وزگە ەمەس، ءوزىم ايتام ءوز جايىمدى
تاقىرىبى: وزگە ەمەس، ءوزىم ايتام ءوز جايىمدى
(قاسىم امانجولوۆتىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان ساباق)
ماقساتى: قاسىم امانجولوۆتىڭ ءومىر جولى، شىعارماشىلىعى جايلى مالىمەت بەرۋ؛ ولەڭدەرىمەن تانىستىرۋ؛
وقۋشىلاردى كوركەم ادەبيەتكە باۋلۋ، مانەرلەپ وقۋ داعدىلارىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىگى: كىتاپتار كورمەسى، تاقىرىپتىق سلايد.
قۇرال - جابدىعى: ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ءوتۋ بارىسى
1 - جۇرگىزۋشى: قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى وقۋشىلار جانە بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ قوناقتارى!
قازاقتىڭ ءبىرتاۋار اقىنى قاسىم امانجولوۆتىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالىپ وتكىزگەلى وتىرعان «وزگە ەمەس، ءوزىم ايتام ءوز جايىمدى» اتتى ادەبي - تانىمدىق ساباعىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر.
2 - جۇرگىزۋشى: قاسىم راحىمجان ۇلى امانجولوۆ 1911 جىلى قازىرگى قاراعاندى وبلىسىنىڭ قارقارالى اۋدانىنداعى قىزىلاراي قىستاۋىندا دۇنيەگە كەلگەن.
1923 جىلى قاسىمدى اعاسى احمەتجان سەمەيدەگى باستاۋىش مەكتەپ - ينتەرناتقا تۇسىرەدى. مەكتەپتەن كەيىن قاسىم سەمەي مال - دارىگەرلىك تەحنيكۋمىندا وقيدى.
قاسىم امانجولوۆتىڭ اقىن، ازامات بولىپ قالىپتاسۋىنا ورال قالاسى ۇلكەن اسەر ەتتى. وسى قالادا ول ەڭ العاشقى ماحاببات، جاستىق جىرلارىن جازدى. 1935 جىلى اسكەر قىزمەتىنەن بوساسىمەن قاسىم ورالدىڭ تەاتر گرۋپپاسىن ۇيىمداستىرىپ، ءوزى كوركەم باسقارۋشىسى بولادى. بۇل گرۋپپا تەز ءوسىپ، از ۋاقىت ىشىندە تەاتر بولىپ قۇرىلدى. مۇنداعى قاسىمنىڭ ەڭبەگى وتە زور ەدى. وسى كەزدەرى
قاسىمنىڭ اقىندىق، انشىلىك، ارتيستىك تالانتى جۇرتشىلىققا تانىلدى.
1936 - 1941 جىلدارى قاسىم امانجولوۆ الماتىعا بارىپ، "سوسياليستىك قازاقستان"، "لەنينشىل جاس" گازەتتەرىندە، جازۋشىلار وداعىندا قىزمەت ىستەيدى. بۇل كەزدەرى ول ولەڭمەن قاتار ءار ءتۇرلى تاقىرىپقا ماقالا، وچەرك، فەلەتون جازادى.
1 - جۇرگىزۋشى: 1939 - 1941 جىلدار اراسىندا قاسىمنىڭ شىعارماشىلىق ەلەۋلى ورلەۋ ءداۋىرى باستالادى. وسى كەزدەردە جازعان "نار تاۋەكەل"، "داۋىل"، "كوكشەتاۋ"، "ورامال"، "زاۋلا، زاۋلا تۋركسيب"، "سۇلتانماحمۇت تۋرالى باللادا" سياقتى ولەڭدەرىندە ءورىستى ويلار، تەرەڭ سەزىم قۋاتى، وتكىر ءتىل بايلىعى بايقالادى جانە دە پۋشكين، لەرمونتوۆ، شيەۆچەنكو، بايرون، ماياكوۆسكييدىڭ شىعارمالارىن قازاق تىلىنە اۋدارۋى قاسىمنىڭ شىعارماشىلىق ونەرىنىڭ ءوسۋ جولىن انىقتاي تۇسەدى.
قاسىم قالىڭ جۇرتشىلىققا ءوزىنىڭ تۋعان جەرىن كوركەمدەپ جارلاۋىمەن دە تانىلعان.
1 - وقۋشى: اتامەكەن
سۇيەم سەنى تۋعان ەل – اتامەكەن.
ابزال انام سەنسىڭ عوي قۇشاعى كەڭ.
جەر مەن كوكتىڭ جانناتى ءبىر ءوزىڭسىڭ،
سەنەن ارتىق نە تابام، قايدا كەتەم.
اسان قايعى ەمەسپىن، قاسىممىن مەن،
قوبىزىمەن سىرلاسىپ، كۇڭىرەنگەن.
ىزدەيمىن مەن «جەرۇيىق» كور باسىندا،
ەركە جانمىن، ومىردە ءوستىم ەركىن.
«ەركەلەمە، ەي جىگىت، ەسپە» دەر كىم؟!
ءوز ەلىمدە وزەندەي گۇرىلدەيمىن،
تاسىپ، شالقىپ وتەمىن، وسى سەرتىم.
2 - وقۋشى: سارىارقا
سارىارقا ساپ - سارى التىن جۇزگەن نۇرعا،
قونالقى مەكەن بولعان سان عاسىرعا.
سايران تاۋ، سامال جايلاۋ، سىرايلى وزەن
لەبىمەن الار تارتىپ، شىقساڭ قىرعا.
كوتەرىپ ءان مەن جىردىڭ كۇي قاناتى،
جۇرەگىڭ ۇشار قۇس بوپ اسپانىڭدا.
الەمنىڭ ساعان اۋىپ ماحابباتى،
سارىارقا ورنار سەنىڭ جاس جانىڭدا.
جۇبانىپ سول سارىارقا قۇشاعىندا،
ەسىمدە ويناعانىم جاس شاعىمدا.
جەتىمدىك جالبىر تونىن جەرگە سوعىپ،
قۇمارتىپ اۋعان بۇلتقا، الىس شىڭعا.
ارقا ارۋ، اشىپ نۇرلى كۇ بەتىڭدى،
ويناتىپ، ەركەلەتىپ مەن جەتىمدى.
اۋلاقتاپ سۇر بەيىتتەن اكەتۋشى ەڭ،
نە دەرمىن، سەنىڭ سول ءبىر قۇدىرەتىڭدى؟
سارىارقا ساعىندىردىڭ اتامەكەن،
ساردالا انام ەدىڭ، قۇشاعىڭ كەڭ.
تۇسىڭنان توقتاي الماي بارا ءوتىپ،
ارتتا – سەن، الدا – مايدان قايتسەم ەكەن؟
(قاسىم امانجولوۆتىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان ساباق)
ماقساتى: قاسىم امانجولوۆتىڭ ءومىر جولى، شىعارماشىلىعى جايلى مالىمەت بەرۋ؛ ولەڭدەرىمەن تانىستىرۋ؛
وقۋشىلاردى كوركەم ادەبيەتكە باۋلۋ، مانەرلەپ وقۋ داعدىلارىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىگى: كىتاپتار كورمەسى، تاقىرىپتىق سلايد.
قۇرال - جابدىعى: ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ءوتۋ بارىسى
1 - جۇرگىزۋشى: قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى وقۋشىلار جانە بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ قوناقتارى!
قازاقتىڭ ءبىرتاۋار اقىنى قاسىم امانجولوۆتىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالىپ وتكىزگەلى وتىرعان «وزگە ەمەس، ءوزىم ايتام ءوز جايىمدى» اتتى ادەبي - تانىمدىق ساباعىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر.
2 - جۇرگىزۋشى: قاسىم راحىمجان ۇلى امانجولوۆ 1911 جىلى قازىرگى قاراعاندى وبلىسىنىڭ قارقارالى اۋدانىنداعى قىزىلاراي قىستاۋىندا دۇنيەگە كەلگەن.
1923 جىلى قاسىمدى اعاسى احمەتجان سەمەيدەگى باستاۋىش مەكتەپ - ينتەرناتقا تۇسىرەدى. مەكتەپتەن كەيىن قاسىم سەمەي مال - دارىگەرلىك تەحنيكۋمىندا وقيدى.
قاسىم امانجولوۆتىڭ اقىن، ازامات بولىپ قالىپتاسۋىنا ورال قالاسى ۇلكەن اسەر ەتتى. وسى قالادا ول ەڭ العاشقى ماحاببات، جاستىق جىرلارىن جازدى. 1935 جىلى اسكەر قىزمەتىنەن بوساسىمەن قاسىم ورالدىڭ تەاتر گرۋپپاسىن ۇيىمداستىرىپ، ءوزى كوركەم باسقارۋشىسى بولادى. بۇل گرۋپپا تەز ءوسىپ، از ۋاقىت ىشىندە تەاتر بولىپ قۇرىلدى. مۇنداعى قاسىمنىڭ ەڭبەگى وتە زور ەدى. وسى كەزدەرى
قاسىمنىڭ اقىندىق، انشىلىك، ارتيستىك تالانتى جۇرتشىلىققا تانىلدى.
1936 - 1941 جىلدارى قاسىم امانجولوۆ الماتىعا بارىپ، "سوسياليستىك قازاقستان"، "لەنينشىل جاس" گازەتتەرىندە، جازۋشىلار وداعىندا قىزمەت ىستەيدى. بۇل كەزدەرى ول ولەڭمەن قاتار ءار ءتۇرلى تاقىرىپقا ماقالا، وچەرك، فەلەتون جازادى.
1 - جۇرگىزۋشى: 1939 - 1941 جىلدار اراسىندا قاسىمنىڭ شىعارماشىلىق ەلەۋلى ورلەۋ ءداۋىرى باستالادى. وسى كەزدەردە جازعان "نار تاۋەكەل"، "داۋىل"، "كوكشەتاۋ"، "ورامال"، "زاۋلا، زاۋلا تۋركسيب"، "سۇلتانماحمۇت تۋرالى باللادا" سياقتى ولەڭدەرىندە ءورىستى ويلار، تەرەڭ سەزىم قۋاتى، وتكىر ءتىل بايلىعى بايقالادى جانە دە پۋشكين، لەرمونتوۆ، شيەۆچەنكو، بايرون، ماياكوۆسكييدىڭ شىعارمالارىن قازاق تىلىنە اۋدارۋى قاسىمنىڭ شىعارماشىلىق ونەرىنىڭ ءوسۋ جولىن انىقتاي تۇسەدى.
قاسىم قالىڭ جۇرتشىلىققا ءوزىنىڭ تۋعان جەرىن كوركەمدەپ جارلاۋىمەن دە تانىلعان.
1 - وقۋشى: اتامەكەن
سۇيەم سەنى تۋعان ەل – اتامەكەن.
ابزال انام سەنسىڭ عوي قۇشاعى كەڭ.
جەر مەن كوكتىڭ جانناتى ءبىر ءوزىڭسىڭ،
سەنەن ارتىق نە تابام، قايدا كەتەم.
اسان قايعى ەمەسپىن، قاسىممىن مەن،
قوبىزىمەن سىرلاسىپ، كۇڭىرەنگەن.
ىزدەيمىن مەن «جەرۇيىق» كور باسىندا،
ەركە جانمىن، ومىردە ءوستىم ەركىن.
«ەركەلەمە، ەي جىگىت، ەسپە» دەر كىم؟!
ءوز ەلىمدە وزەندەي گۇرىلدەيمىن،
تاسىپ، شالقىپ وتەمىن، وسى سەرتىم.
2 - وقۋشى: سارىارقا
سارىارقا ساپ - سارى التىن جۇزگەن نۇرعا،
قونالقى مەكەن بولعان سان عاسىرعا.
سايران تاۋ، سامال جايلاۋ، سىرايلى وزەن
لەبىمەن الار تارتىپ، شىقساڭ قىرعا.
كوتەرىپ ءان مەن جىردىڭ كۇي قاناتى،
جۇرەگىڭ ۇشار قۇس بوپ اسپانىڭدا.
الەمنىڭ ساعان اۋىپ ماحابباتى،
سارىارقا ورنار سەنىڭ جاس جانىڭدا.
جۇبانىپ سول سارىارقا قۇشاعىندا،
ەسىمدە ويناعانىم جاس شاعىمدا.
جەتىمدىك جالبىر تونىن جەرگە سوعىپ،
قۇمارتىپ اۋعان بۇلتقا، الىس شىڭعا.
ارقا ارۋ، اشىپ نۇرلى كۇ بەتىڭدى،
ويناتىپ، ەركەلەتىپ مەن جەتىمدى.
اۋلاقتاپ سۇر بەيىتتەن اكەتۋشى ەڭ،
نە دەرمىن، سەنىڭ سول ءبىر قۇدىرەتىڭدى؟
سارىارقا ساعىندىردىڭ اتامەكەن،
ساردالا انام ەدىڭ، قۇشاعىڭ كەڭ.
تۇسىڭنان توقتاي الماي بارا ءوتىپ،
ارتتا – سەن، الدا – مايدان قايتسەم ەكەن؟
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
جوبانىڭ تاقىرىبى: «قازاق» گازەتى – ەلدىكتىڭ جارشىسى
