«شوشقا تۇماۋى» دەگەنىمىز نە؟
سوڭعى كەزدەرى شوشقا تۇماۋىنان زارداپ شەككەندەر سانى كۇن وتكەن سايىن كوبەيۋدە. تiپتi، از كۇن بۇرىن، قازاقستاندا بۇل اۋرۋدان قايتىس بولعان العاشقى ادامنىڭ پايدا بولعانىن ەسكەرسەك، ساقتىق شاراسىن قولدانۋ ارتىقتىق ەتپەيدى. كورشى مەملەكەتتەردە شوشقا تۇماۋى ءورشىپ تۇر. سوڭعى مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، ۋكراينادا 83 ادام، رەسەيدە 27، ارمەنيادا 18 ادامنىڭ جانىن اتالمىش ۆيرۋس جالماعانعا ۇقسايدى.
«شوشقا تۇماۋى» دەگەنىمىز نە؟
«شوشقا تۇماۋى» - بۇل ءجىتى، جوعارى جۇقتىرۋ ءقاۋپى بار شوشقالاردىڭ رەسپيراتورلىق اۋرۋى، وعان شوشقا تۇماۋىنىڭ ا ۆيرۋستارىنىڭ ءبىر ءتۇرى سەبەپ بولادى. اۋرۋ دەڭگەيى وتە جوعارى، اۋرۋدان قايتىس بولۋ تومەن دەڭگەيدە (1-4%). ۆيرۋس شوشقا اراسىندا اەروزولدار ارقىلى، تۋرا نەمەسە جاناما قاتىناستا جۇعادى، سونىمەن قاتار جۇقپانىڭ ەش بەلگىسى بىلىنبەيتىن تاسىمالداۋشىلار ارقىلى دا تارالادى. شوشقالاردىڭ اراسىندا جۇقپا جىل بويى بولۋى مۇمكىن، جايلى كليمات جاعدايىندا كۇز جانە قىس ايلارىندا اۋرۋ ءورشيدى. كوپتەگەن ەلدەردە شوشقا تۇماۋىنا قارسى ولاردى ەگۋ شارالارى تۇراقتى تۇردە جۇرگىزىلەدى. جۆرج اۋرۋىنىڭ بەلگىلەرى بار ادامدار ۇيدە بولعانى ءجون، بالالارعا مەكتەپكە بارۋعا بولمايدى. قولدى ءجيى جۋۋ قاجەت، ول ۆيرۋستى جۇقپانىڭ تارالۋىن ازايتادى.
جۇقپا ادامعا قالاي تارايدى؟
ادامدار تۇماۋدى كوبىنەسە شوشقالاردان جۇقتىرادى، ءبىراق كەي ادامدار ينفەكسيانى شوشقالار نەمەسە ولاردىڭ ورتاسىمەن قاتىناستا بولماسا دا جۇقتىرۋى مۇمكىن. جۇقپانىڭ ادامنان ادامعا تاراعان وقيعالارى بولعان، ءبىراق تا ولار وتە جاقىن قاتىناستار جانە ادامداردىڭ جابىق توپتارىندا ورىن العان وقيعالار.
شوشقا ەتى نەمەسە ونىڭ ونىمدەرىن تاماققا پايدالانۋ ءقاۋىپسىز بە؟
يا. شوشقا ەتى نەمەسە ونىڭ باسقا ونىمدەرىنەن دۇرىس وڭدەۋدەن وتكەن جانە دايىندالعان شوشقا ەتىنەن ادمادارعا شوشقا تۇماۋىنىڭ تارالعانى تۋرالى كورىنىستەر ورىن العان جوق. شوشقا تۇماۋىنىڭ ۆيرۋستارى تاماق 160˚F/70˚س تەمپەراتۋراسىندا دايىندالعاندا ولەدى، مۇنىڭ ءوزى شوشقا ەتى جانە باسقا دا ەت تۇرلەرىن دايىنداۋدىڭ جالپى ەرەجەسىنە سايكەس.
شوشقا تۇماۋى قانداي ەلدەردە بولدى؟
شوشقا تۇماۋى نەگىزىنەن جانۋارلاردىڭ دەنساۋلىعى جونىندەگى حالىقارالىق ۇيىمدا تىركەلۋگە جاتپايدى (ۆوزج – OIE)، سوندىقتان الەمدىك تۇرعىدا ونىڭ جانۋارلار اراسىندا تارالۋى ونشا بەلگىلى ەمەس. اۋرۋ اقش-دا ەندەميالىق دەپ ەسەپتەلىنەدى. سولتۇستىك امەريكادا، وڭتۇستىك امەريكادا، ەۋروپادا (ۇلىبريتانيا، شۆەسيا، يتاليامەن قوسا)، افريكادا (كەنيا) جانە شىعىس ازيانىڭ كەيبىر اۋماقتارىندا، جۇڭگو جانە جاپونيانى قوسا العاندا شوشقا تۇماۋىنىڭ ءورشۋى تۋرالى وقيعالار بەلگىلى.
ەمدەلۋ ءۇشىن قانداي دارى-دارمەكتەر بار؟
تۇماۋدىڭ ماۋسىمدىق تۇرىنە ارنالعان ۆيرۋسقا قارسى پرەپاراتتار كەيبىر ەلدەردە ساتىلادى جانە ول اۋرۋدىڭ الدىن الۋعا ءتيىمدى جانە اۋرۋدى ەمدەيدى. مۇنداي پرەپاراتتاردى ەكى توپقا بولۋگە بولادى: 1) ادامانتاندار (امانتادين جانە رەمانتادين) جانە 2) نيەۆرومينيداز تۇماۋىنىڭ ينگيبيتورلارى (وزەلتاميۆير جانە زاناميۆير).
شوشقا تۇماۋىنىڭ بۇدان بۇرىن بولعان وقيعالارى كەزىندە، مەديسينالىق جانە ۆيرۋسقا قارسى ەمدەۋ شارالارىن قولدانباي اق تولىقتاي ساۋىعۋ وقيعالارى ورىن العان بولاتىن.
You Might Also Like
-
تۇرىك ارحەولوگتارى موڭعوليادان 1300 جىل بۇرىنعى ساۋساق ىزدەرىن تاپتى. ارحەولوگيالىق قازبا تونىكوك ەسكەرتكىشىنىڭ ماڭايىنان تابىلعان، دەپ جازادى kaztrk.kz.
-
كوزگە كورىنبەيتىن باكتەريالار، ميكروسكوپتىق ازعالار بىزبەن بىرگە ميلليونداعان جىل بويى ءومىر ءسۇرىپ كەلەدى. جەر بەتىندە پايدا بولعان تۇڭعىش كۇردەلى ميكرواعزا – وسىلار دەيدى عالىمدار. جانە وسى م...
