قاراتپا ءسوز
سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى،
اققايىڭ اۋدانى، سميرنوۆ اۋىلى.
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
سماتايەۆا جۇلدىز تۇرسىمبەك قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قاراتپا ءسوز
ساباقتىڭ ماقساتى: قاراتپا ءسوزدىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ؛ كاراتپا ءسوزدى داۋىس ىرعاعى ارقىلى ەرەكشەلەپ ايتۋ كەرەكتىگىن ۇيرەنۋ؛ كاراتپا ءسوزدىڭ نەگىزگى ويعا بايلانىستى ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ سوزدىك قورىن مولايتۋ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتىپ، ءوز ويىن جۇيەلى تۇردە جەتكىزە بىلۋگە داعدىلاندىرۋ؛
تاربيەشىلىك: وقۋشىلاردى ۇقىپتىلىققا، تازا، ساۋاتتى جازۋعا، ەڭبەكسۇيگىشتىككە باۋلۋ. ءوز ەلىن، جەرىن قورعايتىن، تاۋەلسىزدىكتى باعالايتىن ءورشىل رۋحتى ازامات
تاربيەلەۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ، وي قوزعاۋ، تالداۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، ۇلەستىرمە قاعازدار.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەتتىك وقۋ، دۇنيەتانۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
الدىمىزدا كەزىككەن،
كوپ تانىستى كورەمىز.
بارىنە دە ىزەتپەن
بىزدە سالەم بەرەمىز.
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: وتكەندى قايتالاۋ
........... ۇلكەندەرگە نە ايتۋ كەرەك؟
بار العىسىم ساعان...............
كانى........... ءجۇرىستى ۇدەتەيىك
جارايدى................. سەنىڭ ايتقانىڭ بولسىن
كەرەكتى سوزدەر: اناشىم، بالنۇر، باقىت، جىگىتتەر
بۇگىنگى ساباعىمىز قاراتپا ءسوز
سويلەمدەگى بىرەۋدىڭ نازارىن وزىنە اۋدارۋ ءۇشىن ايتىلاتىن سوزدەر بولادى.
ونداي سوزدەردى قاراتپا ءسوز دەپ اتالادى: بالام، داپتەرىڭدى تازا ۇستا!
داپتەرمەن جۇمىس: كوركەم جازۋ
ق ق قق قق قايرات
16 - جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك كۇنى: 1991جىل
قايرات رىسقۇلبەكوۆ جەلتوقساندا ءوز ءومىرىن قۇربان ەتكەن قازاقتىڭ قايسار ۇلى، «حالىق قاھارمانى». ياعني تاۋەلسىزدىك كۇنى مەرەكەسى كەلە جاتىر ەكەن. ەلىمىز
تاۋەلسىزدىگىن قاي جىلى الدى؟ تاۋەلسىزدىك كۇنى قاي كۇن؟ بيىل تاۋەلسىزدىككە نەشە جىل؟
پرەزيدەنتىمىز ن. ءا. نازاربايەۆ تاۋەلسىز ەلىمىزدى دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ الدىڭعى 50 ەلدىڭ قاتارىنا قوسىپ، ەڭ ءىرى ەلدەرمەن تەرەزەسىن تەڭەستىرۋگە ۇمتىلۋدا.
1 - جاتتىعۋ: سويلەمدەردى وقى. ەكى باعانداعى سويلەمدەردى سالىستىر. وقۋ كەزىندە وزگەرىس بايقالا ما؟
1. باعدات ەرتەگى وقىدى. ------- 1. باعدات، ەرتەگى وقى.
2. وقۋشىلار مەكتەپتە ءتارتىپ ساقتاۋعا مىندەتتى. ---------- 2. وقۋشىلار، مەكتەپتە ءتارتىپ ساقتاڭدار.
3. اجەم كەستە تىگۋدى ۇيرەتتى. ---------- 3. اجە، كەستە تىگۋدى ۇيرەتشى.
2 - جاتتىعۋ: ولەڭدى كوشىرىپ جاز، قاراپتا ءسوزدىڭ استىن سىز
- اتا، جاڭعاعىمدى شاعىپ بەرشى!
- ءتىسىم جوق.
- اتا، پورتفەلىمدى الىپ بەرشى!
- كۇشىم جوق.
بالام، نەگە كۇلەسىڭ؟
مەنىڭ جاسىمدا
توقساننان اسساڭ، بىلەسىڭ.
سەرگىتۋ ءساتى:
اسپانعا قاراپ اي كوردىك،
تومەن قاراپ جەر كوردىك،
وڭعا، سولعا بۇرىلىپ،
ەگەمەندى ەل كوردىك.
ءبىرىنشى قاتارعا 3 - جاتتىعۋ. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقى. قاراتپا ءسوزى بار سويلەمدەردى
كوشىرىل جاز.
- قىزىم - اۋ، ءبارىن جەي سالمادىڭ با؟
- اپا، مەن ونى جىلاعاندا جەيمىن،- دەدى قىزى.
ەكىنشى قاتارعا 4 - جاتتىعۋ. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقى. قاراتپا ءسوزى بار سويلەمدەردى
كوشىرىل جاز.
ايىم، بولمەدەگى گۇلدەرگە سۋ قۇي. بالام، اتالارىڭا باتىرلار جىرىن ايتىپ
بەرشى. كورشى، ۇيگە كىرىڭىز!
قورىتىندى: وقىپ، قاراتپا سوزدەردى تاپ.
شەشە، نەشە كەسە سىندى كەشە.
كەل، بالالار، وقىلىق.
وقىعاندى كوڭىلگە
ىقىلاسپەن توقىلىق.
وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: 5 - جاتتىعۋ. قاراتپا ءسوزدىڭ ەرەجەسىن جاتتاۋ.
اققايىڭ اۋدانى، سميرنوۆ اۋىلى.
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
سماتايەۆا جۇلدىز تۇرسىمبەك قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قاراتپا ءسوز
ساباقتىڭ ماقساتى: قاراتپا ءسوزدىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ؛ كاراتپا ءسوزدى داۋىس ىرعاعى ارقىلى ەرەكشەلەپ ايتۋ كەرەكتىگىن ۇيرەنۋ؛ كاراتپا ءسوزدىڭ نەگىزگى ويعا بايلانىستى ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ سوزدىك قورىن مولايتۋ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتىپ، ءوز ويىن جۇيەلى تۇردە جەتكىزە بىلۋگە داعدىلاندىرۋ؛
تاربيەشىلىك: وقۋشىلاردى ۇقىپتىلىققا، تازا، ساۋاتتى جازۋعا، ەڭبەكسۇيگىشتىككە باۋلۋ. ءوز ەلىن، جەرىن قورعايتىن، تاۋەلسىزدىكتى باعالايتىن ءورشىل رۋحتى ازامات
تاربيەلەۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ، وي قوزعاۋ، تالداۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، ۇلەستىرمە قاعازدار.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەتتىك وقۋ، دۇنيەتانۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
الدىمىزدا كەزىككەن،
كوپ تانىستى كورەمىز.
بارىنە دە ىزەتپەن
بىزدە سالەم بەرەمىز.
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: وتكەندى قايتالاۋ
........... ۇلكەندەرگە نە ايتۋ كەرەك؟
بار العىسىم ساعان...............
كانى........... ءجۇرىستى ۇدەتەيىك
جارايدى................. سەنىڭ ايتقانىڭ بولسىن
كەرەكتى سوزدەر: اناشىم، بالنۇر، باقىت، جىگىتتەر
بۇگىنگى ساباعىمىز قاراتپا ءسوز
سويلەمدەگى بىرەۋدىڭ نازارىن وزىنە اۋدارۋ ءۇشىن ايتىلاتىن سوزدەر بولادى.
ونداي سوزدەردى قاراتپا ءسوز دەپ اتالادى: بالام، داپتەرىڭدى تازا ۇستا!
داپتەرمەن جۇمىس: كوركەم جازۋ
ق ق قق قق قايرات
16 - جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك كۇنى: 1991جىل
قايرات رىسقۇلبەكوۆ جەلتوقساندا ءوز ءومىرىن قۇربان ەتكەن قازاقتىڭ قايسار ۇلى، «حالىق قاھارمانى». ياعني تاۋەلسىزدىك كۇنى مەرەكەسى كەلە جاتىر ەكەن. ەلىمىز
تاۋەلسىزدىگىن قاي جىلى الدى؟ تاۋەلسىزدىك كۇنى قاي كۇن؟ بيىل تاۋەلسىزدىككە نەشە جىل؟
پرەزيدەنتىمىز ن. ءا. نازاربايەۆ تاۋەلسىز ەلىمىزدى دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ الدىڭعى 50 ەلدىڭ قاتارىنا قوسىپ، ەڭ ءىرى ەلدەرمەن تەرەزەسىن تەڭەستىرۋگە ۇمتىلۋدا.
1 - جاتتىعۋ: سويلەمدەردى وقى. ەكى باعانداعى سويلەمدەردى سالىستىر. وقۋ كەزىندە وزگەرىس بايقالا ما؟
1. باعدات ەرتەگى وقىدى. ------- 1. باعدات، ەرتەگى وقى.
2. وقۋشىلار مەكتەپتە ءتارتىپ ساقتاۋعا مىندەتتى. ---------- 2. وقۋشىلار، مەكتەپتە ءتارتىپ ساقتاڭدار.
3. اجەم كەستە تىگۋدى ۇيرەتتى. ---------- 3. اجە، كەستە تىگۋدى ۇيرەتشى.
2 - جاتتىعۋ: ولەڭدى كوشىرىپ جاز، قاراپتا ءسوزدىڭ استىن سىز
- اتا، جاڭعاعىمدى شاعىپ بەرشى!
- ءتىسىم جوق.
- اتا، پورتفەلىمدى الىپ بەرشى!
- كۇشىم جوق.
بالام، نەگە كۇلەسىڭ؟
مەنىڭ جاسىمدا
توقساننان اسساڭ، بىلەسىڭ.
سەرگىتۋ ءساتى:
اسپانعا قاراپ اي كوردىك،
تومەن قاراپ جەر كوردىك،
وڭعا، سولعا بۇرىلىپ،
ەگەمەندى ەل كوردىك.
ءبىرىنشى قاتارعا 3 - جاتتىعۋ. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقى. قاراتپا ءسوزى بار سويلەمدەردى
كوشىرىل جاز.
- قىزىم - اۋ، ءبارىن جەي سالمادىڭ با؟
- اپا، مەن ونى جىلاعاندا جەيمىن،- دەدى قىزى.
ەكىنشى قاتارعا 4 - جاتتىعۋ. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقى. قاراتپا ءسوزى بار سويلەمدەردى
كوشىرىل جاز.
ايىم، بولمەدەگى گۇلدەرگە سۋ قۇي. بالام، اتالارىڭا باتىرلار جىرىن ايتىپ
بەرشى. كورشى، ۇيگە كىرىڭىز!
قورىتىندى: وقىپ، قاراتپا سوزدەردى تاپ.
شەشە، نەشە كەسە سىندى كەشە.
كەل، بالالار، وقىلىق.
وقىعاندى كوڭىلگە
ىقىلاسپەن توقىلىق.
وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: 5 - جاتتىعۋ. قاراتپا ءسوزدىڭ ەرەجەسىن جاتتاۋ.
You Might Also Like
-
ءمۇعالىم: قىزىلبايەۆا ق. ك.
