قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتتى وقىتۋدا ديالوگتىك قارىم - قاتىناستىڭ تيىمدىلىگى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتتى وقىتۋدا ديالوگتىك قارىم - قاتىناستىڭ تيىمدىلىگى
«ناشار ءمۇعالىم اقيقاتتى ءوزى ايتىپ بەرەدى، ال جاقسى ءمۇعالىم وقۋشىنىڭ ءوزىن ىزدەنۋگە جەتەلەيدى»
(ا. ديستۆەرگ)
قازىرگى زامان تالابىنا ساي ءبىلىم وردالارىندا وقۋشىلارعا ءتيىمدى ساباق بارىسىن ۇيىمداستىرا بىلەتىن جاڭاشىل ۇستاز بولۋ – بارشا مۇعالىمدەردىڭ باستى ماقساتى دەپ بىلەمىن. ساباق قىزىقتى دا مازمۇندى بولىپ ءوتۋى ءمۇعالىمنىڭ شەبەرلىگىنە بايلانىستى. ەگەر دە ءمۇعالىم كۇندەلىكتى وتىلەتىن ساباعىن ءوز دارەجەسىندە وتكىسى كەلسە، جاڭا زاماننىڭ تالابىنا ساي يننوۆاسيالىق ءادىس - تاسىلدەردى كەڭىنەن ءتيىمدى قولدانا الۋى شارت. سوندا عانا وقۋشى ساپالى ءبىلىم الىپ، ءوز بەتىمەن ىزدەنىپ، ديالوگتىك قارىم - قاتىناس ارقىلى ءوزىن - ءوزى رەتتەپ، ساندىق تەحنولوگيالاردى پايدالانا بىلەتىن بەلسەندى دە ءبىلىمدى تۇلعا قالىپتاسىپ شىعادى.
وقۋشىلارعا سىني تۇرعىسىنان ويلانۋىنا سۇراقتار مەن تاپسىرمالار بەرگەنىمدە، ءبىر - بىرلەرىنە ءوز پىكىرلەرىن ءبىلدىرىپ، ىنتىماقتاستىقپەن ءبىر - ءبىرىن تىڭداپ، دۇرىس شەشىم قابىلداپ، وزدەرىنىڭ العا قويعان ماقساتىنا قالاي جەتۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىنىپ، ۇلگەرمەۋشى وقۋشىلار وزدەرىنىڭ بىلمەگەن جەرلەرىن كەلەسى وقۋشى ارقىلى ءبىلىپ وتىراتىنى بايقالدى.
تاقىرىپتىڭ وزەكتىلىگى:
1. مەكتەپتەگى ءداستۇرلى ساباقتاردىڭ بالالاردى جالىقتىرۋى؛
2. وقۋشىلاردىڭ ءتىل بايلىقتارىنىڭ تومەندىگىنەن ويلارىن انىق جەتكىزە الماۋى؛
3. قازىرگى تەحنيكا زامانى دامىعان كەزەڭدە، وقۋشىلار ينتەرنەتتى پايدالانا بىلگەنىمەن، جۇپپەن، توپپەن جۇمىس ىستەي الماۋى؛
ماقساتى:
ا) وقۋشىلاردىڭ ساباقتا ديالوگتىك قارىم - قاتىناستى ورناتا وتىرىپ ءبىلىم ساپاسىنىڭ ارتۋى مەن ويلاۋ قابىلەتتەرىنىڭ دامۋ جولدارىن انىقتاۋ؛
ۆ) ءار ءتۇرلى تاپسىرمالار بەرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ديالوگتىك قارىم - قاتىناسىن ورناتىپ، بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىن، ىزدەنىمپازدىق قابىلەتتەرىن، ءتىل بايلىعىن، وي - ءورىسىن، ىنتاسىن دامىتۋ؛
مىندەتتەرى:
ا) ديالوگ ارقىلى وقىتۋدا سىني كوزقاراسى قالىپتاسقان، تەرەڭ ويلى، سوزگە شەشەن تۇلعانى قالىپتاستىرۋ؛
ۆ) كەز - كەلگەن جەردە ديالوگتىك قارىم - قاتىناستى ورناتىپ، ءوز ويىن ەركىن جەتكىزە الاتىن جانە العان ءبىلىمىن الداعى ۋاقىتتا پايدالاناتىن ءبىلىمدى، پاراساتتى، العىر، وتاندى سۇيە بىلەتىن وقۋشىنى تاربيەلەۋ؛
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ساباقتارىندا ديالوگ ارقىلى وقىتۋدىڭ باستى ەرەكشەلىكتەرىنە، قولدانىلۋ جولدارىنا توقتالماقپىن. بۇرىنعى وتكىزىلىپ جۇرگەن ءداستۇرلى ساباقتار مەن قازىرگى جاڭا ادىستەردىڭ نەگىزىندە وتكىزىلگەن ساباقتاردى سالىستىرا وتىرىپ، تومەندەگى ايىرماشىلىقتاردى بايقادىم.
ءداستۇرلى ساباق بارىسىندا:
ءمۇعالىمنىڭ ادىستەرى.
1. جاڭا تاقىرىپ بويىنشا اقىن - جازۋشىلاردىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى ايتىپ تۇسىندىرەدى، شىعارماداعى كەيىپكەرلەردى تالدايدى.
2. وقۋشىلارمەن بىرگە شىعارمانىڭ يدەياسىن انىقتايدى.
3. قازاق ءتىلى بويىنشا ەرەجەلەردى تۇسىندىرەدى.
4. ءمۇعالىم كوپ سويلەپ، وقۋشى از سويلەيدى.
5. وقۋشى ءوزىنىڭ ويىن ەركىن جەتكىزە المايدى.
ديالوگ ارقىلى وقىتۋ ءادىسى بويىنشا وتكىزىلگەن ساباقتارداعى
وزگەرىستەر مەن ناتيجەسى.
1. وقۋشىلار ءوزارا سۇحباتتاسادى، ويىن دامىتىپ كەلەسى وقۋشىمەن وي بولىسەدى. ءمۇعالىم مەن وقۋشى اراسىندا كوپىرشە ورناتىلادى.
2. وقۋشى ءوزىنىڭ ويىن جيناقتاپ، تۇجىرىمداي الادى، ءبىلىمى جوعارىلايدى. ادەبي شىعارماداعى كەيىپكەرلەردى تالداپ، سوزدىك قورلارى مولايادى.
3. وقۋشىنىڭ سويلەۋ شەبەرلىگى مەن مادەنيەتى، ىزدەنىمپازدىلىعى، توپتا ءوزىن ۇستاۋ قابىلەتى جاقسارادى.
4. بىلىمگە دەگەن كوزقاراسى قالىپتاسىپ، قىزىعۋشىلىعى مەن تالپىنىسى ارتادى. توپتا سىنىپتاستارىن بار نازارىمەن تىڭداپ، ءوزىنىڭ جاۋابىمەن سالىستىرا وتىرىپ ءتۇيىندى وي نەمەسە پىكىر ايتۋعا داعدىلانادى.
5. ديالوگ ارقىلى وقۋشىلار ءبىر - بىرلەرىنەن ۇيرەنۋىنە جاعداي جاسالادى. ءمۇعالىم از سويلەپ، وقۋشى ءوز ويىن ەركىن جەتكىزەدى.
«ناشار ءمۇعالىم اقيقاتتى ءوزى ايتىپ بەرەدى، ال جاقسى ءمۇعالىم وقۋشىنىڭ ءوزىن ىزدەنۋگە جەتەلەيدى»
(ا. ديستۆەرگ)
قازىرگى زامان تالابىنا ساي ءبىلىم وردالارىندا وقۋشىلارعا ءتيىمدى ساباق بارىسىن ۇيىمداستىرا بىلەتىن جاڭاشىل ۇستاز بولۋ – بارشا مۇعالىمدەردىڭ باستى ماقساتى دەپ بىلەمىن. ساباق قىزىقتى دا مازمۇندى بولىپ ءوتۋى ءمۇعالىمنىڭ شەبەرلىگىنە بايلانىستى. ەگەر دە ءمۇعالىم كۇندەلىكتى وتىلەتىن ساباعىن ءوز دارەجەسىندە وتكىسى كەلسە، جاڭا زاماننىڭ تالابىنا ساي يننوۆاسيالىق ءادىس - تاسىلدەردى كەڭىنەن ءتيىمدى قولدانا الۋى شارت. سوندا عانا وقۋشى ساپالى ءبىلىم الىپ، ءوز بەتىمەن ىزدەنىپ، ديالوگتىك قارىم - قاتىناس ارقىلى ءوزىن - ءوزى رەتتەپ، ساندىق تەحنولوگيالاردى پايدالانا بىلەتىن بەلسەندى دە ءبىلىمدى تۇلعا قالىپتاسىپ شىعادى.
وقۋشىلارعا سىني تۇرعىسىنان ويلانۋىنا سۇراقتار مەن تاپسىرمالار بەرگەنىمدە، ءبىر - بىرلەرىنە ءوز پىكىرلەرىن ءبىلدىرىپ، ىنتىماقتاستىقپەن ءبىر - ءبىرىن تىڭداپ، دۇرىس شەشىم قابىلداپ، وزدەرىنىڭ العا قويعان ماقساتىنا قالاي جەتۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىنىپ، ۇلگەرمەۋشى وقۋشىلار وزدەرىنىڭ بىلمەگەن جەرلەرىن كەلەسى وقۋشى ارقىلى ءبىلىپ وتىراتىنى بايقالدى.
تاقىرىپتىڭ وزەكتىلىگى:
1. مەكتەپتەگى ءداستۇرلى ساباقتاردىڭ بالالاردى جالىقتىرۋى؛
2. وقۋشىلاردىڭ ءتىل بايلىقتارىنىڭ تومەندىگىنەن ويلارىن انىق جەتكىزە الماۋى؛
3. قازىرگى تەحنيكا زامانى دامىعان كەزەڭدە، وقۋشىلار ينتەرنەتتى پايدالانا بىلگەنىمەن، جۇپپەن، توپپەن جۇمىس ىستەي الماۋى؛
ماقساتى:
ا) وقۋشىلاردىڭ ساباقتا ديالوگتىك قارىم - قاتىناستى ورناتا وتىرىپ ءبىلىم ساپاسىنىڭ ارتۋى مەن ويلاۋ قابىلەتتەرىنىڭ دامۋ جولدارىن انىقتاۋ؛
ۆ) ءار ءتۇرلى تاپسىرمالار بەرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ديالوگتىك قارىم - قاتىناسىن ورناتىپ، بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىن، ىزدەنىمپازدىق قابىلەتتەرىن، ءتىل بايلىعىن، وي - ءورىسىن، ىنتاسىن دامىتۋ؛
مىندەتتەرى:
ا) ديالوگ ارقىلى وقىتۋدا سىني كوزقاراسى قالىپتاسقان، تەرەڭ ويلى، سوزگە شەشەن تۇلعانى قالىپتاستىرۋ؛
ۆ) كەز - كەلگەن جەردە ديالوگتىك قارىم - قاتىناستى ورناتىپ، ءوز ويىن ەركىن جەتكىزە الاتىن جانە العان ءبىلىمىن الداعى ۋاقىتتا پايدالاناتىن ءبىلىمدى، پاراساتتى، العىر، وتاندى سۇيە بىلەتىن وقۋشىنى تاربيەلەۋ؛
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ساباقتارىندا ديالوگ ارقىلى وقىتۋدىڭ باستى ەرەكشەلىكتەرىنە، قولدانىلۋ جولدارىنا توقتالماقپىن. بۇرىنعى وتكىزىلىپ جۇرگەن ءداستۇرلى ساباقتار مەن قازىرگى جاڭا ادىستەردىڭ نەگىزىندە وتكىزىلگەن ساباقتاردى سالىستىرا وتىرىپ، تومەندەگى ايىرماشىلىقتاردى بايقادىم.
ءداستۇرلى ساباق بارىسىندا:
ءمۇعالىمنىڭ ادىستەرى.
1. جاڭا تاقىرىپ بويىنشا اقىن - جازۋشىلاردىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى ايتىپ تۇسىندىرەدى، شىعارماداعى كەيىپكەرلەردى تالدايدى.
2. وقۋشىلارمەن بىرگە شىعارمانىڭ يدەياسىن انىقتايدى.
3. قازاق ءتىلى بويىنشا ەرەجەلەردى تۇسىندىرەدى.
4. ءمۇعالىم كوپ سويلەپ، وقۋشى از سويلەيدى.
5. وقۋشى ءوزىنىڭ ويىن ەركىن جەتكىزە المايدى.
ديالوگ ارقىلى وقىتۋ ءادىسى بويىنشا وتكىزىلگەن ساباقتارداعى
وزگەرىستەر مەن ناتيجەسى.
1. وقۋشىلار ءوزارا سۇحباتتاسادى، ويىن دامىتىپ كەلەسى وقۋشىمەن وي بولىسەدى. ءمۇعالىم مەن وقۋشى اراسىندا كوپىرشە ورناتىلادى.
2. وقۋشى ءوزىنىڭ ويىن جيناقتاپ، تۇجىرىمداي الادى، ءبىلىمى جوعارىلايدى. ادەبي شىعارماداعى كەيىپكەرلەردى تالداپ، سوزدىك قورلارى مولايادى.
3. وقۋشىنىڭ سويلەۋ شەبەرلىگى مەن مادەنيەتى، ىزدەنىمپازدىلىعى، توپتا ءوزىن ۇستاۋ قابىلەتى جاقسارادى.
4. بىلىمگە دەگەن كوزقاراسى قالىپتاسىپ، قىزىعۋشىلىعى مەن تالپىنىسى ارتادى. توپتا سىنىپتاستارىن بار نازارىمەن تىڭداپ، ءوزىنىڭ جاۋابىمەن سالىستىرا وتىرىپ ءتۇيىندى وي نەمەسە پىكىر ايتۋعا داعدىلانادى.
5. ديالوگ ارقىلى وقۋشىلار ءبىر - بىرلەرىنەن ۇيرەنۋىنە جاعداي جاسالادى. ءمۇعالىم از سويلەپ، وقۋشى ءوز ويىن ەركىن جەتكىزەدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
