InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: شاكارىم قۇدايبەردى ۇلى «ەرىنشەك» (انا ءتىلى 4 سىنىپ)
ساباقتىڭ ماقساتى: 1) شاكارىم قۇدايبەردى ۇلىنىڭ ومىرىنەن ماعلۇمات بەرە وتىرىپ، «ەرىنشەك» ولەڭىنىڭ مازمۇنىمەن تانىستىرۋ، ءتۇسىندىرۋ، ومىرمەن بايلانىستىرا وتىرىپ تاقىرىپتىڭ ءمانىن اشۋ، ويلارىن جۇيەلەۋ.
2) ولەڭدەگى نەگىزگى ويدى جانە ماقساتى مەن مازمۇنىن جان – جاقتى دامىتۋ، ويلارىن تياناقتاپ قورىتۋ.
3) وقۋشىلارعا جاعىمدى، جاعىمسىز قاسيەتتەردى ايىرا بىلۋگە، جاقسى ادەتتى بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەرى: ينتەراكتيۆتى تاقتا
قولدانۋ ادىستەرى: اڭگىمەلەۋ، سالىستىرۋ، بايانداۋ، بايلانىستىرۋ، تالداۋ - جيناقتاۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءوتىلۋ بارىسى:

ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
انا ءتىلىڭ – ارىڭ بۇل،
ۇياتىڭ بوپ تۇر بەتتە.
وزگە ءتىلدىڭ ءبارىن ءبىل
ءوز ءتىلىڭدى قۇرمەتتە – دەپ انا ءتىلى ساباعىمىزدى باستايىق.

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
وقۋشىلاردان ءسابيت مۇقانوۆتىڭ «جىلقى» اڭگىمەسىنىڭ مازمۇنىن سۇراۋ.
ءىىى. بىلىمدەرىن تەكسەرۋ، تياناقتاۋ.
- اڭگىمەدە جىلقىنىڭ انالىق مەيىرىمى تۋرالى نە ايتىلعان؟
- جىلقىنىڭ ادامعا قانداي پايداسى بار دەپ ويلايسىڭ؟
سونىمەن مىنا تىرەك سىزباعا جىلقى جايلى نە بىلدىك سونى جازايىق.

ءىV. جاڭا بىلىمدەردى قالىپتاستىرۋ كەزەڭى.
ا) كىرىسپە.
جاڭا ساباقتى باستاماس بۇرىن رەبۋستى شەشەيىك.
رەبۋس
(ەرىن سۋرەتى، شەلەك سۋرەتى)
1 2 5
قانداي ءسوز شىقتى؟ (ەرىنشەك)
ەندەشە ءبىز بۇگىن شاكارىم قۇدايبەردى ۇلىنىڭ «ەرىنشەك» ولەڭىمەن تانىسامىز.
شاكارىم قۇدايبەردى ۇلى 1858 جىلى شىعىس قازاقستان وبلىسى، اباي اۋدانىنداعى شىڭعىستاۋ بوكتەرىندە دۇنيەگە كەلگەن. شاكارىمنىڭ اكەسى قۇدايبەردى قۇنانبايدىڭ ۇلكەن بايبىشەسى كۇنكەدەن تۋعان. ابايمەن اكەسى ءبىر، شەشەسى بولەك، ياعني شاكارىم ابايعا نەمەرە ءىنى بولىپ كەلەدى.
شاكارىم – الەۋمەتتىك، رۋحاني، اعارتۋشىلىق، قوعامدىق ويدى ۋاعىزداۋشى قازاقتىڭ كورنەكتى اقىندارىنىڭ ءبىرى. ول – اۋدارماشى، تاريحشى، ءارى فيلوسوف. شاكارىم 5 جاسىنان باستاپ اۋىل مولداسىنان وقيدى. 7 جاسىندا اكەدەن جەتىم قالعان ول ابايدىڭ تاربيەسىندە بولادى. ءوز بەتىمەن ءبىلىم الىپ، اراب، پارسى، تۇرىك، ورىس تىلدەرىن جەتىك مەڭگەرەدى.
ءا) وقۋلىقپەن جۇمىس
- وقۋشىلارعا ولەڭدى مانەرلەپ وقىپ بەرۋ.
- ولەڭدى وقۋشىلاردىڭ وقۋى.
- ولەڭنىڭ مازمۇنىن اشۋ.
- ولەڭدە ادام بويىنداعى قانداي جاعىمسىز قىلىقتار سىنالادى؟
- اۆتوردىڭ قورىتىندى ويى قانداي؟
- ول ولەڭنىڭ قاي شۋماقتارىندا جازىلعان؟
ب سوزدىك جۇمىسى
عيبادات – قۇلشىلىق
حارەكەت - ارەكەت
ۆ) داپتەرمەن جۇمىس
ولەڭگە جانە مىنا كەستەگە سۇيەنىپ، ەرىنشەك ادامنىڭ بويىنداعى جاعىمسىز قىلىقتاردى داپتەرىڭە تولتىرىپ جاز.
ەرىنشەك ادام قانداي بولادى؟
1....
2.....
3......

گ) سەرگىتۋ ءساتى
روزا رىمبايەۆانىڭ ورىنداۋىنداعى «جالقاۋبەك» ءانىن قيمىلمەن كورسەتۋ.

V. بەكىتۋ كەزەڭى
«جالعاسىن تاپ» ويىنى
ماقالداردى جالعاستىرىپ، ماعىناسىن اشۋ.
1)........ ءىسى - ەكى
2) ەڭبەكقور ۇيقىدان شيراپ تۇرادى،
...........................................................
3) ەڭبەك ەتپەسەڭ ەلگە وكپەلەمە،
..................................................
4) ەرىنشەك تۇسكە دەيىن ۇيىقتايدى،
........................................................
5) از جۇمىستى قيىنسىنساڭ،
..............................................
VI. قورىتىندى.
اباي ولەڭىندەگى بەس دۇشپان مەن شاكارىم ولەڭىندەگى جاعىمسىز قىلىقتاردى ۆەنن دياگرامماسىنا ءتۇسىرۋ.
● اباي
● شاكارىم

ءسىز جالقاۋ ەمەسسىز بە؟
شاي ىشەتىن ۇستەل ءۇستى جينالماعان، كيىمىڭىزدىڭ ءارقايسىسى ءار جاقتا، تەلەديداردان باستاپ سۇيىكتى كىتابىڭىزعا دەيىن شاڭ باسقان. بۇل نە؟ يەسىز قالعان ءۇي مە؟ جوق! بۇل ۇيگە «جالقاۋلىق» قونىستانىپ العان. جالقاۋلىق دەگەنىمىز – ادام بويىنداعى جاعىمسىز قىلىق. بۇدان قالاي ارىلۋعا بولادى؟ مۇنى قالاي جەڭۋگە بولادى؟ دەگەن سۇراقتار تۋىندايدى. جالقاۋلىقتان ارىلۋ ءۇشىن ادام كۇندەلىكتى تىرشىلىكتە ءوز الدىنا ماقسات – مىندەت قويىپ، ونى قالاي دا ارەكەت جاساپ جۇزەگە اسىرۋىم كەرەك دەگەن تالاپ قويىپ وتىرۋى قاجەت. جانە جالقاۋلىقتان قۇتىلۋدىڭ بىرنەشە تاسىلدەرى دە بار:
1. وزىڭىزگە اياۋشىلىق تانىتپاڭىز. مۇنىمەن جالقاۋلىقتى ەشۋاقىتتا جەڭە المايسىز.
2. اتقاراتىن جۇمىستاردىڭ ءتىزىمىن جازىڭىز. جالقاۋلىق دەندەپ بارا جاتسا، تىزىمدەگى ءبىرىنشى جۇمىستان باستاڭىز. ارينە، ءبىرىنشى كەزدە قيىنىراق بولادى. ءبىراق، جۇمىسقا الدانىپ كەتەسىز.
3. «ەرتەڭ» دەگەن ءسوزدى ۇمىتىڭىز. بۇگىن بىتەتىن ءىستى ەشۋاقىتتا ەرتەڭگە قالدىرماڭىز. ەرىنشەكتىڭ – ەرتەڭى بىتپەس.
4. كوڭىل سەرگىتىڭىز. كوشەگە شىعىپ تازا اۋادا ءجۇرىڭىز. ءۇيدىڭ اۋاسىن جەلدەتىڭىز.
5. مۇڭايماي، اشىق - جارقىن ءجۇرىڭىز. دۇرىس تاماقتانىپ، ۋاقىتىلى دەمالىڭىز.
6. ءاربىر جاڭا كۇنىڭىزدى جوسپارلاڭىز. كۇندەلىكتى ساباققا كۇندە دايىندىقپەن كەلىڭىز. سىزدە ەشقانداي بوس ۋاقىت بولماۋ كەرەك. ءار ءتۇرلى ۇيىرمەلەرگە قاتىسىڭىز. جالقاۋلىق – ءسىز جالقاۋلانعاندى قانداي جاقسى كورەدى.
7. اتا - اناڭىزعا ءۇي شارۋاسىمەن اينالىسۋىنا كومەكتەسىڭىز.
8. ادەبي، ەرتەگى، جۇمباق، ماقال - ماتەل كىتاپتاردى كوپ وقىڭىز. ءبىلىمىڭىزدى مولايتۋعا كومەكتەسەدى.
9. ءومىردى ءسۇيىڭىز. ءاربىر ساعات، ءاربىر مينۋت، ءاربىر سەكۋندىن باعالاڭىز.
10. اتقارىلعان جۇمىستىڭ ناتيجەسىنەن راقاتتانىڭىز. ناتيجەلى جۇمىس بار جەردە، جالقاۋلىق جۇرمەيدى.
11. سىلتاۋراتۋدى قويىڭىز – ءبارى ءوز قولىڭىزدا!

VIءى. ۇيگە تاپسىرما
ا) «ەرىنشەك» ولەڭىن مانەرلەپ وقىپ، ولەڭنىڭ مازمۇنىن ايتۋ.
ءا) «ەڭبەك ەتسەڭ ەرىنبەي» تاقىرىبىنا شىعارما جازۋ.
VIءىى. باعالاۋ