InfoHub Logo

قىزىلوردا كوپسالالى ۇلاعات قىزىلوردا كوللەدجى
بەدەنكۋلوۆا مولدير نۋرلانوۆنا

ەسەپتەۋىش تەحنيكا قۇرالدارىنىڭ ەۆوليۋسياسى ەلەكتروندى ەسەپتەۋىش ماشيناسىنىڭ قولدانۋ ايماعىنىڭ ۇزدىكسىز كەڭەيۋىنە سەبەپكەر بولادى. زاماناۋي قوعامدا ميلليونداعان انالوگتى (ۇزدىكسىز ارەكەتتى)، ساندىق (ديسكرەتتى ارەكەتتى) جانە گيبريدتى (انالوگتى-ساندىق) ەلەكتروندى ەسەپتەۋىش ماشينالار (ەەم) جۇمىس ىستەيدى.

انالوگتى ەلەكتروندى ەسەپتەۋىش ماشينالار توق، كەرنەۋ، فازا، ەلەكتروماگنيتتىك ءورىس كەرنەۋلىگى، مەحانيزمنىڭ بۇرىلۋ بۇرىشى جانە ت.ب. ۇزدىكسىز شامالارىنىڭ اينىمالى ماندەرىمەن پايدالانىلادى.

ولار قاجەتتى تەز ارەكەتتىكتى قامتاماسىز ەتەدى، ءبىراق ەسەپتەۋدىڭ جوعارى دالدىگىن جانە از ۋنيۆەرسالدىلىقتى قامتاماسىز ەتپەيدى.

ساندىق ەلەكتروندى ەسەپتەۋىش ماشينالار ەكىلىك كودپەن بەرىلگەن اقپاراتتى وڭدەۋگە ارنالعان. گيبريدتى ەلەكتروندى ەسەپتەۋىش ماشينالار انالوگتى جانە ديسكرەتتى اقپاراتتاردى وندىرۋگە قابىلەتتى جانە جوعارى تەزارەكەتتىك پەن جوعارى ەسەپتەۋ دالدىگىنە يە.

انالوگتى جانە گيبريدتى ەەم-دەر شەكتەۋلى قولدانىسقا يە جانە نەگىزىنەن ءارتۇرلى مودەلدەۋ ستەندتەرىنىڭ قۇرامىندا جانە تەحنيكانىڭ كۇردەلى ۇلگىلەرىن سىناۋ كەزىندە عىلىمي-زەرتتەۋ مەكەمەلەرىندە قولدانىلادى.

ەەم ءوزىنىڭ امبەباپتىلىعى ءۇشىن عىلىم مەن تەحنيكانىڭ بارلىق سالالارىندا كەڭ تاراعان. رەسەيدەگى ەەم تەڭدەستىرىلگەن پاركىنىڭ جاسالۋى كۇردەلى ۇلتتىق ماسەلە بولىپ تابىلادى، ونىڭ شەشىمىنە عىلىم مەن تەحنيكا سالالارىنداعى جەتىستىكتەر ءوسىمى، زياتكەرلىك مەنشىكتىڭ جيناقتالۋى عانا ەمەس ەكونوميكالىق تاۋەلسىزدىك پەن مەملەكەت قاۋىپسىزدىگى دە تاۋەلدى.

اقپاراتتىق جۇيەلەر مەن تەحنولوگيالاردىڭ دامۋىن كەلەسى بەلگىلەر جيىنتىعىمەن سيپاتتاۋعا بولادى:

- شەشىلىپ جاتقان ماسەلەلەردىڭ كۇردەلىلىگىنىڭ تۇراقتى جانە سەكىرمەلى وسۋىمەن؛

- قولدانىلاتىن ەەم جۇيەلەرىنىڭ، جەلىلەرى مەن سانىنىڭ ايتارلىقتاي ولشەمدىك وسۋىمەن؛

- جۇيەلەردىڭ ماقساتتى باعىتتىلىعىمەن جانە وزگەرگىشتىگىمەن؛

- جۇيەلەردىڭ رەالدى وبەكتىلەرگە نەمەسە ادامدارعا ماكسيمالدى جاقىنداۋىمەن؛

- امبەباپ ورتاقجۇيەلى ونىمدەردىڭ، جەلىلىك جانە وپەراسيوندى پلاتفورمالاردىڭ قولدانىلۋىمەن؛

- قۋاتتى ۇلەستىرىلگەن ەسەپتەۋىش جانە اقپاراتتىق رەسۋرستاردى ۇجىمدىق قولدانۋمەن؛

- ەەم-دى كوپ-كوپتەن جانە دەربەس قولدانۋمەن.

زاماناۋي اكت ءوزىنىڭ قولدانبالى قولدانىسىن اۆتوماتتاندىرىلعان باسقارۋ جۇيەلەرىندە، عىلىمي زەرتتەۋلەردە، جوبالاۋدا، ءبىلىم بەرۋدە، كريميناليستيكادا، سونداي-اق گەواقپاراتتىق، تەلەكوممۋنيكاسيالىق، ساراپتامالىق جۇيەلەردە جانە ت.ب. تابادى. اقپاراتتى تەكستتىك جانە گرافيكالىق وڭدەۋدە، تەكستتەردى ءبىر تىلدەن ەكىنشىسىنە اۋدارۋ كەزىندە؛ انيماسيا مەن داۋىسى بار پرەزەنتاسيالاردى جاساۋدا؛ ەكونوميكالىق ەسەپتەۋلەردى، قارجى وپەراسيالارىن جۇرگىزۋدە

ەەم ۇلەسى ۇنەمى ءوسىپ وتىرادى. ەسەپتەۋىش جۇيەلەردىڭ كوپتۇرلىلىگى ولاردىڭ مالىمەتتەر بازاسىن ينتەگراسيالاۋدى جانە كومپيۋتەرلى جەلىلەر بويىنشا اقپاراتتاردىڭ تاسىمالداۋىن قامتاماسىز ەتەتىن كوممۋنيكاسيالىق ورتا نەگىزىندە ءبىرىڭعاي اقپاراتتىق كەڭىستىكتى جاساۋ قاجەت ەتەدى.

بۇنداي ينتەگراسيانىڭ بىرىكتىرۋشى تەحنولوگيالىق نەگىزى الماسۋ ءۇردىسىن قاعازسىز قۇجاتتارمەن اۆتوماتتاندىراتىن ەلەكتروندى قۇجاتتار اينالىمى بولىپ تابىلادى. ەلەكتروندى قۇجات اينالىمى بار اۆتوماتتاندىرىلعان باسقارۋ جۇيەلەرى ەەم قولدانىسى پرەزيدەنت پەن ۇكىمەت جاعدايلىق ورتالىقتارىنان باستاپ كىشىگىرىم كوممەرسيالىق فيرماعا دەيىن مەملەكەتتىك، اكىمشىلىك جانە جەكەشە قىزمەتتەردىڭ بارلىق سالالارىنا كىرەدى. ەلەكتروندى قۇجات اينالىمى كەز-كەلگەن باسقارۋ قىزمەتىنىڭ ەففەكتيۆتىلىگىن كوتەرۋدىڭ نەگىزىنە اينالدى. ەلەكتروندى قۇجات اينالىمى جۇيەلەرى قاعاز قۇجاتقا قولمەن قويىلعان قولتاڭباعا قاراعاندا ەلەكتروندى قۇجاتتارعا ەلەكتروندى ساندىق قولتاڭبانى قولدانۋدىڭ قۇقىقتىق شارتتارىن قامتاماسىز ەتەتىن 10.01.2000 باستاپ № 1-فز «ەلەكتروندى ساندىق قولتاڭبا» فەدەرالدى زاڭناماسىنا سايكەس جاساپ شىعارىلىپ قىزمەت جاسايدى.

ەلەكتروندى ساندىق قولتاڭبا ەلەكتروندى قۇجاتتى ونىڭ جالعان ءتۇرىن جاساۋدان قورعايدى، جانە كۋالاندىراتىن ورتالىقتاردا بەرىلەتىن ارنايى اۆتورلىقتى راستاۋشى سەرتيفيكاتتاردى قولدانۋمەن   اقپاراتتىڭ كريپتوگرافيالىق تۇرلەندىرۋى ناتيجەسىندە جاسالادى. كۋالاندىراتىن ورتالىقتار دامىعان تەلەكوممۋنيكاسيالىق ينفراقۇرىلىمدى جانە ەەم-دە مالىمەتتەردى قۇپيالاۋ قۇرالدارىمەن قورعالعان ەسەپتەۋىش كومپلەكستەر تۇرىندە بولادى.

قازىرگى كەزدە دەربەس ەەم بازاسىنداعى قورعالعان ەلەكتروندى قۇجات اينالىمى مينيسترلىكتەر مەن ۆەدومستۆولاردى، كاسىپورىنداردى (ماتەريالدىق جانە قارجى رەسۋرستارى، تەحنولوگيالىق ۇردىستەر)، ءبىلىم بەرۋدى (ءبىرىڭعاي مەملەكەتتىك ەمتيحان) جانە ت.ب. اۆتوماتتى باسقارۋ كونتۋرىنا ەنگىزىلگەن.

ءبىرىڭعايلانعان اپپاراتتى-باعدارلامالىق قاجەتتى جانە جەتكىلىكتى قۇرامىمەن جانە دامىعان كاسىبي ەمەس قولدانۋشىلاردىڭ ەففەكتيۆتى جۇمىسىن قامتاماسىز ەتەتىن ينتەراكتيۆتى گرافيكالىق ينتەرفەيسىمەن ينديۆيدۋالدى قولدانۋ كومپيۋتەرلەرى دەەم-عا جاتادى. دەەم-نىڭ ارحيتەكتۋراسى.

مەن باعدارلامالىق جاساقتاماسىن جەتىلدىرۋىنە قاراي ۇجىمدىق قولدانىلاتىن جۇمىس ستانسيالارىن الماستىرا وتىرىپ كاسىبي قىزمەتتە جيىرەك قولدانىلۋدا.

جوعارى سەنىمدى ەەم قاۋىپتىلىگى جوعارى وبەكتىلەردى: اتومستانسيالارىن، عارىشتىق اپپاراتتاردى (سپۋتنيكتەر، ءوربيتالدى جانە پلانەتاارالىق ستانسيالار) جانە ت.ب. باسقارۋعا قاتىستىرىلعان. ەەم ءداستۇرلى تۇردە ماشينالىق ۋاقىتتىڭ ۇلكەن شىعىنىمەن وتە كۇردەلى ەسەپتەۋلەردى جۇرگىزۋدى قاجەت ەتەتىن عىلىم مەن تەحنيكانىڭ بارلىق سالالارداعى عىلىمي-تەحنيكالىق زەرتتەۋلەردى اۆتوماتتاندىرۋ ءۇشىن قولدانىلادى.

---