InfoHub Logo

ساباقتىڭ ماقساتى: ەسەپتەر شىعارا وتىرىپ، وقۋشىلارعا قالدىقپەن ءبولۋدى مەڭگەرتۋ.
مىندەتتەرى: ەسەپتەر شىعارتا وتىرىپ، وقۋشىلارعا قالدىقپەن ءبولۋدى مەڭگەرتۋ، وقۋشىلاردىڭ ەسەپتەۋ داعدىلارىن، وي قيالدارىن دامىتۋ.
وقۋشىلارعا كوبەيتۋ جانە ءبولۋدى مەڭگەرتە وتىرىپ، قالدىقپەن بولۋگە ەسەپتەر شىعارتۋعا داعدىلاندىرۋ، تانىمدىق ءىس - ارەكەتتەرىنە (دەربەس، توپتىق جانە جاپپاي جۇمىستارىنا) باسشىلىق جاساۋ.
وقۋشىلاردى ءوز بەتىمەن جۇمىستانۋعا، توپپەن جانە جەكە جۇمىس جاساۋعا تاربيەلەۋ. وقۋشىلاردى دالەلدەۋگە، قورىتىندى جاساۋعا جاتتىقتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ، سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: كەسپەلەر، تەست جۇمىستارى، ءتۇرلى - ءتۇستى قاعازداعى انىقتامالار، ەسەپتەر.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
پسيحولوگيالىق دايىندىق
قولىمدا بار ون ساۋساق
بەس ساۋساعىم قولداعى
بەس جۇلدىزدىڭ تارماعى
تالاپ، ەڭبەك، تەرەڭ وي،
قاناعات، راقىم، ويلاپ قوي
بالالاردىڭ ارمانى

ماتەماتيكالىق ديكتانت
1. ەڭ ۇلكەن ءۇش تاڭبالى سان 999
2. ەرجان 9 جاستا، ال اتاسىنىڭ جاسى ودان 53 جاسقا ۇلكەن. اتاسى نەشە جاستا؟
3. سانتيمەترمەن ورنەكتە 4م 4دم 4سم
4. ەنى 6سم، ۇزىندىعى 9سم تىك ءتورتبۇرىشتىڭ اۋدانى نەگە تەڭ؟
5. تەڭدەۋدى شەش. 48: ح=6 ح -؟
6. امالدى ورىندا: 48: 6 – 49: 7
7. شارشىنىڭ اۋدانى 49سم، ونىڭ پەريمەترىن تاپ.
8. ءبىر جاشىكتىڭ ماسساسى 20كگ، وسىنداي 5 جاشىكتىڭ ماسساسى قانشا؟
9. ورامدا 29 مەتر ماتا بار ەدى. تىگىنشى ءارقايسىسىنا 3 مەتردەن جۇمساپ، بىرنەشە كويلەك تىكتى. نەشە مەتر ماتا ارتىق قالدى
10. ساعاتپەن ورنەكتە: 3ساع 25مين + 4ساع 35مين

ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
№ 5 157 بەت
تەڭدەۋ قۇر جانە ونى شەش.
ا) ويلاعان ساندى 18 - گە ارتتىرسا، 22 مەن 3 - ءتىڭ كوبەيتىندىسىنە تەڭ سان شىعادى. قانداي سان ويلانعان؟
ح + 18=22 3
ح=4
ويلاعان ساندى 18 - گە كەمىتسە، 27 - ءنىڭ 3 - كە بولىندىسىنە تەڭ سان شىعادى. قانداي سان ويلانعان؟ ح – 18=27: 3
ح=27
قۇرىلىمى كۇردەلى تەڭدەۋلەردى قالاي شەشەمىز؟ تەڭدەۋدىڭ وڭ جاعىن ەسەپتەپ شىعارىپ، جاي تەڭدەۋگە اينالدىرىپ الامىز.
تەڭدەۋ دەگەنىمىز نە؟ قۇرامىندا ءبىر بەلگىسىز بار ورنەك.
امالداردىڭ ورىندالۋ ءتارتىبى تۋرالى نە ايتامىز؟
جاقشاسىز ورنەكتەردە الدىمەن كوبەيتۋ مەن ءبولۋ امالدارى، ال ودان كەيىن قوسۋ مەن ازايتۋ امالدارى جازىلۋ رەتىمەن سولدان وڭعا قاراي ورىندالادى.
كوبەيتۋ مەن ءبولۋدىڭ ەرەكشە جاعدايلارىن اتايىق.
0• 4=0+0+0+0=0
1• 5=1+1+1+1+1=5
3: 3=1، ويتكەنى 3• 1=3 ------------ 2• 0=0
3: 1=3، ويتكەنى 1• 3=3 ------------ 2• 1=2
0: 3=0، ويتكەنى 3• 0=0 ------------- 2: 0 نولگە بولۋگە بولمايدى
157 – بەت امالدى ورىندا جانە تەكسەر
2: 7=0 (ق 2)
7• 0+2=2
86: 9=9 (ق 5)
5: 8=0 (ق 5)
8• 0+5=5
45: 6=7 (ق 3)
7: 9=0 (ق 7)
9• 0+7=7
25: 4=6 (ق 1)

3، 4، 5 باعانداردى ءار قاتار بولەك شىعارادى.
I قاتار
5: 12=6 (ق 3)
6: 11=3 (ق 3)
8: 15=3 (ق 3)
II قاتار
89: 21=4 (ق 5)
78: 15=5 (ق 3)
55: 12=4 (ق 7)
III قاتار
12: 17=0 (ق 12)
67: 74=0 (ق 67)
36: 44=0 (ق 36)

ءار قاتاردا 12 ا. – 9 ق. الما ا.
المۇرت اعاشى -؟ 3 ەسە كەم -؟ (اعاش)
(12• 9): 3 = 108: 3 = 36 (المۇرت اعاشى)
108+36=144 (اعاش)
ر (ءرول) – وقۋشىلار، كوبەيتۋ مەن بولۋگە ساياحات
ا (اۋديتوريا) – وقۋشىلار، ۇستازدار
ف (فورما) – ءسوز ەسەپ قۇرۋ، شەشىمىن تابۋ
ت (تاقىرىپ) – ءسوز ەسەپتىڭ قىسقاشا شارتى
1 - ءشى قاتار
تۇسكە دەيىن – 54 ليتر ءسۇت
تۇستەن كەيىن – 46 ليتر ءسۇت 5 ىدىسقا ءبولىپ قۇيىلادى
ءار ىدىسقا -؟ ليتر ءسۇت
(54+46): 5=20 ليتر ءسۇت
2 - ءشى قاتار
I ج. 3 ساعاتتا – 15 بۇيىم
II ج. 4 ساعاتتا – 16 بۇيىم -؟ 5 ساع. بۇيىم
(15: 3+16: 4) • 5 = 45 بۇيىم
3 - ءشى قاتار
ءارقايسىسى 15 دانادان – 6 بۋما قىزىلشا ك.
ءارقايسىسى 25 دانادان – 8 بۋما قىزاناق ك. -؟ كوشەت
15•6+25•8=90+200=290 (كوشەت)
ءار قاتار سوزبەن ەسەپ قۇراستىرۋ، ونى شەشۋ.
ەكى جاقتى كۇندەلىك (ءيا، جوق)
1. كوبەيتۋ مەن ءبولۋ – ءوزارا كەرى امالدار.
2. 4•3 كوبەيتىندى 12 – ءبولىندىنىڭ ءمانى.
3. ەگەر كوبەيتىندىنىڭ ءمانىن كوبەيتكىشتەردىڭ بىرىنە بولسە، وندا بولگىش شىعادى.
4. فيگۋرالاردىڭ ءبىرىنىڭ اۋدانى ەكىنشىسىنەن كىشى نەمەسە ۇلكەن بولۋى مۇمكىن.
5. كەز كەلگەن ساندى 1 - گە كوبەيتكەندە 1 سانى شىعادى.
6. ۆ•4=20 ۆ•5
7. ءبىر سورەدە 7 كىتاپتان بولسا، 3 سورەدە 23 كىتاپ بولادى.
8. 8 اسىقتى ءۇش - ۇشتەن 2 بالاعا بەرۋگە بولادى، 2 اسىق ارتىق قالادى.

№ 5 ورنەك تۇرىندە جاز، ءمانىن تاپ.
ا) ح•9+810: 9 ح=10
10•9+810: 9=90+90=180
ءا) ح+90 - 70•10 ح=700
700+90 - 70•10=790 - 700=90

№ 6
I قاتار
15•3+42: 3=45+14=59
7 - 56: 4=87 - 14=73

II قاتار
18•2+12•5=36+60=96
72: 12•10 - 3•7=60 - 21=39

ءوزىن – ءوزى باعالاۋ. (دوڭگەلەك، ءتورتبۇرىش، ءۇشبۇرىش)
ۇيگە تاپسىرما: 158 بەت № 7

اقتوبە قالاسى،
№34 ورتا مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ساعىنتايەۆا عاليا ساعىنتاي قىزى