سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى ۇيرەتۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ
«قاينازار اۋىلىنداعا №1 ورتا مەكتەپ»
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى كۋرمانگالييەۆا جۋلدىز تالعات قىزى
سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى ۇيرەتۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ
«بaلa دaمyىنىڭ eڭ شapىقتay شeگi – بۇل تiل مeن oيدىڭ شىعapمaشىلىعى»
ل. س. ۆىگoتسكيي
قازىرگى زامان اعىمى بولاشاق ۇرپاقتىڭ وي - ءورىسىنىڭ شىڭدالۋىن، جەكە تۇلعا رەتىندە قالىپتاسۋىن تالاپ ەتۋدە. وسى ورايدا ۇلى پەداگوگ ۋشينسكييدىڭ «بالا بالقىتىلعان التىن»، - دەگەن قاناتتى ءسوزدى ەسكە تۇسىرەدى.
ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ العى شارتتارى وركەنيەتتى ەلدەر قاتارىنا كوتەرىلۋى كەرەك بولسا، وركەنيەتكە جەتۋ ءۇشىن جان – جاقتى دامىعان، رۋحاني باي تۇلعانى ءوسىرۋ كەرەك. جاس ۇرپاقتىڭ بويىنداعى قابىلەتىن كورۋ، ونى جەتىلدىرۋ ىزدەنگىشتىك قاسيەتىن دامىتۋ ءمۇعالىمنىڭ ساباق بەرۋدەگى ىزدەنۋشىلىك، شەبەرلىك قابلەتتەرىنە بايلانىستى. ج. ايماۋىتوۆ «ساباق بەرۋ ۇيرەنشىكتى جاي عانا شەبەرلىك ەمەس، ول جاڭادان جاڭانى تاباتىن ونەر»- دەگەن، ياعني وقۋ ءۇردىسىن جاڭاشا ۇيىمداستىرۋ، وقۋشىلاردىڭ ارەكەتى ارقىلى ويلاۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋگە، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋعا نەگىزدەلۋى قاجەت.
ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ حالىققا جولداعان جولداۋىندا «ءبىزدىڭ مىندەت جاڭا تەحنولوگيالاردى، يدەيالار مەن كوزقاراستاردى پايدالانا وتىرىپ، ءبىلىم مەن باسەكەگە قابىلەتتى ۇرپاق تاربيەلەۋ» دەپ ۇستازدار قاۋىمىنىڭ الدىنا جاڭا مىندەتتەر قويدى. بaستayىش سىنىپ - oقyشى تۇلعaسىنىڭ قaلىپتaسyى مeن دaمyىنىڭ بaستى بaسپaلدaعى. بaستayىش سىنىپ oقyشىلapىمeن جۇمىس iستey ءۇزدiكسiز بiلiم بepyدiڭ aلعaشقى بaسقىشى. جeكe aدaمنىڭ قۇندىلىعىن apتتىpy، oنى دaيىندaيتىن ۇستaز جayaپكepشiلiگiنiڭ ءوسyi، تىنىمسىز eڭبeك، سaپaلى ءناتيجe دeگeن ۇعىممeن eگiز. مeكتeپ جۇمىسى مeن oقyشى جeتiستiكتepiن ءوpiستeتyگe نeگiزگi تۇلعa مۇعaلiم (Strong Ward Grant، 2011). Oرتa بiلiم بepy ءجۇيeسiندe ءالeمدiك جoعapى دeڭگeيگe قoل جeتكiزگeن aنaعۇpلىم تaنىمaل oقىتy ءادiستeمeلepi apaسىندa سىندapلى (كoنستpyكتيۆتi) تeopيالىق oقىتyعa نeگiزدeلگeن ءتاسiل كeڭ تapaعaن. (Hattie، 2009) سىني تۇرعىدان ويلاۋ «ويلاۋ تۋرالى ويلانۋ» دەپ سيپاتتالعان. ول ماڭىزدى ماسەلەلەردى تالقىلاۋ جانە تاجىريبەنى وي ەلەگىنەن وتكىزۋدى قامتيدى. بۇل مودۋل وقۋشىلاردىڭ دا، مۇعالىمدەردىڭ دە سىني تۇرعىدان ويلاۋدى دامىتۋدى سانالى جانە ويمەن قابىلداۋىن كوزدەيدى. سىني تۇرعىدان ويلاۋ — باقىلاۋدىڭ، تاجىريبەنىڭ، ويلاۋ مەن تالقىلاۋدىڭ ناتيجەسىندە الىنعان اقپاراتتى ويلاۋعا، تالداۋعا، جانە سينتەزدەۋگە باعىتتالعان پاندىك شەشىم. ول بولاشاقتا ارەكەت جاساۋعا نەگىز بولا الادى.
ۇستاز ءۇشىن ەڭ نەگىزگى ماقسات – ءار ساباعىن تۇسىنىكتى، تارتىمدى، ءتيىمدى وتكىزۋ. ساباق بارىسىندا وقۋشىنىڭ ىزدەنۋى مەن زەرتتەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرا وتىرىپ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ ماقساتىندا قولدانىلاتىن تەحنولوگيالار بارشىلىق. سولاردىڭ ءبىرى سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ تەحنولوگياسى.
ماقساتىم:
ساپالى ءبىلىم بەرۋدە جاڭا تەحنولوگيانىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن ءتيىمدى پايدالانا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ىزدەنىمپازدىق، زەرتتەۋشىلىك، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ. اتا - انا، ءمۇعالىم جانە وقۋشى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى قالىپتاستىرا وتىرىپ، ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋ.
مىندەتتەرىم:
1. اقپاراتتىق جانە ستو باعدارلاماسىنىڭ ءتيىمدى ادىستەرىن پايدالانۋ ارقىلى بىلىمگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋعا جاعداي جاساۋ. ءوز ويىن ەركىن ايتۋعا مۇمكىندىك جاساي الاتىن ورتا تۋعىزۋ.
2. وقۋشى جۇرەگىنە جول تابۋ ارقىلى ساباقتاردىڭ ءاربىر ءساتىن قىزىقتى، ۇتىمدى وتكىزۋ. وقۋشىلاردى تەك بەرىلگەن مالىمەتتى تىڭداۋشى ەمەس ىزدەنۋشى، زەرتتەۋشى ءوز ويىن ەركىن دالەلدەي الاتىن، پىكىرىن ورتاعا سالا بىلەتىن جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋ. وقۋشىنىڭ بويىنداعى ىنتا - ىقىلاسىن جويىپ الماي، جەكە دارا قابىلەتىنىڭ دامۋىنا مۇمكىندىك جاساي وتىرىپ، قابىلەتىن دامىتىپ، شىعارماشىلىعىن شىڭداۋ...
3. وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن قولدانا وتىرىپ، جەكە، جۇپتا، توپتا جۇمىس ىستەۋ بارىسىندا ءمۇعالىم مەن وقۋشىنىڭ ىنتىماقتاستىعىن قالىپتاستىرۋ، وقۋشىلاردىڭ ويىنا ەرەكشە قۇرمەتپەن قاراۋ. وقۋشىلاردى ءوزىن - ءوزى قاداعالاي الاتىن، ءىس - ارەكەتىن رەتىمەن ورىنداپ، ءوزىن - ءوزى جەتىلدىرەتىن شىعارماشىل، ىزدەنىمپاز تۇلعا قالىپتاستىرۋ.
تاقىرىپتىڭ جاڭاشىلدىعى:
XXI عاسىردىڭ العاشقى جىلدارىنىڭ نەگىزگى پروبلەمالارىنىڭ ءبىرى «ءبىلىم بۇكىل ءومىر بويىنا» قاعيداسىن جۇزەگە اسىراتىن ءبىلىم جۇيەسىنىڭ ۇيىمدىق قۇرىلىمدارىنا ىزدەۋ بولىپ تابىلادى.
اقپاراتتىق تەحنولوگيا اقپاراتتى الۋدىڭ، جەتكىزۋدىڭ، ساقتاۋدىڭ جانە پايدالانۋدىڭ ادىستەرى مەن قۇرالدارى.
ءديۋيدىڭ ايتۋى بويىنشا ماسەلەلەرگە ەرەكشە كوڭىل اۋدارۋ وقۋشىلاردىڭ تابيعي اۋەسقويلىعىن وياتىپ، ولاردى سىني تۇرعىدان ويلاۋعا يتەرمەلەيدى، ياعني «ناقتى ءبىر ماسەلەنى قاراستىرىپ، قيىن جاعدايدان شىعۋدىڭ جولىن وزىندىك ىزدەۋ ارقىلى وقۋشى شىن مانىندە ويلانادى». وسىدان سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ باعدارلاماسىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتى جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋدا جاڭاشىلدىعى ەرەكشە.
وقىتۋدىڭ وسىنداي جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالارىن ساباققا ەندىرۋ بۇگىنگى تاڭدا ءاربىر ۇستازدىڭ باستى ماقساتى بولۋى كەرەك. سەبەبى، ەلىمىزگە زامان تالابىنا ساي قالىپتان تىس ويلاي الاتىن، شۇعىل شەشىمدەر قابىلداي بىلەتىن، بەلسەندى، شىعارماشىل ازاماتتار قاجەت. ءمۇعالىم بۇل جۇيەمەن جۇمىس جاساعاندا، ۇنەمى وقۋشى ساناسىندا بولىپ جاتقان وزگەرىستەردى باقىلاپ، ونىڭ دامۋىن جان - جاقتى زەرتتەي وتىرىپ، ءوز ساباقتارىن سوعان ساي وزگەرتىپ وتىرۋى ءتيىس. سىني تۇرعىدان ويلاۋ وزىندىك، جەكە ويلاۋ بولىپ تابىلادى. ال، ساباق سىني تۇرعىدان ويلاۋ پرينسيپتەرىنە نەگىزدەلەتىن بولسا، اركىم ءوز ويلارى مەن پىكىرلەرىن جانە باعالاۋلارىن باسقالاردان تاۋەلسىز قۇراتىن بولادى. سىني تۇرعىدان ويلايتىن ادام باسقانىڭ كوزقاراسىمەن ءجيى كەلىسە بەرمەيدى. ولار نە ويلاۋ كەرەكتىگىن وزدەرى شەشەتىن بولادى. سىني تۇرعىدان ويلاۋدى دامىتۋداعى ءادىس - تاسىلدەردى قولدانۋ ساباقتا كوپ ناتيجە بەرەدى. وقۋشىنىڭ جەكە باسىن دامىتۋ ءۇشىن مىنانداي قاعيدالاردى ەستە ۇنەمى ۇستاپ وتىرۋ كەرەك. 1. بالانىڭ بويىنداعى قۇمارلىعىن، قىزىعۋشىلىعىن جويىپ الماي ونى ۇنەمى العا جىلجۋعا دەگەن تالاپ تىلەكتەرىن، سۇرانىس پەن مۇقتاجدارىن ەسكەرۋ، شىعارماشىلىعىن جەتىلدىرۋ. 2. ءبىلىمدى ءوز بەتىمەن ىزدەنۋ ارقىلى ويلاۋعا جاعداي جاساۋ. 3. ءوزىن - ءوزى قالىپتاستىراتىن تۇلعا قالىپتاستىرۋ. مەن ءوز ساباقتارىمدا سىني تۇرعىدان ويلاۋ تەحنولوگياسىنىڭ بىرنەشە ستراتەگيالارىن قولدانامىن.
«مaعaن aيت، مeن oنى ۇمىتaمىن، كوpسeت، مۇمكiن eسiمدe سaقتapمىن، مeنi قىزىقتىp، مeن سoندa ءتۇسiنeمiن» دeگeن كoنفyسييدiڭ ءسوزiن نeگiزگe aلa oتىpىپ، ءتاجipيبeمe وزگepiستep eنگiءزدىم.
ساباقتىڭ قۇرىلىمى:
ءى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ – جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ كەزىندەگى ۇيرەتۋ پروسەسى. بۇل وتكەن ساباق پەن جاڭا ساباقتى ۇيىمداستىرۋدان تۇرادى. بۇل پروسەسس بويىنشا وقۋشى نەنى بىلەدى، نە ايتا الادى، وسى كەزەڭدە «توپتاۋ»، «مي شابۋىل»، «بولجاۋ» تاسىلدەرىن پايدالانامىن. بۇندا ويدى قوزعاۋ، وياتۋ، مي قىرتىسىنا تىتىركەندىرگىش ارقىلى اسەر ەتۋ جۇزەگە اسادى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ كەزەڭىنىڭ ەكىنشى ماقساتى — ۇيرەنۋشىنىڭ بەلسەندىلىگىن، ىنتا - جىگەرىن ارتتىرۋ. وقۋشى ءوز بىلەتىنىن ەسكە تۇسىرەدى، قاعازعا جازادى. جۇبىمەن، توبىمەن تالقىلايدى.
ءىى. ماعىنانى تانۋ – بۇل كەزەڭدە وقۋشى جاڭا جاڭالىقپەن تانىسادى، تاقىرىپ بويىنشا جۇمىس ىستەيدى، ءار ءتۇرلى تاپسىرمالار ورىندايدى. ستراتەگيالار: INSERT، كۋبيزم.
ءىىى. وي تولعانىس كەزەڭىندە ۆەنن دياگرامما، سەمانتيكالىق كارتا ەركىن جازۋ، Sinkuein نەمەسە بەس جولدى ولەڭ، ەسسە ت. ب. ستراتەگيالار قولدانىلادى. ولار ارقىلى بالانىڭ دامۋىنا، ونىڭ بويىنداعى جەكە قابىلەتتەردىڭ اشىلۋىنا، شىعارماشىلىقپەن ىزدەنۋىنە جول اشىلادى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى كۋرمانگالييەۆا جۋلدىز تالعات قىزى
سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى ۇيرەتۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ
«بaلa دaمyىنىڭ eڭ شapىقتay شeگi – بۇل تiل مeن oيدىڭ شىعapمaشىلىعى»
ل. س. ۆىگoتسكيي
قازىرگى زامان اعىمى بولاشاق ۇرپاقتىڭ وي - ءورىسىنىڭ شىڭدالۋىن، جەكە تۇلعا رەتىندە قالىپتاسۋىن تالاپ ەتۋدە. وسى ورايدا ۇلى پەداگوگ ۋشينسكييدىڭ «بالا بالقىتىلعان التىن»، - دەگەن قاناتتى ءسوزدى ەسكە تۇسىرەدى.
ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ العى شارتتارى وركەنيەتتى ەلدەر قاتارىنا كوتەرىلۋى كەرەك بولسا، وركەنيەتكە جەتۋ ءۇشىن جان – جاقتى دامىعان، رۋحاني باي تۇلعانى ءوسىرۋ كەرەك. جاس ۇرپاقتىڭ بويىنداعى قابىلەتىن كورۋ، ونى جەتىلدىرۋ ىزدەنگىشتىك قاسيەتىن دامىتۋ ءمۇعالىمنىڭ ساباق بەرۋدەگى ىزدەنۋشىلىك، شەبەرلىك قابلەتتەرىنە بايلانىستى. ج. ايماۋىتوۆ «ساباق بەرۋ ۇيرەنشىكتى جاي عانا شەبەرلىك ەمەس، ول جاڭادان جاڭانى تاباتىن ونەر»- دەگەن، ياعني وقۋ ءۇردىسىن جاڭاشا ۇيىمداستىرۋ، وقۋشىلاردىڭ ارەكەتى ارقىلى ويلاۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋگە، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋعا نەگىزدەلۋى قاجەت.
ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ حالىققا جولداعان جولداۋىندا «ءبىزدىڭ مىندەت جاڭا تەحنولوگيالاردى، يدەيالار مەن كوزقاراستاردى پايدالانا وتىرىپ، ءبىلىم مەن باسەكەگە قابىلەتتى ۇرپاق تاربيەلەۋ» دەپ ۇستازدار قاۋىمىنىڭ الدىنا جاڭا مىندەتتەر قويدى. بaستayىش سىنىپ - oقyشى تۇلعaسىنىڭ قaلىپتaسyى مeن دaمyىنىڭ بaستى بaسپaلدaعى. بaستayىش سىنىپ oقyشىلapىمeن جۇمىس iستey ءۇزدiكسiز بiلiم بepyدiڭ aلعaشقى بaسقىشى. جeكe aدaمنىڭ قۇندىلىعىن apتتىpy، oنى دaيىندaيتىن ۇستaز جayaپكepشiلiگiنiڭ ءوسyi، تىنىمسىز eڭبeك، سaپaلى ءناتيجe دeگeن ۇعىممeن eگiز. مeكتeپ جۇمىسى مeن oقyشى جeتiستiكتepiن ءوpiستeتyگe نeگiزگi تۇلعa مۇعaلiم (Strong Ward Grant، 2011). Oرتa بiلiم بepy ءجۇيeسiندe ءالeمدiك جoعapى دeڭگeيگe قoل جeتكiزگeن aنaعۇpلىم تaنىمaل oقىتy ءادiستeمeلepi apaسىندa سىندapلى (كoنستpyكتيۆتi) تeopيالىق oقىتyعa نeگiزدeلگeن ءتاسiل كeڭ تapaعaن. (Hattie، 2009) سىني تۇرعىدان ويلاۋ «ويلاۋ تۋرالى ويلانۋ» دەپ سيپاتتالعان. ول ماڭىزدى ماسەلەلەردى تالقىلاۋ جانە تاجىريبەنى وي ەلەگىنەن وتكىزۋدى قامتيدى. بۇل مودۋل وقۋشىلاردىڭ دا، مۇعالىمدەردىڭ دە سىني تۇرعىدان ويلاۋدى دامىتۋدى سانالى جانە ويمەن قابىلداۋىن كوزدەيدى. سىني تۇرعىدان ويلاۋ — باقىلاۋدىڭ، تاجىريبەنىڭ، ويلاۋ مەن تالقىلاۋدىڭ ناتيجەسىندە الىنعان اقپاراتتى ويلاۋعا، تالداۋعا، جانە سينتەزدەۋگە باعىتتالعان پاندىك شەشىم. ول بولاشاقتا ارەكەت جاساۋعا نەگىز بولا الادى.
ۇستاز ءۇشىن ەڭ نەگىزگى ماقسات – ءار ساباعىن تۇسىنىكتى، تارتىمدى، ءتيىمدى وتكىزۋ. ساباق بارىسىندا وقۋشىنىڭ ىزدەنۋى مەن زەرتتەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرا وتىرىپ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ ماقساتىندا قولدانىلاتىن تەحنولوگيالار بارشىلىق. سولاردىڭ ءبىرى سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ تەحنولوگياسى.
ماقساتىم:
ساپالى ءبىلىم بەرۋدە جاڭا تەحنولوگيانىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن ءتيىمدى پايدالانا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ىزدەنىمپازدىق، زەرتتەۋشىلىك، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ. اتا - انا، ءمۇعالىم جانە وقۋشى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى قالىپتاستىرا وتىرىپ، ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋ.
مىندەتتەرىم:
1. اقپاراتتىق جانە ستو باعدارلاماسىنىڭ ءتيىمدى ادىستەرىن پايدالانۋ ارقىلى بىلىمگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋعا جاعداي جاساۋ. ءوز ويىن ەركىن ايتۋعا مۇمكىندىك جاساي الاتىن ورتا تۋعىزۋ.
2. وقۋشى جۇرەگىنە جول تابۋ ارقىلى ساباقتاردىڭ ءاربىر ءساتىن قىزىقتى، ۇتىمدى وتكىزۋ. وقۋشىلاردى تەك بەرىلگەن مالىمەتتى تىڭداۋشى ەمەس ىزدەنۋشى، زەرتتەۋشى ءوز ويىن ەركىن دالەلدەي الاتىن، پىكىرىن ورتاعا سالا بىلەتىن جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋ. وقۋشىنىڭ بويىنداعى ىنتا - ىقىلاسىن جويىپ الماي، جەكە دارا قابىلەتىنىڭ دامۋىنا مۇمكىندىك جاساي وتىرىپ، قابىلەتىن دامىتىپ، شىعارماشىلىعىن شىڭداۋ...
3. وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن قولدانا وتىرىپ، جەكە، جۇپتا، توپتا جۇمىس ىستەۋ بارىسىندا ءمۇعالىم مەن وقۋشىنىڭ ىنتىماقتاستىعىن قالىپتاستىرۋ، وقۋشىلاردىڭ ويىنا ەرەكشە قۇرمەتپەن قاراۋ. وقۋشىلاردى ءوزىن - ءوزى قاداعالاي الاتىن، ءىس - ارەكەتىن رەتىمەن ورىنداپ، ءوزىن - ءوزى جەتىلدىرەتىن شىعارماشىل، ىزدەنىمپاز تۇلعا قالىپتاستىرۋ.
تاقىرىپتىڭ جاڭاشىلدىعى:
XXI عاسىردىڭ العاشقى جىلدارىنىڭ نەگىزگى پروبلەمالارىنىڭ ءبىرى «ءبىلىم بۇكىل ءومىر بويىنا» قاعيداسىن جۇزەگە اسىراتىن ءبىلىم جۇيەسىنىڭ ۇيىمدىق قۇرىلىمدارىنا ىزدەۋ بولىپ تابىلادى.
اقپاراتتىق تەحنولوگيا اقپاراتتى الۋدىڭ، جەتكىزۋدىڭ، ساقتاۋدىڭ جانە پايدالانۋدىڭ ادىستەرى مەن قۇرالدارى.
ءديۋيدىڭ ايتۋى بويىنشا ماسەلەلەرگە ەرەكشە كوڭىل اۋدارۋ وقۋشىلاردىڭ تابيعي اۋەسقويلىعىن وياتىپ، ولاردى سىني تۇرعىدان ويلاۋعا يتەرمەلەيدى، ياعني «ناقتى ءبىر ماسەلەنى قاراستىرىپ، قيىن جاعدايدان شىعۋدىڭ جولىن وزىندىك ىزدەۋ ارقىلى وقۋشى شىن مانىندە ويلانادى». وسىدان سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ باعدارلاماسىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتى جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋدا جاڭاشىلدىعى ەرەكشە.
وقىتۋدىڭ وسىنداي جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالارىن ساباققا ەندىرۋ بۇگىنگى تاڭدا ءاربىر ۇستازدىڭ باستى ماقساتى بولۋى كەرەك. سەبەبى، ەلىمىزگە زامان تالابىنا ساي قالىپتان تىس ويلاي الاتىن، شۇعىل شەشىمدەر قابىلداي بىلەتىن، بەلسەندى، شىعارماشىل ازاماتتار قاجەت. ءمۇعالىم بۇل جۇيەمەن جۇمىس جاساعاندا، ۇنەمى وقۋشى ساناسىندا بولىپ جاتقان وزگەرىستەردى باقىلاپ، ونىڭ دامۋىن جان - جاقتى زەرتتەي وتىرىپ، ءوز ساباقتارىن سوعان ساي وزگەرتىپ وتىرۋى ءتيىس. سىني تۇرعىدان ويلاۋ وزىندىك، جەكە ويلاۋ بولىپ تابىلادى. ال، ساباق سىني تۇرعىدان ويلاۋ پرينسيپتەرىنە نەگىزدەلەتىن بولسا، اركىم ءوز ويلارى مەن پىكىرلەرىن جانە باعالاۋلارىن باسقالاردان تاۋەلسىز قۇراتىن بولادى. سىني تۇرعىدان ويلايتىن ادام باسقانىڭ كوزقاراسىمەن ءجيى كەلىسە بەرمەيدى. ولار نە ويلاۋ كەرەكتىگىن وزدەرى شەشەتىن بولادى. سىني تۇرعىدان ويلاۋدى دامىتۋداعى ءادىس - تاسىلدەردى قولدانۋ ساباقتا كوپ ناتيجە بەرەدى. وقۋشىنىڭ جەكە باسىن دامىتۋ ءۇشىن مىنانداي قاعيدالاردى ەستە ۇنەمى ۇستاپ وتىرۋ كەرەك. 1. بالانىڭ بويىنداعى قۇمارلىعىن، قىزىعۋشىلىعىن جويىپ الماي ونى ۇنەمى العا جىلجۋعا دەگەن تالاپ تىلەكتەرىن، سۇرانىس پەن مۇقتاجدارىن ەسكەرۋ، شىعارماشىلىعىن جەتىلدىرۋ. 2. ءبىلىمدى ءوز بەتىمەن ىزدەنۋ ارقىلى ويلاۋعا جاعداي جاساۋ. 3. ءوزىن - ءوزى قالىپتاستىراتىن تۇلعا قالىپتاستىرۋ. مەن ءوز ساباقتارىمدا سىني تۇرعىدان ويلاۋ تەحنولوگياسىنىڭ بىرنەشە ستراتەگيالارىن قولدانامىن.
«مaعaن aيت، مeن oنى ۇمىتaمىن، كوpسeت، مۇمكiن eسiمدe سaقتapمىن، مeنi قىزىقتىp، مeن سoندa ءتۇسiنeمiن» دeگeن كoنفyسييدiڭ ءسوزiن نeگiزگe aلa oتىpىپ، ءتاجipيبeمe وزگepiستep eنگiءزدىم.
ساباقتىڭ قۇرىلىمى:
ءى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ – جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ كەزىندەگى ۇيرەتۋ پروسەسى. بۇل وتكەن ساباق پەن جاڭا ساباقتى ۇيىمداستىرۋدان تۇرادى. بۇل پروسەسس بويىنشا وقۋشى نەنى بىلەدى، نە ايتا الادى، وسى كەزەڭدە «توپتاۋ»، «مي شابۋىل»، «بولجاۋ» تاسىلدەرىن پايدالانامىن. بۇندا ويدى قوزعاۋ، وياتۋ، مي قىرتىسىنا تىتىركەندىرگىش ارقىلى اسەر ەتۋ جۇزەگە اسادى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ كەزەڭىنىڭ ەكىنشى ماقساتى — ۇيرەنۋشىنىڭ بەلسەندىلىگىن، ىنتا - جىگەرىن ارتتىرۋ. وقۋشى ءوز بىلەتىنىن ەسكە تۇسىرەدى، قاعازعا جازادى. جۇبىمەن، توبىمەن تالقىلايدى.
ءىى. ماعىنانى تانۋ – بۇل كەزەڭدە وقۋشى جاڭا جاڭالىقپەن تانىسادى، تاقىرىپ بويىنشا جۇمىس ىستەيدى، ءار ءتۇرلى تاپسىرمالار ورىندايدى. ستراتەگيالار: INSERT، كۋبيزم.
ءىىى. وي تولعانىس كەزەڭىندە ۆەنن دياگرامما، سەمانتيكالىق كارتا ەركىن جازۋ، Sinkuein نەمەسە بەس جولدى ولەڭ، ەسسە ت. ب. ستراتەگيالار قولدانىلادى. ولار ارقىلى بالانىڭ دامۋىنا، ونىڭ بويىنداعى جەكە قابىلەتتەردىڭ اشىلۋىنا، شىعارماشىلىقپەن ىزدەنۋىنە جول اشىلادى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
№3 مەكتەپ- گيمنازيانىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپان ءمۇعالىمى.
