قازاقشاڭىز قالاي؟
اقتوبە قالاسى،
«سىمبات» جەكە مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش كلاسىنىڭ ءمۇعالىمى
ماكۋوۆا نۇرشات امانقوس قىزى
تاقىرىبى: قازاقشاڭىز قالاي؟
ءتۇرى: تانىمدىق ويىن
ماقساتى:1. وقۋشىلاردىڭ وتكەن تاقىرىپتار بويىنشا العان بىلىمدەرىن پىسىقتاپ، ءوي-ورىسىن، ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋ.
2. ءتۇرلى ادىس-تاسىلدەر ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ءتىل بايلىعىن، ويلاۋ قابىلەتىن، قازاق تىلىندە ەركىن سويلەۋ شەبەرلىكتەرىن جەتىلدىرۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ مەملەكەتتىك تىلگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. وتانىن، تۋعان جەرىن، ەلىن سۇيۋگە، حالىق داستۇرلەرىن سىيلاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، كەسپە قاعازدار.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن تانىمدىق ويىنعا اۋدارۋ.
ءىى. نەگىزگى كەزەڭ.
1-جۇرگىزۋشى:قۇرمەتتى ارىپتەستەر، وقۋشىلار!
بۇگىنگى «قازاقشاڭىز قالاي؟» اتتى تاربيە ساعاتىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. ءتىل سايىسىن وتكىزۋدەگى ماقساتىمىز - باسقا ۇلت وكىلدەرىنىڭ مەملەكەتتىك تىلگە قۇرمەتپەن قاراۋىن، سونىمەن قاتار، تەلەديداردا جۇرگىزىلەتىن قازاقشا حابارعا قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ.
2-جۇرگىزۋشى:ءقادىر مىرزا ءالى ايتقانداي، ۇلى قازاق دالاسىندا 130-دان استام باسقا ۇلت وكىلدەرى ءبىر شاڭىراقتىڭ استىندا تاتۋلىقتا، سىيلاستىقتا ءومىر ءسۇرىپ جاتقانى بارىمىزگە ءمالىم. قازاقستان جەرىندە تۇراتىن ءار ادام وتانىن ءسۇيۋ، مادەنيەتى مەن ءتىلىن ءبىلۋ جانە ولاردى قاستەرلەۋ قاسيەتتى بورىشى ەكەنىن سەزىنۋ قاجەت. وسىنداي ماقساتپەن ءبىزدىڭ مەكتەبىمىزدىڭ 3ء-شى سىنىپتار اراسىنداعى «قازاقشاڭىز قالاي؟» اتتى تاربيە ساعاتىمىزدى باستايمىز.
1-جۇرگىزۋشى:بۇگىنگى سايىس مىناداي كەزەڭدەردەن تۇرادى.
ءجۇرىسى:
1. تانىستىرۋ.
2. دودا.
3. ءسوز مايەگى-ماقال.
4. كىم جىلدام؟
5. ارىپتەر سايىسى.
6. سەن بىلەسىڭ بە؟
7. كىم تاپقىر؟
8. «ونەرپاز بولساڭ...»- ءۇي جۇمىسى.
2-جۇرگىزۋشى: سايىسكەرلەردىڭ ءبىلىمىن تارازىلاپ، وزدەرىنە باعا بەرۋشى ءادىل قازىلار القاسىمەن تانىس بولىڭىزدار.
1-جۇرگىزۋشى:
بەتاشارىن سايىسىمىزدىڭ باستايىق،
كورەرمەندەردى ءبىر سەرپىلتىپ تاستايىق.
تانىستىرسىن سايىسكەرلەر وزدەرىن.
ونەرىنە دۋ قول سوعىپ قوستايىق.
2-جۇرگىزۋشى:
ءاربىر تىلدە سويلە الەمدى تاڭ قىلىپ،
انا ءتىلىن بىلمەۋ قانداي زاڭدىلىق؟!
وسەر بالاڭ، بايتاق دالاڭ تۇرعاندا،
قازاق ءتىلى جاساۋ كەرەك ماڭگىلىك!
ءى كەزەڭ. تانىستىرۋ.
ءى-توپ. «جاسقىران»
قالىقتاپ كوكتە جاس قىران،
حالىقپىز سوزگە توقتاعان.
تىلىمەن توپتى جاراتىن.
توبىمىز ءبىزدىڭ - «جاسقىران»
ءىى-توپ. «توپجارعان»
شىعارار نامىس توپتى الدان،
دۋالى اۋىز تىلگە ارمان.
سايىسقا كەلدىك بىلىممەن،
توبىمىز ءبىزدىڭ - «توپجارعان»
ءىى كەزەڭ. «دودا»
بۇل كەزەڭدە ءار توپقا 10 سۇراق قويىلادى. بەرىلگەن سۇراقتارعا توقتاۋسىز، دۇرىس ءارى جىلدام جاۋاپ بەرۋ كەرەك.
ءى توپقا:
1. قازاق الىپبيىندە نەشە ءارىپ بار؟
2. ق ر مەملەكەتتىك ءتىلى؟
3. قىستا نە جاۋادى؟
4. جاڭىلتپاشتىڭ سوزدەرى قالاي ايتىلادى؟
5. كۇزدىڭ ءبىرىنشى ايى؟
6. تۇرلاۋلى مۇشەگە نە جاتادى؟
7. اباي قۇنانبايەۆتىڭ شىن اتى كىم؟
8. ءبىر تاۋلىكتە نەشە ساعات بار؟
9. ناۋرىزدا پىسىرىلەتىن باستى تاعام؟
10. قازاقستان تۋىنىڭ ءتۇسى قانداي؟
ءىى توپقا:
1. اباي قۇنانباي ۇلى كىم؟
2. قازاق تىلىندە جالعاۋدىڭ نەشە ءتۇرى بار؟
3. قىس ايلارىن اتا:
4. قازاق تىلىنە ءتان نەشە دىبىس بار؟
5. تۇرلاۋسىز مۇشەلەردى اتا؟
6. تىشقاننان قورقاتىن اڭ؟
7. تاماقتى بۇزبايتىن سالقىن جاشىك؟
8. ءبىر جىلدا نەشە كۇن بار؟
9. ءجۇز جاساعان اقىن؟
10. سويلەم نەدەن قۇرالادى؟
ءىىى كەزەڭ. «ءسوز مايەگى-ماقال»
سايىسكەرلەر وتان، ءتىل، دوستىق تۋرالى ماقالدار ايتۋدان جارىسادى.
ءىۇ كەزەڭ. «كىم جىلدام؟»
بەرىلگەن شاشىراڭقى سوزدەردەن دۇرىس سويلەم قۇراۋ كەرەك.
1. بەينەلەنگەن، قاناتتى، جاعىندا، ەكى، ەلتاڭبانىڭ، پىراقتار.
(ەلتاڭبانىڭ ەكى جاعىندا قاناتتى پىراقتار بەينەلەنگەن)
2. ءبىزدىڭ، بىلدىرەدى، شاڭىراق، ءبىرتۇتاستىعىن، وتانىمىزدىڭ.
(شاڭىراق ءبىزدىڭ وتانىمىزدىڭ ءبىرتۇتاستىعىن بىلدىرەدى)
ءۇ كەزەڭ. «ارىپتەر سايىسى»
توپتىڭ ءار مۇشەسى ءارىپ تاڭداپ الىپ، قويىلعان سۇراقتارعا سول ارىپتەن باستالاتىن سوزدەرمەن جاۋاپ بەرەدى.
ءى توپقا:(ا، ە، ت، و، س)
1. قازاق ءتىلى ءپانى ۇناي ما؟
2. دوسىڭ كىم؟
3. ادەمى ادامنىڭ ارمانى نە؟
4. بۇگىن قانداي كۇن؟
5. سەنىڭ كوزىڭ قانداي؟
6. جىگىتتەر سىرعا تاعا ما؟
7. بالا وقىتاتىن ادام؟
8. بوس ۋاقىتىڭدا نە ىستەيسىڭ؟
9. قانداي تاعامدار ۇنايدى؟
10. جاسىڭ نەشەدە؟
ءىى توپقا: (ءا، ب، م، ن، ق)
1. ماقال بىلەسىڭ بە؟
2. ەسىمىڭ كىم؟
3. اسپاندا نە بار؟
4. مەكتەپ مۇعالىمدەرى قانداي؟
5. قار قاي كەزدە جاۋادى؟
6. الما ءتاتتى مە؟
7. كىم بولعىڭ كەلەدى؟
8. ادامدار نەدەن قورقادى؟
9. سىنىبىڭدا نەشە وقۋشى بار؟
10. قانداي قالانى بىلەسىڭ؟
ءۇى كەزەڭ. «سەن بىلەسىڭ بە؟»
تاقتادا التى ۇياشىقتا سۇراقتار بەرىلگەن. بەرىلگەن سۇراقتارعا ويلانىپ، دۇرىس جاۋاپ بەرەيىك.
3---6---2
4---1---5
1) قازاقتىڭ ءۇش ءبيىن اتا:
2) ناۋرىز كوجە قالاي جاسالادى؟
3) تۇساۋكەسەر نەنى بىلدىرەدى؟
4) «قىز قۋۋ» ويىنى تۋرالى نە ايتا الاسىڭ؟
5) «ارقان تارتىس» ويىنىن قالاي تۇسىنەسىڭ؟
6) قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارىن اتا:
ءۇىى كەزەڭ. «كىم تاپقىر؟»
بۇل كەزەڭدە توپ باسشىلارى تاقتادا بەرىلگەن سۋرەتتەردى ىس-قيمىلمەن، ىممەن تۇسىندىرەدى.
ءۇىىى كەزەڭ. «ونەرپاز بولساڭ...»
وقۋشىلاردىڭ دايىنداپ كەلگەن ونەرىنە توقتالايىق.
1-جۇرگىزۋشى:
«قازىلار ورنىقتىرار ادىلدىكتى،
كىمدەردىڭ جاۋاپتارى كامىل شىقتى.
ءبىلىم مەن تاپقىرلىقتىڭ سايىسىندا،
جەڭىسكە جەتەر دەيمىز ناعىز مىقتى»، - دەگەندەي، سايىسكەرلەرىمىزدى باعالاۋ ءۇشىن ءادىل قازىلارىمىزعا ءسوز بەرەيىك.
ءىىى. قورىتىندىلاۋ.
2-جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار، «قازاقشاڭىز قالاي؟» اتتى سايىسىمىز ءوز مارەسىنە جەتتى. ءتىل - ءار ۇلتتىڭ قايتالانباس بايلىعى. ءتىل بار جەردە ۇيات تا، ەل دە، جەر دە بولماق. تىلدەن ارتىق قازىنا، تىلدەن ارتىق قاسيەت جوق ەكەنىنە تاعى كوز جەتكىزدىك. ساۋ بولىڭىزدار!
«سىمبات» جەكە مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش كلاسىنىڭ ءمۇعالىمى
ماكۋوۆا نۇرشات امانقوس قىزى
تاقىرىبى: قازاقشاڭىز قالاي؟
ءتۇرى: تانىمدىق ويىن
ماقساتى:1. وقۋشىلاردىڭ وتكەن تاقىرىپتار بويىنشا العان بىلىمدەرىن پىسىقتاپ، ءوي-ورىسىن، ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋ.
2. ءتۇرلى ادىس-تاسىلدەر ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ءتىل بايلىعىن، ويلاۋ قابىلەتىن، قازاق تىلىندە ەركىن سويلەۋ شەبەرلىكتەرىن جەتىلدىرۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ مەملەكەتتىك تىلگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. وتانىن، تۋعان جەرىن، ەلىن سۇيۋگە، حالىق داستۇرلەرىن سىيلاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، كەسپە قاعازدار.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن تانىمدىق ويىنعا اۋدارۋ.
ءىى. نەگىزگى كەزەڭ.
1-جۇرگىزۋشى:قۇرمەتتى ارىپتەستەر، وقۋشىلار!
بۇگىنگى «قازاقشاڭىز قالاي؟» اتتى تاربيە ساعاتىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. ءتىل سايىسىن وتكىزۋدەگى ماقساتىمىز - باسقا ۇلت وكىلدەرىنىڭ مەملەكەتتىك تىلگە قۇرمەتپەن قاراۋىن، سونىمەن قاتار، تەلەديداردا جۇرگىزىلەتىن قازاقشا حابارعا قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ.
2-جۇرگىزۋشى:ءقادىر مىرزا ءالى ايتقانداي، ۇلى قازاق دالاسىندا 130-دان استام باسقا ۇلت وكىلدەرى ءبىر شاڭىراقتىڭ استىندا تاتۋلىقتا، سىيلاستىقتا ءومىر ءسۇرىپ جاتقانى بارىمىزگە ءمالىم. قازاقستان جەرىندە تۇراتىن ءار ادام وتانىن ءسۇيۋ، مادەنيەتى مەن ءتىلىن ءبىلۋ جانە ولاردى قاستەرلەۋ قاسيەتتى بورىشى ەكەنىن سەزىنۋ قاجەت. وسىنداي ماقساتپەن ءبىزدىڭ مەكتەبىمىزدىڭ 3ء-شى سىنىپتار اراسىنداعى «قازاقشاڭىز قالاي؟» اتتى تاربيە ساعاتىمىزدى باستايمىز.
1-جۇرگىزۋشى:بۇگىنگى سايىس مىناداي كەزەڭدەردەن تۇرادى.
ءجۇرىسى:
1. تانىستىرۋ.
2. دودا.
3. ءسوز مايەگى-ماقال.
4. كىم جىلدام؟
5. ارىپتەر سايىسى.
6. سەن بىلەسىڭ بە؟
7. كىم تاپقىر؟
8. «ونەرپاز بولساڭ...»- ءۇي جۇمىسى.
2-جۇرگىزۋشى: سايىسكەرلەردىڭ ءبىلىمىن تارازىلاپ، وزدەرىنە باعا بەرۋشى ءادىل قازىلار القاسىمەن تانىس بولىڭىزدار.
1-جۇرگىزۋشى:
بەتاشارىن سايىسىمىزدىڭ باستايىق،
كورەرمەندەردى ءبىر سەرپىلتىپ تاستايىق.
تانىستىرسىن سايىسكەرلەر وزدەرىن.
ونەرىنە دۋ قول سوعىپ قوستايىق.
2-جۇرگىزۋشى:
ءاربىر تىلدە سويلە الەمدى تاڭ قىلىپ،
انا ءتىلىن بىلمەۋ قانداي زاڭدىلىق؟!
وسەر بالاڭ، بايتاق دالاڭ تۇرعاندا،
قازاق ءتىلى جاساۋ كەرەك ماڭگىلىك!
ءى كەزەڭ. تانىستىرۋ.
ءى-توپ. «جاسقىران»
قالىقتاپ كوكتە جاس قىران،
حالىقپىز سوزگە توقتاعان.
تىلىمەن توپتى جاراتىن.
توبىمىز ءبىزدىڭ - «جاسقىران»
ءىى-توپ. «توپجارعان»
شىعارار نامىس توپتى الدان،
دۋالى اۋىز تىلگە ارمان.
سايىسقا كەلدىك بىلىممەن،
توبىمىز ءبىزدىڭ - «توپجارعان»
ءىى كەزەڭ. «دودا»
بۇل كەزەڭدە ءار توپقا 10 سۇراق قويىلادى. بەرىلگەن سۇراقتارعا توقتاۋسىز، دۇرىس ءارى جىلدام جاۋاپ بەرۋ كەرەك.
ءى توپقا:
1. قازاق الىپبيىندە نەشە ءارىپ بار؟
2. ق ر مەملەكەتتىك ءتىلى؟
3. قىستا نە جاۋادى؟
4. جاڭىلتپاشتىڭ سوزدەرى قالاي ايتىلادى؟
5. كۇزدىڭ ءبىرىنشى ايى؟
6. تۇرلاۋلى مۇشەگە نە جاتادى؟
7. اباي قۇنانبايەۆتىڭ شىن اتى كىم؟
8. ءبىر تاۋلىكتە نەشە ساعات بار؟
9. ناۋرىزدا پىسىرىلەتىن باستى تاعام؟
10. قازاقستان تۋىنىڭ ءتۇسى قانداي؟
ءىى توپقا:
1. اباي قۇنانباي ۇلى كىم؟
2. قازاق تىلىندە جالعاۋدىڭ نەشە ءتۇرى بار؟
3. قىس ايلارىن اتا:
4. قازاق تىلىنە ءتان نەشە دىبىس بار؟
5. تۇرلاۋسىز مۇشەلەردى اتا؟
6. تىشقاننان قورقاتىن اڭ؟
7. تاماقتى بۇزبايتىن سالقىن جاشىك؟
8. ءبىر جىلدا نەشە كۇن بار؟
9. ءجۇز جاساعان اقىن؟
10. سويلەم نەدەن قۇرالادى؟
ءىىى كەزەڭ. «ءسوز مايەگى-ماقال»
سايىسكەرلەر وتان، ءتىل، دوستىق تۋرالى ماقالدار ايتۋدان جارىسادى.
ءىۇ كەزەڭ. «كىم جىلدام؟»
بەرىلگەن شاشىراڭقى سوزدەردەن دۇرىس سويلەم قۇراۋ كەرەك.
1. بەينەلەنگەن، قاناتتى، جاعىندا، ەكى، ەلتاڭبانىڭ، پىراقتار.
(ەلتاڭبانىڭ ەكى جاعىندا قاناتتى پىراقتار بەينەلەنگەن)
2. ءبىزدىڭ، بىلدىرەدى، شاڭىراق، ءبىرتۇتاستىعىن، وتانىمىزدىڭ.
(شاڭىراق ءبىزدىڭ وتانىمىزدىڭ ءبىرتۇتاستىعىن بىلدىرەدى)
ءۇ كەزەڭ. «ارىپتەر سايىسى»
توپتىڭ ءار مۇشەسى ءارىپ تاڭداپ الىپ، قويىلعان سۇراقتارعا سول ارىپتەن باستالاتىن سوزدەرمەن جاۋاپ بەرەدى.
ءى توپقا:(ا، ە، ت، و، س)
1. قازاق ءتىلى ءپانى ۇناي ما؟
2. دوسىڭ كىم؟
3. ادەمى ادامنىڭ ارمانى نە؟
4. بۇگىن قانداي كۇن؟
5. سەنىڭ كوزىڭ قانداي؟
6. جىگىتتەر سىرعا تاعا ما؟
7. بالا وقىتاتىن ادام؟
8. بوس ۋاقىتىڭدا نە ىستەيسىڭ؟
9. قانداي تاعامدار ۇنايدى؟
10. جاسىڭ نەشەدە؟
ءىى توپقا: (ءا، ب، م، ن، ق)
1. ماقال بىلەسىڭ بە؟
2. ەسىمىڭ كىم؟
3. اسپاندا نە بار؟
4. مەكتەپ مۇعالىمدەرى قانداي؟
5. قار قاي كەزدە جاۋادى؟
6. الما ءتاتتى مە؟
7. كىم بولعىڭ كەلەدى؟
8. ادامدار نەدەن قورقادى؟
9. سىنىبىڭدا نەشە وقۋشى بار؟
10. قانداي قالانى بىلەسىڭ؟
ءۇى كەزەڭ. «سەن بىلەسىڭ بە؟»
تاقتادا التى ۇياشىقتا سۇراقتار بەرىلگەن. بەرىلگەن سۇراقتارعا ويلانىپ، دۇرىس جاۋاپ بەرەيىك.
3---6---2
4---1---5
1) قازاقتىڭ ءۇش ءبيىن اتا:
2) ناۋرىز كوجە قالاي جاسالادى؟
3) تۇساۋكەسەر نەنى بىلدىرەدى؟
4) «قىز قۋۋ» ويىنى تۋرالى نە ايتا الاسىڭ؟
5) «ارقان تارتىس» ويىنىن قالاي تۇسىنەسىڭ؟
6) قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارىن اتا:
ءۇىى كەزەڭ. «كىم تاپقىر؟»
بۇل كەزەڭدە توپ باسشىلارى تاقتادا بەرىلگەن سۋرەتتەردى ىس-قيمىلمەن، ىممەن تۇسىندىرەدى.
ءۇىىى كەزەڭ. «ونەرپاز بولساڭ...»
وقۋشىلاردىڭ دايىنداپ كەلگەن ونەرىنە توقتالايىق.
1-جۇرگىزۋشى:
«قازىلار ورنىقتىرار ادىلدىكتى،
كىمدەردىڭ جاۋاپتارى كامىل شىقتى.
ءبىلىم مەن تاپقىرلىقتىڭ سايىسىندا،
جەڭىسكە جەتەر دەيمىز ناعىز مىقتى»، - دەگەندەي، سايىسكەرلەرىمىزدى باعالاۋ ءۇشىن ءادىل قازىلارىمىزعا ءسوز بەرەيىك.
ءىىى. قورىتىندىلاۋ.
2-جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار، «قازاقشاڭىز قالاي؟» اتتى سايىسىمىز ءوز مارەسىنە جەتتى. ءتىل - ءار ۇلتتىڭ قايتالانباس بايلىعى. ءتىل بار جەردە ۇيات تا، ەل دە، جەر دە بولماق. تىلدەن ارتىق قازىنا، تىلدەن ارتىق قاسيەت جوق ەكەنىنە تاعى كوز جەتكىزدىك. ساۋ بولىڭىزدار!
You Might Also Like
