InfoHub Logo

بۇگىندە ادامزاتتى مارسقا ۇشۋمەن دە تاڭ قالدىرا المايسىز. ارينە، اقىل-ويى جوعارى ادامدار ءۇشىن ول ويلانارلىق جاعداي. ءبىراق، سوڭعى كەزدە كوپتىگىنەن كوز سۇرىنەتىن كريپتوۆاليۋتا مەن بلوكچەين تاقىرىپتارى ونىڭ نە ەكەنىن بىلمەيتىن ادامداردى دا اۋرەگە سالىپ قويدى. بۇگىندە وسى بلوكچەين، كريپتوۆاليۋتالار جانە كريپتوۆاليۋتالار ماينينگىنىڭ (ولجا) ءداۋىرى ءجۇرىپ تۇر. مۇنداي ورلەۋ تىرشىلىكتىڭ باسقا سالالارىنا دا اقىلعا سىيمايتىن وزگەرىستەر اكەلىپ جاتىر. مىسالى، عالامتورداعى جارنامانى الايىق. ءبىر جىل بۇرىن عانا ەشكىم كوپشىلىك كەڭىستىكتە عالامتورداعى كلاسسيكالىق جارنامالاردان قۇتىلىپ، ونى سايتقا كىرۋشىلەردىڭ ەسەبىنەن «كريپتالاردىڭ» ماينينگىمەن الماستىرۋعا بولادى دەپ ويلاماعان. ال بۇگىن وسى ادىستەردى سىناپ كورىپ، ءتىپتى قولدانىسقا ەنگىزۋگە تىرىسىپ جاتىر.

عالامتورداعى ادەتتەگى جارنامانىڭ نەسى جامان؟

عالامتورداعى قازىرگى جارنامالاردىڭ قانداي ەكەنىن ەسكە تۇسىرەيىك. ءبارى ايدان انىق، ونىڭ ماقساتى – پايدا تابۋ. ال ول پايدانى سايتقا كىرىپ، وزىنە قاجەتتى اقپاراتتاردى العان قولدانۋشىلاردىڭ ارقاسىندا تابۋعا بولادى. قولدانۋشىلاردى عالامتوردا قاجەتتى اقپاراتتارمەن، رەسۋرستارمەن قامتاماسىز ەتە وتىرىپ، ءارى جۇمىسقا قابىلەتتى ينفراقۇرىلىمدى ساقتاي وتىرىپ، مۇنى پايداعا كەنەلۋ جولىمەن جالعاستىرۋ ءۇشىن ءوزىن ىنتالاندىرۋى كەرەك. سول سەبەپتى ءبىر شەرتىپ قالساق، ءبىزدى ودان ءارى الا جونەلەتىن كوپتەگەن باننەرلەر مەن كوممەرسيالىق سىلتەمەلەردى كورەمىز. كەيبىر جاعدايدا جارنامانىڭ قارالىم سانى عانا جەتكىلىكتى. سوندىقتان جارناما ءۇشىن قولدانۋشىلار تاراپىنان بولاتىن ارەكەت قاعيداسى بويىنشا بولىنەتىن بىرنەشە سەبەپتى نەگىزگە الا وتىرىپ اقى تولەۋگە بولادى – جارناماعا جاي عانا قارايدى (ارزان)، سىلتەمەنى باسادى (قىمباتىراق) نەمەسە سىلتەمەگە ءوتىپ اشىلعان سايتتا قانداي دا ءبىر ارەكەت، مىسالى ساۋدا جاسايدى (قىمبات). ءبىراق، جارنامانى پايدالانىپ قانداي دا ءبىر ارەكەت جاسايتىن قولدانۋشىلار سانى ۇنەمى كوپ بولا بەرمەيدى، ونىڭ كورسەتكىشى ەشقاشان دا 100%-دىق بەلگىنى كورسەتكەن ەمەس. ونىڭ ۇستىنە، كوپتەگەن قولدانۋشىلار پايدا تابۋ جولىن كەسىپ، جارنامالاردى مۇلدەم بۇعاتتاپ تاستايدى.

سايت قولدانشۋىلارى ارقىلى ۆەب-ماينينگ (ۆەب-پايدا تابۋ)

قولدانۋشىلار ەسەبىنەن كريپتوۆاليۋتا ماينينگى بۇل جۇيەنى تۇبەگەيلى وزگەرتتى. اقپارات الۋ ءۇشىن سايتقا كىرگەن كەزدە سايت كودىنا كىرىكتىرىلگەن ارنايى سكريپت اۆتوماتى تۇردە قولدانۋشىنىڭ كومپيۋتەرىنىڭ پروسەسسورلىق قۋاتىن نەمەسە سمارتفونىن ماينينگ ءۇشىن قولدانا باستايدى. ونىڭ قارىمتاسىنا قولدانۋشى جارنامالارعا نازار اۋدارماستان، سايتتان وزىنە قاجەتتى مالىمەتتەردى تەز الا الادى. باتىستا كەڭ تاراعان The Pirate Bay توررەنت سايتى ءدال وسى ءادىستى پايدالانعان. بۇل رەسۋرس نەگىزى قولدانۋشىلارىنا ەشقاشان جارناما كورسەتكەن ەمەس. تەك كەيبىر تاقىرىپتىق پاراقشالاردا عانا جارنامالىق باننەرلەر بولعان. نەگىزگى پايدا كوزى سايتتى جاقسى كورەتىن قولدانۋشىلاردىڭ قايىرىمدىلىق رەتىندە بەرگەن ساداقالارى بولدى. ءبىراق ماينينگ ءۇشىن سكريپتىنى قولدانۋ سايتتىڭ اقشا تابۋدىڭ جاڭا دەڭگەيىنە كوتەرىلۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى.

بۇل تەحنولوگيا ThePirateBay سايتىندا قولدانۋشىلاردان جاسىرىن بولدى. سايت قولدانۋشىلارى وزدەرى كۇدىكتەنبەستەن سايت قوجايىندارىنا Monero كريپتوۆاليۋتاسىنان پايدا تابۋعا كومەكتەستى. قۇپيا اشىلىپ قالعان كەزدە كوپشىلىك وعان نارازىلىقتارىن ءبىلدىرىپ، اقپارات قۇرالدارى رەسۋرس قوجايىندارىن الاياق دەپ ايىپتادى. ءبىراق توررەنت رەسۋرسىنىڭ قوجايىنى بارىنە اقىلعا سيىمدى تۇسىنىكتەمە بەردى: «ءبىز سىزدەرگە رەسۋرستارىڭىزدى كريپتوۆاليۋتا ماينينگىنە پايدالانۋ مۇمكىندىگىنىڭ ورنىنا جارناما كورسەتپەيمىز». ويلاپ قاراڭىزشى، The Pirate Bay-دى ايىنا 347،5 ميلليون قولدانۋشى پايدالانادى. بۇل ادەتتەگى رەجيمدە ءارى كەتكەندە 20%-عا قولدانىلاتىن دەربەس كومپيۋتەرلەردىڭ، نوۋتبۋكتەردىڭ، پلانشەتتەر مەن سمارتفونداردىڭ ءبۇتىن ءبىر جاساعىنا تەڭ.  وندا، ەڭ بولماسا قالعان 50%-دى ماينينگ ءۇشىن نەگە قولدانباسقا؟ 

مۇنىڭ ارتى نەمەن اياقتالۋى مۇمكىن؟

قولدانۋشىلار ءۇشىن بۇل جاعدايدىڭ ەكى جاعى بار. ءبىر جاعىنان، كوپشىلىك كوز الدىنا كولبەڭدەپ جارناما شىعا بەرمەيتىنىنە قۋانسا، ەكىنشى جاعىنان، وسىنداي پايدا تابۋ جۇيەسى رەسۋرسقا كىرگەن سايىن قۇرىلعىسىنىڭ «قينالىپ، باياۋ جۇمىس ىستەپ» قالعانى ەلدىڭ بارىنە ۇناي بەرمەسى انىق. ويتكەنى قولدانۋشىلاردىڭ بارىندە قۋاتتى، زاماناۋي نوۋتبۋك جوق، ال سمارتفوندارى جۇكتەۋدىڭ شەگىنە جەتىپ قالعاندا باتارەياسى وتىرىپ قالۋى مۇمكىن. ءبىراق كوپ جاعدايدا كومپيۋتەرگە جۇكتەۋ قالىپتى بولىپ ەسەپتەلەدى. مىسالى، گرافيكالىق رەداكتورلار، بىرنەشە مەسسەندجەر، 30+ اشىق قوسىمشاسى بار بىرنەشە براۋزەر تەرەزەلەرى بار iMac 5K قاراستىرايىق. وسىنىڭ ءبارى پروسەسسور قۋاتىنىڭ تەك 30% عانا پايدالانادى. قالعان 70%-ى ماينينگ ءۇشىن قول جەتىمدى. ال The Pirate Bay بولسا ول كورسەتكىشتى 20-30%-دان اسىرماعان. وسىدان شىعاتىنى، ەگەر براۋزەرلەر رەسۋرستاردى تەك پاراقشانىڭ بەلسەندى جۇكتەلىمى كەزىندە پايدالاناتىن بولسا، وندا قورقاتىن ەشنارسە جوق. ونىڭ ۇستىنە، پايدا تابۋدىڭ وسىنداي ءادىسىن اشىق پايدالاناتىن نەمەسە پايدالانۋدى جوسپارلاپ جۇرگەن سايتتار  سكريپتىنىڭ جۇمىسىن رەتتەي الادى. مىسالى، جۇكتەۋ پايىزىن بەلگىلەۋ، بىرەگەي قولدانۋشىلاردىڭ بەلگىلى ءبىر كىرۋ سانىندا سكريپتەردى قوسۋ سانىن شەكتەۋ نەمەسە الىنعان ۆاليۋتانىڭ بەلگىلى ءبىر مولشەرىن قولدانۋشىنىڭ وزىنە بەرۋ. ەگەر بۇل شارتتار كوڭىلگە قونىمدى بولسا، وندا ولارمەن كەلىسۋگە بولادى. 

ال ەگەر مۇنداي شەشىم قولدانۋشىنىڭ كەلىسىمىنسىز نەمەسە ونداي ارەكەتى تۋرالى سايت قولدانۋشىسى دا، سايت اكىمشىلىگى دە بىلمەيتىن ءۇشىنشى تۇلعا تاراپىنان بولسا، وندا بۇل باسقا ماسەلە. مۇنداي جاعداي ءۇشىن ۆەب-ماينينگتى بۇعاتتاۋعا ارنالعان پلاگيندەردى قولدانۋعا بولادى. ءيا، وندايلار دا بار.

---