«قازاق ءتىلى ساباعىنداعى ۇلتتىق ويىنداردىڭ ءرولى»
«قازاق ءتىلى ساباعىنداعى ۇلتتىق ويىنداردىڭ ءرولى»
بۇگىنگى كۇنى ۋاقىت العا جىلجىعان سايىن قوعامنىڭ دامۋ قارقىنى ۇستازدار ەڭبەگىن ەسەپسىز اۋىرلاتىپ، ونىڭ ءوز باسىنىڭ دايارلىق دارەجەسىنە، وقىتۋ شەبەرلىگىنە، مەتوديكالىق ادىس-تاسىلدەردى ۇتىمدى قولدانا بىلۋىنە تالاپتى كۇشەيتتى.
قازىرگى مۇعالىمدەردىڭ الدىندا تۇرعان مىندەت - وقۋشىلاردى ساباققا ىنتالاندىرا ءبىلۋ، سول ارقىلى ءار تاقىرىپتى جەتە ءتۇسىندىرۋ. ال وقۋشىنى ساباققا قالاي ىنتالاندىرۋعا بولادى؟ بۇل سۇراقتىڭ ءبىر عانا ناقتى جاۋابى بار: ول تەك ساباق قىزىقتى وتكەندە عانا. كۇندەلىكتى ساباققا ۇستازدار اراسىنا كەڭىنەن تاراعان تاعى ءبىر ءادىس – ويىن ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋ. قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ساباقتارىندا گرامماتيكالىق ويىندار وقۋشىنىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋدا، شىعارماشىلىق قابىلەتتى دامىتۋدا وتە ءتيىمدى ەكەندىگى ءمالىم. بالا بەلسەندىلىگى ويىن ۇستىندە تانىلادى. جاقسى ويىنعا بار ىنتاسىمەن بەرىلگەن بالا، الۋان مالىمەت، داعدى مەن شەبەرلىكتى مەڭگەرەدى. الايدا، ويىندى ۇنەمى پايدالانامىن دەسەم، ارتىق ايتقان بولار ەدىم. ويىننىڭ بەلگىلى ءبىر ۋاقىتتاردا جۇزەگە اسىرىلىپ، ساباق كەزەڭدەرىنە نۇقسان كەلمەيتىندەي جىمداسىپ جاتۋىن كوزدەيمىن. ۇلتتىق ويىندى كوبىنە قايتالاۋ، قورىتىندى ساباقتاردا عانا قولدانامىن.
كەيىنگى كەزدەردە ساباقتارىما ۇلتتىق ويىنداردى كىرگىزىپ ءجۇرمىن. الدىما قويعان ماقساتىم: وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ جانە ءار تاقىرىپتى جەتە مەڭگەرتۋ. وسى ورايدا ۇلتتىق ويىنداردى وتكىزە وتىرىپ، حالقىمىزدىڭ ادەت-عۇرىپ، مادەنيەتىمەن جەتە تانىستىرۋ ماقساتى دا باستى نازاردا بولماق. سول سەبەپتەن دە ءوز ساباقتارىمدا ۇلتتىق ويىنداردا قولدانۋدى ادەتكە اينالدىردىم. 6-سىنىپتا «ءسوزدىڭ جاسالۋىنان وتكەندى قايتالاۋ» تاقىرىبىن وتكەندە «كورشىڭمەن تاتۋسىڭ با؟»، «سان ەسىمدى» وتكەندە «اق سەرەك، كوك سەرەك»، «بەلگىسىزدىك ەسىمدىگىن» وتكەندە «ساقينا تاستاماق»، 5- سىنىپتا «ومونيم، سينونيم، انتونيم» تاقىرىپتارىن وتكەندە «حان تالاپاي»، 7- سىنىپتا «ەتىستىكتىڭ شاق تۇرلەرىن قايتالاۋ»، «ەلىكتەۋىش سوزدەردى تالداۋ» تاقىرىپتارىن وتكەندە «قورجىن توي» - ۇلتتىق ويىندارىن قولدانىپ، ساباعىمدى قىزىقتى، تارتىمدى وتكىزە ءبىلدىم.
ەندى، 7- سىنىپتا «ەتىستىكتىڭ شاقتارىن» قايتالاۋ
كەزىندە «كوكپار» ويىنىن قالاي وتكىزگەنىمدى ايتىپ بەرەيىن.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەتىستىكتىڭ شاق تۇرلەرىنەن وتكەندى قايتالاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: ناقتى مىسالدار كەلتىرە وتىرىپ، ەتىستىكتىڭ شاق تۇرلەرىنەن وتكەندى قورىتىندىلاپ، وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق بىلىمدەرىن ساراپقا سالۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەي وتىرىپ، سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ. سۇراققا جاۋاپ بەرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءوز ويلارىن جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ب) تاربيەلىك: انا ءتىلىن قاستەرلەۋ، ءوز ۇلتىنىڭ ەرەكشەلىگىن تانىتۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىگى: 1. نومىرلەنگەن اسىق سالىنعان قورجىن.
2. ويۋ - ورنەك (سۇراق - تاپسىرمالار جازىلعان)
3. ەتىستىكتىڭ شاقتارى، پلاكات، تابليسا.
4. قامشى.
5. توپ اتى جازىلعان كورسەتكىش تاقتالارى
6. سەكۋند ولشەگىش
7. ۇپايدى كورسەتۋگە ارنالعان پلاكات «شىعامىن ءبىلىم شىڭىنا».
8. سلايد ارقىلى قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارىن كورسەتۋ.
تەحنيكالىق قۇرال: ماگنيتوفون.
ساباقتىڭ ءتۇرى: «كوكپار» ساباق
قۇرىلىسى: زەردەلىلەر سايىسى.
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، سۇراق - تاپسىرمالار، توپ جەتەكشىلەر سايىسى، سويلەم تالداۋ، شىعارماشىلىق جۇمىس.
بارىسى: ءى.ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ.
2. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
3. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ءىى. «كوكپار» ساباق.
1. ويىننىڭ شارتى تۇسىندىرىلەدى دە، توپتى بولىنەدى. «راۋان»، «ديدار».
2. قورجىننان توپ جەتەكشىلەرى كورسەتىلگەن نومىرگە بايلانىستى اسىق الىپ،كارتوچكاداعى سۇراقتى توپ مۇشەلەرىمەن اقىلداسادى.
1-مينۋتتىڭ ىشىندە دايىندالىپ جاۋاپ بەرۋگە ءتيىس.
ءسوز سۇراردا قامشى كوتەرىپ بەلگى بەرەدى. ەگەر جاۋاپ دۇرىس بولماسا، نە جەتكىلىكتى بولماسا، قارسىلاس كوماندا قوسىمشا ايتۋعا بولادى. وسىلايشا ءار كوماندا ۇپاي سانىن جينايدى، ول پلاكاتتاعى «شىعامىن ءبىلىم شىڭىنا» قالتاسىنا سالىنىپ كورسەتىلەدى.
ءادىلقازىلار بەرىلگەن جاۋاپقا بايلانىستى ۇپاي سانىن جيناپ، جەڭىمپاز توپتى اتايدى.
3. ويۋ-ورنەككە جازىلعان سۇراق - تاپسىرمالار.
1. ەتىستىك دەگەنىمىز نە؟ سۇراقتارى، مىسال، جەتى اتانى اتا.
2. ەتىستىكتىڭ شاقتارى. وسى شاق، تۇرلەرى، جەتى قازىنانى اتاپ بەر.
3. ەتىستىكتىڭ شاقتارى. كەلەر شاق، تۇرلەرى، جەتى جۇت.
4. ەتىستىكتىڭ شاقتارى. وتكەن شاق، تۇرلەرى جەتى كۇندى اتا.
5. ەتىستىكتىڭ شاقتارى. جالپى سيپاتتاما. ءۇش ارسىز، ءۇش جۇرت تۋرالى نە بىلەسىڭ؟
ساباقتى قورىتىندىلاۋ: ءادىل قازىلار جەڭىمپاز توپتى اتايدى. سۇراق-جاۋاپ ارقىلى بەكتىۋ.
ۇيگە تاپسىرما: «جىل مەزگىلى» شاعىن شىعارما، 5 سويلەم جازىپ كەلۋ.
وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ.
بۇگىنگى كۇنى ۋاقىت العا جىلجىعان سايىن قوعامنىڭ دامۋ قارقىنى ۇستازدار ەڭبەگىن ەسەپسىز اۋىرلاتىپ، ونىڭ ءوز باسىنىڭ دايارلىق دارەجەسىنە، وقىتۋ شەبەرلىگىنە، مەتوديكالىق ادىس-تاسىلدەردى ۇتىمدى قولدانا بىلۋىنە تالاپتى كۇشەيتتى.
قازىرگى مۇعالىمدەردىڭ الدىندا تۇرعان مىندەت - وقۋشىلاردى ساباققا ىنتالاندىرا ءبىلۋ، سول ارقىلى ءار تاقىرىپتى جەتە ءتۇسىندىرۋ. ال وقۋشىنى ساباققا قالاي ىنتالاندىرۋعا بولادى؟ بۇل سۇراقتىڭ ءبىر عانا ناقتى جاۋابى بار: ول تەك ساباق قىزىقتى وتكەندە عانا. كۇندەلىكتى ساباققا ۇستازدار اراسىنا كەڭىنەن تاراعان تاعى ءبىر ءادىس – ويىن ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋ. قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ساباقتارىندا گرامماتيكالىق ويىندار وقۋشىنىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋدا، شىعارماشىلىق قابىلەتتى دامىتۋدا وتە ءتيىمدى ەكەندىگى ءمالىم. بالا بەلسەندىلىگى ويىن ۇستىندە تانىلادى. جاقسى ويىنعا بار ىنتاسىمەن بەرىلگەن بالا، الۋان مالىمەت، داعدى مەن شەبەرلىكتى مەڭگەرەدى. الايدا، ويىندى ۇنەمى پايدالانامىن دەسەم، ارتىق ايتقان بولار ەدىم. ويىننىڭ بەلگىلى ءبىر ۋاقىتتاردا جۇزەگە اسىرىلىپ، ساباق كەزەڭدەرىنە نۇقسان كەلمەيتىندەي جىمداسىپ جاتۋىن كوزدەيمىن. ۇلتتىق ويىندى كوبىنە قايتالاۋ، قورىتىندى ساباقتاردا عانا قولدانامىن.
كەيىنگى كەزدەردە ساباقتارىما ۇلتتىق ويىنداردى كىرگىزىپ ءجۇرمىن. الدىما قويعان ماقساتىم: وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ جانە ءار تاقىرىپتى جەتە مەڭگەرتۋ. وسى ورايدا ۇلتتىق ويىنداردى وتكىزە وتىرىپ، حالقىمىزدىڭ ادەت-عۇرىپ، مادەنيەتىمەن جەتە تانىستىرۋ ماقساتى دا باستى نازاردا بولماق. سول سەبەپتەن دە ءوز ساباقتارىمدا ۇلتتىق ويىنداردا قولدانۋدى ادەتكە اينالدىردىم. 6-سىنىپتا «ءسوزدىڭ جاسالۋىنان وتكەندى قايتالاۋ» تاقىرىبىن وتكەندە «كورشىڭمەن تاتۋسىڭ با؟»، «سان ەسىمدى» وتكەندە «اق سەرەك، كوك سەرەك»، «بەلگىسىزدىك ەسىمدىگىن» وتكەندە «ساقينا تاستاماق»، 5- سىنىپتا «ومونيم، سينونيم، انتونيم» تاقىرىپتارىن وتكەندە «حان تالاپاي»، 7- سىنىپتا «ەتىستىكتىڭ شاق تۇرلەرىن قايتالاۋ»، «ەلىكتەۋىش سوزدەردى تالداۋ» تاقىرىپتارىن وتكەندە «قورجىن توي» - ۇلتتىق ويىندارىن قولدانىپ، ساباعىمدى قىزىقتى، تارتىمدى وتكىزە ءبىلدىم.
ەندى، 7- سىنىپتا «ەتىستىكتىڭ شاقتارىن» قايتالاۋ
كەزىندە «كوكپار» ويىنىن قالاي وتكىزگەنىمدى ايتىپ بەرەيىن.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەتىستىكتىڭ شاق تۇرلەرىنەن وتكەندى قايتالاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: ناقتى مىسالدار كەلتىرە وتىرىپ، ەتىستىكتىڭ شاق تۇرلەرىنەن وتكەندى قورىتىندىلاپ، وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق بىلىمدەرىن ساراپقا سالۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەي وتىرىپ، سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ. سۇراققا جاۋاپ بەرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءوز ويلارىن جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ب) تاربيەلىك: انا ءتىلىن قاستەرلەۋ، ءوز ۇلتىنىڭ ەرەكشەلىگىن تانىتۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىگى: 1. نومىرلەنگەن اسىق سالىنعان قورجىن.
2. ويۋ - ورنەك (سۇراق - تاپسىرمالار جازىلعان)
3. ەتىستىكتىڭ شاقتارى، پلاكات، تابليسا.
4. قامشى.
5. توپ اتى جازىلعان كورسەتكىش تاقتالارى
6. سەكۋند ولشەگىش
7. ۇپايدى كورسەتۋگە ارنالعان پلاكات «شىعامىن ءبىلىم شىڭىنا».
8. سلايد ارقىلى قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارىن كورسەتۋ.
تەحنيكالىق قۇرال: ماگنيتوفون.
ساباقتىڭ ءتۇرى: «كوكپار» ساباق
قۇرىلىسى: زەردەلىلەر سايىسى.
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، سۇراق - تاپسىرمالار، توپ جەتەكشىلەر سايىسى، سويلەم تالداۋ، شىعارماشىلىق جۇمىس.
بارىسى: ءى.ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ.
2. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
3. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ءىى. «كوكپار» ساباق.
1. ويىننىڭ شارتى تۇسىندىرىلەدى دە، توپتى بولىنەدى. «راۋان»، «ديدار».
2. قورجىننان توپ جەتەكشىلەرى كورسەتىلگەن نومىرگە بايلانىستى اسىق الىپ،كارتوچكاداعى سۇراقتى توپ مۇشەلەرىمەن اقىلداسادى.
1-مينۋتتىڭ ىشىندە دايىندالىپ جاۋاپ بەرۋگە ءتيىس.
ءسوز سۇراردا قامشى كوتەرىپ بەلگى بەرەدى. ەگەر جاۋاپ دۇرىس بولماسا، نە جەتكىلىكتى بولماسا، قارسىلاس كوماندا قوسىمشا ايتۋعا بولادى. وسىلايشا ءار كوماندا ۇپاي سانىن جينايدى، ول پلاكاتتاعى «شىعامىن ءبىلىم شىڭىنا» قالتاسىنا سالىنىپ كورسەتىلەدى.
ءادىلقازىلار بەرىلگەن جاۋاپقا بايلانىستى ۇپاي سانىن جيناپ، جەڭىمپاز توپتى اتايدى.
3. ويۋ-ورنەككە جازىلعان سۇراق - تاپسىرمالار.
1. ەتىستىك دەگەنىمىز نە؟ سۇراقتارى، مىسال، جەتى اتانى اتا.
2. ەتىستىكتىڭ شاقتارى. وسى شاق، تۇرلەرى، جەتى قازىنانى اتاپ بەر.
3. ەتىستىكتىڭ شاقتارى. كەلەر شاق، تۇرلەرى، جەتى جۇت.
4. ەتىستىكتىڭ شاقتارى. وتكەن شاق، تۇرلەرى جەتى كۇندى اتا.
5. ەتىستىكتىڭ شاقتارى. جالپى سيپاتتاما. ءۇش ارسىز، ءۇش جۇرت تۋرالى نە بىلەسىڭ؟
ساباقتى قورىتىندىلاۋ: ءادىل قازىلار جەڭىمپاز توپتى اتايدى. سۇراق-جاۋاپ ارقىلى بەكتىۋ.
ۇيگە تاپسىرما: «جىل مەزگىلى» شاعىن شىعارما، 5 سويلەم جازىپ كەلۋ.
وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ.
You Might Also Like
