InfoHub Logo

ەڭ العاش سىرىڭكە 1833 جىلدىڭ 10 ساۋىرىندە ويلاپ تابىلعان. سول كەزدە سىرىڭكەنىڭ باسىنىڭ ماسساسىنا سارى فوسفور ەنگىزىلدى. ءدال وسى كۇن العاشقى سىرىڭكەنىڭ تۋىلعان كۇنى بولىپ ەسەپتەلەدى.  

سىرىڭكەنى نەدەن جاسايدى؟

سىرىڭكە وندىرەتىن كاسىپورىنداردىڭ كوپشىلىگى ونى كوكتەرەكتەن جاسايدى. بۇدان باسقا جوكە اعاشىن، تەرەك جانە دە باسقا اعاش تۇرلەرىن پايدالانادى. سىرىڭكە دايىندايتىن ارنايى ماشينا سەگىز ساعاتتىق جۇمىس كۇنىندە 10 ملن ەكزەمپليارعا دەيىن وندىرە الادى.

سىرىڭكە نەگە جانادى؟

ءبىز شىرپىنىڭ باسىن قوراپ قابىرعاسىنا ۇيكەگەندە حيميالىق رەاكسيالار سەرياسى باستالادى. قوراپقا جاعىندى جاعىلعان. ول قىزىل فوسفوردان، تولتىرعىشتان جانە جەلىمنەن تۇرادى.  ۇيكەلگەن ساتتە قىزىل فوسفور بولشەكتەرى اققا اۋىسادى، ول قىزىپ، 50 گرادۋسقا جەتكەندە جانا باستايدى. الدىمەن سىرىڭكە ەمەس، قوراپ جانادى. قوراپتاعى جاعىندى بىردەن تولىقتاي ورتەنىپ كەتپەۋى ءۇشىن ونىڭ قۇرامىنا فلەگماتيزاتور ەنگىزەدى. ولار بولىنگەن جىلۋدىڭ ءبىراز بولىگىن جۇتىپ الادى.

سىرىڭكەنىڭ باسىنىڭ ماسساسىنىڭ جارتىسى – توتىقتىرعىشتار، سونىڭ ىشىندە بەرتولەت تۇزى. ىدىراۋ كەزىندە ول وتتەگىنى وڭاي بەرەدى. بەرتولەت تۇزىنىڭ ىدىراۋ تەمپەراتۋراسىن ازايتۋ ءۇشىن، ماسسانىڭ قۇرامىنا كاتاليزاتور، ياعني مارگانەستىڭ قوس توتىعىن قوسادى. بۇل جەردەگى نەگىزگى جانعىش زات – ءقۇقىرت. باسى تەز جانىپ جانە بولشەكتەنىپ كەتپەۋى ءۇشىن ماسساعا ۇنتاقتالعان اينەك، مىرىش اعارتقىسى، تەمىردەن جاسالعان قىزىل بوياۋ سياقتى تولىقتىرعىشتار قوسادى. مۇنىڭ ءبارى بىرگە ءارتۇرلى جەلىمدەرمەن بىرىكتىرىلگەن.

قانداي سىرىڭكەلەر بار؟

جاي (تۇرمىستىق) سىرىڭكەدەن بولەك، ارنايى سىرىڭكەلەردىڭ 100 جۋىق ءتۇرى بار. ولار ولشەمى، ءتۇسى، قۇرامى جانە جانۋ دەڭگەيى بويىنشا ەرەكشەلەنەدى. 

ەڭ تارالعان تۇرلەرى:

– داۋىلدىق — سۋ استىندا دا، جەلدە دە جانا بەرەدى؛

– قىزۋلىق — ولار جىلۋدى كوپ بولەتىندىكتەن، ولارمەن دانەكەرلەۋگە بولادى؛

– دابىلدىق — ءتۇرلى ءتۇستى جالىن شىعارا الادى؛

– الاۋوشاقتىق جانە گازدىق— الاۋوشاق جانە گاز پليتاسىن جاعۋعا ارنالعان ۇزىن سىرىڭكەلەر؛

– فوتوگرافيالىق — ساتتىك جارقىل جاساۋ ءۇشىن قولدانىلادى.

---