InfoHub Logo

تاقىرىبى: شۋاعىن شاشقان اجەلەر (اجەلەر سايىسى)
ماقساتى: وقۋشىلاردى اجەسىن سىيلاۋعا، انالاردى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
وقۋشىلاردىڭ بويىنا ادامگەرشىلىك، مەيىرىمدىلىك قاسيەتتەرىن ءسىڭىرۋ.
كورنەكىلىكتەرى: سلايد، وقۋشىلار شىعارماشىلىعىنان كورمە.

بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
جۇرگىزۋشى:
اتا سالتىم، اسىل مۇرام ارداعىم.
بابالاردىڭ جالعاستىرار ارمانىن.
سان عاسىردا قالپىن بۇزباس ءقادىرىم،
وتكەنىمدى بۇگىنمەنەن جالعادىم.
قازاعىمنىڭ سالت - ءداستۇرى جاڭعىرعان،
ءتالىمدى وي ساناعى، تاربيە كوزى قالدىرعان.
سالت - ءداستۇردى ارداقتايىق اعايىن،
«قازاق» اتتى ۇلكەن - كىشى بالدىرعان، - دەپ، بۇگىنگى «شۋاعىن شاشقان اجەلەر» اتتى مەرەكەلىك شارامىزعا ارنالعان توي - شاشۋىمىزدى قابىل الىڭىزدار.
جۇرگىزۋشى:
قۇرمەتتى اجەلەر، ارمىسىزدار،
بارىڭىزدە ەسەن - ساۋ بارمىسىزدار.
جينالىپپىز ءساتتى كۇنى بارىمىزدە.
ۇلكەن كىشى، جاسىڭىز، كارىمىزدە.
تورلەتىڭىز قادىرمەندى اجەلەر
گۇل - گۇل جايناپ ءبىزدىڭ مىناۋ تورىمىزگە - دەي كەلە، سايىسقا قاتىساتىن اجەلەرىمىزدى ورتاعا شاقىرايىق:

جۇرگىزۋشى:
سايىستىڭ اتى سايىس بولعاندىقتان بۇگىنگى ءبىزدىڭ ارداقتى اجەلەرىمىزدىڭ ءادىل باعاساىن بەرۋ ءۇشىن ءادىل قازىلار القاسىن سايلاپ الۋىمىز كەرەك.

جۇرگىزۋشى:
نەمەرە ءۇشىن ەڭ مەيىرىمدى جان – اجە. اق ءسۇت بەرگەن انالاردىڭ اناسى – اجە. «جان جۇرەگىم، جارىعىم» دەپ نەمەرەسىن، شوبەرەسىن جۇرەگىنە تەڭەيتىن دە اجە. ولاي بولسا قادىرمەندى قاۋىم اجەلەردىڭ اق تىلەگى كوپشىلىك ءۇشىن تابارىك دەپ ويلايمىن.
ونەر قۋىپ اجەلەر وتەر دەيمىز.
ءبىر باسىنا ونەرى جەتەر دەيمىز.
سايىسقا كەلگەن اجەلەر كەزەكتەسىپ،
تانىستىرىپ وزدەرىن وتسە دەيمىز.

ءى كەزەڭ. «سالەم - ءسوزدىڭ اناسى»
جۇرگىزۋشى:
بۇل جانداردىڭ قىلىعىنا ساي ءىسى
ساۋلەلەنىپ تۇرادى ءار ءبىر جاي ءىسى
اجەلەردى شاقىرايىق ورتاعا
ەندىگى كەزەك سۇراق – جاۋاپ سايىسى

ءىI كەزەڭ. «سيقىرلى قورجىن» (سۇراق - جاۋاپ)
1 - سۇراق: جاڭا تۋعان نارەستەنىڭ باس جاعىنا ىرىمداپ قانداي زاتتاردى قويامىز؟ جانە نە سەبەپتى؟ (بەسىكتىڭ باس جاعىنا پىشاق، قايراق، قامشى قويادى نەمەسە ۇكىنىڭ تۇياعىن، كىرپىنىڭ تەرىسىن، جىلاننىڭ باس سۇيەگىن تاعادى. مۇندايدا شايتان، جىلان، جاندىك، تىشۇان كەلمەيدى دەپ جورىعان).
2 - سۇراق: قازاقتىڭ بەسىككە سالۋ سالت - ءداستۇرى تۋرالى نە ايتاسىز؟ (ىرىمىن جاساپ كورسەتۋ)
3 - سۇراق: تۇساۋ كەسۋدە ءسابيدىڭ اياعىن نەمەن بايلايدى، قانداي تىلەك ايتادى؟ (ىرىمىن كورسەتۋ)
4 - سۇراق: قازاقتىڭ ۇلتتىق توسەنىشتەرى نەدەن جانە قالاي جاسالادى؟
5 - سۇراق: ناۋرىز مەرەكەسىندە قانداي تىلەكتەر ايتىلادى؟ («اق مول بولسىن»،
«ءتورت تۇلىك اقتى بولسىن»، «ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى قۇتتى بولسىن» ت. ب.)
6 - سۇراق: بالاعا بايلانىستى قازاق حالقىنىڭ مەرەكەلەرى؟ (بالاعا ات قويۋ،
شىلدەحانا، بەسىك تويى، سۇندەتكە وتىرعىزۋ تويى، اتقا مىنەر، ءتىلاشار ت. ب.)
7 - سۇراق: «بازارلىق»، «بايعازى»، «سارقىت»، «سىباعا»، «ەرۋلىك» بەرۋ سالتتارىنىڭ ءمانىسىن ءتۇسىندىرىپ بەرىڭىز؟ (بازارلىق – الىس ساپاردان كەلگەن جولاۋشىنىڭ تۋىستارىنا اكەلەتىن سىيى، بايعازى – جاڭا ساتىپ الىنعان دۇنيەگە بەرىلەتىن اقى نەمەسە سىي، سارقىت – مەرەكە تويلاردان اكەلىنەتىن تاعام، سىباعا - جاقىن - جۋىققا، قۇرمەتتى قوناققا ارناپ ساقتالعان كادەلى ەت مۇشەلەرى اسۋ، ەرۋلىك – جاڭا كوشىپ كەلگەن كورشىگە تانىسۋ ماقساتىندا داستارحان جايۋ)
(اجەلەر سۇراققا جاۋاپ بەرۋگە دايىن بولعانشا مەكتەپالدى دايارلىق توبى بۇلدىرشىندەرىنىڭ تاقپاقتارى)
1 - وقۋشى:
تەنتەك بولسام، اشىلىپ،
جاقسى ءىس قىلسام، اسىرىپ،
ماعان ساقتاپ جۇرەدى،
ءتاتتىسىن دە جاسىرىپ.
2 - وقۋشى:
بالا دەگەن بال ەكەن.
بال دەگەنىڭ بالا ەكەن
نەمەرەنىڭ بويىندا
بار جاقسىلىق بار ەكەن.
تۋعان بالاڭ جاي عانا.
دەمەسەڭ دە جات بوتەن.
ناعىز بالا ويلاساڭ،
«نەمەرە» ەكەن ءتاتتى ەكەن.
3 - وقۋشى:
اجە دەگەن كوپ شىعار،
اجەمدەي مەنىڭ جوق شىعار
مەيىرىمدى ول كىسى
قانداي عاجاپ كۇلكىسى
4 - وقۋشى:
انالاردى سۇيەمىز،
اقىلىن ويعا تۇيەمىز
اجەنى دە ارداقتاپ
ادەپپەن باس يەمىز
سىرماق سىرعان ويۋلاپ،
جاقسى كورەم اجەمدى
5 - وقۋشى:
اق اجەمدى ءارقاشان،
سىيلاپ جاقسى كورەمىن
قۋانتايىن دەپ ونى،
ولەڭ ايتىپ بەرەمىن
6 - وقۋشى:
اجەم مەنىڭ سىمباتتى
اجەم مەنىڭ قىمباتتى
قۇرتپەن مايىن جينايدى
بىزدەرگە ونى سىيلايدى
7 - وقۋشى:
اجەمنىڭ ساياسىندا ەر جەتتىم مەن
ايالى اق بەسىكتە تەربەتىلگەن
اجەمدەي اق نيەتتى ابزال جاندى
تاپپايمىن اينالسام دا جەر بەتىنەن.
(اجەلەردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالادى)
جۇرگىزۋشى:
داۋسىڭ قانداي سىرلى ەدى
تابيعاتتى تىڭداتقان
كوركىڭ قانداي نۇرلى ەدى؟
تاڭ شولپانمەن استاسقان
ونەرىڭدى كانە بۇگىن كورسەتشى
مىنا جۇرتقا قوشەمەتپەن قول سوققان.

ءىII كەزەڭ. «ونەرلىگە ءورىس كەڭ»
(ءوز ونەرىن كورسەتۋ)
جۇرگىزۋشى:
اڭىز بولعان جوعالماي سان عاسىرعا
سالت - ءداستۇرى حالقىمنىڭ جالعاسۋدا
قولونەر ادەمى ساندىلىكپەن
كوز تارتىپ ۇرپاقتارعا الماسۋدا

ءىV كەزەڭ. «شەبەردىڭ قولى ورتاق»
(ۇيدەن دايىنداپ كەلگەن قولونەرىن كورسەتۋ، جاسالۋ جولىن ءتۇسىندىرۋ)
- اجەلەر دايىن بولعانشا 4 «ا» سىنىبىنىڭ «ويماق» ءبيىن تاماشالاڭىزدار
جۇرگىزۋشى:
ۇلىس كۇنى تاعام تولسا،
ول جىلى اق مول بولار.
اجەلەر ۇلتتىق تاعام جاساسا،
قولدارىنان بال تامار.

V كەزەڭ. «قازاقى داستارحانىم»
(ۇيدەن دايىنداپ كەلگەن ۇلتتىق تاعام كورسەتۋ، جاسالۋ جولىن ءتۇسىندىرۋ)

جۇرگىزۋشى: قورىتىندى:
اجە مەرەيى كۇن كوزىمەن پارا - پار،
تۇلا بويعا قۋات بەرىپ تارالار.
ومىرىمىزگە شۋاق شاشىپ ءارقاشان،
كوپ جاساڭىز، اق نيەتتى اپالار، - دەي كەلە، ءار جاس ارالىعىنداعى اجەلەرىمىز بۇلدىرشىندەرگە ارنالعان لەبىزىن تىڭدايىق (1 اجەگە تىلەك ايتقىزۋ).
- سايىس قورىتىندىسىن تىڭداۋ
(قورىتىندى دايىن بولعانشا 4 «ب» سىنىبىنىڭ «بيپىل» ءبيىن تاماشالاڭىزدار)
- اجەلەردى ماراپاتتاۋ.

جاس ماماندارعا كومەك رەتىندە سىنىپتان تىس شارا ۇيىمداستىرۋ بارىسىندا پايدالاناتىن دايىن سەنارييىمدى ۇسىنىپ وتىرمىن.

ماڭعىستاۋ وبلىسى، بەينەۋ اۋدانى،
بورانقۇل سەلوسى، بورانقۇل ورتا مەكتەبى
تويعان نۇرەكەشوۆا قاراجان قىزى