ق. بايانبايەۆتىڭ «قاراتورعاي ۇياسى» ولەڭىن جاتتاۋ. جىل قۇستارى جايلى اڭگىمەلەسۋ
قىزىلوردا وبلىسى،
ارال قالاسى «جازيرا» بالاباقشاسى
ءى ساناتتى تاربيەشى باشەنوۆا زاۋرەش جىلقىشىباي قىزى
«بالداۋرەن» ەرەسەك توبىندا ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ تەحنولوگيالىق كارتاسى
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى: كوركەم ادەبيەت
تاقىرىبى: ق. بايانبايەۆتىڭ «قاراتورعاي ۇياسى» ولەڭىن جاتتاۋ. جىل قۇستارى جايلى اڭگىمەلەسۋ.
ماقساتى: كوكتەم مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىگىمەن تانىستىرۋ، قۇستاردىڭ نەگىزگى بەلگىلەرى جايلى تۇسىنىك بەرۋ، قۇستاردىڭ تابيعاتتاعى تىرشىلىگى، سونىڭ ىشىندە جىل قۇستارىنىڭ كوكتەمگى تىرشىلىگى تۋرالى، قۇستارعا قاتىستى حالىق بولجامدارى، پايداسى تۋرالى مەڭگەرتۋ.
بالالاردىڭ ءتىلىن، وي - قيالىن ۇشتاۋ، دۇنيەتانىمىن قالىپتاستىرۋ، قۇستار الەمىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. قالدىق ماتەريالدارمەن جۇمىس ىستەي بىلۋگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
تابيعاتتىڭ جارشىسى - قۇستاردى قورعاۋعا، ايالاۋعا، قامقورشى بولۋعا تاربيەلەۋ
كورنەكىلىگى: ق. بايانبايەۆ سۋرەتى، قۇستار تۋرالى سلايد، ءۇنتاسپا، بوس قوراپتار، قايشى، جەلىم
سوزدىك جۇمىس: پاتەر، تۇراعىم، قوناقتاۋ.
بيلينگۆيزم. پتەنسى – بالاپاندار، پتيسى – قۇستار، ۇيا – گنەزدو، سكۆورەچنيك - قاراتورعاي ۇياسى، سكۆورەس - قاراتورعاي.
موتيۆاسيالىق - قوزعاۋشىلىق
«شاتتىق شەڭبەرى»
الاقاندى اشايىق،
كۇننىڭ نۇرىن سالايىق.
تازا اۋادان سالايىق،
جۇرەك جىلۋىن سالايىق
مەيىرىم شوعىن سالايىق.
جينالعان وسى شۋاقتى،
دوستارىمىزعا شاشايىق.
دوس دەگەنىڭ ومىردەگى – تىرەگىڭ،
دوس دەگەنىڭ كەۋدەڭدەگى جۇرەگىڭ،
ەگەر دوسىڭ ادال نيەت جان بولسا،
ورىندالار ارمانداعان تىلەگىڭ!
دوستىق تۋرالى تىلەكتەر ايتۋ.
ۇيىمداستىرۋشى ىزدەنۋشىلىك
بالالار بۇگىنگى ءىس - ارەكەتىمىزدى باستاماس بۇرىن «كوكتەمدە» سۋرەتتەر بويىنشا سوزدىك ويىنىن ويناپ جىبەرەيىك. كۇن، قار، قۇستار، اعاشتار، گۇلدەر، جاڭبىر سۋرەتتەرىن كورسەتە وتىرىپ، «كوكتەمدە» سوزىنەن كەيىن سۋرەت بويىنشا سويلەم قۇراتۋ.
جۇمباق:
كوكتە ۇشادى ءتىزىلىپ،
ءبىز قارايمىز قىزىعىپ. (قۇستار)
بالالار، كوزىمىزدى جۇمىپ، ەركىن وتىرىپ، ءۇنتاسپاعا قۇلاق تۇرەيىك:
ءۇنتاسپادان قۇستاردىڭ دىبىسىن تىڭداۋ.
- بالالار نەنىڭ دىبىسىن ەستىدىڭدەر؟
- دۇرىس ايتاسىڭدار كوكتەم مەزگىلىندە جىلى جاققا ۇشىپ كەلگەن ءانشى قاراتورعايدىڭ دىبىسى ەكەن.
ولاي بولسا بالالار ءبىز بۇگىنگى كوركەم ادەبيەت وقۋ ءىس - ارەكەتىندە اقىن جازۋشى قاستەك بايانبايەۆ اعامىزدىڭ «قاراتورعايدڭ ۇياسى» ولەڭىن جاتتاپ، جىل قۇستارى جايلى اڭگىمەلەسەتىن بولامىز.
ءبىزدىڭ جەرىمىزدەگى قۇستاردىڭ كوپشىلىگى - جىل قۇستارى. ولار ءبىزدىڭ جەرىمىزگە ۇيا سالىپ، بالاپان شىعارۋ ءۇشىن كوكتەمدە ۇشىپ كەلەدى، ال كۇزدە قايتادان ۇشىپ كەتەدى. سوندىقتان دا ولاردى جىل قۇستارى دەپ اتايدى.
- جىل قۇستارىنا: اققۋ، تىرنا، كوكەك، قارلىعاش، قاراتورعاي جانە تاعى باسقا قۇستار جاتادى.
- جىل قۇستارىنىڭ قانداي پايداسى بار؟
(زياندى جاندىكتەردى قۇرتىپ، ەگىن مەن ورماندى، باقتى قورعايدى.)
سۋرەتپەن جۇمىس:
جىل قۇستارىنىڭ بىرنەشەۋىنە تۇسىنىك بەرىپ، ولاردىڭ تىرشىلىگى، ۇقساستىعى، دىبىستاۋى جايلى ءتۇسىندىرۋ.
جۇمباق:
ەكi ايىر قۇيرىعى،
قياق مۇرت قاناتى،
ۇشقىرلاردىڭ ءجۇيرiگi. (قارلىعاش)
قارلىعاش - وتە كيەلى قۇس. قارلىعاش - قۇستىڭ سۇيكىمدىسى. وتە ەڭبەكقور قۇس. ۇياسىن ادامدار ءۇيىنىڭ ماڭىنا سالادى. ونىڭ قۇيرىعى ايىر. سول سەبەپتى ونى باسقا قۇستاردان تەز اجىراتۋعا بولادى.
- بالالار، قارلىعاش قانداي ەرتەگىلەردە كەزدەسەدى؟
- قارلىعاش قالاي دىبىستايدى؟
جۇمباق:
سيراعى ۇزىن،
تىرناعى ۇزىن.
بالىقتى سۇزبەي،
ۇستايتىن شوقىپ،
تۇمسىعى بiزدەي. (تىرنا)
تىرنا - سيراعى ۇزىن، موينى ۇزىن ءىرى جىل قۇسى. ۇياسىن سۋدىڭ جيەگىنە قالىڭ ءشوپ اراسىنا سالادى.
- بالالار، تىرنا قانداي ەرتەگىلەردە كەزدەسەدى؟
- تىرنا قالاي دىبىستايدى؟
جۇمباق:
سۋ بەتىن سىزىپ، اق قۇمان ءجۇر ءسۇزىپ. (اققۋ)
اققۋ – سۇلۋ ءارى كيەلى قۇس. اققۋدى اتپايدى. اققۋ جالعىز جۇرمەيدى، جالعىز وسپەيدى. اققۋ ۇياسىن سۋ جاعاسىنداعى قالىڭ ءشوپ اراسىنا سالادى.
- اققۋ قالاي دىبىستايدى؟
جۇمباق
قۋلىعىن اسىراتىن،
جۇمىرتقاسىن ءوزi باسپاي،
باسقا ۇياعا جاسىراتىن،
ءوزiن - ءوزi ايگiلەيتiن،
قانداي قۇس؟ (كوكەك)
كوكەك ۇيا سالمايدى (باسقا قۇستاردىڭ ۇياسىن پايدالانادى)، بالاپان باسپايدى.
- كوكەك قالاي دىبىستايدى؟
ارال قالاسى «جازيرا» بالاباقشاسى
ءى ساناتتى تاربيەشى باشەنوۆا زاۋرەش جىلقىشىباي قىزى
«بالداۋرەن» ەرەسەك توبىندا ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ تەحنولوگيالىق كارتاسى
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى: كوركەم ادەبيەت
تاقىرىبى: ق. بايانبايەۆتىڭ «قاراتورعاي ۇياسى» ولەڭىن جاتتاۋ. جىل قۇستارى جايلى اڭگىمەلەسۋ.
ماقساتى: كوكتەم مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىگىمەن تانىستىرۋ، قۇستاردىڭ نەگىزگى بەلگىلەرى جايلى تۇسىنىك بەرۋ، قۇستاردىڭ تابيعاتتاعى تىرشىلىگى، سونىڭ ىشىندە جىل قۇستارىنىڭ كوكتەمگى تىرشىلىگى تۋرالى، قۇستارعا قاتىستى حالىق بولجامدارى، پايداسى تۋرالى مەڭگەرتۋ.
بالالاردىڭ ءتىلىن، وي - قيالىن ۇشتاۋ، دۇنيەتانىمىن قالىپتاستىرۋ، قۇستار الەمىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. قالدىق ماتەريالدارمەن جۇمىس ىستەي بىلۋگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
تابيعاتتىڭ جارشىسى - قۇستاردى قورعاۋعا، ايالاۋعا، قامقورشى بولۋعا تاربيەلەۋ
كورنەكىلىگى: ق. بايانبايەۆ سۋرەتى، قۇستار تۋرالى سلايد، ءۇنتاسپا، بوس قوراپتار، قايشى، جەلىم
سوزدىك جۇمىس: پاتەر، تۇراعىم، قوناقتاۋ.
بيلينگۆيزم. پتەنسى – بالاپاندار، پتيسى – قۇستار، ۇيا – گنەزدو، سكۆورەچنيك - قاراتورعاي ۇياسى، سكۆورەس - قاراتورعاي.
موتيۆاسيالىق - قوزعاۋشىلىق
«شاتتىق شەڭبەرى»
الاقاندى اشايىق،
كۇننىڭ نۇرىن سالايىق.
تازا اۋادان سالايىق،
جۇرەك جىلۋىن سالايىق
مەيىرىم شوعىن سالايىق.
جينالعان وسى شۋاقتى،
دوستارىمىزعا شاشايىق.
دوس دەگەنىڭ ومىردەگى – تىرەگىڭ،
دوس دەگەنىڭ كەۋدەڭدەگى جۇرەگىڭ،
ەگەر دوسىڭ ادال نيەت جان بولسا،
ورىندالار ارمانداعان تىلەگىڭ!
دوستىق تۋرالى تىلەكتەر ايتۋ.
ۇيىمداستىرۋشى ىزدەنۋشىلىك
بالالار بۇگىنگى ءىس - ارەكەتىمىزدى باستاماس بۇرىن «كوكتەمدە» سۋرەتتەر بويىنشا سوزدىك ويىنىن ويناپ جىبەرەيىك. كۇن، قار، قۇستار، اعاشتار، گۇلدەر، جاڭبىر سۋرەتتەرىن كورسەتە وتىرىپ، «كوكتەمدە» سوزىنەن كەيىن سۋرەت بويىنشا سويلەم قۇراتۋ.
جۇمباق:
كوكتە ۇشادى ءتىزىلىپ،
ءبىز قارايمىز قىزىعىپ. (قۇستار)
بالالار، كوزىمىزدى جۇمىپ، ەركىن وتىرىپ، ءۇنتاسپاعا قۇلاق تۇرەيىك:
ءۇنتاسپادان قۇستاردىڭ دىبىسىن تىڭداۋ.
- بالالار نەنىڭ دىبىسىن ەستىدىڭدەر؟
- دۇرىس ايتاسىڭدار كوكتەم مەزگىلىندە جىلى جاققا ۇشىپ كەلگەن ءانشى قاراتورعايدىڭ دىبىسى ەكەن.
ولاي بولسا بالالار ءبىز بۇگىنگى كوركەم ادەبيەت وقۋ ءىس - ارەكەتىندە اقىن جازۋشى قاستەك بايانبايەۆ اعامىزدىڭ «قاراتورعايدڭ ۇياسى» ولەڭىن جاتتاپ، جىل قۇستارى جايلى اڭگىمەلەسەتىن بولامىز.
ءبىزدىڭ جەرىمىزدەگى قۇستاردىڭ كوپشىلىگى - جىل قۇستارى. ولار ءبىزدىڭ جەرىمىزگە ۇيا سالىپ، بالاپان شىعارۋ ءۇشىن كوكتەمدە ۇشىپ كەلەدى، ال كۇزدە قايتادان ۇشىپ كەتەدى. سوندىقتان دا ولاردى جىل قۇستارى دەپ اتايدى.
- جىل قۇستارىنا: اققۋ، تىرنا، كوكەك، قارلىعاش، قاراتورعاي جانە تاعى باسقا قۇستار جاتادى.
- جىل قۇستارىنىڭ قانداي پايداسى بار؟
(زياندى جاندىكتەردى قۇرتىپ، ەگىن مەن ورماندى، باقتى قورعايدى.)
سۋرەتپەن جۇمىس:
جىل قۇستارىنىڭ بىرنەشەۋىنە تۇسىنىك بەرىپ، ولاردىڭ تىرشىلىگى، ۇقساستىعى، دىبىستاۋى جايلى ءتۇسىندىرۋ.
جۇمباق:
ەكi ايىر قۇيرىعى،
قياق مۇرت قاناتى،
ۇشقىرلاردىڭ ءجۇيرiگi. (قارلىعاش)
قارلىعاش - وتە كيەلى قۇس. قارلىعاش - قۇستىڭ سۇيكىمدىسى. وتە ەڭبەكقور قۇس. ۇياسىن ادامدار ءۇيىنىڭ ماڭىنا سالادى. ونىڭ قۇيرىعى ايىر. سول سەبەپتى ونى باسقا قۇستاردان تەز اجىراتۋعا بولادى.
- بالالار، قارلىعاش قانداي ەرتەگىلەردە كەزدەسەدى؟
- قارلىعاش قالاي دىبىستايدى؟
جۇمباق:
سيراعى ۇزىن،
تىرناعى ۇزىن.
بالىقتى سۇزبەي،
ۇستايتىن شوقىپ،
تۇمسىعى بiزدەي. (تىرنا)
تىرنا - سيراعى ۇزىن، موينى ۇزىن ءىرى جىل قۇسى. ۇياسىن سۋدىڭ جيەگىنە قالىڭ ءشوپ اراسىنا سالادى.
- بالالار، تىرنا قانداي ەرتەگىلەردە كەزدەسەدى؟
- تىرنا قالاي دىبىستايدى؟
جۇمباق:
سۋ بەتىن سىزىپ، اق قۇمان ءجۇر ءسۇزىپ. (اققۋ)
اققۋ – سۇلۋ ءارى كيەلى قۇس. اققۋدى اتپايدى. اققۋ جالعىز جۇرمەيدى، جالعىز وسپەيدى. اققۋ ۇياسىن سۋ جاعاسىنداعى قالىڭ ءشوپ اراسىنا سالادى.
- اققۋ قالاي دىبىستايدى؟
جۇمباق
قۋلىعىن اسىراتىن،
جۇمىرتقاسىن ءوزi باسپاي،
باسقا ۇياعا جاسىراتىن،
ءوزiن - ءوزi ايگiلەيتiن،
قانداي قۇس؟ (كوكەك)
كوكەك ۇيا سالمايدى (باسقا قۇستاردىڭ ۇياسىن پايدالانادى)، بالاپان باسپايدى.
- كوكەك قالاي دىبىستايدى؟
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
داۋىس: تىڭداڭىزدار، تىڭداڭىزدار! قۇرمەتتى قوناقتار، اتا - انالار! بالالاردىڭ بالاباقشامەن قوشتاسۋ ەرتەڭگىلىگىنە قاندىاعاش قالاسىنىڭ №24 "كۇنشۋاق" بالاباقشاسىنىڭ "قۇلاگەر" توبىنىڭ تۇلەكتەرى "باقىتتى...
