قىستىرما سوزدەر. تەاتر، كينوتەاترداعى جاعداي ارقىلى سويلەۋ
تاقىرىپ: قىستىرما سوزدەر. تەاتر، كينوتەاترداعى جاعداي ارقىلى سويلەۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋ، ۇجىمدىق تۇردە ءبىلىم الۋعا باۋلۋ، سوزدەردى ءوزارا بايلانىستىرىپ، ويدى جۇيەلەپ ايتۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ، گرامماتيكالىق تاقىرىپتارمەن ۇشتاستىرۋ.
مىندەتتەرى:
1. بىلىمدىلىك: جالپى تەاتر، ونىڭ ىشىندە قازاق تەاترى تۋرالى العان بىلىمدەرىن جەتىلدىرىپ، العان بىلىمدەرىن تاجىريبەدە قولدانۋعا ۇيرەتۋ؛ قىستىرما سوزدەردىڭ جاسالۋ جولدارى، قولدانۋىنا بايلانىستى تۇرلەرىن اجىراتا الۋ، تىلدىك قارىم - قاتىناستا قولدانا ءبىلۋ. سوزدىك قورىن مولايتۋ. (تانىستىرۋ؛ انىقتاما بەرۋ، ءتۇسىندىرۋ، ءار ءتۇرلى كارتالار مەن سىزبالاردى ءتۇسىنىپ وقۋعا ۇيرەتۋ؛ تانىمدىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ؛)
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ اۋىزەكى سويلەۋ تىلدەرىن جاتتىقتىرىپ، ءوز ويلارىن تولىق جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ؛ سويلەۋ ارەكەتى داعدىلارىن شىڭداۋ؛ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، ساۋاتتى جازۋعا، ينتەراكتيۆتى تاقتادا بەلسەندى جۇمىس جاساي الۋعا باۋلۋ.
(ساراپتاي ءبىلۋ، سالىستىرا ءبىلۋ، نەگىزگىنى تابۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋدى جالعاستىرۋ؛ سەبەپ - سالدارلى بايلانىس ورناتۋ؛ مىسال كەلتىرۋ؛ ادەبيەتپەن، كارتامەن، سىزبامەن، كەستەمەن جۇمىس ىستەي ءبىلۋدى قالىپتاستىرۋ جانە ت. ب.)
3. تاربيەلىك: قازاق تەاتر ونەرىنىڭ شەبەرلەرىن ءقادىر تۇتۋعا، ءوز زامانىمىزدىڭ وزىق ويلى، كەڭ ءورىستى، مادەنيەتتى ازاماتىن تاربيەلەۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ورىس ءتىلى، مادەنيەتتانۋ، تاريح.
وقىتۋ ادىستەرى: شىعارماشىلىق ىزدەنىس، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ ادىستەرى، بايانداۋ، سۇراق – جاۋاپ. ساباقتى تولىق مەڭگەرۋ ءۇشىن دامىتا وقىتۋ، اقپاراتتىق، مودۋلدىك تەحنولوگيالاردى قولدانۋ.(اۋىزشا: اڭگىمەلەۋ، حابارلاۋ، ءدارىس، كىتاپپەن جۇمىس، پىكىرتالاس) كورنەكىلىك: كورنەكى قۇرالداردى كورسەتۋ، كورنەكى قۇرالداردى دايىنداۋ ءادىسىن، بەينە ماتەريالداردى ورىنداۋ تەحنيكاسىن ۇيرەتۋ، جۇمىس ىستەۋ ادىستەرىن كورسەتۋ جانە ت. ب.) تاجىريبەلىك: تاپسىرمالار، جاتتىعۋلار ورىنداۋ؛ تاجىريبەلىك جۇمىستار، جوبالار جاساۋ، ورىنداۋ)
ساباقتى جابدىقتاۋ: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، بەينەروليك، دىبىستىق قوندىرعىلار (قۇلاققاپ، اۋديوپلەەر، دەربەس كومپيۋتەر، «ديالوگ» لينگۆو قوندىرعىسى).
(كەستە قاعازدار، اۋديو جانە بەينە ماتەريالدار، كورنەكىلىكتەر)
كۇتىلەتىن ناتيجە:
1. جاڭا ساباقتىڭ نەگىزگى تاقىرىبىن ءبىلىپ، ءتۇسىنۋ.
2. العان بىلىمدەرىن كۇندەلىكتى ومىردە قولدانا الۋ.
3. لەكسيكالىق تاقىرىپتىڭ ءمان - مازمۇنىنان عيبرات الۋ.
4. گرامماتيكالىق تاقىرىپتى ءتۇسىنۋ ارقىلى ساۋاتتى جازۋ، ويىن ەركىن جەتكىزە الۋ، تىلدىك قارىم - قاتىناسقا ءتۇسۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
- امانداسۋ؛
- وقۋشىنى تۇگەندەۋ؛
- كەزەكشىنىڭ راپورتى؛
- ساباقتىڭ تاقىرىبىن ايقىنداۋ (سلايد تۇرىندە بەرىلگەن ءسوزجۇمباقتى شەشۋ ارقىلى، سوزدىك جۇمىسى دا وسى ارادا جۇرگىزىلەدى – جاسىرىن سوزدەر: (تەاتر كيىم ىلگىشتەن باستالادى، تەاتر عيماراتى – زدانيە تەاترا، س. سەيفۋللين اتىنداعى قازاق دراما تەاترى، تەاتر ماۋسىمى - تەاترالنىي سەزون)؛
1. كىرىسپە ءسوز
- ساباقتىڭ تاقىرىبىن، ماقساتى مەن مىندەتتەرىن ايقىنداپ بەرۋ؛
- ساباق بارىسىندا اتقارىلاتىن جۇمىستاردىڭ تۇرلەرى مەن رەتىمەن تانىستىرۋ؛
ءىى. نەگىزگى كەزەڭ:
1. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ؛
- توپ ستۋدەنتتەرى وتكەن تاقىرىپ بويىنشا وزدەرى تاڭداعان قازاقستان جۇلدىزدارى تۋرالى مالىمەت بەرەدى؛
- ءبىر وقۋشى قازاقستان جۇلدىزدارى تۋرالى سلايد جاساپ كەلەدى؛
- 1 - 2 وقۋشى سۇيىكتى ءانشى جۇلدىزىنىڭ ولەڭىن ايتادى.
تەاتر جانە كينوتەاترلار تۋرالى جالپى شولۋ: وقىتۋشى وتكەن ساباقتىڭ تاقىرىبىمەن جاڭا ساباق تاقىرىبى اراسىنداعى بايلانىستى، جالپى تەاتر تۋرالى، ونىڭ ىشىندە قازاق تەاترى جونىندە قىسقاشا ماعلۇمات بەرىلەدى. سونداي - اق تاقىرىپتى اشۋ بارىسىندا سۇراق - جاۋاپ، وي - تۇرتكى ادىستەرىن قولدانىلادى. جالپى تەاتر الەمى تۋرالى، كينوتەاترلار تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟، نە ايتا الاسىڭدار؟ - دەگەن جالپىلاما سۇراقتار بولادى.
قوسىمشا مالىمەت رەتىندە ءمۇعالىم اۋديوتاسپادان «ونەرناما» باعدارلاماسىنان الىنعان ءاسانالى اشىموۆپەن جۇرگىزىلگەن سۇحباتتان ءۇزىندى بەرىلەدى. بۇل اۋديوتاسپا قۇلاققاپ ارقىلى تىڭدالادى. تىڭدالىم ارقىلى ستۋدەنتتەر تۇسىنگەندەرىن، ەستە ساقتاعاندارىن ايتىپ بەرۋى ءتيىس.
ماتىنمەن جۇمىس («قازاق تىلىنەن جۇمىس داپتەرى» - 150 بەت):
قازاق تەاترى تۋرالى
تەاتر ويىن - ساۋىق ورنى. مۇندا ويىن - ساۋىقتان باسقا درامالىق شىعارمالار، مادەني شارالار دا وتەدى. تەاتر ەڭ العاش گرەسيادا اشىلعان.
قازاق تەاتر ونەرى ەجەلدەن كەلە جاتقان سالت - داستۇرلەرىمىزگە نەگىزدەلگەن. ۇيلەنۋ سالتى، شىلدەحانا تويىمەن بايلانىستى وتەتىن ويىن - ساۋىقتار، اقىندار ايتىسى، ت. ب. داستۇرلەرىمىز تەاتر ونەرىنىڭ العاشقى كورىنىستەرى بولعان.
كەيىن حالقىمىزدىڭ تالانتتى ونەرپازدارى شاعىن ترۋپپالار قۇرىپ، ەل ارالاپ، جارمەڭكەلەردە ونەر كورسەتكەن. 1917 جىلى ويقۇدىق جايلاۋىندا (قازىرگى سەمەي وبلىسى، اباي اۋدانىندا) م.اۋەزوۆتىڭ «ەڭلىك - كەبەك» تراگەدياسى تۇڭعىش رەت قويىلدى.
كەيىننەن 1925 جىلدىڭ اياعىندا قىزىلوردا قالاسىندا تۇڭعىش مۋزىكا تەاترى اشىلدى. تەاتر شىمىلدىعى 1926 جىلى اقپاننىڭ 13 - دە م. اۋەزوۆتىڭ «ەڭلىك - كەبەك» تراگەدياسىمەن اشىلدى.
تەاتر العاش رەت قۇرىلعان جىلى وندا يسا بايزاقوۆ، امىرە قاشاۋبايەۆ، قاليبەك قۋانىشبايەۆ، ەلەبەك ءومىرزاقوۆ، سەركە قوجامقۇلوۆ، جۇمات شانين، شارا جيەنقۇلوۆا جانە تاعى باسقا ونەر تارلاندارى قىزمەت ەتتى. ولار تەاتر تاريحىنا وشپەس ءىز قالدىردى. 1934 جىلى قازاق دراما تەاترىنىڭ قۇرىلۋىنا نەگىز بولدى. بۇرىنعى قازاق مۋزىكالىق تەاترىنىڭ ورنىندا ءقازىر ن. بەكەجانوۆ اتىنداعى وبلىستىق تەاتر عيماراتى تۇر.
بۇل كۇندە قازاقستاننىڭ بارلىق وبلىس ورتالىقتارىندا دراما تەاترلار اشىلدى. سوڭعى جىلدارى تەاتر رەپەرتۋارى بايي ءتۇستى.
تاپسىرمالار:
ا1. ءماتىندى وقىپ، ورىس تىلىنە اۋدار.
ا2. سۇراقتارعا جاۋاپ بەر.
1. تەاتر دەگەن نە؟
2. تۇڭعىش مۋزىكا تەاترى قاشان اشىلدى؟
3. 1934 جىلى قانداي تەاتر اشىلدى؟
ۆ1. ءماتىندى وقىپ، ءوز سوزدەرمەن اڭگىمەلە.
س1. ماتىنگە بايلانىستى سۇراق - جاۋاپ جۇرگىزۋ.
2. گرامماتيكالىق تاقىرىپ – قىستىرما سوزدەر.
سويلەمدەگى ويعا، ايتىلۋ مانىنە جازۋشىنىڭ، سويلەۋشىنىڭ كوزقاراسىن بىلدىرەتىن وقشاۋ ءسوزدىڭ ءتۇرىن قىستىرما ءسوز دەيمىز. مىسالى: ءبىزدىڭ ويىمىزشا، بيىلعى جىل تابىستى بولماق. تەاتر اكتەرلەرى ءۇشىن، ارينە، كوپ جاعداي جاساۋ كەرەك.
قىستىرما ءسوزدىڭ ەرەكشەلىكتەرى:
1. ايتۋشى، جازۋشى ءوز كوزقاراسىن بىلدىرەدى.
2. باسقا سوزدەردەن وقشاۋلانىپ، ەرەكشە ينتوناسيامەن ايتىلادى.
3. قىستىرما ءسوز بولىپ مودالدى سوزدەر جانە ءسوز تىركەستەرى جۇمسالادى.
سلايد - كەستەمەن جۇمىس
جاڭا سوزدەرمەن جۇمىس. قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋ سايتىنان الىنعان سوزدەردى مىنا قىستىرما سوزدەرمەن بايلانىستىرۋ: شىنىندا، مۇمكىن، مەنىڭشە، باقىتىما قاراي، ءسويتىپ.
بەرىلگەن سوزدەرمەن سويلەم قۇراستىرىپ، كومپيۋتەردە تەرۋ.
وسى ۋاقىتتا باسقا ەكى وقۋشى تەاتر تاقىرىبىنا قىستىرما سوزدەردى پايدالانىپ ديالوگ قۇرادى.
3. بەكىتۋ جۇمىستارى:
«اكتەرلىك شەبەرلىك» ويىنى
1. اناسىن 8 ناۋرىز مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاپ جاتقان بالا
2. ۇيالى تەلەفونىنىڭ قايدا شىرىلداپ جاتقانىن بىلمەي جۇرگەن قىز.
3. عاشىق جۇرەك.
4. جاۋعا شاۋىپ كەلە جاتقان جاۋىنگەر.
5. ءان سالىپ تۇرعان ءانشى قىز.
«ءىشى - سىرتى» ستراتەگياسى بويىنشا فليپچارتپەن جۇمىس (ىشىنە – ساحنا، كورەرمەن، اكتەر، ماۋسىم؛ سىرتىنا – كەن بايىتۋشىلار، فلوتاتورلار، زاۋىت، كوللەدج).
ءىىى. قورىتىندىلاۋ:
1. ونەر تۋرالى ماقالداردى وقىپ، ءتۇسىندىرۋ.
1. اقىل كوپكە جەتكىزەر،
ونەر كوككە جەتكىزەر.
2. ونەرلىنىڭ ءورىسى ۇزاق.
3. ونەرلى جىگىت وردە وزار،
ونەرسىز جىگىت جەر سوعار.
2. پىسىقتاۋ سۇراقتارى:
1. بالالار، بۇگىن ءبىز قانداي تاقىرىپ بويىنشا ساباق وتتىك؟
2. وزدەرىڭە قانداي اسەر قالدىردى بۇل ساباق؟
3. سەندەرگە ساباق ۇنادى ما؟
4. نەسىمەن ۇنادى؟
5. نەسىمەن ۇناعان جوق؟
6. كەلەسى ساباعىمىزدىڭ قالاي وتەتىنىن قالار ەدىڭدەر؟
ءىV. ءۇي تاپسىرماسى:
سوزدىكتى، ەرەجەنى جاتتاپ الۋ.
ءبىزدىڭ وبلىسىمىزدىڭ تەاترلارى تۋرالى جازىپ كەلۋ.
V. باعالاۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋ، ۇجىمدىق تۇردە ءبىلىم الۋعا باۋلۋ، سوزدەردى ءوزارا بايلانىستىرىپ، ويدى جۇيەلەپ ايتۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ، گرامماتيكالىق تاقىرىپتارمەن ۇشتاستىرۋ.
مىندەتتەرى:
1. بىلىمدىلىك: جالپى تەاتر، ونىڭ ىشىندە قازاق تەاترى تۋرالى العان بىلىمدەرىن جەتىلدىرىپ، العان بىلىمدەرىن تاجىريبەدە قولدانۋعا ۇيرەتۋ؛ قىستىرما سوزدەردىڭ جاسالۋ جولدارى، قولدانۋىنا بايلانىستى تۇرلەرىن اجىراتا الۋ، تىلدىك قارىم - قاتىناستا قولدانا ءبىلۋ. سوزدىك قورىن مولايتۋ. (تانىستىرۋ؛ انىقتاما بەرۋ، ءتۇسىندىرۋ، ءار ءتۇرلى كارتالار مەن سىزبالاردى ءتۇسىنىپ وقۋعا ۇيرەتۋ؛ تانىمدىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ؛)
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ اۋىزەكى سويلەۋ تىلدەرىن جاتتىقتىرىپ، ءوز ويلارىن تولىق جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ؛ سويلەۋ ارەكەتى داعدىلارىن شىڭداۋ؛ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، ساۋاتتى جازۋعا، ينتەراكتيۆتى تاقتادا بەلسەندى جۇمىس جاساي الۋعا باۋلۋ.
(ساراپتاي ءبىلۋ، سالىستىرا ءبىلۋ، نەگىزگىنى تابۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋدى جالعاستىرۋ؛ سەبەپ - سالدارلى بايلانىس ورناتۋ؛ مىسال كەلتىرۋ؛ ادەبيەتپەن، كارتامەن، سىزبامەن، كەستەمەن جۇمىس ىستەي ءبىلۋدى قالىپتاستىرۋ جانە ت. ب.)
3. تاربيەلىك: قازاق تەاتر ونەرىنىڭ شەبەرلەرىن ءقادىر تۇتۋعا، ءوز زامانىمىزدىڭ وزىق ويلى، كەڭ ءورىستى، مادەنيەتتى ازاماتىن تاربيەلەۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ورىس ءتىلى، مادەنيەتتانۋ، تاريح.
وقىتۋ ادىستەرى: شىعارماشىلىق ىزدەنىس، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ ادىستەرى، بايانداۋ، سۇراق – جاۋاپ. ساباقتى تولىق مەڭگەرۋ ءۇشىن دامىتا وقىتۋ، اقپاراتتىق، مودۋلدىك تەحنولوگيالاردى قولدانۋ.(اۋىزشا: اڭگىمەلەۋ، حابارلاۋ، ءدارىس، كىتاپپەن جۇمىس، پىكىرتالاس) كورنەكىلىك: كورنەكى قۇرالداردى كورسەتۋ، كورنەكى قۇرالداردى دايىنداۋ ءادىسىن، بەينە ماتەريالداردى ورىنداۋ تەحنيكاسىن ۇيرەتۋ، جۇمىس ىستەۋ ادىستەرىن كورسەتۋ جانە ت. ب.) تاجىريبەلىك: تاپسىرمالار، جاتتىعۋلار ورىنداۋ؛ تاجىريبەلىك جۇمىستار، جوبالار جاساۋ، ورىنداۋ)
ساباقتى جابدىقتاۋ: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، بەينەروليك، دىبىستىق قوندىرعىلار (قۇلاققاپ، اۋديوپلەەر، دەربەس كومپيۋتەر، «ديالوگ» لينگۆو قوندىرعىسى).
(كەستە قاعازدار، اۋديو جانە بەينە ماتەريالدار، كورنەكىلىكتەر)
كۇتىلەتىن ناتيجە:
1. جاڭا ساباقتىڭ نەگىزگى تاقىرىبىن ءبىلىپ، ءتۇسىنۋ.
2. العان بىلىمدەرىن كۇندەلىكتى ومىردە قولدانا الۋ.
3. لەكسيكالىق تاقىرىپتىڭ ءمان - مازمۇنىنان عيبرات الۋ.
4. گرامماتيكالىق تاقىرىپتى ءتۇسىنۋ ارقىلى ساۋاتتى جازۋ، ويىن ەركىن جەتكىزە الۋ، تىلدىك قارىم - قاتىناسقا ءتۇسۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
- امانداسۋ؛
- وقۋشىنى تۇگەندەۋ؛
- كەزەكشىنىڭ راپورتى؛
- ساباقتىڭ تاقىرىبىن ايقىنداۋ (سلايد تۇرىندە بەرىلگەن ءسوزجۇمباقتى شەشۋ ارقىلى، سوزدىك جۇمىسى دا وسى ارادا جۇرگىزىلەدى – جاسىرىن سوزدەر: (تەاتر كيىم ىلگىشتەن باستالادى، تەاتر عيماراتى – زدانيە تەاترا، س. سەيفۋللين اتىنداعى قازاق دراما تەاترى، تەاتر ماۋسىمى - تەاترالنىي سەزون)؛
1. كىرىسپە ءسوز
- ساباقتىڭ تاقىرىبىن، ماقساتى مەن مىندەتتەرىن ايقىنداپ بەرۋ؛
- ساباق بارىسىندا اتقارىلاتىن جۇمىستاردىڭ تۇرلەرى مەن رەتىمەن تانىستىرۋ؛
ءىى. نەگىزگى كەزەڭ:
1. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ؛
- توپ ستۋدەنتتەرى وتكەن تاقىرىپ بويىنشا وزدەرى تاڭداعان قازاقستان جۇلدىزدارى تۋرالى مالىمەت بەرەدى؛
- ءبىر وقۋشى قازاقستان جۇلدىزدارى تۋرالى سلايد جاساپ كەلەدى؛
- 1 - 2 وقۋشى سۇيىكتى ءانشى جۇلدىزىنىڭ ولەڭىن ايتادى.
تەاتر جانە كينوتەاترلار تۋرالى جالپى شولۋ: وقىتۋشى وتكەن ساباقتىڭ تاقىرىبىمەن جاڭا ساباق تاقىرىبى اراسىنداعى بايلانىستى، جالپى تەاتر تۋرالى، ونىڭ ىشىندە قازاق تەاترى جونىندە قىسقاشا ماعلۇمات بەرىلەدى. سونداي - اق تاقىرىپتى اشۋ بارىسىندا سۇراق - جاۋاپ، وي - تۇرتكى ادىستەرىن قولدانىلادى. جالپى تەاتر الەمى تۋرالى، كينوتەاترلار تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟، نە ايتا الاسىڭدار؟ - دەگەن جالپىلاما سۇراقتار بولادى.
قوسىمشا مالىمەت رەتىندە ءمۇعالىم اۋديوتاسپادان «ونەرناما» باعدارلاماسىنان الىنعان ءاسانالى اشىموۆپەن جۇرگىزىلگەن سۇحباتتان ءۇزىندى بەرىلەدى. بۇل اۋديوتاسپا قۇلاققاپ ارقىلى تىڭدالادى. تىڭدالىم ارقىلى ستۋدەنتتەر تۇسىنگەندەرىن، ەستە ساقتاعاندارىن ايتىپ بەرۋى ءتيىس.
ماتىنمەن جۇمىس («قازاق تىلىنەن جۇمىس داپتەرى» - 150 بەت):
قازاق تەاترى تۋرالى
تەاتر ويىن - ساۋىق ورنى. مۇندا ويىن - ساۋىقتان باسقا درامالىق شىعارمالار، مادەني شارالار دا وتەدى. تەاتر ەڭ العاش گرەسيادا اشىلعان.
قازاق تەاتر ونەرى ەجەلدەن كەلە جاتقان سالت - داستۇرلەرىمىزگە نەگىزدەلگەن. ۇيلەنۋ سالتى، شىلدەحانا تويىمەن بايلانىستى وتەتىن ويىن - ساۋىقتار، اقىندار ايتىسى، ت. ب. داستۇرلەرىمىز تەاتر ونەرىنىڭ العاشقى كورىنىستەرى بولعان.
كەيىن حالقىمىزدىڭ تالانتتى ونەرپازدارى شاعىن ترۋپپالار قۇرىپ، ەل ارالاپ، جارمەڭكەلەردە ونەر كورسەتكەن. 1917 جىلى ويقۇدىق جايلاۋىندا (قازىرگى سەمەي وبلىسى، اباي اۋدانىندا) م.اۋەزوۆتىڭ «ەڭلىك - كەبەك» تراگەدياسى تۇڭعىش رەت قويىلدى.
كەيىننەن 1925 جىلدىڭ اياعىندا قىزىلوردا قالاسىندا تۇڭعىش مۋزىكا تەاترى اشىلدى. تەاتر شىمىلدىعى 1926 جىلى اقپاننىڭ 13 - دە م. اۋەزوۆتىڭ «ەڭلىك - كەبەك» تراگەدياسىمەن اشىلدى.
تەاتر العاش رەت قۇرىلعان جىلى وندا يسا بايزاقوۆ، امىرە قاشاۋبايەۆ، قاليبەك قۋانىشبايەۆ، ەلەبەك ءومىرزاقوۆ، سەركە قوجامقۇلوۆ، جۇمات شانين، شارا جيەنقۇلوۆا جانە تاعى باسقا ونەر تارلاندارى قىزمەت ەتتى. ولار تەاتر تاريحىنا وشپەس ءىز قالدىردى. 1934 جىلى قازاق دراما تەاترىنىڭ قۇرىلۋىنا نەگىز بولدى. بۇرىنعى قازاق مۋزىكالىق تەاترىنىڭ ورنىندا ءقازىر ن. بەكەجانوۆ اتىنداعى وبلىستىق تەاتر عيماراتى تۇر.
بۇل كۇندە قازاقستاننىڭ بارلىق وبلىس ورتالىقتارىندا دراما تەاترلار اشىلدى. سوڭعى جىلدارى تەاتر رەپەرتۋارى بايي ءتۇستى.
تاپسىرمالار:
ا1. ءماتىندى وقىپ، ورىس تىلىنە اۋدار.
ا2. سۇراقتارعا جاۋاپ بەر.
1. تەاتر دەگەن نە؟
2. تۇڭعىش مۋزىكا تەاترى قاشان اشىلدى؟
3. 1934 جىلى قانداي تەاتر اشىلدى؟
ۆ1. ءماتىندى وقىپ، ءوز سوزدەرمەن اڭگىمەلە.
س1. ماتىنگە بايلانىستى سۇراق - جاۋاپ جۇرگىزۋ.
2. گرامماتيكالىق تاقىرىپ – قىستىرما سوزدەر.
سويلەمدەگى ويعا، ايتىلۋ مانىنە جازۋشىنىڭ، سويلەۋشىنىڭ كوزقاراسىن بىلدىرەتىن وقشاۋ ءسوزدىڭ ءتۇرىن قىستىرما ءسوز دەيمىز. مىسالى: ءبىزدىڭ ويىمىزشا، بيىلعى جىل تابىستى بولماق. تەاتر اكتەرلەرى ءۇشىن، ارينە، كوپ جاعداي جاساۋ كەرەك.
قىستىرما ءسوزدىڭ ەرەكشەلىكتەرى:
1. ايتۋشى، جازۋشى ءوز كوزقاراسىن بىلدىرەدى.
2. باسقا سوزدەردەن وقشاۋلانىپ، ەرەكشە ينتوناسيامەن ايتىلادى.
3. قىستىرما ءسوز بولىپ مودالدى سوزدەر جانە ءسوز تىركەستەرى جۇمسالادى.
سلايد - كەستەمەن جۇمىس
جاڭا سوزدەرمەن جۇمىس. قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋ سايتىنان الىنعان سوزدەردى مىنا قىستىرما سوزدەرمەن بايلانىستىرۋ: شىنىندا، مۇمكىن، مەنىڭشە، باقىتىما قاراي، ءسويتىپ.
بەرىلگەن سوزدەرمەن سويلەم قۇراستىرىپ، كومپيۋتەردە تەرۋ.
وسى ۋاقىتتا باسقا ەكى وقۋشى تەاتر تاقىرىبىنا قىستىرما سوزدەردى پايدالانىپ ديالوگ قۇرادى.
3. بەكىتۋ جۇمىستارى:
«اكتەرلىك شەبەرلىك» ويىنى
1. اناسىن 8 ناۋرىز مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاپ جاتقان بالا
2. ۇيالى تەلەفونىنىڭ قايدا شىرىلداپ جاتقانىن بىلمەي جۇرگەن قىز.
3. عاشىق جۇرەك.
4. جاۋعا شاۋىپ كەلە جاتقان جاۋىنگەر.
5. ءان سالىپ تۇرعان ءانشى قىز.
«ءىشى - سىرتى» ستراتەگياسى بويىنشا فليپچارتپەن جۇمىس (ىشىنە – ساحنا، كورەرمەن، اكتەر، ماۋسىم؛ سىرتىنا – كەن بايىتۋشىلار، فلوتاتورلار، زاۋىت، كوللەدج).
ءىىى. قورىتىندىلاۋ:
1. ونەر تۋرالى ماقالداردى وقىپ، ءتۇسىندىرۋ.
1. اقىل كوپكە جەتكىزەر،
ونەر كوككە جەتكىزەر.
2. ونەرلىنىڭ ءورىسى ۇزاق.
3. ونەرلى جىگىت وردە وزار،
ونەرسىز جىگىت جەر سوعار.
2. پىسىقتاۋ سۇراقتارى:
1. بالالار، بۇگىن ءبىز قانداي تاقىرىپ بويىنشا ساباق وتتىك؟
2. وزدەرىڭە قانداي اسەر قالدىردى بۇل ساباق؟
3. سەندەرگە ساباق ۇنادى ما؟
4. نەسىمەن ۇنادى؟
5. نەسىمەن ۇناعان جوق؟
6. كەلەسى ساباعىمىزدىڭ قالاي وتەتىنىن قالار ەدىڭدەر؟
ءىV. ءۇي تاپسىرماسى:
سوزدىكتى، ەرەجەنى جاتتاپ الۋ.
ءبىزدىڭ وبلىسىمىزدىڭ تەاترلارى تۋرالى جازىپ كەلۋ.
V. باعالاۋ
You Might Also Like
-
قازاق ادەبيەتى پانىنەن اشىق ساباق جوسپارى (5 سىنىپ)
