"وزىق ويلى وقۋشى" سايىس ساباق
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ماتەماتيكالىق وي - ءورىسىن دامىتۋ، ماتەماتيكالىق تەرميندەردى ءبىلۋ، جانە لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: مودۋلدىك تەحنولوگيانى قولدانۋ، لوگيكالىق جانە اۋىزشا ەسەپتەر شىعارۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەربەلسەندى تاقتا، سلايدتار، ساۋالناما، تەست سۇراقتارى، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار، فورمۋلالار، گەومەتريالىق فيگۋرالار، توپتاردى انىقتايتىن اتاۋ كورسەتكىشتەرى، رەتتىك نومەرلەر.
ساباقتىڭ ەرەكشەلىكتەرى:
1. وقۋشىلاردىڭ ساباققا ءوز ەركىمەن بەلسەنە قاتىسۋى.
2. وقۋشىلاردىڭ ءوز بىلىمدەرىن كورسەتە ءبىلۋى.
3. وقۋشىلاردىڭ ەسەپتەردى بىرىگىپ، تالداپ شەشۋ جولدارىن ىزدەستىرۋى.
4. وقۋشىلاردىڭ توپپەن جۇمىس ىستەۋى.
5. وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىنىڭ دامۋى.
6. وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىنىڭ ارتۋى
ساباقتىڭ جوسپارى:
1 - ءبولىم. ءۇي تاپسىرماسى.
1. توپتىق اتاۋلارىنا تاريحي مالىمەت.
2. ماتەماتيكا ماقال - ماتەلدەردە.
2 - ءبولىم. بايگە.
سۇراقتارعا جاۋاپ الىنادى.
3 - ءبولىم. فورمۋلالار سىرى.
تاقتادا ىلىنگەن فورمۋلالاردى دۇرىس تاۋىپ كورسەتۋ.
4 - ءبولىم. وي سەرگىتۋ.
لوگيكالىق ەسەپتەر بويىنشا دەڭگەيلىك وزىندىك جۇمىس.
5 - ءبولىم. ۇقساسىن تاپ.
گەومەتريالىق فيگۋرالاردىڭ ۇقساستىعىن انىقتاۋ.
6 - ءبولىم. تەست. «ءبىلىمىڭدى بايقاپ كور».
ساۋالناما ارقىلى جاۋاپ الىنادى.
7 - ءبولىم. ويشىلدار اۋىلى.
«اكسيوما» جانە «كۆادرات» سوزدەرىنىڭ ءار ارپىمەن ماتەماتيكالىق تەرمين قۇراپ جازۋ.
8 - ءبولىم. توپ باسشىلارىنىڭ سايىسى. «جەكپە - جەك».
بەرىلگەن ساندار ارقىلى توركوزدەردى تولتىرۋ ناتيجەسىندە قوسىندىسى، ۆەرتيكال، گوريزونتال، دياگونالدارى بويىنشا ءبىر سان شىعۋى كەرەك.
سايىس باستالماس بۇرىن وقۋشىلار ءادىل - قازىلار القاسىمەن جانە ينتەربەلسەندى تاقتادا كورسەتىلگەن ساباق جوسپارىمەن تانىستىرىلادى.
ساباقتىڭ بارىسى:
1ءبولىم. ءۇي تاپسىرماسى:
1. ءاربىر توپ جەتەكشىلەرى ءوز توبىنىڭ اتاۋىنا تاريحي مالىمەت بەرەدى.
2.»ماتەماتيكا ماقال - ماتەلدەردە» ايدارى بويىنشا ەكى توپ مۇشەلەرى ماتەماتيكاعا بايلانىستى ماقال - ماتەلدەر ايتىپ جارىسادى.
2 ءبولىم. بايگە. سۇراق - جاۋاپ.
ەكى توپقا كەزەك - كەزەك سۇراق وقىلادى.
سۇراقتار:
1. شەڭبەردىڭ سەنترىن ونىڭ كەز كەلگەن نۇكتەسىمەن قوساتىن كەسىندى.
2. ءۇشبۇرىش توبەسىن قاراما - قارسى جاتقان قابىرعا ورتاسىمەن قوساتىن كەسىندى.
3. دالەلدەۋى قاجەت ەتەتىن تۇجىرىم.
4. كۆادرات فۋنكسيانىڭ گرافيگى.
5. بارلىق قابىرعاسى تەڭ تىكتورتبۇرىش.
6. باعىتتالعان كەسىندى.
7. قارسى جاتقان كاتەتتىڭ گيپوتەنۋزاعا قاتىسى.
8. تىك بۇرىشتان كىشى بۇرىش.
9. شەڭبەردىڭ كەز كەلگەن ەكى نۇكتەسىن قوساتىن كەسىندى.
10. دالەلدەۋدى قاجەت ەتپەيتىن تۇجىرىم.
11. كوپبۇرىشتاردىڭ بارلىق قابىرعالارىنىڭ قوسىندىسى.
12. بارلىق بۇرىشى تىك رومب.
13. شەڭبەردەگى ەڭ ۇلكەن حوردا.
14. ءبىر مينۋتتا نەشە سەكۋند؟
15. قاراپايىم گەومەتريالىق ۇعىم.
16. ءبىر ۇشى شەكتەۋلى ءتۇزۋ.
17. ءبىر عاسىردا نەشە جىل؟
18. ىرگەلەس جاتقان كاتەتتىڭ گيپوتەنۋزاعا قاتىسى.
19. ساننىڭ جۇزدەن ءبىر بولىگى.
20. تىك بۇرىشتا ءۇشبۇرىشتىڭ شاماسى.
21. بۇرىشتا ولشەۋگە ارنالعان قۇرال.
22. ءبىر مەتردە قانشا سانتيمەتر؟
23. ميلليون قانشا نولمەن جازىلادى؟
24. قايسىسى ۇلكەن: 2م نەمەسە 201 سم؟
25. شەڭبەر سالۋعا پايدالانىلاتىن قۇرال.
26. كوبەيتىندى قاي كەزدە نولگە تەڭ؟
27. قايسىسى كىشى: 2/5 نەمەسە 0، 5؟
28. شەڭبەر راديۋسى 6سم. ديامەتر قانشا؟
29. 20 مينۋت ءبىر ساعاتتىڭ قانداي بولىگى؟
30. ەڭ ۇلكەن ەكى ورىندى سان.
3 - ءبولىم. فورمۋلالار سىرى.
ينتەربەلسەندى تاقتادا كورسەتىلگەن فورمۋلالاردى اتاپ، ءتۇسىندىرىپ بەرەدى.
فورمۋلالار:
1. س=2پR - شەڭبەر ۇزىندىعى.
2. S=پR2 - دوڭگەلەكتىڭ اۋدانى.
3. S=pl - پريزمانىڭ ءبۇيىر بەتىنىڭ اۋدانى.
4. V=abc - تىك بۇرىشتى پاراللەلەپيپەد كولەمى.
5. V=SH - پريزما كولەمى.
4 - ءبولىم. وي سەرگىتۋ.
لوگيكالىق ەسەپتەر بويىنشا دەڭگەيلىك وزىندىك جۇمىس ورىندايدى، ءار توپ ءۇشىن ءۇش تاپسىرمادان.
1 - دەڭگەي
1. جۇمادان كەيىن 19 تاۋلىكتەن سوڭ اپتانىڭ قاي كۇنى سايكەس كەلەدى.
2. باسپالداقتىڭ ەكەۋىن بىردەن اتتاعاندا، بىرەۋدەن اتتاعاننان گورى 10 ادىم كەم بولدى. سوندا نەشە باسقىش بولعانىن انىقتاڭىز.
2 - دەڭگەي
1. ساندار بەلگىلى ءبىر زاڭدىلىقپەن ورنالاسقان. سۇراق بەلگىسىنىڭ ورنىنا سايكەس كەلەتىن ساندى تابىڭىز: 720، 144، 36،؟
2. ساندار بەلگىلى ءبىر زاڭدىلىقپەن ورنالاسقان. سۇراق بەلگىسىنىڭ ورنىنا سايكەس كەلەتىن ساندى تابىڭىز:
25=425؛ 78=4964؛ 32=94؛ 91=811؛ 43=؟
3 - دەڭگەي
1. تارازى تاباقشاسىنىڭ 1 جاعىندا 6 اپەلسين، ال ەكىنشى جاعىندا 3 قاۋىن سالىنعان. ەگەر تۋرا سونداي 1 قاۋىندى اپەلسينگە قوسسا، وندا تارازى باسى تەڭەلەدى. ياعني قاۋىننىڭ سالماعى نەشە اپەلسينگە تەڭ بولادى؟
2.»ەگەر مەندە قازىرگى بار الماعا قاراعاندا 4 الما ارتىق بولسا، وندا مەنىڭ المام سەندەگىدەن 2 ەسە ارتىق بولار ەدى»،- دەدى تالعات سامالعا. ەگەر بالالاردىڭ ەكەۋىندە بارلىعى 26 الما بولسا، سامالدا قانشا الما بولعانىن انىقتاڭىز.
5 - ءبولىم. ۇقساسىن تاپ.
ينتەربەلسەندى تاقتادا ءۇشبۇرىشتار كورسەتىلەدى.
1. سۋرەتتەن تەڭ ءۇشبۇرىشتى رەتتىك نومەرلەردى پايدالانىپ كورسەتۋ كەرەك؛
2. بەرىلگەن سۋرەتتە نەشە ءۇشبۇرىش بار ەكەنىن رەتتىك نومەردى پايدالانىپ كورسەتەدى.
6 - ءبولىم: تەست «ءبىلىمىڭدى بايقاپ كور»
الدىمەن ويىنشىلارعا ساۋالناما تاراتىلادى. بەلگىلەنگەن ۋاقىتتان كەيىن، تەست تاپسىرمالارى ينتەربەلسەندى تاقتادا كورسەتىلەدى، دۇرىس جاۋاپتارىن تابادى.
تەست تاپسىرمالارى.
1.»ماتەماتيكا – عىلىمدار پاتشاسى، ال اريفمەتيكا - ماتەماتيكا پاتشاسى». بۇل ءسوزدىڭ اۆتورى كىم؟
ا) ك. گاۋسس؛ ءا) ءال - فارابي؛ ب) ەۆكليد.
2.»اقىل - ويدى تارتىپكە كەلتىرەتىن - ماتەماتيكا، سوندىقتان دا ونى وقۋ كەرەك». بۇل ءسوزدىڭ اۆتورى كىم؟
ا) ك. ماركس؛ ءا) م. ۆ. لومونوسوۆ؛ ب) ر. رەكورد.
3. اريستوتەلدەن كەيىنگى «ەكىنشى ۇستاز» اتانعان عالىم كىم؟
ا) بيرۋني؛ ءا) ءال - فارابي؛ ب) حورەزمي.
4.»نەگىزدەر» دەپ اتالاتىن ماتەماتيكا وقۋلىعىن جازعان گرەك عالىمى كىم؟
ا) پيفاگور؛ ءا) ەۆكليد؛ ب) فالەس.
5.»ميلليون» ۇعىمىن قازاق جەرىنە العاش تاراتقان كىم؟
ا) ۇلىقبەك؛ ءا) ى. التىنسارين؛ ب) ءال - فارابي.
6.»تابيعاتتىڭ ۇلى كىتابى ماتەماتيكا سيمۆولدارىمەن جازىلعان». بۇل ءسوزدىڭ اۆتورى كىم؟
ا) گ. گاليلەي؛ ءا) ف. ەنگەلس؛ ب) پ. فەرما.
7. ينتەگرال تاڭباسىن ەڭ العاش ۇسىنعان كىم؟
ا) م. ۆ. لومونوسوۆ؛ ءا) لەيبنيس؛ ب) ەينشتەين.
8. لوگاريفمدى ويلاپ شىعارعان كىم؟
ا) چ. بەببيدج؛ ءا) ك. بەرري؛ ب) د. نەپەر.
9. نول - قاي ەلدىڭ ءسوزى؟
ا) اراب؛ ءا) ءۇندىستان؛ ب) گرەك.
10. الگەبرا قاي ەلدىڭ ءسوزى؟
ا) نەمىس؛ ءا) ورىس؛ ب) اراب.
11. كوورديناتتار جۇيەسىن ەڭ العاش ەنگىزگەن ادام كىم؟
ا) ر. دەكارت؛ ءا) ف. ۆيەت؛ ب) پ. فەرما.
12. ءۇتىردى ماتەماتيكالىق بەلگى رەتىندە ەنگىزگەن كىم؟
ا) لەيبنيس؛ ءا) ر. دەكارت؛ ب) ي. كەپلەر.
7 - ءبولىم. ويشىلدار اۋىلى.
ءار توپ وزدەرىنە بەرىلگەن «اكسيوما» جانە «كۆادرات» سوزدەرىنىڭ ءار ارپىمەن ماتەماتيكالىق تەرمين قۇراپ جازادى، ءبىر اتاۋ ەكىنشى رەت قايتالانباۋى ءتيىس.
ك - كۆادرات ا - اۋدان
ۆ - ۆەكتور ك - كاتەت
ا - ابسيسسا س - ساۋلە
د - ديامەتر ي - يكس
ر - راديۋس و - وس
ا - انىقتاما م - ماسشتاب
ت - تەورەما ا - اپوفەما
8 - ءبولىم. «جەكپە - جەك». توپ باسشىلارىنىڭ سايىسى.
بەرىلگەن ساندار ارقىلى تور كوزدەردى تولتىرۋ ناتيجەسىندە قوسىندىسى - ۆەرتيكال، گوريزونتال، دياگونالدارى بويىنشا ءبىر سان شىعۋى كەرەك.
قورىتىندى: سايىس سوڭىندا ءادىل قازىلار ۇپايلار سانىن ساناپ، قورىتىندى شىعارعانشا، ماتەماتيكالىق فوكۋستار كورسەتىلەدى.
ءار توپتىڭ جينالعان ۇپايلارى اشىق تۇردە سانالىپ، ورىندارى انىقتالدى.
توپتاردى ماراپاتتاۋ ءۇشىن الدىن - الا دايىندالعان ماقتاۋ قاعازدارى ءار توپ باسشىسىنا تاپسىرىلىپ، ماراپاتتالدى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: مودۋلدىك تەحنولوگيانى قولدانۋ، لوگيكالىق جانە اۋىزشا ەسەپتەر شىعارۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەربەلسەندى تاقتا، سلايدتار، ساۋالناما، تەست سۇراقتارى، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار، فورمۋلالار، گەومەتريالىق فيگۋرالار، توپتاردى انىقتايتىن اتاۋ كورسەتكىشتەرى، رەتتىك نومەرلەر.
ساباقتىڭ ەرەكشەلىكتەرى:
1. وقۋشىلاردىڭ ساباققا ءوز ەركىمەن بەلسەنە قاتىسۋى.
2. وقۋشىلاردىڭ ءوز بىلىمدەرىن كورسەتە ءبىلۋى.
3. وقۋشىلاردىڭ ەسەپتەردى بىرىگىپ، تالداپ شەشۋ جولدارىن ىزدەستىرۋى.
4. وقۋشىلاردىڭ توپپەن جۇمىس ىستەۋى.
5. وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىنىڭ دامۋى.
6. وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىنىڭ ارتۋى
ساباقتىڭ جوسپارى:
1 - ءبولىم. ءۇي تاپسىرماسى.
1. توپتىق اتاۋلارىنا تاريحي مالىمەت.
2. ماتەماتيكا ماقال - ماتەلدەردە.
2 - ءبولىم. بايگە.
سۇراقتارعا جاۋاپ الىنادى.
3 - ءبولىم. فورمۋلالار سىرى.
تاقتادا ىلىنگەن فورمۋلالاردى دۇرىس تاۋىپ كورسەتۋ.
4 - ءبولىم. وي سەرگىتۋ.
لوگيكالىق ەسەپتەر بويىنشا دەڭگەيلىك وزىندىك جۇمىس.
5 - ءبولىم. ۇقساسىن تاپ.
گەومەتريالىق فيگۋرالاردىڭ ۇقساستىعىن انىقتاۋ.
6 - ءبولىم. تەست. «ءبىلىمىڭدى بايقاپ كور».
ساۋالناما ارقىلى جاۋاپ الىنادى.
7 - ءبولىم. ويشىلدار اۋىلى.
«اكسيوما» جانە «كۆادرات» سوزدەرىنىڭ ءار ارپىمەن ماتەماتيكالىق تەرمين قۇراپ جازۋ.
8 - ءبولىم. توپ باسشىلارىنىڭ سايىسى. «جەكپە - جەك».
بەرىلگەن ساندار ارقىلى توركوزدەردى تولتىرۋ ناتيجەسىندە قوسىندىسى، ۆەرتيكال، گوريزونتال، دياگونالدارى بويىنشا ءبىر سان شىعۋى كەرەك.
سايىس باستالماس بۇرىن وقۋشىلار ءادىل - قازىلار القاسىمەن جانە ينتەربەلسەندى تاقتادا كورسەتىلگەن ساباق جوسپارىمەن تانىستىرىلادى.
ساباقتىڭ بارىسى:
1ءبولىم. ءۇي تاپسىرماسى:
1. ءاربىر توپ جەتەكشىلەرى ءوز توبىنىڭ اتاۋىنا تاريحي مالىمەت بەرەدى.
2.»ماتەماتيكا ماقال - ماتەلدەردە» ايدارى بويىنشا ەكى توپ مۇشەلەرى ماتەماتيكاعا بايلانىستى ماقال - ماتەلدەر ايتىپ جارىسادى.
2 ءبولىم. بايگە. سۇراق - جاۋاپ.
ەكى توپقا كەزەك - كەزەك سۇراق وقىلادى.
سۇراقتار:
1. شەڭبەردىڭ سەنترىن ونىڭ كەز كەلگەن نۇكتەسىمەن قوساتىن كەسىندى.
2. ءۇشبۇرىش توبەسىن قاراما - قارسى جاتقان قابىرعا ورتاسىمەن قوساتىن كەسىندى.
3. دالەلدەۋى قاجەت ەتەتىن تۇجىرىم.
4. كۆادرات فۋنكسيانىڭ گرافيگى.
5. بارلىق قابىرعاسى تەڭ تىكتورتبۇرىش.
6. باعىتتالعان كەسىندى.
7. قارسى جاتقان كاتەتتىڭ گيپوتەنۋزاعا قاتىسى.
8. تىك بۇرىشتان كىشى بۇرىش.
9. شەڭبەردىڭ كەز كەلگەن ەكى نۇكتەسىن قوساتىن كەسىندى.
10. دالەلدەۋدى قاجەت ەتپەيتىن تۇجىرىم.
11. كوپبۇرىشتاردىڭ بارلىق قابىرعالارىنىڭ قوسىندىسى.
12. بارلىق بۇرىشى تىك رومب.
13. شەڭبەردەگى ەڭ ۇلكەن حوردا.
14. ءبىر مينۋتتا نەشە سەكۋند؟
15. قاراپايىم گەومەتريالىق ۇعىم.
16. ءبىر ۇشى شەكتەۋلى ءتۇزۋ.
17. ءبىر عاسىردا نەشە جىل؟
18. ىرگەلەس جاتقان كاتەتتىڭ گيپوتەنۋزاعا قاتىسى.
19. ساننىڭ جۇزدەن ءبىر بولىگى.
20. تىك بۇرىشتا ءۇشبۇرىشتىڭ شاماسى.
21. بۇرىشتا ولشەۋگە ارنالعان قۇرال.
22. ءبىر مەتردە قانشا سانتيمەتر؟
23. ميلليون قانشا نولمەن جازىلادى؟
24. قايسىسى ۇلكەن: 2م نەمەسە 201 سم؟
25. شەڭبەر سالۋعا پايدالانىلاتىن قۇرال.
26. كوبەيتىندى قاي كەزدە نولگە تەڭ؟
27. قايسىسى كىشى: 2/5 نەمەسە 0، 5؟
28. شەڭبەر راديۋسى 6سم. ديامەتر قانشا؟
29. 20 مينۋت ءبىر ساعاتتىڭ قانداي بولىگى؟
30. ەڭ ۇلكەن ەكى ورىندى سان.
3 - ءبولىم. فورمۋلالار سىرى.
ينتەربەلسەندى تاقتادا كورسەتىلگەن فورمۋلالاردى اتاپ، ءتۇسىندىرىپ بەرەدى.
فورمۋلالار:
1. س=2پR - شەڭبەر ۇزىندىعى.
2. S=پR2 - دوڭگەلەكتىڭ اۋدانى.
3. S=pl - پريزمانىڭ ءبۇيىر بەتىنىڭ اۋدانى.
4. V=abc - تىك بۇرىشتى پاراللەلەپيپەد كولەمى.
5. V=SH - پريزما كولەمى.
4 - ءبولىم. وي سەرگىتۋ.
لوگيكالىق ەسەپتەر بويىنشا دەڭگەيلىك وزىندىك جۇمىس ورىندايدى، ءار توپ ءۇشىن ءۇش تاپسىرمادان.
1 - دەڭگەي
1. جۇمادان كەيىن 19 تاۋلىكتەن سوڭ اپتانىڭ قاي كۇنى سايكەس كەلەدى.
2. باسپالداقتىڭ ەكەۋىن بىردەن اتتاعاندا، بىرەۋدەن اتتاعاننان گورى 10 ادىم كەم بولدى. سوندا نەشە باسقىش بولعانىن انىقتاڭىز.
2 - دەڭگەي
1. ساندار بەلگىلى ءبىر زاڭدىلىقپەن ورنالاسقان. سۇراق بەلگىسىنىڭ ورنىنا سايكەس كەلەتىن ساندى تابىڭىز: 720، 144، 36،؟
2. ساندار بەلگىلى ءبىر زاڭدىلىقپەن ورنالاسقان. سۇراق بەلگىسىنىڭ ورنىنا سايكەس كەلەتىن ساندى تابىڭىز:
25=425؛ 78=4964؛ 32=94؛ 91=811؛ 43=؟
3 - دەڭگەي
1. تارازى تاباقشاسىنىڭ 1 جاعىندا 6 اپەلسين، ال ەكىنشى جاعىندا 3 قاۋىن سالىنعان. ەگەر تۋرا سونداي 1 قاۋىندى اپەلسينگە قوسسا، وندا تارازى باسى تەڭەلەدى. ياعني قاۋىننىڭ سالماعى نەشە اپەلسينگە تەڭ بولادى؟
2.»ەگەر مەندە قازىرگى بار الماعا قاراعاندا 4 الما ارتىق بولسا، وندا مەنىڭ المام سەندەگىدەن 2 ەسە ارتىق بولار ەدى»،- دەدى تالعات سامالعا. ەگەر بالالاردىڭ ەكەۋىندە بارلىعى 26 الما بولسا، سامالدا قانشا الما بولعانىن انىقتاڭىز.
5 - ءبولىم. ۇقساسىن تاپ.
ينتەربەلسەندى تاقتادا ءۇشبۇرىشتار كورسەتىلەدى.
1. سۋرەتتەن تەڭ ءۇشبۇرىشتى رەتتىك نومەرلەردى پايدالانىپ كورسەتۋ كەرەك؛
2. بەرىلگەن سۋرەتتە نەشە ءۇشبۇرىش بار ەكەنىن رەتتىك نومەردى پايدالانىپ كورسەتەدى.
6 - ءبولىم: تەست «ءبىلىمىڭدى بايقاپ كور»
الدىمەن ويىنشىلارعا ساۋالناما تاراتىلادى. بەلگىلەنگەن ۋاقىتتان كەيىن، تەست تاپسىرمالارى ينتەربەلسەندى تاقتادا كورسەتىلەدى، دۇرىس جاۋاپتارىن تابادى.
تەست تاپسىرمالارى.
1.»ماتەماتيكا – عىلىمدار پاتشاسى، ال اريفمەتيكا - ماتەماتيكا پاتشاسى». بۇل ءسوزدىڭ اۆتورى كىم؟
ا) ك. گاۋسس؛ ءا) ءال - فارابي؛ ب) ەۆكليد.
2.»اقىل - ويدى تارتىپكە كەلتىرەتىن - ماتەماتيكا، سوندىقتان دا ونى وقۋ كەرەك». بۇل ءسوزدىڭ اۆتورى كىم؟
ا) ك. ماركس؛ ءا) م. ۆ. لومونوسوۆ؛ ب) ر. رەكورد.
3. اريستوتەلدەن كەيىنگى «ەكىنشى ۇستاز» اتانعان عالىم كىم؟
ا) بيرۋني؛ ءا) ءال - فارابي؛ ب) حورەزمي.
4.»نەگىزدەر» دەپ اتالاتىن ماتەماتيكا وقۋلىعىن جازعان گرەك عالىمى كىم؟
ا) پيفاگور؛ ءا) ەۆكليد؛ ب) فالەس.
5.»ميلليون» ۇعىمىن قازاق جەرىنە العاش تاراتقان كىم؟
ا) ۇلىقبەك؛ ءا) ى. التىنسارين؛ ب) ءال - فارابي.
6.»تابيعاتتىڭ ۇلى كىتابى ماتەماتيكا سيمۆولدارىمەن جازىلعان». بۇل ءسوزدىڭ اۆتورى كىم؟
ا) گ. گاليلەي؛ ءا) ف. ەنگەلس؛ ب) پ. فەرما.
7. ينتەگرال تاڭباسىن ەڭ العاش ۇسىنعان كىم؟
ا) م. ۆ. لومونوسوۆ؛ ءا) لەيبنيس؛ ب) ەينشتەين.
8. لوگاريفمدى ويلاپ شىعارعان كىم؟
ا) چ. بەببيدج؛ ءا) ك. بەرري؛ ب) د. نەپەر.
9. نول - قاي ەلدىڭ ءسوزى؟
ا) اراب؛ ءا) ءۇندىستان؛ ب) گرەك.
10. الگەبرا قاي ەلدىڭ ءسوزى؟
ا) نەمىس؛ ءا) ورىس؛ ب) اراب.
11. كوورديناتتار جۇيەسىن ەڭ العاش ەنگىزگەن ادام كىم؟
ا) ر. دەكارت؛ ءا) ف. ۆيەت؛ ب) پ. فەرما.
12. ءۇتىردى ماتەماتيكالىق بەلگى رەتىندە ەنگىزگەن كىم؟
ا) لەيبنيس؛ ءا) ر. دەكارت؛ ب) ي. كەپلەر.
7 - ءبولىم. ويشىلدار اۋىلى.
ءار توپ وزدەرىنە بەرىلگەن «اكسيوما» جانە «كۆادرات» سوزدەرىنىڭ ءار ارپىمەن ماتەماتيكالىق تەرمين قۇراپ جازادى، ءبىر اتاۋ ەكىنشى رەت قايتالانباۋى ءتيىس.
ك - كۆادرات ا - اۋدان
ۆ - ۆەكتور ك - كاتەت
ا - ابسيسسا س - ساۋلە
د - ديامەتر ي - يكس
ر - راديۋس و - وس
ا - انىقتاما م - ماسشتاب
ت - تەورەما ا - اپوفەما
8 - ءبولىم. «جەكپە - جەك». توپ باسشىلارىنىڭ سايىسى.
بەرىلگەن ساندار ارقىلى تور كوزدەردى تولتىرۋ ناتيجەسىندە قوسىندىسى - ۆەرتيكال، گوريزونتال، دياگونالدارى بويىنشا ءبىر سان شىعۋى كەرەك.
قورىتىندى: سايىس سوڭىندا ءادىل قازىلار ۇپايلار سانىن ساناپ، قورىتىندى شىعارعانشا، ماتەماتيكالىق فوكۋستار كورسەتىلەدى.
ءار توپتىڭ جينالعان ۇپايلارى اشىق تۇردە سانالىپ، ورىندارى انىقتالدى.
توپتاردى ماراپاتتاۋ ءۇشىن الدىن - الا دايىندالعان ماقتاۋ قاعازدارى ءار توپ باسشىسىنا تاپسىرىلىپ، ماراپاتتالدى.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ ماقساتى: عۇنداردىڭ تۇرمىسى قوعامدىق قۇرىلىسى جانە شارۋاشىلىعى تۋرالى
-
ماقساتى: بالالارعا جۇمباق تۋرالى ءبىلىم بەرۋ، شىعارماشىلىق حالىق اۋىز ادەبيەتىمەن تانىستىرۋ، سوزدىك قورىن بايىتۋ.
