تاڭقۋراي
تاڭقۋراي — بيىكتىگى 1،5 مەترگە جۋىق، كوپ جىلدىق، بۇتالى وسىمدىك. تامىر ساباعى قىسقا ءارى جۋان، كوپتەگەن جىڭىشكە تامىرلارى بار. ساباقتارى ەكى جىلدىق. ءبىرىنشى جىلعى ساباعى جاسىل ءتۇستى، جەمىس بەرمەيتىن بۇتاقسىز تىكەنەكتەرى بار. ەكىنشى جىلى ساباقتارى قوڭىرقاي تارتادى دا، تىكەنەكتەرىنەن ايرىلىپ، اعاش تارىزدەنىپ قاتايادى. وسى ەكى جىلدىق ساباقتارى گۇلدەپ جەمىس بەرەدى دە، سول جىلى قۋراپ قالادى. ال ولاردىڭ ورنىنا تامىرىنان جاڭا ساباقتار ءوسىپ شىعادى. جاپىراقتارى كەزەكتەسىپ ورنالاسقان، ساباقتارى ۇزىن، 5-7 جۇپ، جۇمىرتقا ءتارىزدى، جوعارعى جاعىنداعى جاپىراقتارى 3 جاپىراقشادان تۇرادى. جاپىراقتارىنىڭ جوعارعى جاعى جاسىل، تومەنگى جاعىندا كيىز سياقتى ۇيىسقان سۇر ءتۇستى تۇكتەرى بار. گۇلدەرى مايدا، اشىق جاسىل ءتۇستى. گۇل جاپىراقشالارى بەسەۋ. جەمىسى اق ءتۇستى، گۇل ۇياسىنا ورنالاسقان قوڭىرقاي قىزىل ءتۇستى كوپتەگەن سۇيەكشەلەردەن تۇرادى جانە گۇل ۇياسىنان وڭاي اجىراتىلىپ الىنادى. ماۋسىم-شىلدە ايلارىندا گۇلدەيدى، جەمىسى شىلدە-تامىز ايلارىندا پىسەدى.
تاڭقۋراي تاۋلى بەتكەيلەردە، بۇتالاردىڭ اراسىندا، تاستى جەرلەردە، سيرەك ورمانداردىڭ اراسىندا وسەدى. كوبىنەسە مادەني جەمىستى وسىمدىك رەتىندە قولدان ەگىلەدى.
عىلىمي مەديسينادا ءدارى جاساۋ ءۇشىن تاڭقۋرايدىڭ تەك جەمىسىن عانا، ال حالىق مەديسيناسىندا جەمىسىن جانە گ ۇلى مەن جاپىراعىن دا پايدالانادى. قۇرامىندا قانت، ليموپ، الما، ساليسيل قىشقىلدارى، ەفير مايلارى، پەكتين، س ءۆيتامينى بار.
تاڭقۋراي ەرتە زاماننان بەرى شيپالى وسىمدىكتەردىڭ ءبىرى دەپ ەسەپتەلگەن. قەپتىرىلگەن جەمىستەرىن دەنە قىزۋى ۇزاق ۋاقىتتار بويى كوتەرىلىپ، تۇسپەگەن جاعدايدا، ال گۇلدەرىنىڭ تۇنباسىن جىلان، قاراقۇرت شاققاندا پايدالانعان. كۇندەلىكتى دارىگەرلىك تاجىريبەدە كەپتىرىلگەن تاڭقۋراي جەمىسى تەر شىعاراتىن جانە نەسەپ ايدايتىن ءدارى رەتىندە پايدالانىلادى. حالىق مەديسيناسىندا تاڭقۋرايدىڭ جەمىستەرىن تاماققا تابەتتى قوزدىراتىن، ىشەكتىڭ جۇمىسىن جاقسارتاتىن، اسقازاننان، ىشەكتەن كەتكەن قاندى توقتاتاتىن، تەر شىعاراتىن ءدارى رەتىندە قولدانىلادى، ۇزاققا سوزىلعان ريەۆماتيزمدى، گۇلدەرى مەن جاپىراعىنان جاسالعان تۇنبامەن گەموررويدى ەمدەيدى. اۋرۋدىڭ قۇسقىسى كەلگەندە جۇرەگىنىڭ اينىعانىن باساتىن جانە برونح قابىنعاندا قاقىرىق تۇسىرەتىن ءدارى رەتىندە پايدالانادى. ايەلدەردىڭ ەتەككىرى كوپ كەلگەندە دە تاڭقۋرايدىڭ جەمىسىمەن ەمدەۋ وتە پايدالى دەپ ەسەپتەلەدى.
بولگار حالىق مەديسيناسىندا تاڭقۋرايدىڭ جاپىراعىنان الىنعان تۇنبالار ءىش وتكەندە جانە تەرى اۋرۋلارىن ەمدەۋ ءۇشىن قولدانىلادى. ونىڭ جاس جاپىراقتارىنان ءماندارى جاساپ، بەزەۋدى ەمدەيدى. وسىمدىكتىڭ جەمىسىن، گۇلىن، جاپىراعىن گيپەرتونيا، اتەروسكلەروز، جوعارعى تىنىس جولدارىنىڭ قابىنۋىن ەمدەۋ ءۇشىن پايدالانادى (ن. گ. كوۆاليەۆا).
ءدارىنى دايىنداۋ جانە قولدانۋ ءتاسىلى
كەپتىرىلگەن تاڭقۋرايدىڭ 60 گرامم جەمىسىن 1 ستاكان قايناپ تۇرعان سۋعا سالىپ 20 مينۋت تۇندىرادى دا، تۇنگە قاراي ەكى ستاكانىن ءبىر-اق ءىشىپ الادى. دەنەدەپ تەر شىعارۋ ءۇشىن وسىلاي قولدانادى. باسقا جاعدايلاردا 1 ستاكاننان كۇنىنە 2 رەت ىشەدى. تاماق شايۋ ءۇشىن 10 گرامم جەمىستى 1 ستاكان قايناپ تۇرعان سۋعا سالىپ تۇندىرادى. ونىڭ گۇلدەرىنەن تۇنبانى بىلاي جاسايدى: 20 گرامم تاڭقۋرايدىڭ گۇلىن الىپ 1 ستاكان قايناپ تۇرعان سۋعا سالادى دا، 20 مينۋت تۇندىرادى. دايار بولعان ءدارىنى ءبىر اس قاسىقتان كۇنىنە 3 رەت ىشەدى.
تاڭقۋرايدىڭ جاس جاپىراعىنان ماي ءدارىنى جاساۋ ءادىسى: جاپىراقتاردان سىعىپ الىنعان ءسولدىڭ 1 بولىگىن سيىر مايىنىڭ 4 بولىگىمەن ارالاستىرادى.
You Might Also Like
-
تاۋداي بولسىن ارقالاعان تالابىڭ، سەزىن ءومىر قۇپياسىن، عاجابىن! اينۇردايىن پەرىشتەگە تىلەك سول — قۇتتى بولسىن، مەكتەپ اتتار قادامىڭ!
-
س ۇلى — بيىكتىگى 1 مەترگە دەيىن جەتەتىن، ءبىر جىلدىق، ءشوپ تەكتەس وسىمدىك. ساباعى ءتۇزۋ، ءىشى قۋىس. سوپاقشا كەلگەن، جىڭىشكە جاپىراقتارى كەزەكتەسىپ، جارىسا ورنالاسقان. گۇلدەرى قوس جىنىستى، مايدا، س...
