سەزىم مۇشەلەرى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. سەزىم مۇشەلەرىن ادام اعزاسىندا اتقاراتىن قىزمەتى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
2. « سەزىم مۇشەلەرى» ارقىلى زاتتاردى تانىتا وتىرىپ، وي - ورىستەرىن، سوزدىك قورلارىن، ءتىل بايلىقتارىن دامىتۋ.
3. سەزىم مۇشەلەرىن كۇتۋگە، جەكە باس گيگيەناسىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
كورنەكىلىگى: 1. سەزىم مۇشەلەرىنىڭ سۋرەتتەرى.
2. ءۇنتاسپاعا جازىلعان قۇستاردىڭ، جانۋارلاردىڭ تابيعات قۇبىلىستارىنىڭ دىبىستارى مەن داۋىستارى.
3. جۇمباقتار.
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ.
ءا) ساتتىلىك تىلەۋ.
- سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار؟ مەن سەندەرمەن جۇزدەسكەنىمە قۋانىشتىمىن. بۇگىنگى ساباعىمىز ەرەكشە. ويتكەنى ءبىز سەندەرمەن سەزىم مۇشەلەرى تۋرالى قىزىقتى مالىمەتتەر الامىز.
سۋرەتپەن جۇمىس:
1) ءبىز قالاي باقىلايمىز؟
2) ءولى جانە ءتىرى تابيعات.
3) وسىمدىكتەر الەمى.
4) جانۋارلار الەمى.
5) تابيعات قۇبىلىستارى.
II. جاڭا ساباق.
- كانە، زەيىن قويىپ تىڭدايىق.
- ارينە، سەزىم مۇشەلەرى.
- ولاي بولسا، سەزىم مۇشەلەرىنىڭ قىزمەتىمەن تانىسايىق.
ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس. (تاقتادا سەزىم مۇشەلەرىنىڭ سۋرەتتەرىن جەكە - جەكە شىعارا وتىرىپ، ءتۇسىندىرۋ)
مىناۋ – كوز.
- كوز نە ءۇشىن كەرەك؟ -…
- كوز – كورۋ مۇشەسى. ادام زاتتى كوزبەن كورىپ زاتتىڭ ءتۇرىن - ءتۇسىن، كولەمىن، ءپىشىنىن، نەدەن جاسالعانىن اجىراتا الادى. مىسالى، راۋشان گۇلىن الايىق. 1) كوز ارقىلى نەنى انىقتاي الاسىڭ؟ مىسال كەلتىر. (ءتۇرىن، ءتۇسىن، كولەمىن، نەدەن جاسالعانىن).
2) « كوز – ادامنىڭ ايناسى» دەپ نەگە ايتادى؟
مىناۋ – قۇلاق.
- قۇلاقپەن نەلەردى ەستيمىز؟ (دىبىس، داۋىس).
- قورشاعان ورتا سان الۋان دىبىستارعا تولى. سەندەر دىبىستاردى ەستۋ ارقىلى اجىراتا الاسىڭدار.
1. قۇلاق ارقىلى نەنى بىلەسىڭ؟ مىسال كەلتىر.؟
3. كورمەي - اق، دىبىسى، داۋسى ارقىلى جانۋارلاردى اجىراتىپ، انىقتاۋعا بولا ما؟
مۇرىن. مۇرىن – ءيىس سەزۋ مۇشەسى. ادام ءار ءتۇرلى ءيىستى مۇرىنمەن سەزىپ، اجىراتادى. سونىمەن قاتار مۇرىن «تىنىس الۋ» قىزمەتىن اتقارادى. (مۇرىندارىن قولمەن ۇستاپ، دەم الدىرۋ، بىرنەشە مينۋتتان سوڭ دەم تارىلاتىنىن بايقاتۋ، ءيىسسۋ، گۇل، جەمىس، جۋسان يىستەرىن اجىراتتىرتۋ).
ءتىل. ءتىل تۋرالى نە بىلەمىز؟
- ءتىل ارقىلى ادامدار ءبىر - بىرىمەن سويلەسەدى. ءدامدى تىلمەن سەزەدى. ءتىل – ءدام سەزۋ مۇشەسى. المانىڭ ءدامىن قالاي بىلەسىڭ؟..
بالالار، سەزىم مۇشەلەرى كۇتىمدى قاجەت ەتەدى. ولاردى مەزگىلىمەن تازالاپ تۇرۋ كەرەك. قۇلاقتى ۇشكىر زاتتارمەن تازالاۋعا بولمايدى. ءتىستى، ءتىلدى، قۇلاقتى تازا ۇستاۋ كەرەك.
مۇنداي سەزىم مۇشەلەرى جانۋارلاردا بار ما؟
ءبىراق ولار مۇلدەم ءبىر - بىرىنە ۇقسامايدى.
سەرگىتۋ ءساتى.
مەن سەندەرگە « سەزىم مۇشەلەرى» تۋرالى جۇمباق جاسىرعىم كەلىپ تۇر. كانە، شەشىپ كورەيىك.
كورەدى ءبارىن وزگەنىڭ،
كورە المايدى وزدەرىن. (كوز)
ەكى شىراقتىڭ ورتاسىندا ءبىر ءوزىم. (مۇرىن).
كۇمبىر - كۇمبىر قاراعىم،
قارتايعانشا جارادىڭ. (قۇلاق).
دەنەسى جۇمساق سۇيرىك. (ءتىل).
بۋناقتى كوسەۋ،
تارماعى بەسەۋ. (قول مەن ساۋساق)
III. ءبىلىمدى پىسىقتاۋ.
سۋرەتپەن جۇمىس.
راۋشان گ ۇلىنىڭ تىكەندى ەكەنىن قالاي ءبىلدىڭ؟
- جۇپار ءيىستى ەكەنىن شە؟
- ول ادەمى مە؟ ونى قايدان ءبىلدىڭ؟
- زاتتى كورىپ انىقتايتىن قاي سەزىم مۇشەسى؟
- المانىڭ ءتاتتى ەكەنىن قايدان ءبىلدىڭ؟
- ايراننىڭ قىشقىلىن شە؟
2. دىبىستار سەندەرگە قانداي اسەر ەتەدى – «قورشاعان ورتانى» تانىپ، باقىلاۋ ءۇشىن قانداي بولۋ كەرەك؟ (بايقاعىش بولۋ كەرەك).
- قورشاعان ورتاداعى زاتتار قالاي اتالادى؟ (تابيعات).
- باقىلاۋ ارقىلى نەنى بىلۋگە بولادى؟ (اۋا رايىن، وسىمدىكتەردى).
- باقىلاۋ ءۇشىن نە كومەكتەسەدى؟ (سەزىم مۇشەلەرى).
IV. بەكىتۋ
- بالالار، بۇگىنگى ساباق سەندەرگە ۇنادى ما؟
- سەندەردى نەلەر قىزىقتىردى؟
- ولاي بولسا، ۇيدەن ادامداردىڭ سەزىم مۇشەلەرى تۋرالى اڭگىمەلەپ كەلىڭدەر
1. سەزىم مۇشەلەرىن ادام اعزاسىندا اتقاراتىن قىزمەتى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
2. « سەزىم مۇشەلەرى» ارقىلى زاتتاردى تانىتا وتىرىپ، وي - ورىستەرىن، سوزدىك قورلارىن، ءتىل بايلىقتارىن دامىتۋ.
3. سەزىم مۇشەلەرىن كۇتۋگە، جەكە باس گيگيەناسىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
كورنەكىلىگى: 1. سەزىم مۇشەلەرىنىڭ سۋرەتتەرى.
2. ءۇنتاسپاعا جازىلعان قۇستاردىڭ، جانۋارلاردىڭ تابيعات قۇبىلىستارىنىڭ دىبىستارى مەن داۋىستارى.
3. جۇمباقتار.
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ.
ءا) ساتتىلىك تىلەۋ.
- سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار؟ مەن سەندەرمەن جۇزدەسكەنىمە قۋانىشتىمىن. بۇگىنگى ساباعىمىز ەرەكشە. ويتكەنى ءبىز سەندەرمەن سەزىم مۇشەلەرى تۋرالى قىزىقتى مالىمەتتەر الامىز.
سۋرەتپەن جۇمىس:
1) ءبىز قالاي باقىلايمىز؟
2) ءولى جانە ءتىرى تابيعات.
3) وسىمدىكتەر الەمى.
4) جانۋارلار الەمى.
5) تابيعات قۇبىلىستارى.
II. جاڭا ساباق.
- كانە، زەيىن قويىپ تىڭدايىق.
- ارينە، سەزىم مۇشەلەرى.
- ولاي بولسا، سەزىم مۇشەلەرىنىڭ قىزمەتىمەن تانىسايىق.
ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس. (تاقتادا سەزىم مۇشەلەرىنىڭ سۋرەتتەرىن جەكە - جەكە شىعارا وتىرىپ، ءتۇسىندىرۋ)
مىناۋ – كوز.
- كوز نە ءۇشىن كەرەك؟ -…
- كوز – كورۋ مۇشەسى. ادام زاتتى كوزبەن كورىپ زاتتىڭ ءتۇرىن - ءتۇسىن، كولەمىن، ءپىشىنىن، نەدەن جاسالعانىن اجىراتا الادى. مىسالى، راۋشان گۇلىن الايىق. 1) كوز ارقىلى نەنى انىقتاي الاسىڭ؟ مىسال كەلتىر. (ءتۇرىن، ءتۇسىن، كولەمىن، نەدەن جاسالعانىن).
2) « كوز – ادامنىڭ ايناسى» دەپ نەگە ايتادى؟
مىناۋ – قۇلاق.
- قۇلاقپەن نەلەردى ەستيمىز؟ (دىبىس، داۋىس).
- قورشاعان ورتا سان الۋان دىبىستارعا تولى. سەندەر دىبىستاردى ەستۋ ارقىلى اجىراتا الاسىڭدار.
1. قۇلاق ارقىلى نەنى بىلەسىڭ؟ مىسال كەلتىر.؟
3. كورمەي - اق، دىبىسى، داۋسى ارقىلى جانۋارلاردى اجىراتىپ، انىقتاۋعا بولا ما؟
مۇرىن. مۇرىن – ءيىس سەزۋ مۇشەسى. ادام ءار ءتۇرلى ءيىستى مۇرىنمەن سەزىپ، اجىراتادى. سونىمەن قاتار مۇرىن «تىنىس الۋ» قىزمەتىن اتقارادى. (مۇرىندارىن قولمەن ۇستاپ، دەم الدىرۋ، بىرنەشە مينۋتتان سوڭ دەم تارىلاتىنىن بايقاتۋ، ءيىسسۋ، گۇل، جەمىس، جۋسان يىستەرىن اجىراتتىرتۋ).
ءتىل. ءتىل تۋرالى نە بىلەمىز؟
- ءتىل ارقىلى ادامدار ءبىر - بىرىمەن سويلەسەدى. ءدامدى تىلمەن سەزەدى. ءتىل – ءدام سەزۋ مۇشەسى. المانىڭ ءدامىن قالاي بىلەسىڭ؟..
بالالار، سەزىم مۇشەلەرى كۇتىمدى قاجەت ەتەدى. ولاردى مەزگىلىمەن تازالاپ تۇرۋ كەرەك. قۇلاقتى ۇشكىر زاتتارمەن تازالاۋعا بولمايدى. ءتىستى، ءتىلدى، قۇلاقتى تازا ۇستاۋ كەرەك.
مۇنداي سەزىم مۇشەلەرى جانۋارلاردا بار ما؟
ءبىراق ولار مۇلدەم ءبىر - بىرىنە ۇقسامايدى.
سەرگىتۋ ءساتى.
مەن سەندەرگە « سەزىم مۇشەلەرى» تۋرالى جۇمباق جاسىرعىم كەلىپ تۇر. كانە، شەشىپ كورەيىك.
كورەدى ءبارىن وزگەنىڭ،
كورە المايدى وزدەرىن. (كوز)
ەكى شىراقتىڭ ورتاسىندا ءبىر ءوزىم. (مۇرىن).
كۇمبىر - كۇمبىر قاراعىم،
قارتايعانشا جارادىڭ. (قۇلاق).
دەنەسى جۇمساق سۇيرىك. (ءتىل).
بۋناقتى كوسەۋ،
تارماعى بەسەۋ. (قول مەن ساۋساق)
III. ءبىلىمدى پىسىقتاۋ.
سۋرەتپەن جۇمىس.
راۋشان گ ۇلىنىڭ تىكەندى ەكەنىن قالاي ءبىلدىڭ؟
- جۇپار ءيىستى ەكەنىن شە؟
- ول ادەمى مە؟ ونى قايدان ءبىلدىڭ؟
- زاتتى كورىپ انىقتايتىن قاي سەزىم مۇشەسى؟
- المانىڭ ءتاتتى ەكەنىن قايدان ءبىلدىڭ؟
- ايراننىڭ قىشقىلىن شە؟
2. دىبىستار سەندەرگە قانداي اسەر ەتەدى – «قورشاعان ورتانى» تانىپ، باقىلاۋ ءۇشىن قانداي بولۋ كەرەك؟ (بايقاعىش بولۋ كەرەك).
- قورشاعان ورتاداعى زاتتار قالاي اتالادى؟ (تابيعات).
- باقىلاۋ ارقىلى نەنى بىلۋگە بولادى؟ (اۋا رايىن، وسىمدىكتەردى).
- باقىلاۋ ءۇشىن نە كومەكتەسەدى؟ (سەزىم مۇشەلەرى).
IV. بەكىتۋ
- بالالار، بۇگىنگى ساباق سەندەرگە ۇنادى ما؟
- سەندەردى نەلەر قىزىقتىردى؟
- ولاي بولسا، ۇيدەن ادامداردىڭ سەزىم مۇشەلەرى تۋرالى اڭگىمەلەپ كەلىڭدەر
You Might Also Like
