سيقىرلى مۋزىكالىق ۇيشىك
قىزىلوردا وبلىسى،
قازالى اۋدانى، ع. مۇراتبايەۆ اۋىلى،
№ 15 "بالداۋرەن" بالاباقشاسىنىڭ مۋزىكا جەتەكشىسى
جامانقارا گۇلنار
تاقىرىپ: سيقىرلى مۋزىكالىق ۇيشىك
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى
بالالار ءجاي مۋزىكامەن مۋزىكا زالىنا كەلەدى. بالالاردىڭ نازارىن دالاعا اۋدارىپ، قىس مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن سۇراپ، ءقازىر ورمانعا ساياحاتقا « سيقىرلى ۇيشىككە» بارۋ كەرەك ەكەنىن ايتۋ. شەڭبەر بويىمەن جۇرگىزىپ، ورماندا كەزدەسۋى مۇمكىن اڭداردىڭ ( ايۋ، تۇلكى، قاسقىر، قويان) جۇرىستەرىن مۋزىكا ىرعاعىنا وراي جۇرگىزۋ.
تابيعات قۇبىلىسى. بوران داۋسى.
بالالار كۇن سالقىن، قار جاۋىپ، جەل سوعىپ تۇر. سيقىرلى ۇيشىككە ۇشاتىن كىلەمشەلەرگە وتىرىپ ۇشىپ بارعىلارىڭ كەلە مە؟ ولاي بولسا كىلەمشەلەردى اينالدىرا جايىپ، ەكەۋدەن وتىرامىز. جەل ۇشىرىپ كەتپەۋ ءۇشىن ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ قولىمىزدان ۇستاپ الامىز، كوزىمىزدى جۇمامىز. جايلاپ كوتەرىلە باستادىق. مىنە اسپانعا دا كوتەرىلدىك. جەل باسىلعان سياقتى. ءبىز وتە بيىكتەمىز.
بەتحوۆەن «تىنىشتىق» مۋزىكاسىن تىڭداتۋ
بالالار، قانداي تاماشا! مۇندا جەل جوق، اينالامىزدا اپپاق بۇلتتار ۇشىپ ءجۇر. قولىمىزبەن بۇلتتاردى ىسىرىپ، قار ۇلپالارىن ۇستاپ كورەمىز. الىستان تومەندە كىپ - كىشكەنە بولىپ ۇيشىك كورىنەدى. جايلاپ قونامىز. قۇلاپ قالمايىق، مىنە كەلدىك. كوزىمىزدى اشامىز
سيقىرلى ۇيشىككە كەلدىك. بۇل ۇيشىكتىڭ ىشىندە مۋزىكالىق اسپاپتار بار. قالاي الامىز، بالالار، ەسىگىندە قۇلىپ تۇر
مىنا بەلگىلەر نە ەكەنىن بىلەسىڭدەر مە، بالالار؟ بۇل بەلگىلەر نوتا بەلگىلەرى دەپ اتالادى بالالار مۋزىكادا 7 دىبىس بولادى. ولار: دو، رە، مي، فا، سول. ليا. سي، قانە داۋىستاپ ايتىپ كورەيىكشى. ال، مىناۋ سكريپكا كىلتى.
قۇلىپتى سكريپكا كىلتىمەن اشىپ كورەيىك. اشىلمايدى.
وسى كەزدە كۇشىكتىڭ ابالاپ ۇرگەن داۋسى ەستىلەدى..
بالالار، مىنا كۇشىكتى قاراڭدار.
- سەنىڭ اتىڭ كىم؟
- اف، اف ءاقتوس. مەنى وسىندا قۇيىن ۇشىرىپ اكەلگەن. سودان وسى ۇيشىكتى كۇزەتىپ وتىرمىن. سەندەردىڭ كەلگەندەرىڭ جاقسى بولدى. بۇل ۇيشىكتى اياز سيقىرلاپ تاستاعان. ەسىكتى اشۋ ءۇشىن تەرەزەلەرگە جاپسىرىلعان بارلىق شارتتاردى ورىنداۋلارىن قاجەت. سول كەزدە بارىپ سيقىرلى قۇلىپ اشىلىپ، مەنى دە بوساتادى.
- سەن قورىقپا ءاقتوس. ءبىز بۇل ۇيشىكتىڭ سيقىرىن قايتارىپ، مۋزىكالىق اسپاپتارىمىزدى الۋىمىز كەرەك. سوسىن بىرگە قايتامىز. بالالار، كەلىسەمىز با؟
بالالار مىنا قۇلىپتىڭ استىندا جۇمباق بار ەكەن. شەشىپ كورەيىكشى.
ىزدەنىس - ۇيىمداستىرۋشى
ويناڭدار دا ويلاڭدار،
ءسابىز مۇرىن كىمدە بار؟
دۇرىس ايتاسىڭدار. بۇل اققالا. قاردان جاسالادى.
بالالار، اققالا تۋرالى داۋىس جاتتىعۋىن جاسايىق.
مۋزىكامەن «اققالا» جۇمباق داۋىس جاتتىعۋدى ايتقىزۋ
بالالار، تەرەزەنىڭ قۇلپى اشىلدى. قاراڭدار. مىناۋ نە زاتتار ەكەن؟ اققالانىڭ زاتتارى عوي. سىپىرعى، شەلەك، مۇرىنى.
بالالار، ويىن وينايمىز با، كىم اققالانى جىلدام كيىندىرەدى ەكەن؟
قيمىلدى ويىن: «اققالانى كىم جىلدام كيىندىرەدى؟»
بالالار، ەندى ەكىنشى قۇلىپتى اشۋعا تىرىسايىق. بۇندا دا سۋرەت بار ەكەن. مىناۋ نە بالالار؟
بالاپانعا «ءان سالايىق» دەپ جازىپ قويىپتى. تاپتىم. «بالاپان» تەلەكانالىنان «ءان سالايىق» باعدارلاماسىن ايتقان عوي. بالالار، ولاي بولسا ءبىز ايازعا ارناپ ءان ايتىپ بەرەيىك.
ءان ايتۋ: حالىق ءانى «ساۋلەم - اي» اۋەنىمەن «اياز، اياز» ءانى
ال، بالالار، كەلەسى قۇلىپتى كورەيىك. وندا نە جازىلعان ەكەن.
قولعاپتىڭ سۋرەتى تۇر. ال مىنا جەردە ماسكالار بار ەكەن. بۇل نە دەگەنى بالالار؟ ءاقتوس، سەن نە دەيسىڭ؟
«قولعاپ» ەرتەگىسىن ويناۋ كەرەك دەيسىڭ بە؟ بالالار ەرتەگى ءاندى ايتىپ كورەيىكشى الدىمەن.
«قولعاپ» ەرتەگى ءاندى حالىق ءانى «ءحايلايلىم» اۋەنىمەن بالالارعا ايتقىزىپ، رولدەرگە ءبولىپ بالالارعا ويناتۋ.
رولگە بولىنبەگەن بالالار ەرتەگى ءاندى ايتىپ تۇرادى.
ال، بالالار، كەلەسى قۇلىپتى كورەيىك، تاعى دا بالاپان سۋرەتى. ارتىنا بيلەپ جاتقان قىزدار سۋرەتى.
بۇل نە دەگەن ماعىنا بەرەدى بالالار؟
«بالاپان» تەلەكانالىنان «بيلە - بيلە» باعدارلاماسىن كورەسىڭدەر مە بالالار. ولاي بولسا ءبىز وسى
«بيلە - بيلە» باعدارلاماسىنان ياكۋت ءبيىن ۇيرەنەمىز. ياۋت ءبيى مۋزىكاسى.
بالالار ياكۋتيا حالقى جازى سالقىن، قىسى سۋىق جاقتا ءومىر سۇرەتىن حالىق. رەسەيدىڭ قۇرامىنا كىرەدى. كوبىنە داڭعىرا سياقتى ۇرمالى اسپاپتار پايدالانادى. بيلەپ ۇيرەنەمىز با، بالالار؟
- ءبىرىنشى قيمىلدى بىزگە نۇرباقىت كورسەتەدى.
2 - قيمىلدى اياگوز كورسەتەدى. ت. س. س...
بار قيمىلداردى قوسىپ بيلەيمىز. جارايسىڭدار بالالار!
كۇشىك ۇرەدى.
- نە بولدى، ءاقتوس؟
وو. ۇيشىكتىڭ ەسىگى اشىلىپتى. بارەكەلدى بالالار. ىشىندەگى مۋزىكالىق اسپاپتارىمىزدى الايىق. بالالارعا ۇرمالى اسپاپتار، اساتاياق، سىلدىرماقتاردى تاراتۋ.
«اياز - اياز» ءانىن اسپاپپەن ىرعاعىن ساقتاي وتىرىپ، ۇرىپ ويناپ ايتۋ.
رەفلەكسيۆتى تۇزەتۋ
- بالالار، قايتاتىن ۋاقىت بولىپتى. اسپاپتاردى ورنىنا قويامىز. ۇيشىكتىڭ سيقىرى اشىلدى. ءبىز كەيىن تاعى دا كەلەمىز، ءيا، بالالار. ۇشاتىن كىلەمشەلەرىمىزگە وتىرىپ جەرىمىزگە، بالاباقشامىزعا قايتامىز. ءاقتوس، سەن دە ءجۇر بىزبەن بىرگە. قانە، ورنالاسايىق.
تابيعات قۇبىلىسى. بوران داۋسى.
كوزىمىزدى جۇمىپ، قولدارىمىزدان ۇستاپ الامىز. جەلدىڭ دىبىسى. ۇشىپ كەلەمىز. مىنەكەي، بالاباقشامىز دا كورىندى. جايلاپ قونامىز.
- بالالار، بۇگىن ءبىز قايدا باردىق؟
- نە كوردىك؟
- قانداي شارتتار ورىندادىق؟ قانداي ءان ايتتىق، قانداي بي بيلەدىك؟ قانداي ويىن وينادىق؟ ەرتەگى دە قويدىق ءيا. بالالار.
- جارايسىڭدار، ءاقتوستىڭ سەندەرگە ارنالعان سىيلىعى بار ەكەن.
ءاقتوس ءۇرىپ راحمەتىن ايتىپ، بالالاردى ماداقتايدى.
قازالى اۋدانى، ع. مۇراتبايەۆ اۋىلى،
№ 15 "بالداۋرەن" بالاباقشاسىنىڭ مۋزىكا جەتەكشىسى
جامانقارا گۇلنار
تاقىرىپ: سيقىرلى مۋزىكالىق ۇيشىك
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى
بالالار ءجاي مۋزىكامەن مۋزىكا زالىنا كەلەدى. بالالاردىڭ نازارىن دالاعا اۋدارىپ، قىس مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن سۇراپ، ءقازىر ورمانعا ساياحاتقا « سيقىرلى ۇيشىككە» بارۋ كەرەك ەكەنىن ايتۋ. شەڭبەر بويىمەن جۇرگىزىپ، ورماندا كەزدەسۋى مۇمكىن اڭداردىڭ ( ايۋ، تۇلكى، قاسقىر، قويان) جۇرىستەرىن مۋزىكا ىرعاعىنا وراي جۇرگىزۋ.
تابيعات قۇبىلىسى. بوران داۋسى.
بالالار كۇن سالقىن، قار جاۋىپ، جەل سوعىپ تۇر. سيقىرلى ۇيشىككە ۇشاتىن كىلەمشەلەرگە وتىرىپ ۇشىپ بارعىلارىڭ كەلە مە؟ ولاي بولسا كىلەمشەلەردى اينالدىرا جايىپ، ەكەۋدەن وتىرامىز. جەل ۇشىرىپ كەتپەۋ ءۇشىن ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ قولىمىزدان ۇستاپ الامىز، كوزىمىزدى جۇمامىز. جايلاپ كوتەرىلە باستادىق. مىنە اسپانعا دا كوتەرىلدىك. جەل باسىلعان سياقتى. ءبىز وتە بيىكتەمىز.
بەتحوۆەن «تىنىشتىق» مۋزىكاسىن تىڭداتۋ
بالالار، قانداي تاماشا! مۇندا جەل جوق، اينالامىزدا اپپاق بۇلتتار ۇشىپ ءجۇر. قولىمىزبەن بۇلتتاردى ىسىرىپ، قار ۇلپالارىن ۇستاپ كورەمىز. الىستان تومەندە كىپ - كىشكەنە بولىپ ۇيشىك كورىنەدى. جايلاپ قونامىز. قۇلاپ قالمايىق، مىنە كەلدىك. كوزىمىزدى اشامىز
سيقىرلى ۇيشىككە كەلدىك. بۇل ۇيشىكتىڭ ىشىندە مۋزىكالىق اسپاپتار بار. قالاي الامىز، بالالار، ەسىگىندە قۇلىپ تۇر
مىنا بەلگىلەر نە ەكەنىن بىلەسىڭدەر مە، بالالار؟ بۇل بەلگىلەر نوتا بەلگىلەرى دەپ اتالادى بالالار مۋزىكادا 7 دىبىس بولادى. ولار: دو، رە، مي، فا، سول. ليا. سي، قانە داۋىستاپ ايتىپ كورەيىكشى. ال، مىناۋ سكريپكا كىلتى.
قۇلىپتى سكريپكا كىلتىمەن اشىپ كورەيىك. اشىلمايدى.
وسى كەزدە كۇشىكتىڭ ابالاپ ۇرگەن داۋسى ەستىلەدى..
بالالار، مىنا كۇشىكتى قاراڭدار.
- سەنىڭ اتىڭ كىم؟
- اف، اف ءاقتوس. مەنى وسىندا قۇيىن ۇشىرىپ اكەلگەن. سودان وسى ۇيشىكتى كۇزەتىپ وتىرمىن. سەندەردىڭ كەلگەندەرىڭ جاقسى بولدى. بۇل ۇيشىكتى اياز سيقىرلاپ تاستاعان. ەسىكتى اشۋ ءۇشىن تەرەزەلەرگە جاپسىرىلعان بارلىق شارتتاردى ورىنداۋلارىن قاجەت. سول كەزدە بارىپ سيقىرلى قۇلىپ اشىلىپ، مەنى دە بوساتادى.
- سەن قورىقپا ءاقتوس. ءبىز بۇل ۇيشىكتىڭ سيقىرىن قايتارىپ، مۋزىكالىق اسپاپتارىمىزدى الۋىمىز كەرەك. سوسىن بىرگە قايتامىز. بالالار، كەلىسەمىز با؟
بالالار مىنا قۇلىپتىڭ استىندا جۇمباق بار ەكەن. شەشىپ كورەيىكشى.
ىزدەنىس - ۇيىمداستىرۋشى
ويناڭدار دا ويلاڭدار،
ءسابىز مۇرىن كىمدە بار؟
دۇرىس ايتاسىڭدار. بۇل اققالا. قاردان جاسالادى.
بالالار، اققالا تۋرالى داۋىس جاتتىعۋىن جاسايىق.
مۋزىكامەن «اققالا» جۇمباق داۋىس جاتتىعۋدى ايتقىزۋ
بالالار، تەرەزەنىڭ قۇلپى اشىلدى. قاراڭدار. مىناۋ نە زاتتار ەكەن؟ اققالانىڭ زاتتارى عوي. سىپىرعى، شەلەك، مۇرىنى.
بالالار، ويىن وينايمىز با، كىم اققالانى جىلدام كيىندىرەدى ەكەن؟
قيمىلدى ويىن: «اققالانى كىم جىلدام كيىندىرەدى؟»
بالالار، ەندى ەكىنشى قۇلىپتى اشۋعا تىرىسايىق. بۇندا دا سۋرەت بار ەكەن. مىناۋ نە بالالار؟
بالاپانعا «ءان سالايىق» دەپ جازىپ قويىپتى. تاپتىم. «بالاپان» تەلەكانالىنان «ءان سالايىق» باعدارلاماسىن ايتقان عوي. بالالار، ولاي بولسا ءبىز ايازعا ارناپ ءان ايتىپ بەرەيىك.
ءان ايتۋ: حالىق ءانى «ساۋلەم - اي» اۋەنىمەن «اياز، اياز» ءانى
ال، بالالار، كەلەسى قۇلىپتى كورەيىك. وندا نە جازىلعان ەكەن.
قولعاپتىڭ سۋرەتى تۇر. ال مىنا جەردە ماسكالار بار ەكەن. بۇل نە دەگەنى بالالار؟ ءاقتوس، سەن نە دەيسىڭ؟
«قولعاپ» ەرتەگىسىن ويناۋ كەرەك دەيسىڭ بە؟ بالالار ەرتەگى ءاندى ايتىپ كورەيىكشى الدىمەن.
«قولعاپ» ەرتەگى ءاندى حالىق ءانى «ءحايلايلىم» اۋەنىمەن بالالارعا ايتقىزىپ، رولدەرگە ءبولىپ بالالارعا ويناتۋ.
رولگە بولىنبەگەن بالالار ەرتەگى ءاندى ايتىپ تۇرادى.
ال، بالالار، كەلەسى قۇلىپتى كورەيىك، تاعى دا بالاپان سۋرەتى. ارتىنا بيلەپ جاتقان قىزدار سۋرەتى.
بۇل نە دەگەن ماعىنا بەرەدى بالالار؟
«بالاپان» تەلەكانالىنان «بيلە - بيلە» باعدارلاماسىن كورەسىڭدەر مە بالالار. ولاي بولسا ءبىز وسى
«بيلە - بيلە» باعدارلاماسىنان ياكۋت ءبيىن ۇيرەنەمىز. ياۋت ءبيى مۋزىكاسى.
بالالار ياكۋتيا حالقى جازى سالقىن، قىسى سۋىق جاقتا ءومىر سۇرەتىن حالىق. رەسەيدىڭ قۇرامىنا كىرەدى. كوبىنە داڭعىرا سياقتى ۇرمالى اسپاپتار پايدالانادى. بيلەپ ۇيرەنەمىز با، بالالار؟
- ءبىرىنشى قيمىلدى بىزگە نۇرباقىت كورسەتەدى.
2 - قيمىلدى اياگوز كورسەتەدى. ت. س. س...
بار قيمىلداردى قوسىپ بيلەيمىز. جارايسىڭدار بالالار!
كۇشىك ۇرەدى.
- نە بولدى، ءاقتوس؟
وو. ۇيشىكتىڭ ەسىگى اشىلىپتى. بارەكەلدى بالالار. ىشىندەگى مۋزىكالىق اسپاپتارىمىزدى الايىق. بالالارعا ۇرمالى اسپاپتار، اساتاياق، سىلدىرماقتاردى تاراتۋ.
«اياز - اياز» ءانىن اسپاپپەن ىرعاعىن ساقتاي وتىرىپ، ۇرىپ ويناپ ايتۋ.
رەفلەكسيۆتى تۇزەتۋ
- بالالار، قايتاتىن ۋاقىت بولىپتى. اسپاپتاردى ورنىنا قويامىز. ۇيشىكتىڭ سيقىرى اشىلدى. ءبىز كەيىن تاعى دا كەلەمىز، ءيا، بالالار. ۇشاتىن كىلەمشەلەرىمىزگە وتىرىپ جەرىمىزگە، بالاباقشامىزعا قايتامىز. ءاقتوس، سەن دە ءجۇر بىزبەن بىرگە. قانە، ورنالاسايىق.
تابيعات قۇبىلىسى. بوران داۋسى.
كوزىمىزدى جۇمىپ، قولدارىمىزدان ۇستاپ الامىز. جەلدىڭ دىبىسى. ۇشىپ كەلەمىز. مىنەكەي، بالاباقشامىز دا كورىندى. جايلاپ قونامىز.
- بالالار، بۇگىن ءبىز قايدا باردىق؟
- نە كوردىك؟
- قانداي شارتتار ورىندادىق؟ قانداي ءان ايتتىق، قانداي بي بيلەدىك؟ قانداي ويىن وينادىق؟ ەرتەگى دە قويدىق ءيا. بالالار.
- جارايسىڭدار، ءاقتوستىڭ سەندەرگە ارنالعان سىيلىعى بار ەكەن.
ءاقتوس ءۇرىپ راحمەتىن ايتىپ، بالالاردى ماداقتايدى.
You Might Also Like
