InfoHub Logo

STEM اعىلشىن تىلىنەن اۋدارعاندا 4 ءسوزدىڭ قوسىندىسى. ولار: عىلىم، تەحنولوگيا، ينجەنەريا جانە ماتەماتيكا. ءبىلىم سالاسى ءبىر ورىندا تۇرمايدى. STEM دۇنيەجۇزىلىك ءبىلىم سالاسىنداعى جاڭا ترەند. قازاقستانعا ەندى كەلىپ جاتىر. STEM قازىرگى زامان تالابىنا ساي يننوۆاسيالىق جوبالاردىڭ زەرتحاناسى دەپ ايتۋعا بولادى. ويتكەنى، STEM قازىرگى شەت ەلدەردە قارقىندى دامىپ كەلە جاتىر. سول ەلدەردە دامىعان سايىن، باسەكەگە قابىلەتتى ۇرپاق تا دامىپ وتىر. قازاقستاندا دا باسەكەگە قابىلەتتى ۇرپاقتى تاربيەلەۋ ءاربىر ۇستازدىڭ مىندەتى. سول ارقىلى، عىلىمعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋدى كوزدەيدى.
كەز – كەلگەن ءمۇعالىم كەز - كەلگەن تەحنولوگيانى، ءادىس - ءتاسىلدى پايدالانعاندا بالا ءۇشىن ءتيىمدىسىن ىزدەيدى. وقۋشى جاراتىلىستانۋ، فيزيكا، گەوگرافيا ت. ب ساباقتاردان ءبىلىمىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن تەوريانى وقيدى. بىرەۋ جاقسى تۇسىنسە، بىرەۋ ءوز شاماسىنا قاراي تۇسىنەدى. ءبىراق، وسى ءبىلىمدى قالاي؟ قايدا؟ قولدانامىن دەپ ويلايدى. بىزدەن سۇرايدى؟ ءبىز ەرتەڭ ۇلكەن بولعاندا، مامان بولعاندا قولداناسىڭ دەپ ايتامىز. وقۋشى ونى تۇسىنبەيدى، سول ارقىلى ول تەورياعا قىزىقپايدى، تەوريا قيىن سەكىلدى كورىنەدى. وقۋشى العان ءبىلىمىن، تەوريانى، فورمۋلانى، ەرەجەنى ەسىندە قانشا ۋاقىت ساقتاي الادى. STEM ەرەكشەلىگى - بۇل ءپانارالىق بايلانىس ءپرينسپى، ياعني بىرنەشە ءپاندى بىرىكتىرە وتىرىپ، بىرنەشە پاندەردەن العان ءبىلىمدى قوسا وتىرىپ، جاڭا ءبىر قولدانبالى زات جاساپ شىعارادى. 
ياعني، سول زاتتى جاساپ شىعارعاندا مىسالى؛ ول كىشكەنتاي ءبىر كونسترۋكتور، كىشكەنتاي ءبىر گيدروۆليكالىق كران بولسىن سونى جاساعاندا حيميا، فيزيكا، ماتەماتيكا، گەومەتريانى دا قولدانىپ ەسەپتەي العان بىلىمدەرىن بىرىكتىرە وتىرىپ جاسايدى. سول ارقىلى وقۋشى ويلايدى، مەن ءبىلىمدى قولدانىپ جاتىرمىن دەپ. مىنە وسىلاي، STEM تەحنيكاسىندا جۇمىس جاساۋ، ونى ومىردە قولدانا الۋ بالا ءۇشىن وتە ماڭىزدى. بالا ءوزىنىڭ جاساعان بۇيىمىن، ءونىمىن كورۋ، جاساۋ ارقىلى موتيۆاسياسى ارتادى. ال ەگەر العان ءبىلىمىن قولدانىپ، ءبىر ءونىم جاساي الماسا، ونى نە ىستەيدى؟ ال، STEM ءاربىر وقۋشىعا العان ءبىلىمىنىڭ ناتيجەسىن كورسەتەدى. وقۋشىلارعا ارنالعان يننوۆاسيالىق قۇرال - سايماندار، 3D پرينترلار بار. سولاردىڭ ءبارىن قولدانىپ، جوبا شىعارادى. STEM ورتالىق بولىپ باستالعان، قازىرگى تاڭدا بىرنەشە جوبالار STEM زەرتحاناسى، STEM كىتاپحاناسى، ويىنشىق كونسترۋكسيالار قازاقستاندا جاسالۋدا جوبا جەتەكشىسى زالقاربەك مۇراتالي ۇلى. ناقتىلاي كەلگەندە، STEM مەن فۋنكسيونالدىق ساۋاتتىلىقتىڭ ايىرماشىلىقتارى مەن ۇقساستىقتارى:
فۋنكسيونالدىق ساۋاتتىلىق STEM
ماقساتى - ساباقتا العان ءبىلىمىن ومىردە قولدانا الۋ. ءبىراق ءبىر باعىت بويىنشا جۇرەدى. مىس: ماتەماتيكا ءپانى بويىنشا ماتەماتيكالىق ساۋاتتىلىق، ساۋات اشۋ ءپانى بويىنشا وقۋ ساۋاتتىلىعى داميدى. ماقساتى - ساباقتا العان ءبىلىمىن ومىردە قولدانا الۋ. ءبىراق العان ءبىلىمىن باسقا پاندەرمەن بايلانىستىرىپ، بىرنەشە باعىت بويىنشا جۇرەدى. ولار: عىلىم، تەحنولوگيا، ينجەنەريا جانە ماتەماتيكانىڭ بىرلەسكەن ءتۇرى.
STEM - ءدى بولەك پاندەردەن تاڭداۋ كۋرسى رەتىندە جۇرگىزۋگە بولادى. قازىرگى تاڭدا تەحنولوگيا ساباعىندا ۇلدار مەن قىزدار جۇمىس جاسايدى. ءبىراق ول جەتكىلىكسىز. STEM ارقىلى وقۋشى نە ۇيرەنەدى:
 موتيۆاسيا الادى.
 تەورياعا دەگەن قىزىعۋشىلىعى ارتادى، ونىڭ ماڭىزىن تۇسىنەدى.
 ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعى ارتادى.
 جوبا جاساي الادى.
 يدەيا ويلاپ تابادى الادى.
 جان - جاقتى بولادى.
 دارىندى وقۋشى انىقتالادى.
 باسەكەگە قابىلەتتى بولادى.
 سىن تۇرعىسىنان ويلاي الادى.
 جاڭا جوبا جاساي الۋ ارقىلى، قازاقستانعا ءوز پايداسىن تيگىزەتىن ازامات بولادى.
ۇسىنىس: كوركەم ەڭبەك ساباعىن جان - جاقتى ءتۇسىندىرىپ، ساباقتا العان ءبىلىمىن ومىردە قولدانا الۋ ءۇشىن 7 سىنىپتاردا «تىگىن بۇيىمدارىنىڭ سىزباسىن قۇراستىرۋ جانە مودەلدەۋ» بويىنشا تاقىرىپ وتەمىز. سول ساباقتا، SAPR گراسيا - 330 باعدارلاماسى ارقىلى جۇزەگە اسىرۋ بالا ءۇشىن ءتيىمدى دەپ ويلايمىن. جالپى بۇل باعدارلامادا ديزاين، قۇراستىرۋ جانە مودەلدەۋ، ۇلگىلەردى ورنالاستىرۋ، قاجەتتى ماتەريال شىعىنىن ەسەپتەۋ، ءبىر كيىم ۇلگىسىن بىرنەشە ۇلگىدە، ءار ءتۇرلى ولشەمدەرگە وزگەرتۋ قاراستىرىلعان.
باعدارلامانىڭ ماقساتى: SAPR گراسيا - 330 باعدارلاماسى قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلاردى كومپيۋتەرلىك جوبالاۋ، مودەلدەۋ جانە ديزاين قابىلەتتەرىن دامىتۋعا ىقپال ەتۋ.
دامۋ مىندەتتەرى
- ولشەم بويىنشا بۇيىم سىزباسىن قۇراستىرۋ جانە مودەلدەۋگە ۇيرەتۋ.
- مودەلدەۋ ارقىلى ەستە ساقتاۋ، ويلاۋ جانە، شىعارماشىلىق قيالىن دامىتۋ.
- اكت ءتيىمدى قولدانا ءبىلۋ مۇمكىندىگى ارتادى.
- تەحنولوگيالىق ساۋاتتىلىقتى قالىپتاستىرۋ.
- ستراتەگيالىق ويلاۋدى دامىتۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجەلەر
- SAPR گراسيا باعدارلاماسىندا ولشەم بويىنشا بۇيىم سىزباسىن دايىندايدى.
- بۇيىم سىزباسىنا وزگەرىس ەنگىزىپ، مودەلدەيدى.
- بۇيىم ۇلگىلەرىن كولەمدى پىشىندە شىعارا ءبىلىدى.
- بۇيىم بولشەكتەرىن وڭدەيدى.
كوركەم ەڭبەك پانىندە تىگىن بۇيىمدارىنىڭ سىزباسىن قۇراستىرۋدا SAPR گراسيا باعدارلاماسىندا وقىتۋدى قولدانۋ وڭ ناتيجە بەرەدى. اسىرەسە تىگىن بۇيىمداردىڭ سىزباسىن جوبالاۋ، قۇراستىرۋ، مودەلدەۋ باعىتىندا زاماناۋي تەحنولوگيالاردى قولدانۋ، ۋاقىتتى ءتيىمدى پايدالانىپ، جۇمىستى ساپالى ورىنداۋعا مۇمكىنشىلىك بەرەدى. مىسالى وقۋشىلار بۇرىن تىگىن بۇيىمىنىڭ سىزباسىن قۇراستىرۋدا كوپ ۋاقىت جوعالتسا، قازىرگى كەزدە «ساپر گراسيا» 330 باعدارلاماسى نەگىزىندە الگوريتم بويىنشا قاجەتتى ولشەمدەردى ناقتىلاي وتىرىپ، سىزبا قۇراستىرۋدى جانە مودەلدەۋدى ۇيرەنەدى. بۇل وقۋشىعا بولاشاقتا العان ءبىلىمىن ومىردە قولدانۋىنا ۇلكەن مۇمكىنشىلىك بەرەدى.
قازىرگى زاماناۋي ءمۇعالىم وقۋشىلاردى وقىتا وتىرىپ، مەكتەپ قابىرعاسىندا العان بىلىمدەرى وزگەرمەلى الەمگە بەيىمدەلە الۋىنا كومەكتەسەتىنىنە سەنىمدى بولۋى كەرەك. سەبەبى ەرتەڭگى كۇنگى جۇمىس ورنى شىعارماشىلىق پەن يننوۆاسيانى تالاپ ەتەدى. ارينە، STEM - ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنىن جۇزەگە اسىرۋ قارجىلاي ماسەلەلەرگە الىپ كەلەدى. ءبىراق، بىلىمگە سالىنعان ينۆيستيسيا، ەڭ ءتيىمدى ينۆەستيسيا. بۇل باعدارلاما ءاربىر بالانىڭ ءوسىپ، ونۋىنە ءوز سەپتىگىن تيگىزەدى.