جالپى وسىمدىكتەردىڭ ەمدىك، دارىلىك قاسيەتىن ەرتەدەن بىلگەن. ەرتەدە ءومىر سۇرگەن ءابۋ ءناسىر ءال - فارابي، ءابۋ ءالي يبن - سينا، بەرۋني جانە ورتا عاسىرلاردا ءومىر سۇرگەن، تاعى دا باسقا شىعىس عالىمدارىنىڭ قازاق حالىق مەديسيناسىنىڭ دامۋىنا، اسىرەسە دارىلىك وسىمدىكتەردى تانىپ، پايدالانۋىنا ەتكەن ىقپالدارى زور بولدى. بۇعان قوسا قازاقتىڭ حالىق مەديسيناسىندا دارىلىك وسىمدىكتەر جونىندەگى ۇعىم كورشىلەس رەسەي، يران، جۇڭگو، مونعوليا، تيبەت، جانە اۋعانستان سياقتى حالىقتاردىڭ مەديسيناسىنداعى دەرەكتەرمەن بايىتىلىپ، ودان ءارى دامىدى. جەر جۇزىندەگى دارىلەردىڭ 40 پروسەنتى وسىمدىكتەن دايىندالادى.
ۇيىرمە جەتەكشىسى: سۇلەيمەنوۆا م. م.
وسىمدىكتەردىڭ شيپالىق قاسيەتى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
