تاپقىر ينفورماتيك
«تاپقىر ينفورماتيكتەر» سايىسى
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ وسى ساتكە دەيىن العان بىلىمدەرىن تياناقتاپ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى بەلسەندىلىككە، دوستارىنىڭ جاۋابىن تىڭداۋعا، سىيلاستىققا، دوستىققا تاربيەلەۋ.
تىنىشتالىپ، تىڭداڭىزدار!
نازار سالىپ، قاراڭىزدار.
6 - شى سىنىپ باستاماقشى،
جاس بىلگىرلەر سايىسىن.
كورگەندەر دە ارماندار،
كورمەگەندە ارماندار،
بوسقا قاراپ جۇرگەنشە،
قىزىقتان تىس قالماڭدار!
قۇرمەتتى، وقۋشىلار! «تاپقىر ينفورماتيكتەر» سايىسىن باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
كومپيۋتەر – سەنىڭ كومەكشىڭ،
قالامىڭ ءارى قاعازىڭ!
كەرەك ەمەس دەمەسسىڭ،
ازداعان بولسا حاباردىڭ.
ۇيرەنۋ كەرەك ءبارىن دە –
اقپاراتتىق زاماننىڭ! – دەي وتىرىپ، سايىس شارتىمەن تانىستىرايىق.
«تاپقىر ينفورماتيكتەر» سايىسىنا 6 - شى سىنىپتان ەكى وقۋشىدان قۇرالعان 5 توپ قاتىسا الادى. توپتىڭ اتى بولۋى كەرەك جانە وزدەرىن 1شۋماق ولەڭ جولدارىمەن تانىستىرا الادى. سايىس 6 كەزەڭنەن تۇرادى. ءار كەزەڭنىڭ وزىندىك سۇراق - تاپسىرمالارى بار.
«تانىستىرۋ» كەزەڭى. ءار توپ ءوزىنىڭ 1 شۋماق ولەڭمەن اتىن تانىستىرادى. توپتىڭ اتىن ينفورماتيكا ءپانىنىڭ مۇعالىمىمەن بىرلەسە وتىرىپ تاڭدايدى. تانىستىرۋعا دا ۇپاي بەرىلەدى. ەڭ جاقسى تانىستىرۋ – 10 ۇپاي، تومەن – 5 ۇپاي.
«بايگە» سۇراق – جاۋاپ كەزەڭى. سۇراقتارعا تولىقتاي جاۋاپ بەرىلسە – 10 ۇپاي، جارتىلاي بولسا – 5 ۇپاي. دۇرىس بولماسا – 0 ۇپاي.
«قۇرال - جابدىقتار»كەزەڭى. قۇرال - جابدىقتار سۋرەتى سالىنعان كارتوچكالاردى تاڭداپ الۋ ارقىلى ونىڭ نە قىزمەت اتقاراتىنىن ايتا كەلىپ، قوسىمشا سۇراققا جاۋاپ بەرەدى. دۇرىس جاۋاپ – 10 ۇپاي، جارتىلاي – 5، دۇرىس بولماسا – 0.
«اۋىستىرماق» كەزەڭى. ارىپتەرى ورىن اۋىستىرىلىپ قويىلعان ينفورماتيكا تەرميندەرى بەرىلەدى. سول تەرميندەردى دۇرىس تاپقان توپ 10 ۇپايعا يە بولادى. دۇرىس جاۋاپ – 10 ۇپاي، جارتىلاي – 5، دۇرىس بولماسا – 0.
«سيقىرلى تىزبەك» كەزەڭى. بۇل كەزەڭدە اقپارات ولشەمدەرى ءار توپقا فيگۋرا تۇرىندە بەرىلەدى. سول فيگۋرالاردى رەت - رەتىمەن قاي توپ دۇرىس قويىپ شىعۋى ءتيىس. دۇرىس جاۋاپ – 10 ۇپاي، جارتىلاي – 5، دۇرىس بولماسا – 0.
«جەتى جۇمباق» كەزەڭى. بۇل كەزەڭدە اتى ايتىپ تۇرعانداي پانگە بايلانىستى جەتى جۇمباق بەرىلەدى. كارتوچكا تاڭداۋ ارقىلى الىنعان سۇراققا جاۋاپ بەرىلەدى. دۇرىس جاۋاپ بەرە الماسا جۇمباققا كەلەسى توپ جاۋاپ بەرۋگە مۇمكىندىك بار. دۇرىس جاۋاپ – 10 ۇپاي، دۇرىس بولماسا – 0.
1. «تانىستىرۋ» - ءار توپ وزدەرىن تانىستىرادى.
2. «بايگە» - ءوز تاڭداۋى بويىنشا بەرىلگەن ون سۇراققا جاۋاپ بەرۋ؛
3. «قۇرال - جابدىقتار» - كارتوچكا استىنان جاسىرىنعان قۇرال - جابدىق اتاۋىن الىپ، ونىڭ اتىن، اتقاراتىن قىزمەتىن ايتۋ.
4. «اۋىستىرماق» - تاقتايشالاردا تەرىس ورنالاستىرىلعان سوزدەردىڭ اتاۋىن دۇرىس جازۋ.
5. «سيقىرلى تىزبەك» - رەتسىز بەرىلگەن ينفورماتيكالىق ولشەم بىرلىكتەردى ءوسۋ رەتىمەن ورنالاستىرۋ.
6. «جۇمباقتار الەمى» - ءوز تاڭداۋى بويىنشا بەرىلگەن ون جۇمباقتى شەشۋ.
♦ «بايگە» كەزەڭى
1. اقپاراتتىق پروسەستەردى جۇزەگە اسىراتىن نەگىزگى قۇرال (كومپيۋتەر)
2. كومپيۋتەرگە اقپارات ەنگىزەتىن نەگىزگى قۇرال (پەرنەتاقتا)
3. 1 بايتتا قانشا بيت بار؟ (8 بيت)
4. اتى بار ءبىرقاتار بايتتار تىزبەگى (فايل)
5. كومپيۋتەردە جۇمىس جاساعان كەزدە ادام قانشا اراقاشىقتىقتا وتىرۋى ءتيىس؟ (60 - 70 سم)
6. كومپيۋتەردىڭ نەگىزگى قۇرىلعىلارىن اتا
(جۇيەلىك بلوك، مونيتور، پەرنەتاقتا، ءتىنتۋىر)
7. كومپيۋتەردىڭ قوسىمشا قۇرىلعىلارىن اتا
(پرينتەر، سكانەر، مودەم، دىبىستىق كولنكا)
8. كومپاكت ديسكتى وقۋ قۇرىلعىسى (ديسكجەتەك نەمەسە ديسكوۆود)
9. دۇنيەجۇزىلىك كومپيۋتەر جەلىسى (عالامتور)
10. كومپيۋتەردىڭ «اۋرۋى» (ۆيرۋس)
♦ «قۇرال - جابدىقتار» كەزەڭى
1. جۇيەلىك بلوك (پروسەسسور) مالىمەت ساقتايدى
2. پرينتەر (شىعارۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتامايدى
3. كومپاكت ديسك (ساقتاۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتايدى
4. پەرنەتاقتا (جازۋ، ەنگىزۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتامايدى
5. مونيتور (بەينەنى كورسەتۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتامايدى
6. تىشقان (ەنگىزۋ، جۇمىس اتقارۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتامايدى
7. دىبىستىق كولونكا (دىبىس شىعارۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتامايدى
8. قۇلاققاپ (دىبىس ەنگىزۋ، تىڭداۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتامايدى
9. فلەشكا (تاسىمالداۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتايدى
10. سكانەر (ەنگىزۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتامايدى
♦ «اۋىستىرماق» كەزەڭى
♦ «سيقىرلى تىزبەك» كەزەڭى
مبايت كبايت بيت گبايت بايت
دۇرىس جاۋابى: 1) بيت. 2) بايت. 3) كبايت. 4) مبايت. 5) گبايت.
«جۇمباقتار الەمى» كەزەڭى
1. ءوزىم شاپ - شاق دەنەسى بار ءبىر زاتپىن،
سان جەتپەيدى ەسەبىنە مەن ارقىلى الىپ جۇرەر قۇجاتتىڭ. (فلەشكا)
2. ادامزاتتىڭ ۇلكەن جەتىستىگىمىن،
پايداسى كوپ مەنىڭ جەتىستىگىمنىڭ.
جەر شارىنىڭ بارلىق تۇكپىرلەرىنەن،
جەتكىزەمىن كوپ حاباردىڭ تۇرلەرىن. (عالامتور)
3. وسىناۋ كۇندە كومپيۋتەر مەنىڭ تۇراعىم،
ءۇيىمدى مەن «جاۋدان» قورعاپ تۇرامىن. (انتيۆيرۋس)
4. اقپاراتتى قاعازدان مەن الامىن،
كومپيۋتەردە سول قالپىندا سالامىن. (سكانەر)
5. ءبىر باسساڭ سالامىن مەن ارىپتەردى ۇلكەيتىپ،
تاعى باسساڭ ارىپتەرىم جازىلادى كىشىرەيىپ. (Caps Lock باتىرماسى)
6. ەسەلە دەسەڭ ەسەلەپ، قي دەسەڭ قيىپ الامىن،
قوي دەسەڭ قويا الامىن، Word - تا مەن جازۋدى
ۇزدىكسىز اتقارامىن. (الماسۋ بۋفەرى)
7. كومپيۋتەردە قولعابىس، جاسايمىن مەن ءارقاشان،
سيقىرلى كىلەم ءمىنىپ اپ، كوپ ءىس كەلەر قولىمنان. (ءتىنتۋىر)
8. بۇيرىقتى مەن كومپيۋتەردەن الامىن،
سۋرەت ءسوزدى قاعاز بەتىنە سالامىن.
9. مەن دوڭگەلەك ءبىر زاتپىن ءىشىم جىلتىر،
كوپتەگەن بەينەلەردى ىشىمنەن كور.
10. كومپيۋتەردە بولىپ جاتقان «سىبىستى»،
مەن وزىمنەن شىعارامىن دىبىس قىپ! (دىبىستىق كولونكا)
سايىستى قورىتىندىلاۋ.
جەڭىمپازداردى انىقتاپ، ماراپاتتاۋ.
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ وسى ساتكە دەيىن العان بىلىمدەرىن تياناقتاپ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى بەلسەندىلىككە، دوستارىنىڭ جاۋابىن تىڭداۋعا، سىيلاستىققا، دوستىققا تاربيەلەۋ.
تىنىشتالىپ، تىڭداڭىزدار!
نازار سالىپ، قاراڭىزدار.
6 - شى سىنىپ باستاماقشى،
جاس بىلگىرلەر سايىسىن.
كورگەندەر دە ارماندار،
كورمەگەندە ارماندار،
بوسقا قاراپ جۇرگەنشە،
قىزىقتان تىس قالماڭدار!
قۇرمەتتى، وقۋشىلار! «تاپقىر ينفورماتيكتەر» سايىسىن باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
كومپيۋتەر – سەنىڭ كومەكشىڭ،
قالامىڭ ءارى قاعازىڭ!
كەرەك ەمەس دەمەسسىڭ،
ازداعان بولسا حاباردىڭ.
ۇيرەنۋ كەرەك ءبارىن دە –
اقپاراتتىق زاماننىڭ! – دەي وتىرىپ، سايىس شارتىمەن تانىستىرايىق.
«تاپقىر ينفورماتيكتەر» سايىسىنا 6 - شى سىنىپتان ەكى وقۋشىدان قۇرالعان 5 توپ قاتىسا الادى. توپتىڭ اتى بولۋى كەرەك جانە وزدەرىن 1شۋماق ولەڭ جولدارىمەن تانىستىرا الادى. سايىس 6 كەزەڭنەن تۇرادى. ءار كەزەڭنىڭ وزىندىك سۇراق - تاپسىرمالارى بار.
«تانىستىرۋ» كەزەڭى. ءار توپ ءوزىنىڭ 1 شۋماق ولەڭمەن اتىن تانىستىرادى. توپتىڭ اتىن ينفورماتيكا ءپانىنىڭ مۇعالىمىمەن بىرلەسە وتىرىپ تاڭدايدى. تانىستىرۋعا دا ۇپاي بەرىلەدى. ەڭ جاقسى تانىستىرۋ – 10 ۇپاي، تومەن – 5 ۇپاي.
«بايگە» سۇراق – جاۋاپ كەزەڭى. سۇراقتارعا تولىقتاي جاۋاپ بەرىلسە – 10 ۇپاي، جارتىلاي بولسا – 5 ۇپاي. دۇرىس بولماسا – 0 ۇپاي.
«قۇرال - جابدىقتار»كەزەڭى. قۇرال - جابدىقتار سۋرەتى سالىنعان كارتوچكالاردى تاڭداپ الۋ ارقىلى ونىڭ نە قىزمەت اتقاراتىنىن ايتا كەلىپ، قوسىمشا سۇراققا جاۋاپ بەرەدى. دۇرىس جاۋاپ – 10 ۇپاي، جارتىلاي – 5، دۇرىس بولماسا – 0.
«اۋىستىرماق» كەزەڭى. ارىپتەرى ورىن اۋىستىرىلىپ قويىلعان ينفورماتيكا تەرميندەرى بەرىلەدى. سول تەرميندەردى دۇرىس تاپقان توپ 10 ۇپايعا يە بولادى. دۇرىس جاۋاپ – 10 ۇپاي، جارتىلاي – 5، دۇرىس بولماسا – 0.
«سيقىرلى تىزبەك» كەزەڭى. بۇل كەزەڭدە اقپارات ولشەمدەرى ءار توپقا فيگۋرا تۇرىندە بەرىلەدى. سول فيگۋرالاردى رەت - رەتىمەن قاي توپ دۇرىس قويىپ شىعۋى ءتيىس. دۇرىس جاۋاپ – 10 ۇپاي، جارتىلاي – 5، دۇرىس بولماسا – 0.
«جەتى جۇمباق» كەزەڭى. بۇل كەزەڭدە اتى ايتىپ تۇرعانداي پانگە بايلانىستى جەتى جۇمباق بەرىلەدى. كارتوچكا تاڭداۋ ارقىلى الىنعان سۇراققا جاۋاپ بەرىلەدى. دۇرىس جاۋاپ بەرە الماسا جۇمباققا كەلەسى توپ جاۋاپ بەرۋگە مۇمكىندىك بار. دۇرىس جاۋاپ – 10 ۇپاي، دۇرىس بولماسا – 0.
1. «تانىستىرۋ» - ءار توپ وزدەرىن تانىستىرادى.
2. «بايگە» - ءوز تاڭداۋى بويىنشا بەرىلگەن ون سۇراققا جاۋاپ بەرۋ؛
3. «قۇرال - جابدىقتار» - كارتوچكا استىنان جاسىرىنعان قۇرال - جابدىق اتاۋىن الىپ، ونىڭ اتىن، اتقاراتىن قىزمەتىن ايتۋ.
4. «اۋىستىرماق» - تاقتايشالاردا تەرىس ورنالاستىرىلعان سوزدەردىڭ اتاۋىن دۇرىس جازۋ.
5. «سيقىرلى تىزبەك» - رەتسىز بەرىلگەن ينفورماتيكالىق ولشەم بىرلىكتەردى ءوسۋ رەتىمەن ورنالاستىرۋ.
6. «جۇمباقتار الەمى» - ءوز تاڭداۋى بويىنشا بەرىلگەن ون جۇمباقتى شەشۋ.
♦ «بايگە» كەزەڭى
1. اقپاراتتىق پروسەستەردى جۇزەگە اسىراتىن نەگىزگى قۇرال (كومپيۋتەر)
2. كومپيۋتەرگە اقپارات ەنگىزەتىن نەگىزگى قۇرال (پەرنەتاقتا)
3. 1 بايتتا قانشا بيت بار؟ (8 بيت)
4. اتى بار ءبىرقاتار بايتتار تىزبەگى (فايل)
5. كومپيۋتەردە جۇمىس جاساعان كەزدە ادام قانشا اراقاشىقتىقتا وتىرۋى ءتيىس؟ (60 - 70 سم)
6. كومپيۋتەردىڭ نەگىزگى قۇرىلعىلارىن اتا
(جۇيەلىك بلوك، مونيتور، پەرنەتاقتا، ءتىنتۋىر)
7. كومپيۋتەردىڭ قوسىمشا قۇرىلعىلارىن اتا
(پرينتەر، سكانەر، مودەم، دىبىستىق كولنكا)
8. كومپاكت ديسكتى وقۋ قۇرىلعىسى (ديسكجەتەك نەمەسە ديسكوۆود)
9. دۇنيەجۇزىلىك كومپيۋتەر جەلىسى (عالامتور)
10. كومپيۋتەردىڭ «اۋرۋى» (ۆيرۋس)
♦ «قۇرال - جابدىقتار» كەزەڭى
1. جۇيەلىك بلوك (پروسەسسور) مالىمەت ساقتايدى
2. پرينتەر (شىعارۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتامايدى
3. كومپاكت ديسك (ساقتاۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتايدى
4. پەرنەتاقتا (جازۋ، ەنگىزۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتامايدى
5. مونيتور (بەينەنى كورسەتۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتامايدى
6. تىشقان (ەنگىزۋ، جۇمىس اتقارۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتامايدى
7. دىبىستىق كولونكا (دىبىس شىعارۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتامايدى
8. قۇلاققاپ (دىبىس ەنگىزۋ، تىڭداۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتامايدى
9. فلەشكا (تاسىمالداۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتايدى
10. سكانەر (ەنگىزۋ قۇرىلعىسى) مالىمەت ساقتامايدى
♦ «اۋىستىرماق» كەزەڭى
♦ «سيقىرلى تىزبەك» كەزەڭى
مبايت كبايت بيت گبايت بايت
دۇرىس جاۋابى: 1) بيت. 2) بايت. 3) كبايت. 4) مبايت. 5) گبايت.
«جۇمباقتار الەمى» كەزەڭى
1. ءوزىم شاپ - شاق دەنەسى بار ءبىر زاتپىن،
سان جەتپەيدى ەسەبىنە مەن ارقىلى الىپ جۇرەر قۇجاتتىڭ. (فلەشكا)
2. ادامزاتتىڭ ۇلكەن جەتىستىگىمىن،
پايداسى كوپ مەنىڭ جەتىستىگىمنىڭ.
جەر شارىنىڭ بارلىق تۇكپىرلەرىنەن،
جەتكىزەمىن كوپ حاباردىڭ تۇرلەرىن. (عالامتور)
3. وسىناۋ كۇندە كومپيۋتەر مەنىڭ تۇراعىم،
ءۇيىمدى مەن «جاۋدان» قورعاپ تۇرامىن. (انتيۆيرۋس)
4. اقپاراتتى قاعازدان مەن الامىن،
كومپيۋتەردە سول قالپىندا سالامىن. (سكانەر)
5. ءبىر باسساڭ سالامىن مەن ارىپتەردى ۇلكەيتىپ،
تاعى باسساڭ ارىپتەرىم جازىلادى كىشىرەيىپ. (Caps Lock باتىرماسى)
6. ەسەلە دەسەڭ ەسەلەپ، قي دەسەڭ قيىپ الامىن،
قوي دەسەڭ قويا الامىن، Word - تا مەن جازۋدى
ۇزدىكسىز اتقارامىن. (الماسۋ بۋفەرى)
7. كومپيۋتەردە قولعابىس، جاسايمىن مەن ءارقاشان،
سيقىرلى كىلەم ءمىنىپ اپ، كوپ ءىس كەلەر قولىمنان. (ءتىنتۋىر)
8. بۇيرىقتى مەن كومپيۋتەردەن الامىن،
سۋرەت ءسوزدى قاعاز بەتىنە سالامىن.
9. مەن دوڭگەلەك ءبىر زاتپىن ءىشىم جىلتىر،
كوپتەگەن بەينەلەردى ىشىمنەن كور.
10. كومپيۋتەردە بولىپ جاتقان «سىبىستى»،
مەن وزىمنەن شىعارامىن دىبىس قىپ! (دىبىستىق كولونكا)
سايىستى قورىتىندىلاۋ.
جەڭىمپازداردى انىقتاپ، ماراپاتتاۋ.
You Might Also Like
