"قىس" اباي قۇنانبايەۆ
تاقىرىبى اباي قۇنانبايەۆ قىس
ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا اباي قۇنانبايەۆتىڭ ومىرىنەن مالىمەت بەرە وتىرىپ، ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ جانە نەگىزگى ماسەلەلەرگە اسا كوڭىل بولۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىعى: ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردى ءوز ويىن ەركىن ايتا بىلۋگە، مانەرلەپ وقۋعا داعدىلاندىرۋ.
تاربيەلىگى: وقۋشىلاردى وتاندى، تۋعان جەردى سۇيۋگە، تابيعاتتى قورعاۋعا، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق جاۋاپ، تالداۋ، ىزدەنۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سىزبالار، كەستەلەر، سۋرەتتەر، ءسوزجۇمباق.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ساباققا دايىندىق
- بالالار، تەرەزەگە قاراڭدارشى. دالادا كۇن ساۋلەسى جارقىراپ تۇر. بىزگە ساۋلەسىن شاشىپ تۇر. ەندەشە ءبارىمىز شاتتىق شەڭبەرىنە تۇرىپ توپقا بولىنەيىك. ەندى ءبىر بىرىمىزگە جۇرەكتەن جۇرەككە جىلۋ سىيلايىق.
كۇن جارىعىن الاقانعا سالامىن،
جۇرەگىمە باسىپ ۇستاي قالامىن.
ىزگى ءارى نازىك، جارىق، مەيىرىمدى،
بولىپ كەتەر سوندا دەرەۋ جان جاعىم.
ءىى. وتكەندى پىسىقتاۋ:
ءبىز وتكەن ساباقتا اتا - بابا تاريحى - مەنىڭ تاريحىم دەگەن ۇلكەن تاراۋدى بىتىردىك.
ءىىى. جاڭا ساباق: بالالار ءقازىر قانداي مەزگىل؟ ەندەشە قىس مەزگىلىن كوز الدىمىزعا ەلەستەتەيىك.
سۋرەت بويىنشا اڭگىمەلەۋ.
ءسوزجۇمباق شەشۋ.
1. قىستا بار دا، جازدا جوق.
2. قاناتى جوق - ۇشادى،
اياعى جوق - جەلەدى.
اۋزى جوق - ۇليدى.
3. قۇلاعى مەن كوزى جوق،
جوق ءتىپتى قول مەن اياعى.
ءبىراق عاجاپ ونەرپاز،
مانەرلەپ ويۋ ويادى.
4. قىستا جىلى اياعىم،
ايازدا دا، قاردا دا،
قىس كەلگەندە كيەمىن.
كەلسە سۇيرەپ تاياعىن.
وسى جۇمباقتاردىڭ شەشۋىنەن ءسوزجۇمباقتى تابۋ
ءسوزجۇمباقتىڭ شەشۋى: قار، بوران، اياز، بايپاق.
ەندەشە، اباي اتامىزدىڭ قىس ولەڭىنەن ءۇزىندى وتەمىز.
اباي قۇنانبايەۆ قازاقتىڭ ۇلى اقىنى اباي /يبراھيم/ 1845 جىلى سەمەي وبلىسى قازىرگى اباي اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. شىققان ورتاسى - اۋقاتتى. شەشەسى - ۇلجان، اجەسى - زەرە. «اباي» دەپ جاس ءيبراھيمدى اناسى ۇلجان ەركەلەتىپ اتاعان. سودان بەرى بۇل ەسىممەن اباي تاريحقا ەندى. /
IY. توپتاستىرۋ:
ا. قۇنانبايەۆ - جازۋشى، اقىن، اۋدارماشى، اعارتۋشى، فيلوسوف،
Y. ابايدىڭ شىعارمالارى:
*عىلىم تاپپاي ماقتانبا. * قانسوناردا بۇركىتشى شىعادى اڭعا.
*ينتەرناتتا وقىپ ءجۇر. *ولەڭ - ءسوزدىڭ پاتشاسى، ءسوز ساراسى.
*اسەمپاز بولما ارنەگە. *قۇلاقتان كىرىپ بويدى الار.
*جازعىتۇرى. * بىلىمدىدەن شىققان ءسوز.
*جاز. *قاراشا، جەلتوقسان مەن سول ءبىر - ەكى اي.
*كۇز. *ساپ، ساپ، كوڭىلىم، ساپ، كوڭىلىم.
*قىس. *جەلسىز تۇندە جارىق اي
YI. جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ
ەندەشە بۇگىنگى ساباقتا ا. قۇنانبايەۆتىڭ قىس ولەڭىنەن ءۇزىندى وتەمىز.
1. قىس ولەڭىمەن تانىستىرۋ.
2. وقۋلىقپەن جۇمىس
1) ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
2) ماعىناسىن اشۋ.
YII. سوزدىك جۇمىس
1. شيدەم - قوي جۇنىنەن توقىلعان سىرت كيىم. 2. دومبىعىپ - ۇسىك شالۋ.
YIII. ساۋالنامالىق جۇمىس
1.«اق كيىمدى، دەنەلى، اق ساقالدى،
سوقىر، مىلقاۋ تانىماس ءتىرى جاندى» دەپ باستالاتىن ولەڭ جولدارى كوز الدىڭا كىمدى ەلەستەتەدى؟
ا) مالشىنى، ب) كارى شالدى،
ءا) جاس بالانى، ۆ) جاس جىگىتتى،
2. «اۋەس كورىپ جۇگىرگەن...
بەتى قولى دومبىعىپ ۇسىك شالدى».
كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى ءسوزدى قويىپ ايت.
ا) مالشىلار، ب) قويشىلار،
ءا) جاس بالالار، ۆ) ادامدار،
3. «شيدەم مەن تون قاباتتاپ كيگەن...» كىم؟
ا) شال، ب) بالا،
ءا) مالشى، ۆ) جىگىت،
IX. وي تولعاۋ.
ءار توپ وزدەرىنە بەرىلگەن تاپسىرما بويىنشا شىعارماشىلىعىن دامىتادى.
1 توپ قىس تۋرالى اڭگىمە جازۋ
2 توپ قىس تۋرالى ولەڭ شىعارۋ
3 توپ قىستىڭ سۋرەتىن سالۋ
X. ابايتانۋ
اباي اتامىزدىڭ كىتاپتارىنان كورمە ۇيىمداستىرۋ.
شىعارمالارىمەن تانىستىرۋ.
اباي اتامىزدىڭ مۇراجايى.
اجەسى زەرە مەن شەشەسى ۇلجاننىڭ زيراتى.
ابايدىڭ 150جىلدىعىندا قويىلعان ەسكەرتكىش.
XI. وي قوزعاۋ
1 - توپ ابايدىڭ مىسالدارىنان ءۇزىندى.
2 - توپ ابايدىڭ ولەڭدەرىن ايتۋ.
3 - توپ ابايدىڭ قارا سوزىنەن ءۇزىندى
XII. ۇيگە تاپسىرما: ولەڭدى جاتتاپ، سۋرەت سالۋ.
XIII. باعالاۋ. ماداقتاۋ
ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا اباي قۇنانبايەۆتىڭ ومىرىنەن مالىمەت بەرە وتىرىپ، ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ جانە نەگىزگى ماسەلەلەرگە اسا كوڭىل بولۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىعى: ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردى ءوز ويىن ەركىن ايتا بىلۋگە، مانەرلەپ وقۋعا داعدىلاندىرۋ.
تاربيەلىگى: وقۋشىلاردى وتاندى، تۋعان جەردى سۇيۋگە، تابيعاتتى قورعاۋعا، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق جاۋاپ، تالداۋ، ىزدەنۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سىزبالار، كەستەلەر، سۋرەتتەر، ءسوزجۇمباق.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ساباققا دايىندىق
- بالالار، تەرەزەگە قاراڭدارشى. دالادا كۇن ساۋلەسى جارقىراپ تۇر. بىزگە ساۋلەسىن شاشىپ تۇر. ەندەشە ءبارىمىز شاتتىق شەڭبەرىنە تۇرىپ توپقا بولىنەيىك. ەندى ءبىر بىرىمىزگە جۇرەكتەن جۇرەككە جىلۋ سىيلايىق.
كۇن جارىعىن الاقانعا سالامىن،
جۇرەگىمە باسىپ ۇستاي قالامىن.
ىزگى ءارى نازىك، جارىق، مەيىرىمدى،
بولىپ كەتەر سوندا دەرەۋ جان جاعىم.
ءىى. وتكەندى پىسىقتاۋ:
ءبىز وتكەن ساباقتا اتا - بابا تاريحى - مەنىڭ تاريحىم دەگەن ۇلكەن تاراۋدى بىتىردىك.
ءىىى. جاڭا ساباق: بالالار ءقازىر قانداي مەزگىل؟ ەندەشە قىس مەزگىلىن كوز الدىمىزعا ەلەستەتەيىك.
سۋرەت بويىنشا اڭگىمەلەۋ.
ءسوزجۇمباق شەشۋ.
1. قىستا بار دا، جازدا جوق.
2. قاناتى جوق - ۇشادى،
اياعى جوق - جەلەدى.
اۋزى جوق - ۇليدى.
3. قۇلاعى مەن كوزى جوق،
جوق ءتىپتى قول مەن اياعى.
ءبىراق عاجاپ ونەرپاز،
مانەرلەپ ويۋ ويادى.
4. قىستا جىلى اياعىم،
ايازدا دا، قاردا دا،
قىس كەلگەندە كيەمىن.
كەلسە سۇيرەپ تاياعىن.
وسى جۇمباقتاردىڭ شەشۋىنەن ءسوزجۇمباقتى تابۋ
ءسوزجۇمباقتىڭ شەشۋى: قار، بوران، اياز، بايپاق.
ەندەشە، اباي اتامىزدىڭ قىس ولەڭىنەن ءۇزىندى وتەمىز.
اباي قۇنانبايەۆ قازاقتىڭ ۇلى اقىنى اباي /يبراھيم/ 1845 جىلى سەمەي وبلىسى قازىرگى اباي اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. شىققان ورتاسى - اۋقاتتى. شەشەسى - ۇلجان، اجەسى - زەرە. «اباي» دەپ جاس ءيبراھيمدى اناسى ۇلجان ەركەلەتىپ اتاعان. سودان بەرى بۇل ەسىممەن اباي تاريحقا ەندى. /
IY. توپتاستىرۋ:
ا. قۇنانبايەۆ - جازۋشى، اقىن، اۋدارماشى، اعارتۋشى، فيلوسوف،
Y. ابايدىڭ شىعارمالارى:
*عىلىم تاپپاي ماقتانبا. * قانسوناردا بۇركىتشى شىعادى اڭعا.
*ينتەرناتتا وقىپ ءجۇر. *ولەڭ - ءسوزدىڭ پاتشاسى، ءسوز ساراسى.
*اسەمپاز بولما ارنەگە. *قۇلاقتان كىرىپ بويدى الار.
*جازعىتۇرى. * بىلىمدىدەن شىققان ءسوز.
*جاز. *قاراشا، جەلتوقسان مەن سول ءبىر - ەكى اي.
*كۇز. *ساپ، ساپ، كوڭىلىم، ساپ، كوڭىلىم.
*قىس. *جەلسىز تۇندە جارىق اي
YI. جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ
ەندەشە بۇگىنگى ساباقتا ا. قۇنانبايەۆتىڭ قىس ولەڭىنەن ءۇزىندى وتەمىز.
1. قىس ولەڭىمەن تانىستىرۋ.
2. وقۋلىقپەن جۇمىس
1) ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
2) ماعىناسىن اشۋ.
YII. سوزدىك جۇمىس
1. شيدەم - قوي جۇنىنەن توقىلعان سىرت كيىم. 2. دومبىعىپ - ۇسىك شالۋ.
YIII. ساۋالنامالىق جۇمىس
1.«اق كيىمدى، دەنەلى، اق ساقالدى،
سوقىر، مىلقاۋ تانىماس ءتىرى جاندى» دەپ باستالاتىن ولەڭ جولدارى كوز الدىڭا كىمدى ەلەستەتەدى؟
ا) مالشىنى، ب) كارى شالدى،
ءا) جاس بالانى، ۆ) جاس جىگىتتى،
2. «اۋەس كورىپ جۇگىرگەن...
بەتى قولى دومبىعىپ ۇسىك شالدى».
كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى ءسوزدى قويىپ ايت.
ا) مالشىلار، ب) قويشىلار،
ءا) جاس بالالار، ۆ) ادامدار،
3. «شيدەم مەن تون قاباتتاپ كيگەن...» كىم؟
ا) شال، ب) بالا،
ءا) مالشى، ۆ) جىگىت،
IX. وي تولعاۋ.
ءار توپ وزدەرىنە بەرىلگەن تاپسىرما بويىنشا شىعارماشىلىعىن دامىتادى.
1 توپ قىس تۋرالى اڭگىمە جازۋ
2 توپ قىس تۋرالى ولەڭ شىعارۋ
3 توپ قىستىڭ سۋرەتىن سالۋ
X. ابايتانۋ
اباي اتامىزدىڭ كىتاپتارىنان كورمە ۇيىمداستىرۋ.
شىعارمالارىمەن تانىستىرۋ.
اباي اتامىزدىڭ مۇراجايى.
اجەسى زەرە مەن شەشەسى ۇلجاننىڭ زيراتى.
ابايدىڭ 150جىلدىعىندا قويىلعان ەسكەرتكىش.
XI. وي قوزعاۋ
1 - توپ ابايدىڭ مىسالدارىنان ءۇزىندى.
2 - توپ ابايدىڭ ولەڭدەرىن ايتۋ.
3 - توپ ابايدىڭ قارا سوزىنەن ءۇزىندى
XII. ۇيگە تاپسىرما: ولەڭدى جاتتاپ، سۋرەت سالۋ.
XIII. باعالاۋ. ماداقتاۋ
You Might Also Like
-
بالالارعا « ەلەكتر قۋاتى»، «ەلەكتر توعى» تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛ ەلەكتر قۋاتىن پايدالانۋدا ساقتانۋ ەرەجەلەرىنىڭ نەگىزىن قالىپتاستىرۋ؛ نايزاعايدىڭ پايدا بولۋ سەبەپتەرىن ءتۇسىندىرۋ.
