تاربيە باسى - تال بەسىك
تاربيە ساعاتىنىڭ تاقىرىبى: «تاربيە باسى - تال بەسىك»
ماقساتى:
• ۇلتتىق، ءداستۇر - سالتتار نارىنەن سۋسىنداۋىنا، ءتالىم - تاربيە، تاعىلىمدارىن ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردىڭ ونەگەلى ۇلگىسى رەتىندە بويىنا ەركىن سىڭىرۋىنە مۇمكىندىك تۋعىزۋ
• قازاق حالقىنىڭ يمامدىلىققا بالا تاربيەلەۋدەگى تاعىلىم سوزدەرى مەن ونەگەلەرىنىڭ ماڭىزىن، مازمۇنىن، تۇرلەرىن يگەرۋ، ءبىلۋ، ومىردە، ءوز ىسىنە قولدانۋ
كورنەكى - قۇرالدار: كورنەكتى جەرلەرگە حالقىمىزدىڭ وسيەت سوزدەرىمەن، اقىنداردىڭ جىرلارىنان ۇزىندىلەر جازىلىپ، ىلىنەدى. مىسالى: "ۇلى بار ۇيدە، قۋات بار، قىزى بار ۇيدە – شۋاق بار»، «بالاعا كوبىنەسە ءۇش الۋان ادامنان مىنەز جۇعادى. ءبىرىنشىسى اتا - اناسىنان، ەكىنشىسى ۇستازىنان، ءۇشىنشىسى قۇربىسىنان»، "ۇلتتىق تاربيەنىڭ نەگىزى – ادامگەرشىلىك، ەڭبەك تاربيەسى”، "بالانىڭ بىلەگى اۋىرسا، انانىڭ جۇرەگى اۋىرادى"، "پەرزەنت كوزدىڭ نۇرى، جۇرەكتىڭ جىرى"، ت. ب.
قاتىسۋشىلار: اتا - انالار، ۇستازدار، 9 سىنىپ وقۋشىلارى
تاربيە ساعاتىنىڭ ءادىسى: سەمينار - ترەنينگ
سەمينار - ترەنينگتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
كىرىسپە
ەلباسىنىڭ جارلىعىمەن قازاقستاندا جاڭا مەرەكە – وتباسى كۇنى اتاپ وتىلەدى، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى كاسىپتىك جانە وزگە دە مەرەكەلەر» تۋرالى جارلىققا وزگەرىس ەنگىزىلۋى ناتيجەسىندە قىركۇيەكتىڭ ەكىنشى جەكسەنبىسى وتباسى كۇنى مەرەكەسى بولىپ بەلگىلەندى.
وتباسى – قاسيەتتى قۇندىلىق. ادام بالاسىنا بەرىلەتىن تاربيەنىڭ ەڭ نەگىزگى ءتىنى وسى جەردە قالىپتاسادى. تالايدى قاناتتاندىرعان كيەلى شاڭىراق بۇل. سوندىقتان وتباسى مەرەكەسى كۇنى بەلگىلەنۋىنىڭ وزىندىك ماڭىزى بار.
نەگىزگى ءبولىم
ءى. «ىزگى قاسيەتتەر» شەڭبەرى
(سەمينارعا قاتىسۋشى وقۋشىلار شەڭبەر بويىنا توپ قۇراپ، ءبىر – ءبىرىنىڭ ىزگى قاسيەتتەرىن اتاسا، اتا - انالار ءوز ۇل-قىزدارىنىڭ ەڭ ىزگى قاسيەتتەرىن اتايدى)
جىلى سوزگە ءسابي دە ءماز بوپ قالادى،
جىلى سوزگە قارت تا ءماز بوپ قالادى.
ءار ادامعا ءبىر جىلى ءسوز – ىزگى قاسيەت ءسوز ايت،
جابىقپاسىن، جارقىلداسىن جانارى.
تەك قانا بۇگىن ەمەس، جىلدىڭ ءاربىر مينۋتىندا، ءاربىر ساعاتىندا، جانۇياڭىزدى ىستىق ىقىلاسىڭىز بەن شەكسىز ماحابباتىڭىزعا بولەي ءجۇرىڭىز، قۇرمەتتى اتا - انالار!
ءى. «بالا تاربيەسى» (بەينە روليك قاراۋ، وي ءتۇيۋ)
كۇن كەلگەن بەيبىت كوگىندە،
عاجايىپ بايتاق ەلىمدە.
"بالالى ءۇي - بازار" تەگىندە
باقىتىڭ - بالا - سەنىڭ دە.
باقىتى - بالا - ونىڭ دا،
باقىتىم - بالام مەنىڭ دە.
ءىىى. ۇشقىر وي، ۇتىمدى جاۋاپ بولاشاق ۇرپاقتىڭ ەلىنە، وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى الدىمەن جانۇيادا، اتا - انانىڭ ىقپالىمەن قالىپتاسادى.
اقىلعا تەرەڭ بويلاماي،
بازارلىق جايلى ويلاماي،
اجارىڭ جايلى ويلاماي،
بالالار جايلى ويلاماي،
بولاشاق جايلى ويلاماي،
باقىتتى بولۋ - قايدا - اي.
اتا - انالارعا سۇراق:
1. اباي اتامىز بىلاي دەگەن ەكەن: «بالاعا كوبىنەسە ءۇش الۋان ادامنان مىنەز جۇعادى. ءبىرىنشىسى اتا - اناسىنان، ەكىنشىسى ۇستازىنان، ءۇشىنشىسى قۇربىسىنان». ۇلىڭىزدىڭ، قىزىڭىزدىڭ دوستارى جانە ۇستازى جونىندە نە بىلەسىز؟ ولاردىڭ جاقسى قاسيەتتەرىن جانە قىزىعۋشىلىعىن اتاڭىز؟
2. «بالاڭا كوڭىلىڭ تولماسا، كەمشىلىكتى ءوز باسىڭنان ىزدەي بەر» دەگەن ءسوزدىڭ ماعىناسىن قالاي تۇسىنەسىز؟
3. «ۇستەمدىك بار جەردە ەركىندىك پەن دامۋ جوق» - بالا تاربيەسىندە قانداي قاعيدالاردى ۇستاناسىز؟
4. «ءجون ءسوز – كوڭىلدى وسىرەدى، ءجونسىز ءسوز – ءۇمىتىڭدى وشىرەدى» - دەمەكشى، وتباسىندا اكەنىڭ «باتىرىم»، شەشەنىڭ «قۇلىنىم» دەگەن ءسوزىن ەستىگەن بالادا جاقسى سەزىم تۋىپ داميدى. ءسىزدىڭ وتباسىندا ۇل - قىزدارىڭىزعا قولداناتىن جىلى سوزدەرىنىڭ قانداي؟ مىسالى: «سالەمەتسىز بە؟»، «كەشىرىڭىز»، «راحمەت»، «ساۋ بولىڭىز»، «سالەم ايتىڭىز»، «رۇقسات پا»، «عافۋ وتىنەم»... ت. س. س.
ماقساتى:
• ۇلتتىق، ءداستۇر - سالتتار نارىنەن سۋسىنداۋىنا، ءتالىم - تاربيە، تاعىلىمدارىن ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردىڭ ونەگەلى ۇلگىسى رەتىندە بويىنا ەركىن سىڭىرۋىنە مۇمكىندىك تۋعىزۋ
• قازاق حالقىنىڭ يمامدىلىققا بالا تاربيەلەۋدەگى تاعىلىم سوزدەرى مەن ونەگەلەرىنىڭ ماڭىزىن، مازمۇنىن، تۇرلەرىن يگەرۋ، ءبىلۋ، ومىردە، ءوز ىسىنە قولدانۋ
كورنەكى - قۇرالدار: كورنەكتى جەرلەرگە حالقىمىزدىڭ وسيەت سوزدەرىمەن، اقىنداردىڭ جىرلارىنان ۇزىندىلەر جازىلىپ، ىلىنەدى. مىسالى: "ۇلى بار ۇيدە، قۋات بار، قىزى بار ۇيدە – شۋاق بار»، «بالاعا كوبىنەسە ءۇش الۋان ادامنان مىنەز جۇعادى. ءبىرىنشىسى اتا - اناسىنان، ەكىنشىسى ۇستازىنان، ءۇشىنشىسى قۇربىسىنان»، "ۇلتتىق تاربيەنىڭ نەگىزى – ادامگەرشىلىك، ەڭبەك تاربيەسى”، "بالانىڭ بىلەگى اۋىرسا، انانىڭ جۇرەگى اۋىرادى"، "پەرزەنت كوزدىڭ نۇرى، جۇرەكتىڭ جىرى"، ت. ب.
قاتىسۋشىلار: اتا - انالار، ۇستازدار، 9 سىنىپ وقۋشىلارى
تاربيە ساعاتىنىڭ ءادىسى: سەمينار - ترەنينگ
سەمينار - ترەنينگتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
كىرىسپە
ەلباسىنىڭ جارلىعىمەن قازاقستاندا جاڭا مەرەكە – وتباسى كۇنى اتاپ وتىلەدى، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى كاسىپتىك جانە وزگە دە مەرەكەلەر» تۋرالى جارلىققا وزگەرىس ەنگىزىلۋى ناتيجەسىندە قىركۇيەكتىڭ ەكىنشى جەكسەنبىسى وتباسى كۇنى مەرەكەسى بولىپ بەلگىلەندى.
وتباسى – قاسيەتتى قۇندىلىق. ادام بالاسىنا بەرىلەتىن تاربيەنىڭ ەڭ نەگىزگى ءتىنى وسى جەردە قالىپتاسادى. تالايدى قاناتتاندىرعان كيەلى شاڭىراق بۇل. سوندىقتان وتباسى مەرەكەسى كۇنى بەلگىلەنۋىنىڭ وزىندىك ماڭىزى بار.
نەگىزگى ءبولىم
ءى. «ىزگى قاسيەتتەر» شەڭبەرى
(سەمينارعا قاتىسۋشى وقۋشىلار شەڭبەر بويىنا توپ قۇراپ، ءبىر – ءبىرىنىڭ ىزگى قاسيەتتەرىن اتاسا، اتا - انالار ءوز ۇل-قىزدارىنىڭ ەڭ ىزگى قاسيەتتەرىن اتايدى)
جىلى سوزگە ءسابي دە ءماز بوپ قالادى،
جىلى سوزگە قارت تا ءماز بوپ قالادى.
ءار ادامعا ءبىر جىلى ءسوز – ىزگى قاسيەت ءسوز ايت،
جابىقپاسىن، جارقىلداسىن جانارى.
تەك قانا بۇگىن ەمەس، جىلدىڭ ءاربىر مينۋتىندا، ءاربىر ساعاتىندا، جانۇياڭىزدى ىستىق ىقىلاسىڭىز بەن شەكسىز ماحابباتىڭىزعا بولەي ءجۇرىڭىز، قۇرمەتتى اتا - انالار!
ءى. «بالا تاربيەسى» (بەينە روليك قاراۋ، وي ءتۇيۋ)
كۇن كەلگەن بەيبىت كوگىندە،
عاجايىپ بايتاق ەلىمدە.
"بالالى ءۇي - بازار" تەگىندە
باقىتىڭ - بالا - سەنىڭ دە.
باقىتى - بالا - ونىڭ دا،
باقىتىم - بالام مەنىڭ دە.
ءىىى. ۇشقىر وي، ۇتىمدى جاۋاپ بولاشاق ۇرپاقتىڭ ەلىنە، وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى الدىمەن جانۇيادا، اتا - انانىڭ ىقپالىمەن قالىپتاسادى.
اقىلعا تەرەڭ بويلاماي،
بازارلىق جايلى ويلاماي،
اجارىڭ جايلى ويلاماي،
بالالار جايلى ويلاماي،
بولاشاق جايلى ويلاماي،
باقىتتى بولۋ - قايدا - اي.
اتا - انالارعا سۇراق:
1. اباي اتامىز بىلاي دەگەن ەكەن: «بالاعا كوبىنەسە ءۇش الۋان ادامنان مىنەز جۇعادى. ءبىرىنشىسى اتا - اناسىنان، ەكىنشىسى ۇستازىنان، ءۇشىنشىسى قۇربىسىنان». ۇلىڭىزدىڭ، قىزىڭىزدىڭ دوستارى جانە ۇستازى جونىندە نە بىلەسىز؟ ولاردىڭ جاقسى قاسيەتتەرىن جانە قىزىعۋشىلىعىن اتاڭىز؟
2. «بالاڭا كوڭىلىڭ تولماسا، كەمشىلىكتى ءوز باسىڭنان ىزدەي بەر» دەگەن ءسوزدىڭ ماعىناسىن قالاي تۇسىنەسىز؟
3. «ۇستەمدىك بار جەردە ەركىندىك پەن دامۋ جوق» - بالا تاربيەسىندە قانداي قاعيدالاردى ۇستاناسىز؟
4. «ءجون ءسوز – كوڭىلدى وسىرەدى، ءجونسىز ءسوز – ءۇمىتىڭدى وشىرەدى» - دەمەكشى، وتباسىندا اكەنىڭ «باتىرىم»، شەشەنىڭ «قۇلىنىم» دەگەن ءسوزىن ەستىگەن بالادا جاقسى سەزىم تۋىپ داميدى. ءسىزدىڭ وتباسىندا ۇل - قىزدارىڭىزعا قولداناتىن جىلى سوزدەرىنىڭ قانداي؟ مىسالى: «سالەمەتسىز بە؟»، «كەشىرىڭىز»، «راحمەت»، «ساۋ بولىڭىز»، «سالەم ايتىڭىز»، «رۇقسات پا»، «عافۋ وتىنەم»... ت. س. س.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
