InfoHub Logo

انا ءتىلى ءپانى بويىنشا ساباق جوسپارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: س. تورايعىروۆ. «ارىستان مەن تىشقان» (مىسال)

ساباقتىڭ ماقساتى: مىسالدىڭ مازمۇنىن اشۋ، سانالى ءتۇسىنىپ وقۋ.

ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
ا) ءماتىندى مانەرلەپ، سانالى ءتۇسىنىپ وقۋ، مازمۇنىن تۇسىنۋگە جەتەلەۋ، اۆتور تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، سوزدىك جۇمىسىن جۇرگىزۋ، ماتىنمەن جۇمىس جۇرگىزۋ؛
ءا) وقۋشىلاردى جان - جانۋارلارعا، ۇلكەنگە، كىشىگە قامقور بولۋعا، مەيىرىمدى بولۋعا، بىرەۋگە قول ۇشىن بەرۋگە دايىن بولۋعا، قورشاعان ورتاداعى ءتىرى جانداردى ايالاۋعا تاربيەلەۋ؛
ب) ويلاۋ قابىلەتىن ارتتىرۋ، سوزدىك قورىن بايىتۋ، ءوز ويلارىن جەتكىزە بىلۋگە توسەلدىرۋ، ءماتىندى تالداۋعا قالىپتاستىرۋ، نەگىزگى ويدى تابۋ، قورىتىندى جاساۋ داعدىلارىن ارتتىرۋ.

ساباقتىڭ ادىستەرى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، بايانداۋ، سۋرەتتەۋ، تالداۋ.

ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ماقالدار، اۆتوردىڭ پورترەتى، ارىستان مەن تىشقان بەتپەردەلەرى، وقۋشىلاردىڭ سالعان سۋرەتتەرى.

ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ، قازاق ءتىلى

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن انىقتاۋ. كىتاپ، داپتەر، كۇندەلىك، قالامساپ جانە ت. ب. قۇرالدارىنىڭ تۇگەل بولۋىن قاداعالاۋ.

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. س. ءجۇنىسوۆ. «تۇنگى ساۋلە». ءماتىننىڭ مازمۇنىن سۇراۋ:
1. كۇزدىڭ قارا سۋىق جەلى.
2. تۇنگى ساۋلە.
3. قۋانىش.
ءماتىندى وسى جوسپار بويىنشا اڭگىمەلەۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ:
ا) اڭگىمەدەگى بالالاردىڭ ەسىمدەرى كىم؟
ءا) بالالار ورمانعا نەگە باردى؟
ب) ولار كىمگە، قانداي كومەك بەرۋگە اسىقتى؟
ۆ) بالالاردىڭ ءىسىن سەن قالاي باعالايسىڭ؟
گ) ماشينا جۇرگىزۋشىسى بالالارعا ريزاشىلىعىن قالايشا ءبىلدىردى دەپ ويلايسىڭ؟

ءىىى. جاڭا ماتەريالدى يگەرۋ.
1. كىرىسپە اڭگىمەسىن جۇرگىزۋ.
- بالالار، بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىز: «ارىستان مەن تىشقان».
- اۆتورى سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆ (پورترەتى كورسەتىلەدى).
- قانە، بالالار، س. تورايعىروۆ تۋرالى نە بىلەمىز، ەسكە تۇسىرەيىكشى.
- س. تورايعىروۆ (1893 - 1920) قازىرگى پاۆلودار وبلىسى، باياناۋىل اۋلىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاق ادەبيەتىنىڭ اسا كورنەكتى وكىلى، اقىن، جازۋشى، ءارى پەداگوگ. جاستاردى وقۋعا ۇندەگەن «نەگە جاسايمىن»، «شاكىرت ويى»، ت. ب. ولەڭدەردىڭ، «قامار سۇلۋ»، ت. ب. كوركەم شىعارمالاردىڭ يەسى. وسى 4 سىنىپ انا تىلىنەن ءبىز «تۋعان ەلىم» ولەڭىن وقىدىق.
- ال، بالالار، بۇگىنگى تاقىرىبىمىز «ارىستان مەن تىشقان» دەپ اتالادى.
- بالالار، ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- كوكتەم.
- كوكتەمدە اينالادا قانداي وزگەرىستەر بولادى؟ جان - جانۋارلار نە ىستەيدى؟
- دۇرىس ايتاسىزدار. بالالار، كوكتەمنىڭ وسىنداي جايما - شۋاق كۇنىندە ارىستان مەن تىشقان كەزدەسىپ قالادى. قانە، بالالار، ايتا قويىڭدارشى، ارىستان مەن تىشقاننىڭ ايىرماشىلىعىن سالىستىرىڭدارشى، ەكەۋىنە مىنەزدەمە بەرىڭىزدەر.

ارىستان --------------------------------- تىشقان
جىرتقىش--------------------------------- كەمىرگىش
ءىرى --------------------------------------------ۇساق
اڭ پاتشاسى ------------------------------- جىل باسى
باتىل -------------------------------------- وتە قورقاق
وتە كۇشتى --------------------------------- وتە ءالسىز
ۇزاق جاسايدى ---------------------------- كوپ ولىمگە دۋشار بولادى
ەتپەن قورەكتەنەدى ------- -----------------تاعام تالعامايدى
بىرنەشە جىلدا ۇرپاق بەرەدى -----------كوپ بالالايدى
(قاراما - قايشىلىقتى سىزباسىن كورسەتۋ)

2. نەگىزگى ءبولىم. «ارىستان مەن تىشقان»
ا) ءماتىندى وقۋشىلاردىڭ ىشتەي وقۋى.
- ءماتىن شىعارمانىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
اۆتور
مىسال
جان – جانۋارلار
وسىمدىكتەر
ادامدار اراسىنداعى
قاتىناستار
زاتتار
- سىزبا بويىنشا تۇسىنىك بەرىلەدى.
ءا) ءمۇعالىمنىڭ وقۋى (وقۋشىلار قارىنداشپەن اۆتور، ارىستان، تىشقان سوزدەرىن ءبولىپ وتىرادى).
ب) وقۋشىلاردىڭ رولدەرگە ءبولىپ وقۋى (بەتپەردە كيىپ).
ۆ) سوزدىك جۇمىسىن جۇرگىزۋ.
سەيىل قۇرۋ – قىدىرۋ، بويىن جازۋ.
زيان – زالال، زاقىم
ازات قىل – ەركىندىككە جىبەر، بوسات.
گ) ماقالداردى وقىپ، ىشىنەن مىسالدىڭ مازمۇنىنا سايكەس كەلەتىن ماقالدى تاۋىپ الۋ.
د) داپتەرمەن جۇمىس. ماقالدى داپتەرلەرىنە جازدىرۋ.
ە) مىسالدى وقي وتىرىپ، ءار شۋماققا سۋرەت سالۋ.
1 - قاتار – 1، 2 شۋماققا؛
2 - قاتار – 3، 4، 5 شۋماققا؛
3 - قاتار – 6، 7 شۋماققا.

سالىنعان سۋرەتتەردى بايلانىستىرىپ، ءماتىننىڭ مازمۇنىن بايانداۋ. سالىنعان سۋرەتتەردى تالداۋ.

قورىتىندىلاۋ.
- مىسالداعى وقيعا نەلەر اراسىندا بولعان؟
- ارىستان تىشقاندى نە ءۇشىن ولتىرمەك بولدى؟
- تىشقان ارىستانعا بەرگەن ۋادەسىن قالاي ورىندادى؟

IV. بەكىتۋ
- بالالار، بۇگىن ءبىز كىمنىڭ شىعارماسىمەن تانىستىق؟
- ءماتىن ۇنادى ما؟
- ءماتىن شىعارمانىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
- ادامدار قاتتى قىسىلعان ۋاقىتتا قانداي كومەك بەرۋ كەرەك؟
- وسى مىسالدان قانداي ساباق الدىڭدار؟
ءتۇيىن
ۇلكەن ساباق تۇيگەنىمىز مىسالدان –
ناعىز دۇشپان ارتىق جامان دوسىڭنان.
تىعىرىققا تىرەلەر كۇن تۋعاندا
ارىستان دا كومەك سۇرار تىشقاننان!

V. ۇيگە تاپسىرما. «ارىستان مەن تىشقان». مانەرلەپ وقۋ، مازمۇنداۋ
VI. باعالاۋ.