قۇرمالاس سويلەمدەردىڭ تىنىس بەلگىلەرىن قايتالاۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇرمالاس سويلەمدەردىڭ تىنىس بەلگىلەرىن قايتالاۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: قۇرمالاس سويلەم تۋرالى بىلىمدەرىن ارتتىرا وتىرىپ، ونىڭ تۇرلەرىن اجىراتا بىلۋگە باۋلۋ، تىنىس بەلگىلەرىنىڭ قويىلۋ ورىندارىن ۇيرەتۋ، وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق بىلىمدەرىن دامىتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ىزدەنىمپازدىق قابىلەتىن قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋگە باۋلۋ. قۇرمالاس سويلەمدەردىڭ ومىردە ادام ويىن جەتكىزۋدەگى ءرولىن پراكتيكالىق تۇرعىدا دالەلدەۋ. وقۋشىلاردىڭ ويىن اۋىزشا جانە جازباشا تۇردە ساۋاتتى جەتكىزە بىلۋگە توسەلدىرۋ.
تاربيەلىك: وقىعان سايىن وقي بەرۋگە، وقىعاندارىن زەردەلەپ توقي بىلۋگە جەتەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: قورىتىندى ىزدەندىرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: ستو، تالداۋ، سالىستىرۋ، ىزدەندىرۋ، شىعارماشىلىق.
كورنەكىلىگى: ماتىندەر جازىلعان پاراقشالار، سەمانتيكالىق كارتا، بيلەت سۇراقتارى، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت.
ساباقتىڭ بارىسى
ۇيىمداستىرۋ. جاعىمدى كوڭىل كۇي تۋعىزۋ.
– جەمىس تاڭداۋ ارقىلى 4 توپقا ءبولىنۋ.
– توپ باسشىسىن سايلاۋ.
– توپ ەرەجەسىن شىعارۋ.
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ ساتىسى. تىنىس بەلگىلەرىنە بايلانىستى جۇمباقتار جاسىرۋ.
1. ويدىڭ اياقتالۋىن كۇتپەيدى، ونى قويساڭ، سويلەم بىتپەيدى. (ءۇتىر)
2. سىرعالى قۇلاق ءبىر،
ءۇن - ءتۇنسىز سۇراپ تۇر. (سۇراق بەلگىسى)
3. قادالدى ءبىر ينە
نۇكتەدەي تۇيمەگە. (لەپ بەلگىسى)
ناتيجەسىندە تاقىرىپ بەلگىلى بولادى: قۇرمالاس سويلەمدەردىڭ تىنىس بەلگىلەرى.
1 - تاپسىرما. «قۇپيا ساندار سىرى».
وقۋشىلار ءتۇرلى ءتۇستى پاراقشالارعا جازىلعان سانداردى (2، 3، 6، 1) تاڭداپ الادى. بۇل سانداردىڭ قۇرمالاسقا قانداي قاتىسى بار ەكەنىن وقۋشىلار دالەلدەيدى. كورشى توپ جاۋاپتى تولىقتىرىپ وتىرادى.
«1» – تالعاۋلى، كەزەكتەس سالالاستىڭ 1 جاسالۋ جولى بار.
«2» – سالالاس قۇرمالاستىڭ جالعاۋلىقتى، جالعاۋلىقسىز دەگەن 2 ءتۇرى بار؛
– كوپ باعىنىڭقىلى ساباقتاستىڭ ساتىلى، جارىسپالى – 2 ءتۇرى بار.
«3» – قۇرمالاستىڭ سالالاس، ساباقتاس، ارالاس دەگەن 3 ءتۇرى بار.
«6» – سالالاستىڭ دا، ساباقتاستىڭ دا 6 ءتۇرى بار.
2 - تاپسىرما. توپتىق جۇمىس. بەرىلگەن تىنىس بەلگىلەرگە (ءۇتىر، سىزىقشا، قوس نۇكتە، تىنىس بەلگىلەرى قويىلمايتىن ورىندار) قاراپ، قاي قۇرمالاستا قولدانىلاتىنىن دالەلدەۋ.
3 - تاپسىرما. ماتىندىك جۇمىس.
ءار توپقا ءماتىن بەرىلەدى، ءماتىننىڭ قاجەتتى جەرىنە تىنىس بەلگىلەرىن قويىپ، كورشى توپتارمەن الماستىرىلادى. ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى ءماتىننىڭ دۇرىس نۇسقاسىمەن سالىستىرىپ، ءبىرىن - ءبىرى تەكسەرەدى.
ءار تاپسىرمانىڭ ناتيجەسى ءتۇرلى ءتۇستى ستيكەرلەرمەن باعالانىلادى.
4 - تاپسىرما. ءار توپقا بيلەت سۋىرۋ ارقىلى قۇرمالاس سويلەمدەر بەرىلىپ، سويلەم مۇشەسىنە تالدانادى.
1 - توپ. ماناداعى داۋرىققان ايعاي - شۋ مەن بەرەكەسىز ابىرجۋلار باسىلىپ، ۇيىمشىل ءبىر ءتارتىپ ورنادى دا، ءار توپ وزدەرىنىڭ ارناۋلى تاپسىرمالارىن ورىنداۋعا جۇمىلدى.
2 - توپ. ەراسىل دا نايزانى بار كۇشىمەن سەرمەگەن - ءدى، وعان اعىنداپ كەلە جاتقان قاباننىڭ ەكپىنى قوسىلىپ، ۇڭعىسىنا دەيىن ەنىپ كەتتى.
3 - توپ. ءبىر كۇنى اۋداننان قوس ات جەككەن شانا كەلدى – مىڭبۇلاقتىڭ ساقشىسىنداي بولىپ تۇرعان بايشىنارعا قاراي بەتتەدى.
4 - توپ. مەن سولاردىڭ ءبارىن ءوز ماقتانىم ءۇشىن جازعانىم جوق: ماقتان ءۇشىن جازىلعان، ايتىلعان ءسوزدىڭ قۇنى بولمايتىنىن جاقسى بىلەمىن.
5 - تاپسىرما. سەمانتيكالىق كارتا. (4 توپقا ارنالعان)
1 - توپ. سەبەپ - سالدار، ىڭعايلاس سالالاس، قيمىل - سىن باعىنىڭقى ساباقتاس قۇراستىرۋ كەرەك.
1. بۇل حاباردى گۇلنار قۋانىشپەن قارسى الدى، ويتكەنى ونىڭ ءۇيى سارىسۋ قۇيىلاتىن جەردەن الىستا ورنالاسقان.
2. بۇل حاباردى گۇلنار قۋانىشپەن قارسى الدى جانە ونىڭ كەلۋىنە قاراي ۇلكەن دايىندىق قامىنا كىرىستى.
3. بۇل حاباردى گۇلنار قۋانىشپەن قارسى الىپ، ولاردى كۇتىپ الۋعا كولىك جىبەردى.
2 - توپ. سەبەپ - سالدار، تۇسىندىرمەلى سالالاس، قارسىلىقتى باعىنىڭقى ساباقتاس قۇراستىرۋ كەرەك.
1. ماعان مىنا كىتاپ قاتتى ۇنادى، سول سەبەپتى تاعى ءبىر وقىپ شىعايىن دەپ ەدىم.
2. ماعان مىنا كىتاپ قاتتى ۇناعانمەن، تاعى ءبىر وقىپ شىعۋعا ۋاقىتىم بولماي ءجۇر.
3. ماعان مىنا كىتاپتىڭ ۇناعانى سونشالىق – ۋاقىتتىڭ قالاي وتكەنىن بايقاماي قالدىم.
3 - توپ. سەبەپ، ماقسات، قيمىل - سىن باعىنىڭقى ساباقتاس قۇراستىرۋ كەرەك.
1. قاتارىندا كولدەنەڭ كىسىلەر بولعاندىقتان، جانات قۋانىشقا ايتام دەگەن ءسوزىن ءالى باستاعان جوق.
2. ونىڭ ويىن انىقتاپ الۋ ءۇشىن، جانات قۋانىشقا ايتام دەگەن ءسوزىن ءالى باستاعان جوق.
3. ونىڭ ويعا شومعان كۇيىن بايقاعان كۇيى، جانات قۋانىشقا ايتام دەگەن ءسوزىن ءالى باستاعان جوق.
4 - توپ. قارسىلىقتى، سەبەپ باعىنىڭقى، تۇسىندىرمەلى سالالاس قۇراستىرۋ كەرەك.
1. تاڭ الدىندا ءبىر ساعات مىزعىعانى بولماسا، كۇلاش بۇل ءتۇندى ۇيقىسىز وتكىزدى.
2. بالاسىنىڭ تاعدىرىن ۋايىمداعاندىقتان، كۇلاش بۇل ءتۇندى ۇيقىسىز وتكىزدى.
3. ايناش ءسوزىنىڭ ويلاندىرىپ تاستاعانى سونداي – كۇلاش بۇل ءتۇندى ۇيقىسىز وتكىزدى.
باعالاۋ. «ەكى جۇلدىز، ءبىر تىلەك»
ءۇي تاپسىرماسى. «ۇقساستىق پەن دارالىق» ستراتەگياسى. (سەبەپ باعىنىڭقى، قارسىلىقتى باعىنىڭقى، شارتتى باعىنىڭقى). سالالاس پەن ساباقتاسقا بايلانىستى كوركەم ادەبيەتتەن مىسال تەرۋ ارقىلى دالەلدەۋ.
رەفلەكسيا
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: قۇرمالاس سويلەم تۋرالى بىلىمدەرىن ارتتىرا وتىرىپ، ونىڭ تۇرلەرىن اجىراتا بىلۋگە باۋلۋ، تىنىس بەلگىلەرىنىڭ قويىلۋ ورىندارىن ۇيرەتۋ، وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق بىلىمدەرىن دامىتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ىزدەنىمپازدىق قابىلەتىن قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋگە باۋلۋ. قۇرمالاس سويلەمدەردىڭ ومىردە ادام ويىن جەتكىزۋدەگى ءرولىن پراكتيكالىق تۇرعىدا دالەلدەۋ. وقۋشىلاردىڭ ويىن اۋىزشا جانە جازباشا تۇردە ساۋاتتى جەتكىزە بىلۋگە توسەلدىرۋ.
تاربيەلىك: وقىعان سايىن وقي بەرۋگە، وقىعاندارىن زەردەلەپ توقي بىلۋگە جەتەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: قورىتىندى ىزدەندىرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: ستو، تالداۋ، سالىستىرۋ، ىزدەندىرۋ، شىعارماشىلىق.
كورنەكىلىگى: ماتىندەر جازىلعان پاراقشالار، سەمانتيكالىق كارتا، بيلەت سۇراقتارى، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت.
ساباقتىڭ بارىسى
ۇيىمداستىرۋ. جاعىمدى كوڭىل كۇي تۋعىزۋ.
– جەمىس تاڭداۋ ارقىلى 4 توپقا ءبولىنۋ.
– توپ باسشىسىن سايلاۋ.
– توپ ەرەجەسىن شىعارۋ.
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ ساتىسى. تىنىس بەلگىلەرىنە بايلانىستى جۇمباقتار جاسىرۋ.
1. ويدىڭ اياقتالۋىن كۇتپەيدى، ونى قويساڭ، سويلەم بىتپەيدى. (ءۇتىر)
2. سىرعالى قۇلاق ءبىر،
ءۇن - ءتۇنسىز سۇراپ تۇر. (سۇراق بەلگىسى)
3. قادالدى ءبىر ينە
نۇكتەدەي تۇيمەگە. (لەپ بەلگىسى)
ناتيجەسىندە تاقىرىپ بەلگىلى بولادى: قۇرمالاس سويلەمدەردىڭ تىنىس بەلگىلەرى.
1 - تاپسىرما. «قۇپيا ساندار سىرى».
وقۋشىلار ءتۇرلى ءتۇستى پاراقشالارعا جازىلعان سانداردى (2، 3، 6، 1) تاڭداپ الادى. بۇل سانداردىڭ قۇرمالاسقا قانداي قاتىسى بار ەكەنىن وقۋشىلار دالەلدەيدى. كورشى توپ جاۋاپتى تولىقتىرىپ وتىرادى.
«1» – تالعاۋلى، كەزەكتەس سالالاستىڭ 1 جاسالۋ جولى بار.
«2» – سالالاس قۇرمالاستىڭ جالعاۋلىقتى، جالعاۋلىقسىز دەگەن 2 ءتۇرى بار؛
– كوپ باعىنىڭقىلى ساباقتاستىڭ ساتىلى، جارىسپالى – 2 ءتۇرى بار.
«3» – قۇرمالاستىڭ سالالاس، ساباقتاس، ارالاس دەگەن 3 ءتۇرى بار.
«6» – سالالاستىڭ دا، ساباقتاستىڭ دا 6 ءتۇرى بار.
2 - تاپسىرما. توپتىق جۇمىس. بەرىلگەن تىنىس بەلگىلەرگە (ءۇتىر، سىزىقشا، قوس نۇكتە، تىنىس بەلگىلەرى قويىلمايتىن ورىندار) قاراپ، قاي قۇرمالاستا قولدانىلاتىنىن دالەلدەۋ.
3 - تاپسىرما. ماتىندىك جۇمىس.
ءار توپقا ءماتىن بەرىلەدى، ءماتىننىڭ قاجەتتى جەرىنە تىنىس بەلگىلەرىن قويىپ، كورشى توپتارمەن الماستىرىلادى. ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى ءماتىننىڭ دۇرىس نۇسقاسىمەن سالىستىرىپ، ءبىرىن - ءبىرى تەكسەرەدى.
ءار تاپسىرمانىڭ ناتيجەسى ءتۇرلى ءتۇستى ستيكەرلەرمەن باعالانىلادى.
4 - تاپسىرما. ءار توپقا بيلەت سۋىرۋ ارقىلى قۇرمالاس سويلەمدەر بەرىلىپ، سويلەم مۇشەسىنە تالدانادى.
1 - توپ. ماناداعى داۋرىققان ايعاي - شۋ مەن بەرەكەسىز ابىرجۋلار باسىلىپ، ۇيىمشىل ءبىر ءتارتىپ ورنادى دا، ءار توپ وزدەرىنىڭ ارناۋلى تاپسىرمالارىن ورىنداۋعا جۇمىلدى.
2 - توپ. ەراسىل دا نايزانى بار كۇشىمەن سەرمەگەن - ءدى، وعان اعىنداپ كەلە جاتقان قاباننىڭ ەكپىنى قوسىلىپ، ۇڭعىسىنا دەيىن ەنىپ كەتتى.
3 - توپ. ءبىر كۇنى اۋداننان قوس ات جەككەن شانا كەلدى – مىڭبۇلاقتىڭ ساقشىسىنداي بولىپ تۇرعان بايشىنارعا قاراي بەتتەدى.
4 - توپ. مەن سولاردىڭ ءبارىن ءوز ماقتانىم ءۇشىن جازعانىم جوق: ماقتان ءۇشىن جازىلعان، ايتىلعان ءسوزدىڭ قۇنى بولمايتىنىن جاقسى بىلەمىن.
5 - تاپسىرما. سەمانتيكالىق كارتا. (4 توپقا ارنالعان)
1 - توپ. سەبەپ - سالدار، ىڭعايلاس سالالاس، قيمىل - سىن باعىنىڭقى ساباقتاس قۇراستىرۋ كەرەك.
1. بۇل حاباردى گۇلنار قۋانىشپەن قارسى الدى، ويتكەنى ونىڭ ءۇيى سارىسۋ قۇيىلاتىن جەردەن الىستا ورنالاسقان.
2. بۇل حاباردى گۇلنار قۋانىشپەن قارسى الدى جانە ونىڭ كەلۋىنە قاراي ۇلكەن دايىندىق قامىنا كىرىستى.
3. بۇل حاباردى گۇلنار قۋانىشپەن قارسى الىپ، ولاردى كۇتىپ الۋعا كولىك جىبەردى.
2 - توپ. سەبەپ - سالدار، تۇسىندىرمەلى سالالاس، قارسىلىقتى باعىنىڭقى ساباقتاس قۇراستىرۋ كەرەك.
1. ماعان مىنا كىتاپ قاتتى ۇنادى، سول سەبەپتى تاعى ءبىر وقىپ شىعايىن دەپ ەدىم.
2. ماعان مىنا كىتاپ قاتتى ۇناعانمەن، تاعى ءبىر وقىپ شىعۋعا ۋاقىتىم بولماي ءجۇر.
3. ماعان مىنا كىتاپتىڭ ۇناعانى سونشالىق – ۋاقىتتىڭ قالاي وتكەنىن بايقاماي قالدىم.
3 - توپ. سەبەپ، ماقسات، قيمىل - سىن باعىنىڭقى ساباقتاس قۇراستىرۋ كەرەك.
1. قاتارىندا كولدەنەڭ كىسىلەر بولعاندىقتان، جانات قۋانىشقا ايتام دەگەن ءسوزىن ءالى باستاعان جوق.
2. ونىڭ ويىن انىقتاپ الۋ ءۇشىن، جانات قۋانىشقا ايتام دەگەن ءسوزىن ءالى باستاعان جوق.
3. ونىڭ ويعا شومعان كۇيىن بايقاعان كۇيى، جانات قۋانىشقا ايتام دەگەن ءسوزىن ءالى باستاعان جوق.
4 - توپ. قارسىلىقتى، سەبەپ باعىنىڭقى، تۇسىندىرمەلى سالالاس قۇراستىرۋ كەرەك.
1. تاڭ الدىندا ءبىر ساعات مىزعىعانى بولماسا، كۇلاش بۇل ءتۇندى ۇيقىسىز وتكىزدى.
2. بالاسىنىڭ تاعدىرىن ۋايىمداعاندىقتان، كۇلاش بۇل ءتۇندى ۇيقىسىز وتكىزدى.
3. ايناش ءسوزىنىڭ ويلاندىرىپ تاستاعانى سونداي – كۇلاش بۇل ءتۇندى ۇيقىسىز وتكىزدى.
باعالاۋ. «ەكى جۇلدىز، ءبىر تىلەك»
ءۇي تاپسىرماسى. «ۇقساستىق پەن دارالىق» ستراتەگياسى. (سەبەپ باعىنىڭقى، قارسىلىقتى باعىنىڭقى، شارتتى باعىنىڭقى). سالالاس پەن ساباقتاسقا بايلانىستى كوركەم ادەبيەتتەن مىسال تەرۋ ارقىلى دالەلدەۋ.
رەفلەكسيا
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەجەلگى گرەك مەكتەبى مەن عىلىمي بىلىمدەر
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «جازىقتىقتاعى تىك بۇرىشتى كوورديناتالار جۇيەسى. كوورديناتالارى بويىنشا نۇكتەلەر سالۋ»
