سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 6 كۇن بۇرىن)
ءسوز تىركەسى جانە كۇردەلى سوزدەر مەن تۇراقتى تىركەستەر
"ەسكەلدى اۋدانى اكىمدىگىنىڭ
قوڭىر ورتا مەكتەبى" كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
مۋحامەتجانوۆا ينديرا ەربولات قىزى

قازاق ءتىلى 7 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءسوز تىركەسى جانە كۇردەلى سوزدەر مەن تۇراقتى تىركەستەر.
ساباقتىڭ ماقساتى: ءسوز تىركەستەرى، كۇردەلى سوزدەر مەن تۇراقتى تىركەستەر تۋرالى ءبىلىم بەرە وتىرىپ، ولاردىڭ سىرتقى قۇرىلىسىنا قاراي ۇقساستىعىن، ماعىناسىنا قاراي وزگەشەلىكتەرىن ۇعىندىرۋ. جاتتىعۋ جۇمىستارى ارقىلى ءبىلىم، بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ. ءتۇرلى ادىستەر ارقىلى شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ. ادامگەرشىلىك، اقىل - وي تاربيەسىن بەرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: تالداۋ، سۇراق - جاۋاپ، پىكىرلەسۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ديداكتيكالىق كەستەلەر مەن سىزبالار

ساباقتىڭ بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەندەۋ، زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ. وقۋشىلاردى سۋرەتتەر ارقىلى توپقا ءبولۋ (توپ باسشىسىن سايلاۋ، توپتىڭ اتى مەن ەرەجەسىن قۇراۋ). توپ باسشىلارىنا باعالاۋ پاراقشالارىن تاراتۋ.
1. قايتالاۋ – وقۋ اناسى.
2. جاڭا ساباق قۇپياسى.
3. كىتاپ – دوسىڭ، اقىلشىڭ.
4. تاپقىر بولساڭ، تاۋىپ كور.
5. كەلىسىپ پىشكەن تون كەلتە بولماس.
6. ساۋاتتى بولۋ – ماقساتىم.
7. قىراعى بول!
8. جۇيرىكتەن جۇيرىك وزار جارىسقاندا.

1. قايتالاۋ – وقۋ اناسى.
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ. وتكەن تاقىرىپ بويىنشا سۇراقتار قويۋ.
 وتكەن ساباقتا قازاق ءتىل ءبىلىمىنىڭ قاي تاراۋىن باستادىق؟
 «سينتاكسيس» ءسوزى قاي تىلدەن ەنگەن، ماعىناسى؟
 سينتاكسيس نەشەگە بولىنەدى؟
 ءسوز تىركەسى دەگەنىمىز نە؟
 ءسوز تىركەسىنىڭ قۇرامىنداعى سوزدەر قالاي اتالادى؟
 ءسوز تىركەسىنە ءتان بەلگىلەر.
220 - جاتتىعۋ، 188 - بەت. بەرىلگەن ماتىننەن ءسوز تىركەستەرىن پايدالانا وتىرىپ، ءماتىن مازمۇنىنا قاتىستى «ۇستاز سىرى» تاقىرىبىندا ەركىن پىكىر جازۋ. تاپسىرمانىڭ ورىندالۋىن داپتەرلەرىنەن تەكسەرۋ (توپ باسشىلارى).

2. جاڭا ساباق قۇپياسى.
ءىىى. جاڭا ساباق. «وي قوزعاۋ». جاڭا ساباققا بايلانىستى ءسوز تىركەسى، كۇردەلى ءسوز، تۇراقتى تىركەستەردى كورسەتىپ، سۇراق قويۋ بارىسىندا قانداي وزگەشەلىك بايقاعاندارىن سۇراۋ.
بەرىلگەن سوزدەر:
1. كەشە كەلدى، شۇبار ات، كۇلە بەردى، شۋاقتى كوكتەم، ادەمى كويلەك، تازا داپتەر،
2. قارا تورى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى، جالت - جۇلت، الماتى قالاسى، الپامىس باتىر.
3. قوي اۋزىنان ءشوپ الماس، تايعا تاڭبا باسقانداي.

جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.

ءسوز تىركەسى.
كەمىندە ەكى ءسوزدىڭ ماعىنالىق ءارى تۇلعالىق بايلانىسى. مىسالى، جەتى نارسە، ەكىنشى باسىلىم، كۇرەڭ ات، ادەمى قىز، كىشكەنتاي باۋىرى
تۇراقتى تىركەس.
تۇراقتى تىركەستەر كەمىندە ەكى سوزدەن تۇرعانىمەن، ءبىر ماعىنانى بىلدىرەدى. بىرىنەن ەكىنشىسىنە سۇراق قويا المايسىڭ، ءبىر عانا سۇراققا جاۋاپ بەرەدى. ءبىر عانا سويلەم مۇشەسىنىڭ قىزمەتىن اتقارادى. تۇراقتى تىركەستەر ءسوز تىركەسىنىڭ ءبىر سىڭارى عانا بولادى. مىسالى، قويان جۇرەك – قورقاق، تاياق تاستام جەر – جاقىن.
كۇردەلى ءسوز
كۇردەلى سوزدەر ەكى سوزدەن تۇرعانىمەن، ءبىر ماعىنانى بىلدىرەدى. ولار دا ءبىر سۇراققا جاۋاپ بەرەدى. كۇردەلى سوزدەر ءسوز تىركەسىنىڭ ءبىر سىڭارى عانا بولادى. مىسالى، قارا الا، ون التى، الا جازداي.

قىزىل الا كويلەك كيگەن كورشىنىڭ كىشكەنتاي قىزى ءۇرىپ اۋىزعا سالعانداي ەكەن.
ءسوز تىركەسى: كىشكەنتاي قىز، قىزىل الا كويلەك، كورشىنىڭ قىزى.
كۇردەلى ءسوز: قىزىل الا.
تۇراقتى تىركەس: ءۇرىپ اۋىزعا سالعانداي.
ءار سوزگە سۇراق قويۋعا بولاتىنىن باقىلاتۋ ارقىلى ءسوز تىركەسىنىڭ ەرەكشەلىگىنە كوڭىل ءبولۋ. ءسوز تىركەسىنىڭ ءار سوزىنە سۇراق قويۋعا بولاتىنى تۇسىندىرىلەدى. كۇردەلى ءسوز بەن تۇراقتى تىركەستەردىڭ جاسالۋ ەرەكشەلىگىنە نازار اۋدارتۋ.

3. كىتاپ – دوسىڭ، اقىلشىڭ.
IV. جاتتىعۋمەن جۇمىس. 225 - جاتتىعۋ، 192 - بەت. ءماتىندى وقىپ، تۇراقتى تىركەس، كۇردەلى سوزدەردى تاۋىپ جازۋ.

4. تاپقىر بولساڭ، تاۋىپ كور.
«كرەستيكتەر - نولدىكتەر» ويىنى.

 1 - توپ (نولدىكتەر) كەستەدەن سان تاڭدايدى.
 ءمۇعالىم سول نومەردەگى سۇراقتى وقيدى.
 جاۋاپ دۇرىس بولعان جاعدايدا، 1 - توپ سول شارشىعا نولدىك قويادى.
 جاۋاپ دۇرىس بولماعان جاعدايدا 2 - توپ سۇراققا كرەستيك قويۋعا مۇمكىندىك الادى.
 جەڭگەن توپ 3 - ءشى توپپەن جالعاستىرادى.

سۇراقتار:
1. كوكتەمنىڭ ءۇشىنشى ايىندا قانداي ۇلى مەيرام تويلانباقشى؟ (ۇلى جەڭىس)
2. قازاق تىلىندە نەشە ءسوز تابى بار؟ (توعىز)
3. ا دىبىسىنا سيپاتتاما بەر (داۋىستى، اشىق، جۋان، ەزۋلىك)
4. شىعىس سەپتىگىنىڭ سۇراعى (كىمنەن؟ نەدەن؟)
5. رەيحستاگقا تۋ تىككەن قازاق. (ر. قوشقاربايەۆ)
6. بەرىلگەن سويلەمدە «ايگۇل» ءسوزى قاي سويلەم مۇشەسى بولىپ تۇر. ءمۇعالىم ايگۇلدەن ساباق سۇرادى. (تولىقتاۋىش)
7. اينۇر ساباق وقىپ وتىر. ەتىستىك قاي شاقتا تۇر؟ (ناق وسى شاق)
8. تۋدىڭ اۆتورى (شاكەن نيازبەكوۆ)
9. ەتىستىكتىڭ كاتەگوريالارى (شاق، راي، ەسىمشە، كوسەمشە، تۇيىق ەتىستىك).

1. بيىل ۇلى جەڭىسكە نەشە جىل تولادى؟
2. قازاق ءتىلىنىڭ گرامماتيكاسى نەشەگە بولىنەدى؟
3. و دىبىسىنا سيپاتتاما بەر (داۋىستى، اشىق، جۋان، ەرىندىك)
4. ىلىك سەپتىگىنىڭ سۇراقتارى (كىمنىڭ؟ نەنىڭ؟)
5. بەرىلگەن سويلەمدە سىن ەسىم قاي سويلەم مۇشەسى بولىپ تۇر؟ مۇنى كورمەگەنى جاقسى. (بايانداۋىش)
6. اينۇر ساباق وقىماقشى. ەتىستىك قاي شاقتا تۇر؟ (ماقساتتى كەلەر شاق)
7. ەلتاڭبانىڭ اۆتورى (جانداربەك مالىبەكوۆ پەن شوتامان ءۋاليحانوۆ)
8. تۇيىق ەتىستىك جۇرناعى (- ۋ).

5. كەلىسىپ پىشكەن تون، كەلتە بولماس.
226 - جاتتىعۋ، 193 - بەت. بەرىلگەن ماتىننەن ەتىستىكتى جانە ەسىمدى تىركەستەردى اجىراتىپ جازۋ.

6. ساۋاتتى بولۋ – ماقساتىم
كورۋ ديكتانتى. ينتەراكتيۆتى تاقتادان ءسوز تىركەستەر، كۇردەلى سوزدەر، تۇراقتى تىركەستەر بەرىلەدى (جالپى سانى – ون). وقۋشىلارعا 2 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى دە، سوزدەر جاسىرىلادى. ەستە ساقتاعان سوزدەردى جازۋ تاپسىرىلادى.
بەرىلگەن سوزدەر:

7. قىراعى بول
227 - جاتتىعۋ، 194 - بەت. ماتىننەن كۇردەلى سوزدەردى ءسوز تىركەسىنىڭ باعىنىڭقى سىڭارى بولاتىنداي تىركەستەردى تاۋىپ جازۋ.

8. جۇيرىكتەن جۇيرىك وزار جارىسقاندا
توپ باسشىلارىنىڭ سايىسى. بەرىلگەن سۋرەت - جۇمباقتاردى شەشۋ.

دۇرىس جاۋاپتارى: قىزىل كويلەك (ءسوز تىركەسى)، ەكى ەزۋى ەكى قۇلاعىنا جەتۋ (تۇراقتى تىركەس)، شاشباۋىن كوتەرۋ (تۇراقتى تىركەس)، قويان جۇرەك (تۇراقتى تىركەس)، الپىس ءۇش (كۇردەلى ءسوز).

V. ءبىلىمدى بەكىتۋ. وتىلگەن تاقىرىپ بويىنشا بىرنەشە سۇراق قويۋ.
 ءسوز تىركەسى دەگەنىمىز نە؟
 كۇردەلى ءسوز دەگەن نە؟
 تۇراقتى تىركەس دەگەن نە؟

VI. باعالاۋ. باعالاۋ پاراعى ارقىلى وقۋشىلاردى باعالاۋ.
VءىI. ۇيگە تاپسىرما. 228 - جاتتىعۋ. 195 - بەت. بەرىلگەن تۇراقتى تىركەستەردى پايدالانىپ سويلەم قۇراۋ.

تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما