قازاق تىلىنەن ۇبت-عا دايىنداۋدىڭ ءتيىمدى جولدارى
قازىرگى قوعامدا وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى – الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق وزگەرمەلى جاعدايلارعا ءومىر سۇرۋگە دايىن بولىپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار ونى جاقسارتۋعا يگى ىقپال ەتەتىن جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋ. مۇنداي تۇلعاعا قويىلاتىن ءبىرىنشى كەزەكتەگى ناقتى تالاپتار شىعارماشىلىق، جوعارى ينتەلەكتىلىك، تەرەڭ بىلىمدىلىك، كاسىبي ساۋاتتىلىق.وسىعان بايلانىستى مەكتەپ بالانىڭ دامۋىندا نەگىزگى ءرول اتقارادى. بالانىڭ جەكە تۇلعا رەتىندە جان-جاقتى دامۋى، وزىندىك كوزقاراسىنىڭ قالىپتاسۋى مەن وي ءورىسىنىڭ كەڭەيۋى مەكتەپ قابىرعاسىنان قالانادى.
ۇلتتىق ءبىرىڭعاي تەستىلەۋ – جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا وقۋشىلاردى قورىتىندى اتتەستاتتاۋدىڭ ءبىر ءتۇرى.
بۇگىندە قازاق ءتىلىن وقىتۋداعى باستى ماقات – مەملەكەتتىك ءتىل بولىپ تابىلاتىن انا ءتىلىمىزدى جان-جاقتى تەرەڭ مەڭگەرتۋ. ال، بۇل مىندەتتىڭ ورىندالۋىنا ۇبت cىناعىنا وقۋشىلاردى جان-جاقتى دايىنداۋ ۇلكەن ءرول اتقاراتىندىعى ايقىن. وقۋشىلاردى ۇبت-عا دايىنداۋدا تومەندەگىدەي جۇمىستار اتقارۋدامىن.
ۇبت-عا دايىندىققا ارنالعان جوبالار قۇراستىردىم.
وتكەن تاقىرىپتاردان تەوريالىق بىلىمدەر بەرەمىن.
وقۋشىنىڭ ساباق ۇردىسىندە جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋىنە باستى كوڭىل بولەمىن.
تەست جۇمىسىن ورىنداعاننان كەيىن كوررەكسيالىق جۇمىستار جۇرگىزەمىن.
تاقىرىپتىق تەست قۇراتىرامىن.
ءار تاراۋدان كەيىن سىناق قابىلدايمىن.
كۇندەلىكتى ساباق بارىسىندا قويىلعان باعا سول ساباقتىڭ عانا ناتيجەسى بولىپ قويماي، ۇبت-نىڭ بالل جۇيەسىندەگى باعاعا سايكەس كەلۋى ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ وقۋشىتومەن بالل الماۋدىڭ نەمەسە وتە جاقسى دەگەن باعا الۋدىڭ جولىن قاراستىرايىق. قازاق ءتىلى تەست تاپسىرماسىنىڭ ءبىرىنشى ءپانى رەتىندە تۇرعاندىقتان وقۋشى بىلەتىن سۇراقتاردى بەلگىلەپ شىعادى دا، قالعان ۋاقىتىن كۇردەلى سۇراقتاردى شەشۋگە قالدىرادى. وقۋشىنىڭ بىردەن سۇراققا جاۋاپ بەرۋى ونىڭ دايىندىعىنىڭ جاقسى ەكەندىگىن كورسەتەدى. قازاق تىلىنەن سۇراقتارىنىڭ ىشىندە كۇردەلى سۇراقتاردى شەشۋ جولدارىن قاراستىرايىق.
1. فونەتيكادان باستايىق. ءتىل دىبىستارىنىڭ جىكتەلۋىن بۋىن ۇندەستىگىنە باعىنبايتىن قوسىمشالاردى جاتتاۋ كەرەك. داۋىسسىز دىبىستاردىڭ توپتاستىرىلۋىن ەستە ساقتاۋدىڭ بالاعا ەڭ جەڭىل ءتاسىلىن ۇسىنامىن. مىسالى، ءۇندى داۋىسسىزداردى «مەنىڭ ايۋلارىم» تىركەسىنىڭ وقىلۋى ارقىلى ەستە ساقتاتامىن. داۋىستى دىبىستاردى الىپ تاستاپ وقىعاندا ءمنڭيۋلرمۇندى داۋىسسىزدارى دىبىستارى قالادى. سونداي-اق ىلگەرىندى، كەيىندى، توعىسپالى ىقپالداردىڭ تۇرلەرىنە ەرەجەمەن قاتار مىسالدى دا جاتتاعان دۇرىس.ەرەجەنى جاتقا بىلگەن وقۋشى مىسالدى دا ەسىندە ساقتاي الادى.
2. لەكسيكادا ەرەجەلەرىن قايتالاپ، ءار تاقىرىپتان 25-30 سوزدەن اسپايتىن جاتتىعۋ جۇمىستارىن 4 رەت ورىنداعان جاعدايدا وقۋشى ەسىنە ءجيى ساقتاپ الادى.ەگەر وقۋشىعا تاقىرىپ قيىندىق تۋعىزسا، جاتتىعۋدى ورىنداعان كەزدە كومەكتەسكەن دۇرىس. ءبىراق ءۇي تاپسىرماسىنا مىسالدار جازىپ كەلۋمەن قاتار ەرەجەلەردى جاتتاۋعا تاپسىرما بەرگەن دۇرىس.
3. مورفولوگيانى تالداۋ بارىسىندا ن.ورازاحىنوۆانىڭ «ساتىلاي كەشەنى بويىنشا» تالداۋىن پايدالانۋ،ءار ءسوز تابىنىڭ كەستەسىن سىزعىزىپ، جاتتىعۋلار جاساتقىزۋ جاقسى ناتيجە بەرەدى.
4. سينتاكسيس تاراۋىن قايتالاۋدا سويلەمنىڭ ەرەجەسى مەن مىسالداردى جازعىزىپ وتىرۋ كەرەك. جاي سويلەمنىڭ تۇرلەرىن قايتالاعاندا سويلەم مۇشەلەرىن قالىپتى استىن سىزعىزىپ، جاقشا ىشىنە سويلەم رەتىندە جازعىزعان دۇرىس. قۇرمالاس سويلەمدى دە سولاي تالداتىپ، تەك ساباقتاستىڭ تۇرىندە تياناقسىز بايانداۋىشىنا مورفولوگيالىق تالداۋ جاساتىپ، سۇراق قويۋ ارقىلى ايىرا بىلەدى. جالاڭ تۇردە ەرەجەنى ايتىپ، لەكسيا تۇرىندە مىسالدار جازعىزۋ جەتكىلىكسىز.
5. تىنىس بەلگىلەرىن قايتالاعان كەزدە، تىنىس بەلگىلەرىنىڭ ەرەجەسىن جاتتاتقان سوڭ، تىنىس بەلگىلەرىنىڭ سىزباسىن عانا بەرىپ، مىسالدار قۇراتىپ جازعىزۋ كەرەك. سوندا وقۋشى تىنىس بەلگىلەرىنىڭ ەرەجەسىن ەستە ساقتايدى. ءار تاراۋدان كەيىن تەست جۇمىسىن الىپ، قانداي سۇراقتاردان قاتە جىبەرگەنىن انىقتاپ، سول تاقىرىپتى وقۋشىعا قايتادان ءتۇسىندىرۋ كەرەك. قازاق تىلىنەن ۇبت-عا دايىندىق كەزىندە مىسالدار مەن جاتتىعۋلاردى كوپ ورىنداعان دۇرىس. مىسالى، مىنا تۇراقتى تىركەستىڭ ءانتونيمىن تابىڭىز: ات ءىزىن قۇرعاتپادى – ات ءىزىن سالمادى. بۇل سۇراقتا وقۋشى ەكى تاقىرىپتى ءبىلۋ كەرەك. بىرىنشىدەن، تۇراقتى تىركەستى، ەكىنشىدەن ءانتونيمدى ءبىلۋ شارت. تاقىرىپتى قايتالاۋ بارىسىندا وقۋشىلاردى توپپەن وتىرعىزىپ دايىنداۋدا ءتيىمدى. دەگەنمەن جەكەلەگەن وقۋشىلارمەن ارنايى جۇمىس جاساساڭىز ناتيجەگە جىلدام جەتەسىز. ايتالىق، قۇرمالاس سويلەمدى قايتالاعاندا، 1-توپ سالالاستىڭ ءتۇرىن قايتالايدى. 2-توپ ساباقتاستىڭ ءتۇرىن قايتالايدى. 3-توپ ارالاستىڭ ءتۇرىن قايتالايدى. تاقتاعا شىعىپ سىزبا نەمەسە مودەل سىزۋ ارقىلى تۇسىندىرەدى. وقۋشىنى جەكە دايىنداعان ساتتە تاقىرىپتى ءتۇcءىندىرىپ، وقۋشىعا مىسال كەلتىرە وتىرىپ ءتۇسىندىرىپ، جاتتىعۋلار ورىنداتىپ بەكىتىپ، وزىنە قايتالاتا وتىرىپ قورىتۋ كەرەك. ەرەجەلەردى مىسالدارمەن قاتار جاتقا بىلەتىن وقۋشى تاپسىرمانىڭ كەز-كەلگەنىن دۇرىس ورىندايدى. تەست تاپسىرماسىن ءجيى الىپ وتىرۋ وقۋشىنىڭ ءبىلىمىن شىڭداي تۇسەدى.
You Might Also Like
-
رۋبەنس قۇبىرى – دىبىس تولقىندارى مەن اۋا قىسىمىنىڭ (نەمەسە گازدىڭ) بايلانىسىنا نەگىزدەلگەن اعىنسىز تولقىندى كورسەتۋگە ارنالعان فيزيكالىق تاجىريبە.
