قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارىنا ەسەپتەر شىعارۋ
ماڭعىستاۋ وبلىسى، اقتاۋ قالاسى
№28 جالپى ءبىلىم بەرۋ ورتا مەكتەبى كمم
ماتەماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى: ەسيركەپوۆا الماگۋل بەيبيتبايەۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارىنا ەسەپتەر شىعارۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك ماقساتى: قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارى، وسى فورمۋلالاردى پايدالانىپ ەسەپتەر شىعارۋ، العان بىلىمدەرىن جۇيەلەۋ، لوگيكالىق ەسەپتەر شىعارۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ بىلىمگە دەگەن كوزقاراستارىن قالىپتاستىرا وتىرىپ، ماتەماتيكا پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، وي - ءورىسىن، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، ىزدەندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋ.
تاربيەلىك ءمانى: وقۋشىلاردى پاتريوتتىققا، ۇلتجاندىلىققا، العىرلىققا، شاپشاڭدىققا، ىزدەنىمپازدىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، تاپسىرما جازىلعان كارتوچكالار، كومپيۋتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار ورىنداۋ.
ساباقتىڭ بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) امانداسۋ
ءا) وقۋشىلار ءتىزىمىن تەكسەرۋ
ب) ساباقتىڭ ماقساتىن نۇسقاۋ
II. وقۋشىلاردى ا² - ۆ²، ( ا – ۆ )²، ( ا + ۆ )² ستيكەرلەرى ارقىلى 3 توپقا بولەمىز. ءار توپ توپ باسشىلارىن سايلاپ الادى. بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىز ويىن، ءارى جارىس تۇرىندە وتەدى.
ءبارىمىز 2017 جىلى قازاقستاندا تۇڭعىش رەت ەحرو - 2017 اتتى تاريحي ماڭىزى بار كورمە وتكىزىلەتىنىنەن حابارىمىز بار. ءبىزدىڭ بۇگىنگى ماقساتىمىز ءار كومپانيا تەندەرگە ءتۇسۋ بارىسىندا سول كەزگە دەيىن سالىناتىن عيماراتتاردىڭ قۇرىلىسىن جەڭىپ الۋىمىز قاجەت. قاي كومپانيا تەندەردى جەڭىپ السا سول كومپانيا جەڭىمپاز اتانادى.
1. تەندەر تاپسىرمالارى
تاقتاداعى ۇياشىقتار ارقىلى قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارىن اۋىزشا قايتالا
2. تەندەر ەسەپتەرى:
(5ۆ – 4ح) (5ۆ + 4ح)
144 - ۋ²
( m+n)²- ( m - n)²
( 1/3 ا - 1/2ۆ ) ( 1/3 ا + 1/2 ۆ )
ح² - 6حۋ + 9 ۋ²
( ا - 1 ) ( ا² + ا +1) - ا² ( ا - 8)
3. تەندەر تاپسىرماسى (لوگيكالىق ەسەپتەر، سۇراقتار)
1. قازاق حالىق ماقالىندا قانشا قۇمالاق ءبىر قارىن مايدى شىرىتەدى؟
2. نول سانىن العاش ويلاپ تاپقان ادام كىم؟
3. كىمدى ماتەماتيكا كورولى اتاعان؟
4.(ءازىل ەسەپ) ناۋرىز مەرەكەسىندە 20 ادام بي بيلەدى. ءلاززات 7 جىگىتپەن، گۋلزات 8 جىگىتپەن، ايگۋل 9 جىگىتپەن، ال ايدانا سول مەرەكەگە كەلگەن بارلىق جىگىتپەن بي بيلەدى. مەرەكەدە قانشا جىگىت بولعان؟
5. ۇندىلىكتەر ونى «سۋنيا» دەپ اتاعان، ال اراب ماتەماتيكتەرى «Cيفر» دەپ اتاعان. ءبىز ونى ءقازىر قالاي اتايمىز؟
6. ەسىمدەرى ءارتۇرلى، جاستارى بىردەي جەتى اعايىندىلاردىڭ ەسىمدەرىن اتاڭدار
7. ۇستەل ۇستىندە بىرنەشە كامپيت جاتقان. ونى ەكى اناسى، ەكى قىزى جانە اجەسى مەن نەمەرەسى 1 كامپيتتەن ءبولىپ العاندا ۇستەلدە كامپيت قالعان جوق. العاشقىدا ۇستەل ۇستىندە قانشا كامپيت بولعان؟
8. شەڭبەردىڭ ديامەترى دەگەنىمىز نە؟
9. قانداي بولشەك دۇرىس بولشەك دەپ اتالادى؟
10. المۇرت المادان اۋىر، ال الما ورىكتەن اۋىر. المۇرت اۋىر ما، الدە ورىك اۋىر ما؟
11. (ءازىل ەسەپ) ءبىر بالا اس ۋيدە تاراقانداردى ۇستاپ ءجۇرىپ، 5 - ءىن ءولتىردى، ال 3 ەسە كوبىن جارالادى. 3 تاراقاندى وتە اۋىر جارالادى جانە ولار ءولىپ قالدى، ال قالعاندارى ءتىرىلىپ كەتتى، ءبىراق بالاعا رەنجىپ كورشىلەرىنە مۇلدەم كەتىپ قالدى. كورشىلەرىنە نەشە تاراقان كەتىپ قالدى؟
12. ۇستەلدىڭ ءبىر بۇرىشى كەسىپ الىندى. ۇستەلدە ەندى نەشە بۇرىش قالدى؟
13.(ءازىل ەسەپ) اسەت پەن ازاتقا اناسى 5 ءتاتتى توقاشتان اپەردى. اسەت ءوزىنىڭ توقاشتارىن 6 مينۋتتا جەپ قويدى دا، ءار توقاشىن 4 مينۋت جەپ جاتقان ازاتقا قاراپ قىزعانىشتان جىندانا جازدادى. اسەت ءالى نەشە مينۋت قىزعانىشتان جىنداناتىن بولدى؟
14. ەمەندە 3 بۇتاق، ال ءار بۇتاقتا 3 المادان بار. بارلىعى نەشە الما؟
15. زاتتاردى ساناۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن ساندار قانداي ساندار؟
16. بىردەي كوبەيتكىشتەردەن تۇراتىن كوبەيتىندىنى قالاي اتايدى؟
17.(ءازىل ەسەپ) كىشكەنتاي ەسەتتى مىسىق تىرناپ العاندا ول 5 مينۋت باقىردى، ال ارا شاعىپ العاندا ول 3 مينۋت ۇزاق باقىردى، ءوزىنىڭ اناسى ۇستاپ الىپ سابىنمەن جۋىندىرعاندا ەسەت ارا شاعىپ العانداعىدان 2 ەسە كوپ ۋاقىت باقىردى. اناسى ەسەتتى 11 مينۋت جۋىندىردى. ەسەت جۋىنىپ بولعاننان كەيىن قانشا ۋاقىت باقىردى؟
4. تەندەر تاپسىرمالارى.
تەڭدىكتى دۇرىس تەڭدىككە اينالدىراتىنداي ەتىپ، جۇلدىزشانىڭ ورنىنا ءتيىستىسىن قوي.
(* + 2ۆ)² = ا² + 4اۆ + 4ۆ²
(5ح² + * ) ( 5ح 2 - *) = 25 ح4 – 16ۋ4
ا4 – 225ۆ10=( ا² -*) (* + ا²)
(3ا – 0، 5 ۆ)² = 9ا² - * + 0، 25 ۆ²
(2ا + 4ۆ)² = * + 16 اۆ + 16ۆ²
(2ح² - 3ا) (2ح² + 3ا) = * - 9ا²
5. تەندەر تاپسىرماسى
بەرىلگەن شاشىراڭقى ارىپتەردىڭ ورنىن تابۋ (سەرگىتۋ ماقساتىندا)
6. تەندەر تاپسىرماسى
ءار توپ باسشىلارىنا دەڭگەيلىك تاپسىرمالار بەرىلەدى.
( ح - 4س) ( ح+4س)=
ح² +2ح +1=
( ا + 6ۆ )²=
( 4 - 5ح)² - 64 =
81ح² - 9 = 0
استاناداعى ەحرو - 2017 كورمەسى ورتالىق ازيا مەن تمد ەلدەرىندە وتكىزگەلى وتىرعان العاشقى حالىقارالىق كورمە بولماق. بۇل كورمە 3 ايعا، ياعني 2017 جىلعى 10 ماۋسىمنان 10 قىركۇيەككە دەيىن سوزىلماق. وعان الەمنىڭ 100 - گە تارتا ەلى جانە 10 - عا جۋىق حالىقارالىق ۇيىمدارى قاتىسادى دەپ كۇتىلۋدە. كورمەگە 5 ميلليوننان استام ادام كەلەدى. بۇل رەسپۋبليكامىزدىڭ حالىقارالىق ىلگەرىلەۋ جولىنداعى ۇلكەن قادامى. بۇل كەزدە استانا جانە ونىڭ ماڭىنداعى ايماقتاردىڭ بيزنەسى دامۋى ەرەكشە سەرپىنگە يە بولادى، حالىققا قىزمەت كورسەتۋ، قوناق ءۇي، تۋريزم سالالارىنىڭ ۇتارى مول. استانانىڭ باسەكەلەستىك كۇرەستە جەڭىسكە جەتۋى بىرىنشىدەن ءبىزدىڭ استانامىزدى الەمدىك دەڭگەيدەگى وقيعانى قابىلداۋعا لايىقتى ورتالىق دەپ تانىعاندىق، ەكىنشىدەن، ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزگە بەرىلگەن ۇلكەن باعا، ۇشىنشىدەن جەڭىسكە ءبىز ۇسىنعان - «بولاشاقتىڭ ەنەرگياسى» تاقىرىبى كومەكتەستى. استاناداعى ەحرو - 2017 كورمەسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەلورداسىنىڭ ۇزدىك برەندتەرىنىڭ ءبىرى جانە اسا ادەمى نىسان بولادى.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ. جەڭىمپاز كومپانيا مۇشەلەرىن قۇتتىقتاۋ
وقۋشىلاردى باعالاۋ.
№28 جالپى ءبىلىم بەرۋ ورتا مەكتەبى كمم
ماتەماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى: ەسيركەپوۆا الماگۋل بەيبيتبايەۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارىنا ەسەپتەر شىعارۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك ماقساتى: قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارى، وسى فورمۋلالاردى پايدالانىپ ەسەپتەر شىعارۋ، العان بىلىمدەرىن جۇيەلەۋ، لوگيكالىق ەسەپتەر شىعارۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ بىلىمگە دەگەن كوزقاراستارىن قالىپتاستىرا وتىرىپ، ماتەماتيكا پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، وي - ءورىسىن، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، ىزدەندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋ.
تاربيەلىك ءمانى: وقۋشىلاردى پاتريوتتىققا، ۇلتجاندىلىققا، العىرلىققا، شاپشاڭدىققا، ىزدەنىمپازدىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، تاپسىرما جازىلعان كارتوچكالار، كومپيۋتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار ورىنداۋ.
ساباقتىڭ بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) امانداسۋ
ءا) وقۋشىلار ءتىزىمىن تەكسەرۋ
ب) ساباقتىڭ ماقساتىن نۇسقاۋ
II. وقۋشىلاردى ا² - ۆ²، ( ا – ۆ )²، ( ا + ۆ )² ستيكەرلەرى ارقىلى 3 توپقا بولەمىز. ءار توپ توپ باسشىلارىن سايلاپ الادى. بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىز ويىن، ءارى جارىس تۇرىندە وتەدى.
ءبارىمىز 2017 جىلى قازاقستاندا تۇڭعىش رەت ەحرو - 2017 اتتى تاريحي ماڭىزى بار كورمە وتكىزىلەتىنىنەن حابارىمىز بار. ءبىزدىڭ بۇگىنگى ماقساتىمىز ءار كومپانيا تەندەرگە ءتۇسۋ بارىسىندا سول كەزگە دەيىن سالىناتىن عيماراتتاردىڭ قۇرىلىسىن جەڭىپ الۋىمىز قاجەت. قاي كومپانيا تەندەردى جەڭىپ السا سول كومپانيا جەڭىمپاز اتانادى.
1. تەندەر تاپسىرمالارى
تاقتاداعى ۇياشىقتار ارقىلى قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارىن اۋىزشا قايتالا
2. تەندەر ەسەپتەرى:
(5ۆ – 4ح) (5ۆ + 4ح)
144 - ۋ²
( m+n)²- ( m - n)²
( 1/3 ا - 1/2ۆ ) ( 1/3 ا + 1/2 ۆ )
ح² - 6حۋ + 9 ۋ²
( ا - 1 ) ( ا² + ا +1) - ا² ( ا - 8)
3. تەندەر تاپسىرماسى (لوگيكالىق ەسەپتەر، سۇراقتار)
1. قازاق حالىق ماقالىندا قانشا قۇمالاق ءبىر قارىن مايدى شىرىتەدى؟
2. نول سانىن العاش ويلاپ تاپقان ادام كىم؟
3. كىمدى ماتەماتيكا كورولى اتاعان؟
4.(ءازىل ەسەپ) ناۋرىز مەرەكەسىندە 20 ادام بي بيلەدى. ءلاززات 7 جىگىتپەن، گۋلزات 8 جىگىتپەن، ايگۋل 9 جىگىتپەن، ال ايدانا سول مەرەكەگە كەلگەن بارلىق جىگىتپەن بي بيلەدى. مەرەكەدە قانشا جىگىت بولعان؟
5. ۇندىلىكتەر ونى «سۋنيا» دەپ اتاعان، ال اراب ماتەماتيكتەرى «Cيفر» دەپ اتاعان. ءبىز ونى ءقازىر قالاي اتايمىز؟
6. ەسىمدەرى ءارتۇرلى، جاستارى بىردەي جەتى اعايىندىلاردىڭ ەسىمدەرىن اتاڭدار
7. ۇستەل ۇستىندە بىرنەشە كامپيت جاتقان. ونى ەكى اناسى، ەكى قىزى جانە اجەسى مەن نەمەرەسى 1 كامپيتتەن ءبولىپ العاندا ۇستەلدە كامپيت قالعان جوق. العاشقىدا ۇستەل ۇستىندە قانشا كامپيت بولعان؟
8. شەڭبەردىڭ ديامەترى دەگەنىمىز نە؟
9. قانداي بولشەك دۇرىس بولشەك دەپ اتالادى؟
10. المۇرت المادان اۋىر، ال الما ورىكتەن اۋىر. المۇرت اۋىر ما، الدە ورىك اۋىر ما؟
11. (ءازىل ەسەپ) ءبىر بالا اس ۋيدە تاراقانداردى ۇستاپ ءجۇرىپ، 5 - ءىن ءولتىردى، ال 3 ەسە كوبىن جارالادى. 3 تاراقاندى وتە اۋىر جارالادى جانە ولار ءولىپ قالدى، ال قالعاندارى ءتىرىلىپ كەتتى، ءبىراق بالاعا رەنجىپ كورشىلەرىنە مۇلدەم كەتىپ قالدى. كورشىلەرىنە نەشە تاراقان كەتىپ قالدى؟
12. ۇستەلدىڭ ءبىر بۇرىشى كەسىپ الىندى. ۇستەلدە ەندى نەشە بۇرىش قالدى؟
13.(ءازىل ەسەپ) اسەت پەن ازاتقا اناسى 5 ءتاتتى توقاشتان اپەردى. اسەت ءوزىنىڭ توقاشتارىن 6 مينۋتتا جەپ قويدى دا، ءار توقاشىن 4 مينۋت جەپ جاتقان ازاتقا قاراپ قىزعانىشتان جىندانا جازدادى. اسەت ءالى نەشە مينۋت قىزعانىشتان جىنداناتىن بولدى؟
14. ەمەندە 3 بۇتاق، ال ءار بۇتاقتا 3 المادان بار. بارلىعى نەشە الما؟
15. زاتتاردى ساناۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن ساندار قانداي ساندار؟
16. بىردەي كوبەيتكىشتەردەن تۇراتىن كوبەيتىندىنى قالاي اتايدى؟
17.(ءازىل ەسەپ) كىشكەنتاي ەسەتتى مىسىق تىرناپ العاندا ول 5 مينۋت باقىردى، ال ارا شاعىپ العاندا ول 3 مينۋت ۇزاق باقىردى، ءوزىنىڭ اناسى ۇستاپ الىپ سابىنمەن جۋىندىرعاندا ەسەت ارا شاعىپ العانداعىدان 2 ەسە كوپ ۋاقىت باقىردى. اناسى ەسەتتى 11 مينۋت جۋىندىردى. ەسەت جۋىنىپ بولعاننان كەيىن قانشا ۋاقىت باقىردى؟
4. تەندەر تاپسىرمالارى.
تەڭدىكتى دۇرىس تەڭدىككە اينالدىراتىنداي ەتىپ، جۇلدىزشانىڭ ورنىنا ءتيىستىسىن قوي.
(* + 2ۆ)² = ا² + 4اۆ + 4ۆ²
(5ح² + * ) ( 5ح 2 - *) = 25 ح4 – 16ۋ4
ا4 – 225ۆ10=( ا² -*) (* + ا²)
(3ا – 0، 5 ۆ)² = 9ا² - * + 0، 25 ۆ²
(2ا + 4ۆ)² = * + 16 اۆ + 16ۆ²
(2ح² - 3ا) (2ح² + 3ا) = * - 9ا²
5. تەندەر تاپسىرماسى
بەرىلگەن شاشىراڭقى ارىپتەردىڭ ورنىن تابۋ (سەرگىتۋ ماقساتىندا)
6. تەندەر تاپسىرماسى
ءار توپ باسشىلارىنا دەڭگەيلىك تاپسىرمالار بەرىلەدى.
( ح - 4س) ( ح+4س)=
ح² +2ح +1=
( ا + 6ۆ )²=
( 4 - 5ح)² - 64 =
81ح² - 9 = 0
استاناداعى ەحرو - 2017 كورمەسى ورتالىق ازيا مەن تمد ەلدەرىندە وتكىزگەلى وتىرعان العاشقى حالىقارالىق كورمە بولماق. بۇل كورمە 3 ايعا، ياعني 2017 جىلعى 10 ماۋسىمنان 10 قىركۇيەككە دەيىن سوزىلماق. وعان الەمنىڭ 100 - گە تارتا ەلى جانە 10 - عا جۋىق حالىقارالىق ۇيىمدارى قاتىسادى دەپ كۇتىلۋدە. كورمەگە 5 ميلليوننان استام ادام كەلەدى. بۇل رەسپۋبليكامىزدىڭ حالىقارالىق ىلگەرىلەۋ جولىنداعى ۇلكەن قادامى. بۇل كەزدە استانا جانە ونىڭ ماڭىنداعى ايماقتاردىڭ بيزنەسى دامۋى ەرەكشە سەرپىنگە يە بولادى، حالىققا قىزمەت كورسەتۋ، قوناق ءۇي، تۋريزم سالالارىنىڭ ۇتارى مول. استانانىڭ باسەكەلەستىك كۇرەستە جەڭىسكە جەتۋى بىرىنشىدەن ءبىزدىڭ استانامىزدى الەمدىك دەڭگەيدەگى وقيعانى قابىلداۋعا لايىقتى ورتالىق دەپ تانىعاندىق، ەكىنشىدەن، ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزگە بەرىلگەن ۇلكەن باعا، ۇشىنشىدەن جەڭىسكە ءبىز ۇسىنعان - «بولاشاقتىڭ ەنەرگياسى» تاقىرىبى كومەكتەستى. استاناداعى ەحرو - 2017 كورمەسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەلورداسىنىڭ ۇزدىك برەندتەرىنىڭ ءبىرى جانە اسا ادەمى نىسان بولادى.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ. جەڭىمپاز كومپانيا مۇشەلەرىن قۇتتىقتاۋ
وقۋشىلاردى باعالاۋ.
You Might Also Like
-
توعىز ورتا مەكتەبىنىڭ بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى
