قۇستار، قۇستار سىزىلتىپ ءان سالادى...
قۇستار، قۇستار سىزىلتىپ ءان سالادى...
(سىنىپ ساعاتى ىزدەنۋ - زەرتتەۋ)
ماقساتى: تابيعاتپەن بىتە قايناسقان حالىقتىڭ جەرىمىزدەگى قۇستار تىرشىلىگىنە، ولاردىڭ ءتۇرلى قاسيەت، ەرەكشەلىكتەرىنە، قۇستاردىڭ ەڭ باستى قاسيەتىنە نازار اۋدارعاندىعىن ۇعىندىرۋ.
ساحنانىڭ بەزەندىرىلۋى: تابيعات، باۋ – باقشا، ايدىن كولدىڭ سۋرەتى، كول جاعاسىنداعى جايقالعان قۇراق، گۇلدەر، سايراعان بۇلبۇل قۇستىڭ داۋىسى. قورعاۋعا الىنعان قۇستاردىڭ سۋرەتتەرى.
كورىنىس: «ايدىن شالقار كول»
قاتىسۋشىلار: اققۋ
تىرنا
قاز
شاعالا
ءمۇعالىم: - بالالار، قۇستاردىڭ ءبىزدىڭ ومىرىمىزدەگى الاتىن ورنى قانداي؟
– ءبىزدىڭ جانىمىزدى راقاتقا نەسىمەن بولەيدى؟
- قازاق اتامىز ادام بويىنداعى ەڭ سۇلۋ ەرەكشەلىكتەردى قۇستارعا قالاي تەڭەگەن؟
- قانداي قۇستاردىڭ اتىن بالالارىنا قويعان؟
مىنە، ءبىز، 1 ءساۋىر «قۇستار كۇنىنە» بايلانىستى جىل سايىن قۇستار الەمىنە زەرتتەۋلەر مەن ساياحات جاسايمىز. تاپسىرمالار الدىن - الا بەرىلگەن سوندىقتان ءقازىر، قانداي جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدىك، نازار اۋدارامىز. قۇستار جايلى نە بىلدىك، جۇپتاسىپ بىلگەنىمىزدى ورتاعا سالامىز.
ىزدەنۋ ناتيجەسى:
1 جۇپ - «قارلىعاش»
قارا تورعاي كۇنى بويى ۇياسىنان باۋ – باقشاعا جانە كەرى قاراي ۇياسىنا ۇشىپ كەلىپ جۇرەدى. ەسەپ بويىنشا كۇنىنە 200 رەت بارىپ كەلەدى ەكەن. قارلىعاش جاز ايلارىندا ميلليونعا جۋىق شىبىن – شىركەي ۇستايدى. ءبىر جازداعى سۇر قارلىعاشتىڭ ۇستاعان جاندىكتەرىن ءبىر سىزىقتىڭ بويىمەن قوياتىن بولساق، ۇزىندىعى 1 كيلومەترگە دەيىن جەتەدى. قۇستار جاندىكتەر سياقتى سانسىز كوپ ەمەس، ءبىراق از دا ەمەس، شامامەن 9 مىڭعا جۋىق ءتۇرى بار. كەيبىر قۇستاردىڭ ۇلكەندىگى ەكى مەترگە جەتسە، كەيبىرەۋلەرى كوبەلەك پەن ينەلىكتىڭ دەنەسىندەي عانا. سالماعى بىرنەشە گرامعا جەتەتىنى بولادى.(1 سلايد)
2 جۇپ - «بوزتورعاي»
قۇستاردىڭ اراسىندا بالىقپەن جانە جاندىكتەرمەن قورەكتەنەتىندەرى بار. ال قۇستاردىڭ وزىمەن نەمەسە جانۋارلارمەن قورەكتەنەتىن جىرتقىشتارى دا كەزدەسەدى. سونىمەن بىرگە تەك قانا وسىمدىكتەردىڭ جەمىستەرىن ازىق قىلاتىندارى دا جەتكىلىكتى. قۇس اتاۋلارى بىرەۋىنىڭ داۋىسىنا ەكىنشىسى تۇسىنە، ءۇشىنشىسىنىڭ تىنىس تىرشىلىگىنە بايلانىستى قويىلعان.
قۇس دەنەسى قاۋىرسىندى، الدىنعى اياقتارى قاناتقا اينالعان جانۋاردىڭ جالعىز ءتۇرى. قۇستاردىڭ تەك كەيبىرەۋلەرى بولماسا بارلىق ءتۇرى ۇشادى دەۋگە بولادى.
تۇيەقۇس، پينگۆيندەردىڭ دە قاناتتارى بار، ءبىراق تولىق جەتىلمەگەن نەمەسە وزگەرگەن. سوندىقتان دا ۇشۋعا قاناتتارىنىڭ شاماسى جەتپەيدى.
ءان «قۇستار - ءبىزدىڭ دوسىمىز»
3 جۇپ - «اقسۇڭقار» (2 سلايد)
قۇستار جۇمىرتقا سالىپ، ودان بالاپان شىققانشا جۇمىرتقانى دەنەسىمەن قىزدىرىپ باسىپ وتىرادى. كوپتەگەن قۇستاردىڭ بالاپاندارى جۇمىرتقادان ءالسىز، جالاڭاش، سوقىر بولىپ تۋادى. ولار قاناتتانىپ جەتىلگەنشە ۇيادا اتا – اناسىنىڭ قامقورلىعىندا بولادى. تاۋىق، قۇر، ۇيرەك، قازداردىڭ بالاپاندارى جۇمىرتقادان شىققاندا ۇلپىلدەگەن ءجۇندى جانە كوزى اشىق بولادى.
ءىى جۇرگىزۋشى: اعاشتارعا قاراسام دەم الامىن،
اعاشتاردان تازالىق تابا الامىن.
الىستاعى تەڭىزدىڭ دەمىن سەزىپ،
سامعاعانىن كورەمىن شاعالانىڭ.
كورىنىس: «قارلىعاش اۋليە»
قاتىسۋشىلار: تولە بي
جوڭعار ساربازى
حالىق وكىلدەرى
4 جۇپ - «بۇركىت»
قۇستاردىڭ كوبىسى تاڭ اتىسىمەن ويانادى دا، كەيبىرەۋلەرى سايراي باستايدى. ءار قۇستىڭ وزىنە ءتان اندەرى بار. سولاردىڭ ىشىندە ەڭ ءانشى قۇس – بۇلبۇل. بۇلبۇل كەشقۇرىم جانە تاڭ بوزارا باستاعاندا ادەمى انىمەن اينالانى اسەم اۋەنگە بولەيدى.(3 سلايد) تابيعاتتىڭ جانە ادامنىڭ ومىردەگى قۇستىڭ ماڭىزى وتە ۇلكەن. قۇستار كوپتەگەن تۇقىمداردى تاراتۋشى، زيانكەس جاندىكتەر مەن كەمىرۋشىلەردى قورەك ەتەتىن، كەيبىرەۋلەرى وسىمدىكتەردى توزاڭداندىرادى.
(سىنىپ ساعاتى ىزدەنۋ - زەرتتەۋ)
ماقساتى: تابيعاتپەن بىتە قايناسقان حالىقتىڭ جەرىمىزدەگى قۇستار تىرشىلىگىنە، ولاردىڭ ءتۇرلى قاسيەت، ەرەكشەلىكتەرىنە، قۇستاردىڭ ەڭ باستى قاسيەتىنە نازار اۋدارعاندىعىن ۇعىندىرۋ.
ساحنانىڭ بەزەندىرىلۋى: تابيعات، باۋ – باقشا، ايدىن كولدىڭ سۋرەتى، كول جاعاسىنداعى جايقالعان قۇراق، گۇلدەر، سايراعان بۇلبۇل قۇستىڭ داۋىسى. قورعاۋعا الىنعان قۇستاردىڭ سۋرەتتەرى.
كورىنىس: «ايدىن شالقار كول»
قاتىسۋشىلار: اققۋ
تىرنا
قاز
شاعالا
ءمۇعالىم: - بالالار، قۇستاردىڭ ءبىزدىڭ ومىرىمىزدەگى الاتىن ورنى قانداي؟
– ءبىزدىڭ جانىمىزدى راقاتقا نەسىمەن بولەيدى؟
- قازاق اتامىز ادام بويىنداعى ەڭ سۇلۋ ەرەكشەلىكتەردى قۇستارعا قالاي تەڭەگەن؟
- قانداي قۇستاردىڭ اتىن بالالارىنا قويعان؟
مىنە، ءبىز، 1 ءساۋىر «قۇستار كۇنىنە» بايلانىستى جىل سايىن قۇستار الەمىنە زەرتتەۋلەر مەن ساياحات جاسايمىز. تاپسىرمالار الدىن - الا بەرىلگەن سوندىقتان ءقازىر، قانداي جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدىك، نازار اۋدارامىز. قۇستار جايلى نە بىلدىك، جۇپتاسىپ بىلگەنىمىزدى ورتاعا سالامىز.
ىزدەنۋ ناتيجەسى:
1 جۇپ - «قارلىعاش»
قارا تورعاي كۇنى بويى ۇياسىنان باۋ – باقشاعا جانە كەرى قاراي ۇياسىنا ۇشىپ كەلىپ جۇرەدى. ەسەپ بويىنشا كۇنىنە 200 رەت بارىپ كەلەدى ەكەن. قارلىعاش جاز ايلارىندا ميلليونعا جۋىق شىبىن – شىركەي ۇستايدى. ءبىر جازداعى سۇر قارلىعاشتىڭ ۇستاعان جاندىكتەرىن ءبىر سىزىقتىڭ بويىمەن قوياتىن بولساق، ۇزىندىعى 1 كيلومەترگە دەيىن جەتەدى. قۇستار جاندىكتەر سياقتى سانسىز كوپ ەمەس، ءبىراق از دا ەمەس، شامامەن 9 مىڭعا جۋىق ءتۇرى بار. كەيبىر قۇستاردىڭ ۇلكەندىگى ەكى مەترگە جەتسە، كەيبىرەۋلەرى كوبەلەك پەن ينەلىكتىڭ دەنەسىندەي عانا. سالماعى بىرنەشە گرامعا جەتەتىنى بولادى.(1 سلايد)
2 جۇپ - «بوزتورعاي»
قۇستاردىڭ اراسىندا بالىقپەن جانە جاندىكتەرمەن قورەكتەنەتىندەرى بار. ال قۇستاردىڭ وزىمەن نەمەسە جانۋارلارمەن قورەكتەنەتىن جىرتقىشتارى دا كەزدەسەدى. سونىمەن بىرگە تەك قانا وسىمدىكتەردىڭ جەمىستەرىن ازىق قىلاتىندارى دا جەتكىلىكتى. قۇس اتاۋلارى بىرەۋىنىڭ داۋىسىنا ەكىنشىسى تۇسىنە، ءۇشىنشىسىنىڭ تىنىس تىرشىلىگىنە بايلانىستى قويىلعان.
قۇس دەنەسى قاۋىرسىندى، الدىنعى اياقتارى قاناتقا اينالعان جانۋاردىڭ جالعىز ءتۇرى. قۇستاردىڭ تەك كەيبىرەۋلەرى بولماسا بارلىق ءتۇرى ۇشادى دەۋگە بولادى.
تۇيەقۇس، پينگۆيندەردىڭ دە قاناتتارى بار، ءبىراق تولىق جەتىلمەگەن نەمەسە وزگەرگەن. سوندىقتان دا ۇشۋعا قاناتتارىنىڭ شاماسى جەتپەيدى.
ءان «قۇستار - ءبىزدىڭ دوسىمىز»
3 جۇپ - «اقسۇڭقار» (2 سلايد)
قۇستار جۇمىرتقا سالىپ، ودان بالاپان شىققانشا جۇمىرتقانى دەنەسىمەن قىزدىرىپ باسىپ وتىرادى. كوپتەگەن قۇستاردىڭ بالاپاندارى جۇمىرتقادان ءالسىز، جالاڭاش، سوقىر بولىپ تۋادى. ولار قاناتتانىپ جەتىلگەنشە ۇيادا اتا – اناسىنىڭ قامقورلىعىندا بولادى. تاۋىق، قۇر، ۇيرەك، قازداردىڭ بالاپاندارى جۇمىرتقادان شىققاندا ۇلپىلدەگەن ءجۇندى جانە كوزى اشىق بولادى.
ءىى جۇرگىزۋشى: اعاشتارعا قاراسام دەم الامىن،
اعاشتاردان تازالىق تابا الامىن.
الىستاعى تەڭىزدىڭ دەمىن سەزىپ،
سامعاعانىن كورەمىن شاعالانىڭ.
كورىنىس: «قارلىعاش اۋليە»
قاتىسۋشىلار: تولە بي
جوڭعار ساربازى
حالىق وكىلدەرى
4 جۇپ - «بۇركىت»
قۇستاردىڭ كوبىسى تاڭ اتىسىمەن ويانادى دا، كەيبىرەۋلەرى سايراي باستايدى. ءار قۇستىڭ وزىنە ءتان اندەرى بار. سولاردىڭ ىشىندە ەڭ ءانشى قۇس – بۇلبۇل. بۇلبۇل كەشقۇرىم جانە تاڭ بوزارا باستاعاندا ادەمى انىمەن اينالانى اسەم اۋەنگە بولەيدى.(3 سلايد) تابيعاتتىڭ جانە ادامنىڭ ومىردەگى قۇستىڭ ماڭىزى وتە ۇلكەن. قۇستار كوپتەگەن تۇقىمداردى تاراتۋشى، زيانكەس جاندىكتەر مەن كەمىرۋشىلەردى قورەك ەتەتىن، كەيبىرەۋلەرى وسىمدىكتەردى توزاڭداندىرادى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
