قىز جىبەكتىڭ تۇمارى
عىلىمي جوبا تاقىرىبى: قىز جىبەكتىڭ تۇمارى
مازمۇنى:
ءى كىرىسپە
1. «قىز جىبەك» قيسساسىنىڭ سان عاسىردان بەرى ايتىلىپ كەلە جاتقان نۇسقالىق شىندىعى
ءىى نەگىزگى ءبولىم
1. قيسساداعى قىز جىبەكتىڭ ارعى كەزدەگى اڭىزى
2. «جىبەك» ءسوزىنىڭ ءمان - ماعىناسى
ءجىپ تۋرالى دەرەكتەر
ءتۇيىندى وي
ءىىى قورىتىندى
عىلىمي جوبانىڭ ماقساتى: حالقىمىزدىڭ كونە قيسساسى جايلى دەرەكتەرگە توقتالا وتىرىپ وي قوزعاۋ. ۇلتتىق قۇندىلىعىمىزدى دارىپتەۋ، ناسيحاتتاۋ.
عىلىمي جوبانىڭ مىندەتى: سىرى اشىلماعان مالىمەتتەرمەن تانىستىرۋدا ءار ءتۇرلى سانالى ۇعىمداردىڭ قۇندىلىعىن تانۋ ىزدەنۋگە ۇمتىلدىرۋ.
عىلىمي جوبانىڭ وزەكتىلىگى: ادەبي مادەنيەتتى ناسيحاتتاۋ ارقىلى جوعارى ساۋاتتىلىقتى قالىپتاستىرۋ.
عىلىمي جوبانىڭ ماڭىزدىلىعى: ادەبي كەيىپكەر ەسىمىمەن بايلانىستى ۇعىمداردى قالىپتاستىرۋعا ىقپالى زور ەكەنىن زەرتتەۋدە قول جەتكىزگەن.
عىلىمي جوبانىڭ ناتيجەلىلىگى: جوبا سوڭىندا ءوز ۇسىنىسىن قاراپايىم تۇردە جەتكىزۋ قاجەتتىلىگىن ءتۇسىنۋ.
قىز جىبەك جىرىنىڭ نۇسقاسى:
قىز جىبەك (مۇساباي جىراۋ نۇسقاسى)
قيسسا قىز جىبەكتىڭ حيكاياسى (جۇسىپبەك قوجا نۇسقاسى)
قىز جىبەك (شەگە اقىن نۇسقاسى)
قىز جىبەك (قارشىعا نۇسقاسى)
حالىق ءانى
كوشكەندە جىلقى ايدادىم اقتابانمەن،
بولمايدى جامان جاقسى ماقتاعانمەن.
قولىمنان جىبەك باۋلى تۇيعىن ۇشتى،
تۇعىرعا قايتا قونباس قاقساعانمەن.
جىبەك ءجىپ
1.«ءجىپ» ءار نارسەنى ءبىر - بىرىنە بايلانىستىراتىن، جالعاستىراتىن نارسە.
2. ەكىنشى جاعىنان تەك قانا تۇت اعاشىنىڭ جاپىراعىمەن قورەكتەنەتىن قۋىرشاققا اينالاتىن قۇت جىڭىشكە ءجىپتى شىعارىپ، سول جىپپەن ادامدار جىبەك قۋىرشاعىن تارقاتادى، ءجىپتى وراپ، بىردەن توقىما فابريكاسىنا جەتكىزەدى. ودان جىبەك ماتاسى وندىرىلەدى.
بەلدى بايلايتىن ءجىپ
مونعول تىلىندە ءجىپتى «بالبە» دەيدى. قازاقشا ونى “بەلباۋ” ماعىناسىندا تۇسىنۋگە بولادى، ويتكەنى ول بەلدى بايلايتىن ءجىپ قوي.
ساداقتىڭ ءجىبى
ساداق وعىنىڭ سارجاسىنا اۋىستىرۋ ءۇشىن ساداق ءجىبىن كەسە كولدەنەڭ تارتادى. ساداق تارتقاندا ونىڭ باۋى ءجىبى دىرىلدەپ ۇشكىر باسى باعىتتالعان اڭعا بارىپ تيمەك.
جىبەك تۇت اعاشى
ەرتەدەگى ادامداردىڭ العاشقى انايى كەزىندە ءتانىن جاپقان تۇت اعاشتىڭ جاپىراعى، قابىعىەكەن دەيدى. ول اعاش ءوزىنىڭ قابىعىن ادامعا كيىم ءۇشىن بەرگەن، ءوزى جالاڭاش تۇتتاي بولىپ قالعان ەكەن دەسەدى.
جىبەك قۇرتى
جىبەك اعاشىن قورەكتەنىپ، سونان جىبەك شىعاراتىن جىبەك قۇرتى قاسيەتتى جاندىك دەگەن اڭىز بار.
گرەكتىڭ ارياندا اۋليە قىزىنىڭ ءجىبى
ارياندا تەسەيگە ءبىر شۋماق ءجىپ بەرەدى، تەسەي ونىڭ ءبىر ۇشىن سارايدىڭ ەسىگىنە بايلاپ قويادى، ءارى قاراي تارقاتىپ جۇرە بەرەدى. قايتارىندا سول ءجىپتى جيناپ وتىرىپ سىرتقا شىعادى.
مىسىردىڭ پاتشاسى فەرعاۋىن پتولومەي قىزى ۆەرونيكانىڭ شاشى
ول ءوزىنىڭ كۇيەۋى سوعىسقا اتتاناردا شاشىن كەسىپ الىپ، شولپان حرامىنا اپارىپ ساداقا ەتكەن. سول شاش كەيىننەن ۆەرونيكا شاشى اتتى جۇلدىزعا اينالعان.
دۋلاتتىڭ دانالىق ويى
جىرشىنىڭ اتى جىرشى ما،
اركىمنەن ولەڭ جاتتاسا؟
ءسوز - جىبەك ءجىپ، جىر - كەستە،
ايشىعى ايقىن كورىنبەس
ورنەكسىز تىگىپ باتتاسا.
ءتۇيىندى وي
قىز جىبەكتىڭ تۇمارى
جىبەك سوزىندەگى «ەك»، «وق» دەگەن قوسىمشا - اسپان، ءومىر ماعىناسىندا.
جىبەك دەگەن ءسوزدىڭ وزىندە الەمدىك قۇرىلىستىڭ تارتۋ كۇشى – تابيعي ماحاببات سىرى جاتىر.
«ارياندا ءجىبى»، «ۆەرونيكا شاشى»، «قىز جىبەك» - ءبارى دە اسپانداعى شولپاننىڭ ماگنيتتىك كۇشتىڭ ءجىبى.
ۇسىنىس
مۇنداي تالقىعا سالىنباعان تاقىرىپتار جوبا زەرتتەۋلەرىنە تۇرتكى بولسا،
كەلەشەك ۇرپاقتى ادەبيەتكە باۋلۋدا حالقىمىزدىڭ مۇراسىن ءىس - شارا تۇرىندە وتكىزسە،
جوبا زەرتتەۋلەرىن كىتاپشا تۇرىندە شىعارۋ مۇمكىندىگىنە يە بولسا.
اقتۇيەساي ورتا مەكتەبى
8 سىنىپ وقۋشىسى: شاحيم ايدانا
جەتەكشىسى: قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ج. ا. ابدراحمانوۆا
مازمۇنى:
ءى كىرىسپە
1. «قىز جىبەك» قيسساسىنىڭ سان عاسىردان بەرى ايتىلىپ كەلە جاتقان نۇسقالىق شىندىعى
ءىى نەگىزگى ءبولىم
1. قيسساداعى قىز جىبەكتىڭ ارعى كەزدەگى اڭىزى
2. «جىبەك» ءسوزىنىڭ ءمان - ماعىناسى
ءجىپ تۋرالى دەرەكتەر
ءتۇيىندى وي
ءىىى قورىتىندى
عىلىمي جوبانىڭ ماقساتى: حالقىمىزدىڭ كونە قيسساسى جايلى دەرەكتەرگە توقتالا وتىرىپ وي قوزعاۋ. ۇلتتىق قۇندىلىعىمىزدى دارىپتەۋ، ناسيحاتتاۋ.
عىلىمي جوبانىڭ مىندەتى: سىرى اشىلماعان مالىمەتتەرمەن تانىستىرۋدا ءار ءتۇرلى سانالى ۇعىمداردىڭ قۇندىلىعىن تانۋ ىزدەنۋگە ۇمتىلدىرۋ.
عىلىمي جوبانىڭ وزەكتىلىگى: ادەبي مادەنيەتتى ناسيحاتتاۋ ارقىلى جوعارى ساۋاتتىلىقتى قالىپتاستىرۋ.
عىلىمي جوبانىڭ ماڭىزدىلىعى: ادەبي كەيىپكەر ەسىمىمەن بايلانىستى ۇعىمداردى قالىپتاستىرۋعا ىقپالى زور ەكەنىن زەرتتەۋدە قول جەتكىزگەن.
عىلىمي جوبانىڭ ناتيجەلىلىگى: جوبا سوڭىندا ءوز ۇسىنىسىن قاراپايىم تۇردە جەتكىزۋ قاجەتتىلىگىن ءتۇسىنۋ.
قىز جىبەك جىرىنىڭ نۇسقاسى:
قىز جىبەك (مۇساباي جىراۋ نۇسقاسى)
قيسسا قىز جىبەكتىڭ حيكاياسى (جۇسىپبەك قوجا نۇسقاسى)
قىز جىبەك (شەگە اقىن نۇسقاسى)
قىز جىبەك (قارشىعا نۇسقاسى)
حالىق ءانى
كوشكەندە جىلقى ايدادىم اقتابانمەن،
بولمايدى جامان جاقسى ماقتاعانمەن.
قولىمنان جىبەك باۋلى تۇيعىن ۇشتى،
تۇعىرعا قايتا قونباس قاقساعانمەن.
جىبەك ءجىپ
1.«ءجىپ» ءار نارسەنى ءبىر - بىرىنە بايلانىستىراتىن، جالعاستىراتىن نارسە.
2. ەكىنشى جاعىنان تەك قانا تۇت اعاشىنىڭ جاپىراعىمەن قورەكتەنەتىن قۋىرشاققا اينالاتىن قۇت جىڭىشكە ءجىپتى شىعارىپ، سول جىپپەن ادامدار جىبەك قۋىرشاعىن تارقاتادى، ءجىپتى وراپ، بىردەن توقىما فابريكاسىنا جەتكىزەدى. ودان جىبەك ماتاسى وندىرىلەدى.
بەلدى بايلايتىن ءجىپ
مونعول تىلىندە ءجىپتى «بالبە» دەيدى. قازاقشا ونى “بەلباۋ” ماعىناسىندا تۇسىنۋگە بولادى، ويتكەنى ول بەلدى بايلايتىن ءجىپ قوي.
ساداقتىڭ ءجىبى
ساداق وعىنىڭ سارجاسىنا اۋىستىرۋ ءۇشىن ساداق ءجىبىن كەسە كولدەنەڭ تارتادى. ساداق تارتقاندا ونىڭ باۋى ءجىبى دىرىلدەپ ۇشكىر باسى باعىتتالعان اڭعا بارىپ تيمەك.
جىبەك تۇت اعاشى
ەرتەدەگى ادامداردىڭ العاشقى انايى كەزىندە ءتانىن جاپقان تۇت اعاشتىڭ جاپىراعى، قابىعىەكەن دەيدى. ول اعاش ءوزىنىڭ قابىعىن ادامعا كيىم ءۇشىن بەرگەن، ءوزى جالاڭاش تۇتتاي بولىپ قالعان ەكەن دەسەدى.
جىبەك قۇرتى
جىبەك اعاشىن قورەكتەنىپ، سونان جىبەك شىعاراتىن جىبەك قۇرتى قاسيەتتى جاندىك دەگەن اڭىز بار.
گرەكتىڭ ارياندا اۋليە قىزىنىڭ ءجىبى
ارياندا تەسەيگە ءبىر شۋماق ءجىپ بەرەدى، تەسەي ونىڭ ءبىر ۇشىن سارايدىڭ ەسىگىنە بايلاپ قويادى، ءارى قاراي تارقاتىپ جۇرە بەرەدى. قايتارىندا سول ءجىپتى جيناپ وتىرىپ سىرتقا شىعادى.
مىسىردىڭ پاتشاسى فەرعاۋىن پتولومەي قىزى ۆەرونيكانىڭ شاشى
ول ءوزىنىڭ كۇيەۋى سوعىسقا اتتاناردا شاشىن كەسىپ الىپ، شولپان حرامىنا اپارىپ ساداقا ەتكەن. سول شاش كەيىننەن ۆەرونيكا شاشى اتتى جۇلدىزعا اينالعان.
دۋلاتتىڭ دانالىق ويى
جىرشىنىڭ اتى جىرشى ما،
اركىمنەن ولەڭ جاتتاسا؟
ءسوز - جىبەك ءجىپ، جىر - كەستە،
ايشىعى ايقىن كورىنبەس
ورنەكسىز تىگىپ باتتاسا.
ءتۇيىندى وي
قىز جىبەكتىڭ تۇمارى
جىبەك سوزىندەگى «ەك»، «وق» دەگەن قوسىمشا - اسپان، ءومىر ماعىناسىندا.
جىبەك دەگەن ءسوزدىڭ وزىندە الەمدىك قۇرىلىستىڭ تارتۋ كۇشى – تابيعي ماحاببات سىرى جاتىر.
«ارياندا ءجىبى»، «ۆەرونيكا شاشى»، «قىز جىبەك» - ءبارى دە اسپانداعى شولپاننىڭ ماگنيتتىك كۇشتىڭ ءجىبى.
ۇسىنىس
مۇنداي تالقىعا سالىنباعان تاقىرىپتار جوبا زەرتتەۋلەرىنە تۇرتكى بولسا،
كەلەشەك ۇرپاقتى ادەبيەتكە باۋلۋدا حالقىمىزدىڭ مۇراسىن ءىس - شارا تۇرىندە وتكىزسە،
جوبا زەرتتەۋلەرىن كىتاپشا تۇرىندە شىعارۋ مۇمكىندىگىنە يە بولسا.
اقتۇيەساي ورتا مەكتەبى
8 سىنىپ وقۋشىسى: شاحيم ايدانا
جەتەكشىسى: قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ج. ا. ابدراحمانوۆا
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
راسيونال بولشەكتى كوبەيتۋ، ءبولۋ جانە دارەجەگە شىعارۋ.
