InfoHub Logo

ءتىل تاعدىرىنا قامقورلىق – ءار ادامنىڭ مىندەتى. «انا ءتىلى حالىق بولىپ جاسالعاننان بەرى جان دۇنيەسىنىڭ ايناسى، ءوسىپ-ونىپ، تۇرلەنە بەرەتىن ماڭگى قۇلامايتىن بايتەرەگى» دەيدى ج. ايماۋىتوۆ. ءيا، بۇگىنگى تاڭدا كۇن تارتىبىنەن تۇسپەيتىن ماسەلە – انا ءتىلدىڭ بۇگىنى مەن ەرتەڭى. ويتكەنى ول – انا ءتىلىمىز، ۇلتتىق ءتىل، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ مارتەبەلى مەملەكەتتىك ءتىلى. ونىڭ بۇگىنىن تۇعىرلى، ەرتەڭىن تاعدىرلى جاساۋ – ءبىزدىڭ جاۋاپكەرشىلىگىمىز.

قازاق ءتىلى – قوعامدا زاڭمەن بەكىتىلگەن مەملەكەتتىك ءتىل. الايدا بارلىق سالادا كەڭىنەن قولدانىلادى دەسەك، وندا كەمشىلىكتەرگە كوز جۇمعانىمىز. ەگەر قوعام ازاماتتارى ءتىلدىڭ ءمانىن، ءرولىن باعالاپ، تۇسىنسە، وندا مەملەكەتتىك ءتىلدى جيىنداردا پايدالانۋ، قۇجات تولتىرۋدان باستاپ، قىزمەت كورسەتۋ تەرمينالدارىن قازاق تىلىندە سويلەتۋ كەزىندە كەمشىلىكتەر ورىن الماس ەدى. بۇل – ارازدىق تۋدىراتىن ارزان ايقاي ەمەس، ءتىل تاريحى مەن ءتىل مارتەبەسىنە قۇرمەتتى تالاپ ەتۋ.

ءتىلدىڭ ەرتەڭى تۋرالى ويىمىزدى جيناقتاساق، «ەگەر مەملەكەتتىك ءتىل كەڭىنەن قولدانىس تاپپاي قاعاجۋ كورسە، ونىڭ بولاشاعى قانداي بولماق؟»، «ءوز انا ءتىلىنىڭ ءقادىرىن سەزىنبەگەن جان ۇلت ءتىلىنىڭ سول ۇلتتىڭ ءتولقۇجاتى ەكەنىن قالاي تۇسىنبەك؟» دەگەن سۇراقتار بوي كوتەرەدى. مەنىڭ ويىمشا، قوعامداعى جاۋاپكەرشىلىك ءار ادامنىڭ سىندارلى وي قورىتىپ، سالاۋاتتى پىكىر تۇجىرىمداۋىمەن، ياعني سانالىلىعىمەن ولشەنەدى. «ءوز تىلىمەن سويلەسكەن، ءوز تىلىمەن جازعان جۇرتتىڭ ۇلتتىعى ەش ۋاقىتتا ادامى قۇرىماي جوعالمايدى. ۇلتتىڭ ساقتالۋىنا دا، جوعالۋىنا دا سەبەپ بولاتىن نارسەنىڭ ەڭ قۋاتتىسى – ءتىلى» (ا. بايتۇرسىن ۇلى). بۇعان دالەل – XXI عاسىر باسىندا 29 ادام قاجەتسىنبەگەن، تەك ءبىر ادام انا ءتىلىم دەپ قولدانىپ كەلگەن ليۆ ءتىلى. جالعىزدىڭ جۇرەك سوعىسى توقتاعاندا بۇل ءتىل دە رەسمي تۇردە ءولدى. بۇل – قاسىرەت... وسىعان جول بەرمەي، ءتىلدى ساقتاۋ – ءار ۇلت پەرزەنتىنىڭ بورىشى.

قورىتا ايتقاندا، جاھاندانۋ كەڭىستىگىندە مەملەكەتتىڭ بولمىسىن، ەرەكشەلىگىن تانىتاتىن – ۇلت ءتىلى. ولاي بولسا، ءتىلىمىزدىڭ ەرتەڭى تۋرالى ويلانۋ، ونى ماڭگىلىك جوباعا اينالدىرۋ بارلىق ۋاقىتتا الدىڭعى ورىندا بولۋ كەرەك. دەمەك، ءار ءتىل جاناشىرى:

• ادەبي ءتىلدىڭ ادەمىلىگىن ساقتاپ، ساۋاتتى قولدانۋدى؛

• قولدانۋ ءورىسىن كەڭەيتۋگە ۇلەس قوسۋدى؛

• ءتىلدىڭ بۇگىنىنەن ەرتەڭى مازمۇندى بولۋىنا اتسالىسۋدى ءوز ماقسات-مىندەتى رەتىندە قالىپتاستىرۋى كەرەك.

ءبىز «ماڭگىلىك ەل» باعدارلاماسىن قابىلدادىق. ماڭگىلىك ەلدىڭ ءتىلى دە ماڭگى بولۋى ءۇشىن ءار ازامات اسقان ەلجاندىلىقپەن ءتىل جاناشىرى رەتىندە ءتىلدىڭ دامۋىنا اتسالىسۋى كەرەك. «قازاق تىلىنە قامقورلىق جاساۋ – مەنىڭ پرەزيدەنتتىك تە، پەرزەنتتىك تە پارىزىم!» دەپ ەلباسى اتاپ كورسەتكەندەي، ءتىلدىڭ بەلسەندى قولدانىلۋىنا ۇلەس قوسۋ – ەلىم دەگەن ەردىڭ مىندەتى. ول – ادامنىڭ سانالىلىعىن،ويىنىڭ وزىقتىعىن، تۇلعالىق تۇعىرىن تانىتاتىن ۋاقىت ولشەمى.

---