InfoHub Logo

قوعامنىڭ ەڭ كىشى جانە ەڭ ماڭىزدى بولشەگى – وتباسى. بالا ەرتەڭ وسكەندە وزىنە جانە قوعامعا قالاي پايدالى بولا الاتىندىعىنىڭ العاشقى تۇقىمى وتباسىدا ەگىلەدى. وسى تۇقىمنىڭ دۇرىس ەگىلۋى ءۇشىن وتباسىنىڭ پسيحولوگيالىق، الەۋمەتتىك جاعدايىمەن قاتار، ەكونوميكالىق جاعدايىنىڭ دا اسەرى زور.

ەكونوميكالىق پروبلەمالارعا كەلىپ تىرەلەتىن كوپتەگەن جاعدايلار وتباسىدا ايتارلىقتاي قيىندىق تۋدىرادى. بۇل قيىندىقتاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن وتباسى مۇشەلەرى بىر-بىرىنە قولداۋ كورسەتۋى قاجەت جانە وتباسى بيۋدجەتىن دۇرىس جوسپارلاۋى كەرەك.
وتباسى بيۋدجەتىن قالاي دۇرىس جوسپارلاي الامىز؟

وتباسى بيۋدجەتىن دۇرىس جوسپارلاي الۋ ءۇشىن اۋەلى وتباسىنىڭ تابىس كوزدەرى مەن مولشەرىن انىقتاۋ كەرەك. ودان كەيىن وتباسىنىڭ ءبىر ايلىق كىرىس-شىعىس كەستەسىن دايىنداۋ قاجەت. بۇل كەستەدە،

•    پاتەر اقىسى، كومۋنالدى قىزمەتتەر، ازىق-تۇلىك، بار بولسا نەسيە سەكىلدى مىندەتتى تولەمدەر؛

•    كيىم-كەشەك، وتىن، كومىر، ماشينانىڭ دوڭگەلەگى سەكىلدى ماۋسىمدىق شىعىندار؛

•    جاڭارتىلۋى كەرەك جيھاز، جوندەۋ جۇمىستارى، كوڭىل كوتەرەتىن ءىس-شارا شىعىندارى سەكىلدى قوسىمشا شىعىندار جازىلۋى ءتيىس.

كەستە دايىن بولعاننان كەيىن ايلىق تابىسىڭىزدىڭ شىعىندارىڭىزعا جەتىپ-جەتپەيتىندىگىن بايقاي الاسىز. ەگەر تابىسىڭىز شىعىنداردى جابۋعا جەتپەي جاتسا، قاجەتتىلىكتەرىمىزدى ماڭىزدىلىعى مەن جەدەلدىگىنە قاراي رەتپەن ءتىزىپ جازامىز دا، سول ءتىزىم بويىنشا اقشامىزدى جۇمسايمىز. سونىمەن قاتار، جوسپاردىن تىس، كۇتپەگەن جاعدايلار ءۇشىن اقشا ءبولىپ قويعانىمىز ءجون. ءبولىپ قويعان بۇل «ارنايى قورىمىز» كۇتپەگەن قيىندىقتار تۋىنداعان جاعدايدا بىزگە ۇلكەن كومەگىن تيگىزەدى.اقشا جۇمساۋ بارىسىندا كەستەدە بەلگىلەنگەن مولشەردەن از جۇمسالعان جاعدايدا ونى تولىقتىرۋعا تىرىسۋدىڭ قاجەتى جوق. مىسالى، ازىق-تۇلىك ءۇشىن 20000 تەڭگە اقشا بولدىك دەيىك، ءبىراق ازىق-تۇلىككە 17000 تەڭگە عانا جۇمسالسا، «قالعان 3000 تەڭگەنى دە جۇمساۋعا مىندەتتىمىن» دەپ ويلاماۋىمىز كەرەك. ارتىلعان اقشانى كەلەسى ايعا قوسۋعا، باسقا ماڭىزدى ءبىر قاجەتتىلىكتى جابۋعا نەمەسە «ارنايى قورىمىزعا» قوسىپ قويۋىمىزعا بولادى.

وتباسى بيۋدجەتىن ايتارلىقتاي ۇنەمدەگىڭىز كەلە مە؟ وندا،

-    كيىمدەرىڭىزدى ءبولىپ ۇتىكتەمەي ءبارىن بىرگە ۇتىكتەڭىز؛

-    ىدىس-اياقتى دا بولمەي، بىرگە جۋىڭىز؛

-    كەرەكسىز جارىقتاردىڭ جانۋىنا جول بەرمەڭىز؛

-    جۋىنعاندا سۋدىڭ اعىسىن باياۋلاتاتىن ارنايى قۇرالعى تاعىڭىز؛

-    ازىق-تۇلىكتى الاردا ارزان الۋ ءۇشىن ارنايى دۇكەندەرگە بارۋعا ەرىنبەڭىز؛

-    سۋپەرماركەتتەرگە باراردا الدىن الا ءتىزىم دايىنداڭىز جانە تەك سول ءتىزىم بويىنشا ساۋدا جاساڭىز.

جوعارىدا ايتىلعان كەڭەستەر كوزگە كوپ كورىنە بەرمەيتىن شاعىن نارسەلەر. الايدا، سول كەڭەستەرگە كوڭىل ءبولۋ ارقىلى وتباسى بيۋدجەتىڭىزدى 25 پايىزعا دەيىن ۇنەمدەي الاسىز. 

سوڭعى كەزدەرى نەسيە الۋدىڭ وڭايلاۋى، 0 پايىزدىق نەسيە مۇمكىندىكتەرى  كوپتەگەن وتباسىلاردىڭ وتباسىلىق بيۋدجەتىنە كەرى اسەرىن تيگىزۋدە. بانكتەر وسىنداي مۇمكىندىك بەردى ەكەن دەپ ءوزىمىزدى سول مۇمكىندىكتەردى پايدالانۋعا مىندەتتى سەزىنبەۋىمىز كەرەك. تەك قانا قاجەتتىلىك تۋىنداعان جاعدايدا ول مۇمكىندىكتى قاراستىرعانىمىز ءجون. ەگەر بۇل مۇمكىندىكتەر بىزگە ىسىراپتىڭ ەسىگىن اشاتىن بولسا، ەرتەڭ بانكتەرگە تاۋەلدى «قۇلعا» ايلالۋىمىز ابدەن مۇمكىن. بۇل «قۇلدىق» ءبىزدىڭ وتباسىمىزدىڭ شىرقىن بۇزىپ، شاڭىراعىمىزدىڭ شايقالۋىنا دەيىن اپارۋى مۇمكىن.
اقشاڭىزدى وسىلاي جوسپارلى تۇردە جۇمساعاندا عانا وتباسى بيۋدجەتى ورنىقتى بولماق. جالاقىڭىز دا قاجەتسىز ۇساق-تۇيەككە شاشىلماي، ءوز كەرەگىڭىزگە جۇمسالادى. اقشانىڭ جەتىسپەۋىنەن ورىن الاتىن وتباسىلىق كيكىلجىڭدەر دە تىيىلادى.
 
ءبىر قىزىعى، وتباسى بيۋدجەتىن وسىلايشا رەتكە كەلتىرسەڭىز، ۇيىڭىزگە تابىسىڭىزدان بولەك، قوسىمشا كىرىس كىرگەندەي بولىپ كورىنەدى.

ەلجاس ەرتاي ۇلى

"باقىتتى وتباسى" وتباسىلىق كەڭەس ورتالىعى

---