InfoHub Logo

جاڭگىر حاننىڭ شومبال دەگەن ءبيى بولادى، ءابىلقايىر حان زامانىندا قازاقتان سالدات الىنبايتىن كەزدەردە حيۋا-بۇقارادان قاشىپ، ويىل-قيىل جەم، ساعىزدى ءوتىپ، قازاق ىشىنە كەلىپ، ءابىلقايىر حانعا پانالاپ، كۇن كورىپ وسىپ-ونەدى. ون شاقتى ءۇي نوعاي بەرەكەلى جاڭگىر حاننىڭ زامانىندا نوعاي، قازاق اتاسىنان شومبال دەگەن پايدا بولادى. ءوزى ەپتى ادام بولادى جانە وتە تاكاپپار بولادى. دۇرىسىندا بۇعان ساناتتىق تيمەيدى، بۇلار از جانە ون ەكى باي ۇلىنىڭ سانىنا كىرمەيدى، ەپتەلەگەنسىن حانعا قويان قولتىق بولىپ كىرىپ، جاعىنىپ ون ەكى ساناتىنىڭ بارىنە وتەدى. بۇعان ەسەنتەمىر رۋىن، تاز رۋىن باعىندىرادى جانە باتىربەك رۋىنا شارشا سوۆەچيك ەتىپ سايلايدى. سوندىقتان بۇعان اعا سۇلتان اتاعىن بەرەدى. شومبال ءبىر كۇنى جولداس-جورالارىمەن ءوزى دە قىرىق شاقىرىم يت جۇگىرتىپ، قۇس سالىپ، ساياحاتتا ءجۇرىپ كوشەك تورەنىڭ ۇيىنە كەلىپ قوناق بولىپ جاتادى.

تاپ سول كۇنى شومبالدىڭ ۇستىنە قىزىلعۇرت جانتورە بي كەلەدى، كوشەك تورە ۇشىپ تۇرە كەلىپ سالەم بەرىپ، قول الىسىپ، استىنا توسەك، ارتىنا جاستىق قويىپ، امان-ساۋ الىسادى. باياعى شومبال بي مۇرنى سەرتيىپ، جانتورەدەن كوسىلگەن اعايىندى جيمايدى. ورنىندا جانتايىپ جاتا بەرەدى. ءبىراز امان-ساۋ الىسىپ بولعاننان كەيىن جانتورە بي قولىن شوشايتىپ:

— اۋ، كوشەك، جانە مىناۋ جاتقان قوناعىڭ كىم ەدى؟ — دەيدى.

كوشەك:

— اۋ، جاكە، بۇل نوعاي قازاق، شومبال بي عوي، حاننىڭ اعا سۇلتانى عوي، — دەيدى. جانتورە:

— ءيا، ءيا، شومبال بي دەگەن وسى ما،
شومبال بي بولسا بىلەمىن،
اتاسى بۇنىڭ — وراۋىل،
وراۋىلدان كەن ون اۋىل.
ارباسىنىڭ ءىزى جوسىلعان،
جەم، ساعىزدىڭ بويىندا،
باي اۋلىنا كەلىپ قوسىلعان.
اتاسىن مۇنىڭ بىلەمىن،
قويدى باققان قۇل ەدى.
اناسىن مۇنىڭ بىلەمىن،
تەزەك تەرگەن كۇڭ ەدى.
سولاردان تۋعان شومبالدى،
جاقسى بي بولدى دەپ ەدى،—

دەيدى. شومبال ەرتەڭگە شەيىن تىعىلىپ، ءبىر اۋىز اڭگىمەگە كىرىسە المايدى. جانتورە اتتاناردا ەرتەڭىنە امانداسقاندا بىلاي دەيدى:

— شومبالجان، كورىسكەنشە كۇن جاقسى، وتىرىك-شىن جاقسا، ەكشە اۋىزىمنان بىر-ەكى اۋىز قالاي-اي ءسوز شىعىپ كەتسە، ايىرماسسىڭ، — دەيدى. شومبال:

— جاكە، ءسوز وسى ارادا قالسىن، ەندىگارى ايتا كورمەڭىز، — دەپ، ورنىنان تۇرىپ كوك ماۋىت شەكپەنىن جاۋىپ جىبەرىپتى دەيدى.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

جىلقىنىڭ تورىسى كوپ پە، توبەلى كوپ پە؟ (ءى نۇسقا)

سىرىمنىڭ نۇرالى حاندى شابۋى (ءىى نۇسقا)

بايماعامبەت سۇلتان مەن سىرىم باتىر

---