InfoHub Logo

ەرەكشەلىكتەرى

قاراقات (سمورودينا) پەن توشالا (كرىجوۆنيك) بۇتالى وسىمدىكتەر بولىپ ەسەپتەلەدى. بۇلاردىڭ اتپا تامىرلارى بولمايدى. نەگىزگى تۇبىنەن كوپتەگەن شىبىقتار وسەدى. شىبىقشالار تۇپكە جاقىنداعان سايىن كوپ بولسا، سونشالىقتى بەرىك بولىپ وسەدى. بۇلاردىڭ ەڭ قۋاتتىسى تامىرعا جالعاس شىبىقتار بولىپ ەسەپتەلەدى. قارا قاراقاتتىڭ جەمىس بۇرشىگىنىڭ تىرشىلىگى 1-3 جىلعا سوزىلادى، مۇنداي جاعدايدا ءبىر رەت جەمىس بەرگەن بۇرشىك كەلەسى جىلى ءونىمدى از بەرەدى، سوندىقتان جەمىس بەرۋ كەلەسى جىلى دا جاس شىبىقتارعا اۋىسادى. قاراقاتتار جەمىس بەرۋى جاعىنان العاندا وتە باعالى وسىمدىك بولىپ ەسەپتەلەدى، ونىڭ بۇتاقتارى 2-3 جىل بويى جەمىس بەرە الادى. ءتورت جىلدىق بۇتالارىنىڭ ءونىمى از، جيدەگى ۇساق بولىپ كەلەدى. قىزىل قاراقاتتىڭ جانە توشالانىڭ 6-7 جىلدىق بۇتالارى جاقسى جەمىس بەرە الادى.

قاراقات پەن توشالا كوكتەمدە ەرتە كوكتەيدى، تاڭقۋراي مەن بۇلدىرگەننەن ەرتە گۇلدەيدى. گۇلدەۋ مەرزىمى 10-20 كۇنگە سوزىلادى. گۇلدەگەننەن كەيىن، شامامەن ايتقاندا ەكى ايدان كەيىن بۇل وسىمدىكتەردىڭ جيدەگى پىسەدى. توشالانىڭ نەگىزگى بۇتالارىنان كوپتەگەن بۇتاقشالار ءوسىپ شىعاتىنىن ءاردايىم ەستە ۇستاۋ كەرەك، وسىنىڭ ناتيجەسىندە بۇتا تەز جيىلەنىپ تۇپتەلگىش كەلەدى. ۋچاسكەلەردەگى وسىمدىكتەردىڭ ءونىم بەرۋ مەرزىمى 15 جىلداي بولادى، ودان ارتىق وسكەن بۇتالار كوپتەگەن جاعدايدا پايداسىز بولىپ قالادى، سوندىقتان مۇنداي بۇتالاردى اۋىستىرعان ءجون.

قۋاڭشىلىققا توزىمدىلىگى جانە كۇتىمدى سونشالىقتى كەرەك ەتپەيتىندىگى جاعىنان جيدەكتىك بۇتالاردىڭ ىشىندە سارى جىلتىر قاراقات ەرەكشە كوزگە تۇسەدى. بۇل وسىمدىك ءتىدتى ەڭ قولايسىز بولعان جىلدىڭ وزىندە دە جىل سايىن تۇراقتى مول ءونىم بەرەدى.

ءتۇرلى جاعدايدا وسە بەرۋگە مەيلىنشە بەيىم بولعاندىقتان جانە ۇزدىكسىز مول ءونىم بەرەتىنى سەبەپتى جىلتىر سارى قاراقات، سوڭعى جىلداردا ورتالىق جانە باتىس قازاقستاننىڭ جەمىس-جيدەك باۋلارىندا كەڭىنەن تارالۋدا.

قاراقات پەن توشالا ەگىلەتىن جەردى بەلگىلەۋ جانە ۋچاسكەنى ازىرلەۋ. قاراقات پەن توشالا ىلعالدى سۇيەتىن وسىمدىكتەر. قاراقات ءسال كولەڭكەنى دە ونشا ەلەمەيدى، وعان ىلعالدىڭ شامادان تىس ارتىق بولۋى اسا زيان كەلتىرمەيدى. جازعى تەمپەراتۋرانىڭ وتە ىستىق بولۋى بۇل وسىمدىككە قولايسىز كەلەدى. قىزىل قاراقات قۋاڭشىلىققا مەيلىنشە ءتوزىمدى كەلەدى، جارىقتى كوپ كەرەك ەتەدى، بۇل ورتالىق جانە سولتۇستىك-شىعىس قازاقستان جاعدايىندا قاراقاتقا قاراعاندا قىسقا ءتوزىمدى كەلەدى. توشالا قاراقاتتان گورى جىلىلىقتى جانە جارىقتى جاقسى كورەدى. مۇنىڭ بارلىعىن قاراقات پەن توشالانى ەگۋگە ورىن تاڭداعاندا ەستە ۇستاۋ قاجەت.

قاراقاتتى ەگۋ ءۇشىن ىلعالدى ۋچاسكەنى تاڭداپ الۋ كەرەك. بۇل ءۇشىن ويپات جەردى دە پايدالانۋعا بولادى. تاۋلى جەرلەردە قاراقات ەگۋ ءۇشىن سايدىڭ ساعالارى قولايلى كەلەدى. سونداي-اق بەتكەيلەردىڭ ويپاتتى بولىگىن پايدالانۋ كەرەك. اشىق ۋچاسكەگە وتىرعىزىلعان قاراقاتتىڭ تۇيىندەرى جاپپاي ءتۇسىپ قالاتىندىعى بايقالادى. جيدەگى وتە ۇساق بولادى. جەمىس بەرەتىن بۋرشىكتەرى ءۇسىپ كەتەدى، ءونىم شۇعىل كەميدى.

توشالا ءۋشىن جارىق مول تۇسەتىن، ىلعالى جەتكىلىكتى، قاراشىرىكتى توپىراقتى جەر بەلگىلەنۋگە ءتيىس. جارىق جەتكىلىكسىز بولسا توشالاعا گريبوك اۋرۋى اۋەس كەلەدى.

قاراقات جانە توشالا ەگۋ ءۇشىن توپىراقتى تاڭقۋراي ەگۋگە ارنالعان ۋچاسكە سياقتى ازىرلەۋ كەرەك. بۇلار كوكتەمدە تىڭايتقىشتى كوپتەپ ەنگىزۋدە وتە جاقسى اسەر ەتەدى. بۇلاردى وتىرعىزۋ الدىندا جەر توپىراعىنىڭ بەتى تەگىستەلىپ تاڭقۋراي ەگۋگە ارنالعان ۋچاسكە سياقتى كۆارتالدارعا بولىنەدى.

سورتتاردى ىرىكتەپ الۋ

قاراقات پەن توشالانىڭ بىرنەشە مىڭ سورتى بار، ءبىراق قازاقستان جاعدايىندا وسىرۋگە بۇلاردىڭ ىشىندە ءبىراز سورتتارى ۇسىنىلادى. تومەندە قازاقستاندا ءتۇرلى وڭىرىندە وسىرۋگە ارنالعان اسا ماڭىزدى سورتتاردىڭ ءتىزىمىن كەلتىرەمىز.

قىزىلوردا، شىمكەنت جانە جامبىل وبلىستارى ءۇشىن — قاراقاتتان — بوسكوپسكيي ۆەليكان، كەنت، ليا پلودورودنايا، كراندال ميچۋرينا، سمورودينا كراسنايا نەمەسە گوللاندسكايا كراسنايا، كراسنىي كرەست؛ توشالادان — مىسوۆسكيي 17 جانە مىسوۆسكيي 37.

الماتى جانە تالدىقورعان وبلىستارى ءۇشىن — قارا-قاتتان — بوسكوپسكيي ۆەليكان، جەرگىلىكتى قاراقات (ىرىكتەلىپ الىنعان ءتۇرى)، گرانەنايا، ماسليانايا، ليا پلودورودنايا، نەاپوليتانسكايا، قىزىل قاراقاتتان — گوللاندسكايا كراسنايا، زۆەزدا سيەۆەرا، كراسنىي كرەست؛ توشالادان - مىسوۆسكيي 17، مىسوۆسكيي 37.

ورتالىق قازاقستان، سولتۇستىك-شىعىس، سولتۇستىك جانە باتىس قازاقستان وبلىستارى ءۇشىن. قاراقاتتان — چەمپيون پريموريا، جەرگىلىكتى قاراقاتتىڭ ىرىكتەلىپ الىنعان ءتۇرى، ليا پلودورودنايا، ساندەرس، گرانەنايا، نەاپوليتانسكايا، ماسليانايا، باسكوپسكيي ۆەليكان، كراندەل ميچۋرينا، كراسنىي كرەست؛ توشالادان — حاۋتون، دولينسكيي روزوۆىي، سيبيرياك № 1، توشالانىڭ ىرىكتەلىپ الىنعان جەرگىلىكتى سورتى.

قاراقات پەن توشالانىڭ كەيبىر سورتتارى

قاراقات. بوسكوپسكيي ۆەليكان. قازاقستاندا كوپتەگەن وبلىستارىنا كەڭىنەن تاراعان. بۇتاسىنىڭ ءتۇبى ورتاشا، ساپالى كەلەدى. تامىرعا جالعاس شىبىقشالارى از بولادى. جەمىس ساباقتارى ۇزىن كەلەدى، دارا-دارا ەسەدى. جيدەگى ءىرى، وتە ءدامدى، ساپالى بولادى. اسا ءپىسىپ كەتسە ءبىراز ءبولىپ ءتۇسىپ قالادى. جەمىسىنىڭ ءپىسۋ مولشەرى ورتاشا. ءونىمى جاقسى كەلەدى. جيدەگىن وڭدەۋ ءۇشىن پايدالانادى جانە جاڭا پىسكەن كۇيىندە جيناعان كەزدە دە قولدانىلادى.

چەمپيون پريموريا. بۇتاسى قۋاتتى، سالالىعى ورتاشا بولادى. ساباقتارى ورتاشا نەمەسە ۇزىن بولىپ وسەدى. جيدەگىنىڭ ىرىلىگى ورتاشا، ەرتە پىسەدى. ءونىمى وتە جاقسى بولادى. قىسقا ءتوزىمدى. وڭدەۋ ءۇشىن جانە جينالعان كەزدە دە پايدالانىلادى.

ليا پلودورودنايا. بۇل وتە كوپ تاراعان سورتتىڭ ءبىرى. مۇنىڭ ەرەكشەلىگى — قىسقا ءتوزىمدى، مول ءونىمدى كەلەدى، بۇتاسىنىڭ كولەمى ورتاشا، سالالى بولادى. ساباعى ۇزىنشا نەمەسە ورتاشا كەلەدى. جيدەگىنىڭ ىرىلىگى ورتاشا، ءپىسۋ مەزگىلى دە سونداي. پىسكەن كەزدە جەمىسى بۇتادان تۋسپەي بەرىك تۇرا بەرەدى. بۇل اسحانالىق جانە تەحنيكالىق سورت بولىپ ەسەپتەلەدى.

نەاپوليتانسكايا. مول ءونىمدى، سۋىققا ءتوزىمدى، بۇتاسىنىڭ كولەمى ورتاشا بولادى، العاشقى جىلداردا تىك وسەدى، سوڭىنان مەيلىنشە سالالى بولىپ جان-جاققا تارايدى. ساباعى دا، جيدەگىنىق ىرىلىگى دە ورتاشا، كەيدە ءىرى دە بولادى. كەشىگىڭكىرەپ بارىپ پىسەدى. جيدەگى جاس كۇيىندە جانە وڭدەۋ ءۇشىن دە پايدالانادى.

كراسنىي كرەست. بۇل سورتتىڭ ەرەكشەلىك قاسيەتى — جيدەگى وتە ساپالى ءدامدى كەلەدى. ءونىمى جاقسى بولادى. بۇتاسىنىڭ كولەمى ورتاشا، جان-جاققا جايىلا وسەدى، جيدەگىنىڭ ءتۇسى قىزىل، ساباعىنا تاقالعان جەردەگى جيدەك ءىرى بولادى، ال ۇشىنداعىلارى ۇساق كەلەدى. ءپىسۋ مەرزىمى ورتاشا، بۇل سورت جاقسى كۇتىمدى جانە تىڭايتۋدى كەرەك ەتەدى.

التايسكايا كراسنايا. الماتى وبلىسىندا كەزدەسەدى. سۋىققا ءتوزىمدى جانە ءونىمدى مول بەرەدى. جيدەكتەرى ماۋسىمنىڭ ەكىنشى جارتىسىندا پىسەدى.

جەمىسى اشىق قىزىل دومالاق نەمەسە ءسال سوپاقشا. ءدامى ءقىشقىلتىم-تاتتى. جيدەكتەرىن جاس كۇيىندە جەيدى جانە وڭدەپ تە پايدالانادى. بۇدان جاسالعان توساپتىڭ سۋيكىمدى قىشقىلتىم ءدامى بولادى.

الماتى وبلىسىنىڭ تاۋ باۋرايى، تاۋ ەتەگى ايماقتارىنا ۇسىنىلادى.

ۋزبەكيستانسكايا كرۋپنوپلودنايا. ءونىمدى مول بەرەدى. جامبىل جانە شىمكەنت وبلىستارىندا ەگىلەدى.

بۇتاسى قۋاتتى، جارتىلاي سالبىراڭقى، جەمىستى وتكەن جىلى وسكەن اعاشىنا (بۇتاسىنا) سالادى. جيدەكتەرى ءىرى، 1،5 گ، ءتۋسى قوڭىر كوكتەن قاراعا دەيىن بارادى. دامدىك ساپاسى جاقسى. جيدەكتەرى شولدە پىسەدى، ءبىراق ءبىر مەزگىلدە پىسپەيدى. بۇل سورتتىڭ ءبىر كەمشىلىگى — جەمىس سالۋ مەرزىمىنىڭ ەكى ايعا دەيىن سوزىلاتىندىعى.

جيدەكتەرىن جاس كۇيىندە جەيدى جانە وڭدەپ تە پايدالانادى. جامبىل وبلىسىنىڭ جازىق، تاۋ ەتەگى ايماقتارىنا، شىمكەنت وبلىسىنىڭ ورتالىق، تاۋ ەتەگى ايماقتارىنا، قىزىلوردا وبلىسىنىڭ ورتالىق جانە سولتۇستىك-باتىس ايماقتارىنا ۇسىنىلادى.

توشالانىڭ مىسوۆسكيي 37 سورتى. بۇل سورتتىڭ نەگىزگى قاسيەتى توشالانىڭ اسا ءقاۋىپتى دەرتتەرى — توشالا اق ۇنتاعىنا (سفەروتەك) تەزىمدىلىگى جانە بۇتاقشالار ارقىلى ۇلاسىپ وسۋگە قابىلەتتىلىگى. ءونىمى مول بولادى. جيدەگىنىڭ ىرىلىگى ورتاشا، ءتۇسى قىزىل قوشقىل، ورتاشا كولەمدى كەيدە كەشىگىپ پىسەدى. جيدەگى بۇتادا بەرىك ساقتالادى. ونىڭ جيدەگىن جاس كۇيىندە جانە وڭدەۋ ءۇشىن پايدالانۋعا بولادى.

مىسوۆسكيي 17. سفەروتەككە ءتوزىمدى سورت. ءقۇتىمدى جانە تىڭايتۋدى كوپ كەرەك ەتپەيدى. اعاش بۇتالارىنا ۇلاستىرىلىپ وسىرۋگە دە بولادى. ءونىمى كوپ، جيدەگىنىڭ ىرىلىگى ورتاشا، فورماسى سوپاق كەلەدى، ءتۇسى جاسىل بولادى. قوبىنەسە جاس (جاڭا) پىسكەن كۇيىندە پايدالانىلادى.

حاۋتون. بۇل سورتتىڭ نەگىزگى قاسيەتى — سفەروتەككە توزىمدىلىگى، مول ونىمدىلىگى، اعاش شىبىقتارىنا ۇلاستىرىلىپ ءوسىرۋ مۇمكىندىگى بولىپ تابىلادى. جيدەگى ۇساق كەلەدى، ءتۇسى قىزىل قوشقىل بولادى، ءپىسۋ مەرزىمى ورتاشا — كەش. وڭدەۋ ءۇشىن جانە جاس (جاڭا) پىسكەن كۇيىندە پايدالانىلادى.

سولينسكيي روزوۆىي. اۋرۋعا ءتوزىمدى سورت. حاۋتون سورتىنان ەرەكشەلىگى — جيدەگى ءىرى، مول ءونىمدى كەلەدى. بۇل اسحاناعا جانە تەحنيكالىق ماقساتقا جۇمسالادى.

گولۋبكا. سورتتىڭ شىققان جەرى م. ا. ليسايۆەنكو اتىنداعى نييس. ساۋندەرس ح پريمورسكيي چەمپيونىن بۋدانداستىرۋ ارقىلى الىنعان سورت. سۋىققا وتە ءتوزىمدى. ءپىسۋ مەرزىمى — ورتاشا — ەرتە، ءبىر جەمىستىڭ ورتاشا سالماعى 0،5-0،6 گ. ءبىر تۇپتەن الىناتىن ءونىم شامامەن 2-2،1 كگ. بۇرشىك كەنەسىمەن اۋرۋى ورتاشا. توزاڭداعان كەزدە 50-60%-كە دەيىپ جەمىس بەرەدى.

جاس شىبىقتاردى وتىرعىزۋ جانە ونى كۇتۋ

جاس شىبىقتاردى ەرتە كوكتەم شىعىسىمەن جانە ەرتە كۇزدە وتىرعىزۋعا بولادى. مۇنداي جاعدايدا قاراقات پەن توشالانىڭ بۇرشىگى كوكتەمدە وتە ەرتە شىعاتىندىعىن ءاردايىم ەستە ساقتاۋ قاجەت. شىبىقتاردى كۇزدە وتىرعىزعان كەزدە ولار سۋىق تۇسكەنگە دەيىن قالىپتاسىپ ءونۋى كەرەك. مۇنان كەش وتىرعىزۋعا بولمايدى، ويتكەنى كەش وتىرعىزىلعان اعاش كۇزگە دەيىن ءونىپ ۇلگەرە المايدى.

شىبىقتاردى وتىرعىزعان كەزدە ولاردىڭ ارالىق قاشىقتىعى مىناداي بولۋعا ءتيىس: قاراقات ءۇشىن قاتارارالىقتارى 1،5 مەتردەن، وسىمدىكتەردىڭ بىر-بىرىنەن قاشىقتىعى ءبىر مەتر، ءار گەكتارعا 5000 ودان دا كوپ وسىمدىك وتىرعىزىلادى.

شىبىقتار 30X30 سانتيمەتر شۇڭقىرعا وتىرعىزىلادى. شىبىقتار پيتومنيكتەگىدەن 5-6 سانتيمەتر تەرەڭ وتىرعىزىلادى (40-45 سم). اعاشتى تەرەڭ وتىرعىزعاندا ونىڭ تامىر جۇيەلەرى مەيلىنشە جاقسى قالىپتاسادى، مۇنىڭ ءوزى تامىر جۇيەلەرىنىڭ كوپتەپ سالالى بولىپ وسۋىنە قولايلى جاعداي جاسايدى. ەكپە شىبىقتاردى وتىرعىزىسىمەن سۋارۋ كەرەك، مۇنان سوڭ ءاربىر شىبىقشادا 2-3 بۇرشىك قالاتىنداي ەتىپ، بۇتاقتارى كەسىلەدى. سۋارعاننان كەيىن اعاش توڭىرەگىندەگى توپىراققا ۇگىندى كوڭ شاشۋ قاجەت.

العاشقى 2-3 جىلدا قاتارارالىقتاعى جەردى كارتوپ جانە كوكونىس داقىلدارىن وتىرعىزۋ ءۇشىن پايدالانىلادى. قاتارارالىقتارىنداعى داقىلدارعا مىندەتتى تۇردە تىڭايتقىش ەنگىزىلەدى.

ەگەر قاتارارالىقتارى پايدالانىلماي بوس قالاتىن بولسا، قاتارعا كولدەنەڭ جانە ۇزىنىنان جەردى قوپسىتادى. اعاش تۇبىندەگى توپىراققا كوڭ ۇگىندىسى ەنگىزىلسە، ول جەردى قولدان وڭدەۋدىڭ قاجەتى بولمايدى.

جەمىس بەرەتىن اعاشتى كۇتۋ

قاراقات پەن توشالانىڭ جەمىسى ۋچاسكەسى توپىراعىن كۇتۋدىڭ نەگىزىنە — سۋارۋ، توپىراقتى قوپسىتۋ، تىڭايتقىش ەنگىزۋ جاتادى. قاتار- ارالىكتارىنىڭ توپىراعى جاز بويىنا 2-4 رەت وڭدەلىنەدى. سۋارۋ تاڭقۋرايدى سۋارعان مولشەرمەن بىردەي بولادى. قاتارارالىقتارىنا ەنىن 80-120 سم ەتىپ ۇگىندى كوڭ شاشادى. شاشىلعان ۇگىندى كوڭنىڭ قالىڭدىعى 6-8 سم بولادى. قاراقات پەن توشالا توپىراقتا قاراشىرىكتىڭ وتە كوپ بولۋىن كەرەك ەگەدى، سوندىقتان دا مول ءونىم الۋ ءۇشىن ۋچاسكەگە كوڭ تىڭايتقىشىن جىل سايىن نەمەسە جىل وتكىزىپ ەنگىزىپ تۇرۋ كەرەك.

كوڭدى ءاربىر تۇپكە (8-10 كگ) نەمەسە ۇگىندى كوڭ شاشقان سياقتى بۇكىل قاتار بويىنا ەنگىزۋگە بولادى. مينەرال تىڭايتقىشتارمەن ءبىر جىلدا ەكى رەت ۇستەپ قورەكتەندىرىلەدى. ءبىرىنشى رەت گۇلدەنگەننەن كەيىن ۇستەپ قورەكتەندىرۋگە بولادى، بۇل جەمىستىڭ جاقسى وسۋىنە شىبىقشالاردىڭ جەتىلۋىنە اسەر ەتەدى. بۇل جولى ءاربىر گەكتارعا 30-40 كگ ازوت جانە كاليي تىڭايتقىشى ەنگىزىلەدى. ەكىنشى رەت جەمىس جيناعاننان كەيىن ىلە-شالا ۇستەپ قورەكتەندىرىلەدى، بۇل جەمىس بۇرشىكتەرىنىڭ وسۋىنە جاقسى اسەر ەتەدى. بۇل جولى ءار گەكتارعا 40-60 كيلوگرامم فوسفور جانە 20-30 كيلوگرامم ازوت پەن كاليي تىڭايتقىشى ەنگىزىلەدى.

قاراقات پەن توشالانى كۇتۋ جۇمىسىنداعى اسا ماڭىزدى يعارت بۇتالاردى قالىپتاستىرۋ جانە كەسۋ بولىپ تابىلادى. بۇتالاردى قالىپتاستىرۋ وتىرعىزعاننان كەيىن ەكى-ۇش بۇرشىكتەگى بارلىق بۇتاقشالاردى كەسۋدەن باستالادى. قالىپتاستىرۋدىڭ ودان ارعى مىندەتى جەتىلگەن جاعدايدا ءار ءتۇرلى كەزەڭدە وسكەن 15-20 تامىرلى بۇتاقشالاردىس بولۋىن كوزدەيدى. مۇنان سوڭ بۇتاقشالاردىڭ سانى 15-20-عا جەتكىزىلەدى، بۇلاردىڭ ىشىندە 4-6 بۇتاق ءبىر جىلدىق جانە 3-4 بۇتاق كوپ جىلدىق بولىپ كەلەدى. قاراقاتتىڭ بەس جىلدان اسقان بۇتاقتارى كەسىلىپ تۇرادى. قىزىل قاراقات پەن توشالانىڭ 6-7 جىلدان اسقان بۇتاقتارى عانا كەسىلەدى.

جىل سايىن ءاربىر بۇتالاردىڭ جاقسى وسۋىنە جەتۋ كەرەك. وسىنداي جاعدايدا عانا قاراقات پەن توشالادان مول ءونىم الۋدى قامتاماسىز ەتۋگە بولادى.

قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك-شىعىس جانە ورتالىق بولىگىندە قاراقاتتىڭ جەمىس بەرەتىن بۇرشىگى مەن شىبىقشالارى ۇشىنىڭ ءۇسىپ كەتەتىندىگى بايقالادى. ۇسىككە شالدىرماۋدىڭ ڭەگىزگى شاراسى مەزگىلىمەن قولدانىلسا، ونىڭ مول ءونىم بەرۋى قامتاماسىز ەتىلەدى، بۇل ءۇشىن قىستا قاراقاتتىڭ شىبىقتارىن ءيىپ جەرگە كومۋ كەرەك. بۇلاردى ءيىپ جەرگە كومۋ ءتارتىبى تاڭقۋرايدى ءيىپ كومۋ سياقتى بولادى. مۇنىمەن قوسا جەتكىلىكتى مولشەردە قار توقتاتىلۋىن قامتاماسىز ەتۋى قاجەت. بۇل شارا الماتى جاعدايىندا ءونىمدى اعاشتى ءيىپ كومگەننەن گورى 5-8 رەت ارتىق الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. قىزىل قاراقات پەن توشالا مۇنداي جاعدايدا قىسقا ءتوزىمدى كەلەدى، ءتىپتى ءيىپ كومگەننىڭ وزىندە دە ۇسىككە شالدىقپايدى.

ءونىمدى جيناۋ

قاراقات پەن توشالا سورتتارى كوپشىلىگىنىڭ جەمىسى بىركەلكى پىسەدى، سوندىقتان بۇلاردىڭ جەمىسى ادەتتە ءبىر دۇركىن، ال كەيدە ەكى دۇركىن جينالادى. قىزىل قاراقات پەن اق قاراقاتگى ساباقتارىمەن بىرگە جيناۋعا بولادى، ال جاي قاراقاتتىڭ جيدەگى ءوز الدىنا جينالادى. قاراقاتتى جيناۋ ءۇشىن بۇلدىرگەندى جينايتىن ىدىستار قولدانىلادى.

قاراقاتتى جاڭا پىسكەن كۇيىندە پايدالانىلاتىن بولسا، توشالا تولىق پىسكەن كەزدە جينالادى، ال وڭدەۋ ءۇشىن شالا پىسكەندەرى جينالادى. شالا پىسكەن توشالانى جيناۋ ءۇشىن 6-8 كگ ىدىس قولدانىلادى.

قاراقاتتىڭ، اسىرەسە، توشالانىڭ جيدەگى بۇلدىرگەن مەن تاڭقۋرايدىڭ جيدەكتەرىنە قاراعاندا ەداۋىر ۇزاق (4-5 كۇن) ساقتالادى. جيناعان كەزدە بۇل جيدەكتەردى دە كۇن كوزىنە قالدىرۋعا بولمايدى، جيناپ الىسىمەن سالقىن جەرگە جەتكىزۋ كەرەك.

---