InfoHub Logo

ءال فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى
ءدىنتانۋ ماماندىعىنىڭ 4 كۋرس ستۋدەنتى جاكسىلىكبايەۆا.ا.ك
جەتەكشى اعا وقىتۋشى تۋنگاتوۆا ۋ.ا.

https://www.kaznu.kz/

 

ءاربىر مەملەكەتتىڭ ءدىني ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ قالىپتاسۋىنداعى باسىمدىقتاردى ءبىرىنشى كەزەكتە مەملەكەت قۇرۋشى ۇلتتىڭ ءدىني قاتىستىلىعى ايقىندايتىنى بەلگىلى. مۇسىلمان قازاق ۇلتىنىڭ وتانى – قازاقستانداعى ءدىني ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى سوڭعى ءجۇزجىلدىقتارعا دەيىن ءبىرىڭعاي يسلامي ارنادا دامىدى. قازاقستانداعى يسلامي ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ەرتە ورتا عاسىرلاردان باستالعان مىڭ جىلدان اسا تاريحى مەن تاجىريبەسى بار.  ەڭ العاشقى يسلامي ورتا وقۋ ورىندارى بولعان مەدرەسەلەردىڭ  اراب جەرىندە ەمەس، تۇركىستان ولكەسىندە پايدا بولعانى تاريحتان بەلگىلى. مۇنىڭ باستى سەبەبى تىلدىك فاكتوردىڭ اسەرى بولىپ تابىلادى. مۇسىلماندىقتى قابىلداعان تۇركى حالىقتارى ءۇشىن يسلام ءدىنىنىڭ نەگىزدەرىن ۇيرەنۋ، شاريعات زاڭدىلىقتارىن ءتۇسىنۋ، زەرتتەۋ، تاراتۋ تالپىنىسىن اراب تىلىندەگى قۇران كارىمدى، مۇحاممەد پايعامبار حاديستەرىن، يسلامدىق ماتىندەردى يگەرۋ ارقىلى عانا جۇزەگە اسىرۋ مۇمكىن بولىپ تابىلاتىن. 

ءدىنتانۋ عىلىمىندا ادامنىڭ ءدىني ءومىرى باستى نازارعا يە. ونى زەرتتەۋ سەكۋليارلىق ءداۋىر فەنومەندەرىن (جاراتىلىستانۋ عىلىمىندا قاراستىرىلاتىن قۇبىلىس نەمەسە وقيعا فەنومەن رەتىندە تۇسىندىرىلەدى) قاراستىرۋ جولدارىن وسى كەزەڭدە قايتا پايىمداۋدى تالاپ ەتەتىن بەلگىلى ءبىر قيىندىقتار تۋدىرادى. ءدىني سەنىم دىندەردىڭ ءوز ىشىندە ءتۇرلى اعىمداردىڭ ارالاسۋىنا الىپ كەلەتىن ترانسفورماسياعا ۇشىرايدى، وسى سەكىلدى دىندەر ءۇشىن  قارجى ماسەلەسى ءبىرىنشى ورىنعا شىعادى. بۇل ءدىني احۋالعا تالداۋ جاساۋدا، ونى بولجاۋدا جەكەلەگەن قيىندىقتاردىڭ تۋۋىنا نەگىز بولادى.ءدىنتانۋ عىلىمى قوعام مەن مەملەكەتتىڭ دۇنيەتانىمدىق سۇرانىستارى نايجەسىندە قالىپتاستى. مىسال رەتىندە كەيبىر ەلدەردە عىلىمي-فيلوسوفيالىق ادىستەردىڭ ورنىنا ساياسي سەكۋلياريزم فەنومەنى قولدانىلعانىن ايتۋعا بولادى. بۇل ءدىنتانۋ عىلىمىن سۋبەكتيۆتى كوزقاراستارمەن شەكتەي تۇرعانىمەن، ونىڭ دامۋىنا دا بەلگىلى ءبىر دارەجەدە ىقپال ەتتى.

ءدىنتانۋ ءپانىنىڭ وتاندىق ماماندار جەتىسپەيتىن جەكەلەگەن وقۋ باعدارلامالارىن وقىتۋ ءۇشىن ءقازىر شەتەلدەن ماماندار شاقىرۋ ۇدەرىسى جولعا قويىلعان. حالىقارالىق تاجىريبە الماسۋ جانە ءبىلىم كۋرستارىنىڭ مازمۇنىن بايىتۋ تۇرعىسىنان بۇل ۇدەرىس وتە ماڭىزدى. دەگەنمەن شاقىرىلاتىن ماماننىڭ مەملەكەتتىك نەمەسە ورىس ءتىلىن يگەرمەۋى، اۋديتوريانىڭ اعىلشىن تىلىنە جەتىك بولماۋى سالدارىنان وقۋ ۇدەرىسىنىڭ سوزىلمالى سيپات الىپ، قيىندىقپەن يگەرىلۋى وزىندىك سالدارلار تۋىنداتۋدا.

---