InfoHub Logo

«قارتتار كۇنى» مەرەكەلىك باعدارلاماسى!
جۇگىزۋشى: بۋلياكبايەۆا گۋلنۋر: قايىرلى كۇن، قىمباتتى دا اياۋلى اكەلەر، اق جاۋلىقتى انالار!
ۆەدۋششايا: يسساكوۆا ا: زدراۆستۆۋيتە، دوروگيە گوستي!
جۇگىزۋشى: بۋلياكبايەۆا گۋلنۋر:
ۇرپاعىنا جول اشقان، مۇقالماعان قانشاما قيىندىقتان،
جاسىماعان قارتتارىم، ءومىرىنىڭ سان - سالا سىرىن ۇققان.
تابيعاتى كەرەمەت، تاۋداي ءمۇسىن بايسالدى قاريالار،
شەجىرەلى جۇرەگى، باتالى اۋىز جارالعان جىلىلىقتان.
اسقارىنداي تاۋلاردىڭ، كۇمىستەي بوپ اق كىرسە دە باسىڭا،
زاڭعار ويلى قارتتارىم، مۇقالماعىن، قارتايساڭ دا جاسىما.
ۇلى كوشتىڭ سىنىعىسىڭ ءىز تاستاعان، قارتتىعىڭدى ۇمىتىپ،
ءبىر جاسارىپ قالعانداي ءبىر شوبەرەڭىز كەلگەن كەزدە قاسىڭا.
اقىلىڭا اق ساۋساقپەن جاس كەكىلدى سيپاپ قانا ايتاتىن،
ارعا بالار، التىنمەنەن ساتىپ الماس بايلىعىمداي بايقادىم.
بولاشاعىڭ وسكەن سايىن قۋاناسىڭ، شۇكىرلىكپەن جاس الىپ،
كوكىرەگىڭدە قۋانىش بار كوزدەرىڭنەن كورسەم داعى قانشا مۇڭ.
شىنىمەن دە، جىلدان جىلعا بۇل كۇن «قارتتار كۇنى» ءداستۇرلى مەرەكەگە اينالىپ كەلەدى. جىل سايىن سىزدەردى كورگەن كەزدە، جۇرەكتەرىڭىزدىڭ قۋانعانىن، كارىلىكتىڭ سىر العانىن جىلى جۇزدەرىڭىزدەن بايقايمىز.
ۆەدۋششايا: يسساكوۆا ا: لەتيات گودا، زا نيمي نە ۋگناتسيا —
سپەشات چاسى، سمەنيايا دەن زا ءدنوم…
نو زنايۋ، نە ۋستانۋ ۋديۆلياتسيا
تەم ۆرەمەنەم، چتو وسەنيۋ ءزوۆوم.
ءۆسو ۆ ءنوم ۆىسوكو، مۋدرو ي پرەكراسنو:
ي زولوتو ليستۆى، ي سنەگا چيستوتا.
ۆ ءنوم مۋدروست زرەلىح لەت وكليكنەت ۆدرۋگ ۆنەزاپنو،
ۆ لۋكاۆىح زەركالاح سۆەتلەەت سەدينا…
وكتيابر — دوجدليۆىي مەسياس ۆ وجيدانە سنەگا
يتوگ ترۋدا، ليۋبۆي، ۆەسەلىح لەتنيح دنەي
ۆ زناك پرەكلونەنيا پەرەد جيزنيۋ چەلوۆەكا
نام داريت پرازدنيك پوجيلىح ليۋدەي.
حوروشو، چتو ستالو دوبروي تراديسيەي وتمەچات دەن پوجيلىح ليۋدەي. — ەتوت دەن – دەن بلاگودارەنيا زا تەپلو ۆاشيح سەردەس، زا وتداننىە رابوتە سيلى، زا وپىت، كوتورىم ۆى دەليتەس س مولودىم پوكولەنيەم، س ۆاشيمي دەتمي ي ۆنۋكامي – تو ەست س نامي.
جۇگىزۋشى: بۋلياكبايەۆا گۋلنۋر: ورتامىزدا قادىرمەندى قارتتار بار،
اششى ءومىردىڭ تاۋقىمەتىن تارتقاندار.
ارقاسىندا ناردىڭ جۇگىن ارتقاندار.
ومىراۋعا قوس - قوس وردەن تاققاندار.
دەي كەلە كەشىمىزگە كەلگەن قوناقتارمەن تانىس بولايىق.
م. ع. ك. تورگايەۆا كارىلگاش گالييەۆنا، كاپتيلنىي ميتروفان افوناسيۆيچ - ينجينەر، م. ع. ك. ششۋرينا ن. ي
قۇرمەتتى اكەلەر، اجەلەر، قاسيەتتى قاريالار، سىزدەردىڭ بۇگىنگى مەرەكەلەرىڭىزگە قۇتتىقتاۋ لەبىز رەتىندە ءان - شاشۋ تارالعى ەتكەلى وتىر، قابىل الىڭىزدار.
Cارمانبەتوۆا ن. ءان: «اسىل اجەم»
ۆەدۋششايا: يسساكوۆا ا: ۆوزراستۋ نۋجنو سوپروتيۆلياتسيا. نادو پوددەرجيۆات نە تولكو تەلو، نو ۆ گورازدو بولشەي ستەپەني دۋح، ۆەد ي وني، ەسلي ۆ نيح، كاك ۆ سۆەتيلنيك، نە پودليۆات ماسلا، گاسنۋت وت ستاروستي. ستاروست نە دولجنا بىت پرازدنوي، لەنيۆوي ي سونليۆوي! مى ودوبرياەم مولودوگو چەلوۆەكا، ۆ كوتوروم ەست چتو - تو ستاريكوۆسكوە، ا تاكجە ودوبرياەم ستاريكا، ۆ كوتوروم ەست چتو - تو مولودوە؛ توت، كتو سلەدۋەت ەتومۋ پراۆيلۋ، موجەت سوستاريتسيا تەلوم، نو دۋحوم نە سوستاريتسيا نيكوگدا.
ماتەمبايەۆا م. ستيحي “انا”
ارمانىڭدى اقتارام با جۇرەگىمدە تەربەسەم،
ايعا ءسىڭلى، قارىنداسسىڭ قاسيەتتى جەرگە سەن.
مەن ءوزىڭدى تەڭدەسى جوق قۇدىرەت دەپ تۇسىنەم،
سەندىك قۋات مىڭ ەسە ارتىق جەردىڭ تارتۋ كۇشىنەن.
سۇلۋ الەم، الەم سۇلۋ سەن جاراتقان اداممەن،
كوك جولىنىڭ قارسىلىعىن قاعىپ تاستاپ بارام مەن.
سەندىك قۋات بولار، بالكىم، باسىن ءيدى كوك ماعان،
ءار كەز سەنەن تۋعانىمدى ەسىمە السام، توقتامان.
ال ۇمىتسام، ۇمىت بولىپ قالارىمدى بىلەمىن،
ۇمىت قالماۋ ءۇشىن مەنىڭ شارق ۇرادى جۇرەگىم.
شات ءجۇرىپ - اق قاس قاققانشا بولامىن مەن شەرمەندە،
جەتىم ەمەس كەي انانىڭ جەتىمدىگىن كورگەندە،
كوز الدىمدا جاس دوڭگەلەپ بۋلىعام دا ىزادان،
ماعان ءتىپتى ءسوز كەلمەيتىن ۇياتتاردان قىزارام.
بۇل دۇنيەگە ونسىز - داعى كەتكەن جوق پا كوپ ەسەڭ،
و، انالار، كەي پاسىقتى جاراتاسىڭ نەگە سەن!
تاسباۋىرلار دۇنيەگە كەلسىن دە، تەز كەتسىن دە،
الدە وزگەلەر وندايلاردان جيىركەنسىن دەيسىڭ بە؟
قاي كەۋدەنى جىلىتادى لاپىلداعان وتپەنەن،
ءوز كەۋدەسىن جىلىتۋعا قۇدىرەتى جەتپەگەن.
اناڭ ساعان كەرەك بولسا، بالاڭا دا سەن كەرەك،
كەزەكپەنەن اۋىساتىن عۇمىر عوي بۇل دوڭگەلەك.
انا كەرەك، و، ادامدار، انا كەرەك ادامعا،
اناسىزدار اڭ سياقتى كۇن كەشىپ ءجۇر عالامدا.
پىكىرىمدى ۇناتپاعان تاپتىق تا دەر دانانى،
دانالىقتىڭ قاجەتى جوق سىيلاۋ ءۇشىن انانى.
II
بىلمەدىم مەن، سەن ايتەۋىر ورالاسىڭ كوپ تىلگە،
كيەلى ءسۇت قۇدىرەتىمەن الدە ەسەيىپ كەتتىم بە؟
انا دەسە ايتەۋىر مەن وزگە ءسوزدى ەسىتپەن،
قۇلاعىما ءۇن كەلەدى قوڭىراۋلى بەسىكتەن.
قۇلاعىمدا ول ءۇن مەنىڭ كورگەن ەمەس تولاستاپ،
ويتكەنى سەن جىلاۋىما قارسى بولدىڭ و باستا - اق..
بۇكىل الەم شۋلارىنا جىبەردى دە سۇڭگىتىپ،
ءوزىڭ قاققان قوڭىراۋدان كەتتى ماعان ءتىل ءبىتىپ…
قوڭىراۋلاردىڭ ءۇنى مەنى جەتەكتەدى قيانعا.
قوڭىراۋلاردىڭ ءۇنى مەنى شومدىردى سان قيالعا.
تۇتقاسىنان ۇستاماق بوپ داريا – ءبىلىم ەسىكتىڭ،
مەكتەپ باردىم، ونان دا مەن قوڭىراۋ ءۇنىن ەسىتتىم.
ۇستاز بولدىم. ءسوز سويلەتتى بولاشاقتىڭ مىنبەرى،
كوز الدىمدا قىزىل الا قىزعالداقتار گۇلدەدى.
ءدال بۇگىن دە نۇرلى ەرتەڭنىڭ قوڭىراۋى ەتىپ تۇر مەنى،
ومىرىمە ءوزىڭ قاققان قونىراۋدىڭ ۇندەرى.
ءوزىڭ قاققان قوڭىراۋدا ءومىر جىرى بار ەكەن،
ونىڭ ءۇنى تارقامايتىن بولدى مەنىڭ مەرەكەم.
سول ۇنمەنەن تىنىم تاپپاي باقىتىمدى كۇرەيمىن،
ويتكەنى مەن مەرەكەمنىڭ تارقاماۋىن تىلەيمىن!
ۆەدۋششايا: يسساكوۆا ا: ءۆسو – تاكي نەمنوگو نەپراۆيلنو سەگودنياشنيي پرازدنيك نازىۆات ءدنوم پوجيلوگو چەلوۆەكا، ەتو زاچەم – تو ليشنيي راز پودچەركيۆاەت گنوت لەت ي پروبلەم، س كوتورىمي ۆى ستالكيۆاەتەس ۆ سۆوەي جيزني. بىلو بى بولەە پراۆيلنو نازىۆات ەتوت پرازدنيك ءدنوم مۋدروگو چەلوۆەكا. ي، كاك نەلزيا، كستاتي، نا ۋم پريحوديات پوەتيچەسكيە ستروكي:
ەتوت دەن ناپولنەن پەنەم پتيس،
دەتۆورا گەرباريي سوبيراەت،
نۋ ا منە سيانە دەتسكيح ليس
سەردسە ءتوپلىم سۆەتوم ناپولنياەت.
نە دانو سەيچاس پرەدۋگادات،
كتو كاكوي پو جيزني پۋت پرولوجيت،
تولكو مۋدروست موجەت پودسكازات
ي وشيبكي ۆپرەد پودپراۆيت موجەت.
جۇگىزۋشى: بۋلياكبايەۆا گۋلنۋر:
قۇزى تەرەڭ، كەڭ قۇلاشتى شالقارداي،
عاسىرلاردان سىرلار شەرتىپ، ايتارداي،
وتىرادى ءۇي تورىندە قومدانىپ،
بۇرىنعىنىڭ اڭقىلداعان قارتتارى - اي!
كەڭ دالانىڭ قوڭىر لەبى - ۇنىندە،
دارحان ەلدىڭ دانالىعى - تىلىندە.
تامىلجىعان تابيعاتتاي تابيعي،
توزباي كەلگەن كەشەگى مەن بۇگىندە
جۇگىزۋشى: بۋلياكبايەۆا گۋلنۋر: اكەلەر!
ماڭگى وشپەيتىن اتاق - داڭقىڭ،
جۇرەگىمنىڭ لاۋلاتىپ وتىن جاقتى.
ەرلىگىڭدى جالعاستىرام، باقىتتىمىن،
سەندەر عوي ماعان بەرگەن وسى باقتى.
انالار!
قارىزدارمىن وزىڭە مەن،
قايىسپاي قيىندىققا توزە بىلگەن.
جۇزدەرىڭدى اجىمدەر باسقانىمەن
باياعى ءباز جۇزىڭدەرىڭ وزگەرمەگەن.
ورتاعا سەرجانوۆا گۋلزيرانى «امان بولشى، قارتتارىم» بايانداماسىمەن شاقىرامىز.
وسىدان 22 جىل بۇرىن، ياعني، 1990 جىلى جەلتوقسان ايىنىڭ ون ءتورتىنشى جۇلدىزىندا باس اسسامبلەيا 1 قازاندى «حالىقارالىق قارتتار كۇنى» دەپ جاريالاعان بولاتىن. اسىلىندا، بۇل مەرەكە حح عاسىردا پايدا بولدى. باسىندا قارتتار كۇنى ەۋروپادا، كەيىن امەريكادا تويلانعان، ال 80 جىلداردىڭ اياعىنان بەرى بۇكىل الەمدە اتاپ ءوتىلىپ كەلەدى.
قارتتار كۇنىن اتاپ وتۋدەگى باستى ماقسات — از قامتاماسىز ەتىلگەن قارت ادامدارعا، جالعىزباستى قارت زەينەتكەرلەر مەن قارت مۇگەدەكتەرگە كوڭىل ءبولۋ، ولارعا ماتەريالدىق، الەۋمەتتىك - تۇرمىستىق جانە باسقا دا كومەك تۇرلەرىن كورسەتۋ بولىپ تابىلادى. بۇل كۇنى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە عانا ەمەس، الەمنىڭ تۇكپىر - تۇكپىرىندە قارتتارعا ارنالعان مەرەكەلىك ءىس - شارالار وتكىزىلىپ، وقۋشىلار مەن ستۋدەنتتەردىڭ تاراپىنان قاريالارعا كومەك كورسەتىلەتىن الۋان ءتۇرلى جوبالار ۇيىمداستىرىلىپ، مەملەكەت تاراپىنان ارنايى جاردەماقىلار تاعايىندالادى. الايدا، قارتتار ۇيىندەگى جانارى جاۋتەڭدەپ، ەسىك پەن تەرەزەگە تەلمىرىپ وتىرعان اپالارىمىز بەن اتالارىمىزدى بۇل جۇباتا الادى ما؟ زامانداستارىمىزدىڭ توعىز اي قۇرساعىندا كوتەرىپ، دۇنيەگە اكەلىپ، ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولىپ اسىراعان اناسى مەن قاناتتىعا قاقتىرماي، تۇمسىقتىعا شوقىتپاي ەر جەتكىزگەن اكەسىن قارتتار ۇيىنە اكەلىپ قاماۋلارىنا نە سەبەپ بولعاندىعىن كىم ءبىلسىن؟
«اتاڭا نە قىلساڭ، الدىڭا سول كەلەدى» دەگەن ءسوز بار. جاستارىمىز اتا - اناسىنىڭ ءقادىرىن كەش بولماي تۇسىنسە ەكەن. قارتتارى بار ەل - باقىتتى ەل.
سوندىقتان ەل باسىنا كۇن تۋعان، قيىن - قىستاۋ كۇندەردە حالقىنا سۇيەۋ، جۇرتىنا قامقور بولاتىن قارتتارىمىز قاشان دا امان بولسىن!
​قارتتار كۇنى مەرەكەلىك باعدارلاماسى! جۇكتەۋ​​​