تاحاۋي احتانوۆ "كۇي اڭىزى"
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ت. احتانوۆ «كۇي اڭىزى»
ماقساتى: ت. احتانوۆ جايلى مالىمەت بەرۋ، اڭگىمەنىڭ تاقىرىپتىق مازمۇنىن ۇعىندىرۋ.
تاربيەلىك: اقىن شىعارماسى ارقىلى ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى قاستەرلەي بىلۋگە ۇيرەتۋ، قازاقتىڭ كۇي ونەرى تۋرالى تۇسىنىگىن كەڭەيتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردى تۇجىرىمدى وي ايتۋعا، سارالاپ تاڭداۋعا، ىزدەنە بىلۋگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا تاقىرىپتى ۇعىندىرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: سالىستىرۋ، تالداۋ، جيناقتاۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: جازۋشىنىڭ سۋرەتى، تىرەك - سىزبالار، ەلەكتروندى ووقۋلىق، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ءپانارالىق بايلانىس: مۋزىكا.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار ارقىلى.
ءىىى. جاڭا ساباق.
ت. احتانوۆتىڭ ومىرىنەن ماعلۇمات بەرۋ. ەلەكتروندى وقۋلىقتان كورسەتۋ.
«اڭىز» جايلى ەلەكتروندى وقۋلىقتان تىڭداتۋ.
اڭگىمەنىڭ مازمۇنىن بايانداپ بەرۋ.
تۇسىنىكسىز سوزدەرمەن جۇمىس.
تىزگىن – اتتىڭ باسىن تەجەۋ، يگەرۋ ءۇشىن پايدالاناتىن، ۇشتارى جۇگەننىڭ اۋىزدىق شىعىرشىعىنا ەكى جاعىنان بايلانعان قايىس.
دۇعا – امان - ساۋلىق، ساۋ-سالاماتتىقتى تىلەيتىن قۇراننىڭ قىسقا - قىسقا اياتتارى.
شىلبىر – جۇگەننىڭ شىعىرشىعىنا ءبىر جاعىنان تاعىلعان ءجىپ.
تۇندىك – كيىز ءۇيدىڭ شاڭىراعىنا جابىلاتىن ءتورت باۋلى كيىز.
قولقا سالۋ – دوس، جولداس ادامداردىڭ ءبىر - بىرىنەن ءبىر نارسەنى قالاۋى.
تۋلاق – ۇستىنە ءجۇن ساباۋ ءۇشىن نەمەسە توسەنىش ءۇشىن ءجۇنى الىنباي قاتىرىلعان شيكى تەرى.
جونى – ارقاسى، تۋ سىرتى.
- بالالار، اڭگىمەدە تۇيەنىڭ قانداي تۇرلەرىن كەزدەستىرەمىز؟
- بوتا، مايا، نار ارۋانا.
بوتا – تۇيەنىڭ ءتولى.
ارۋانا – ەكى وركەشتى، تازا تۇقىمدى تۇيەنىڭ ۇرعاشىسى.
ىنگەن – قوس وركەشتى تۇيەنىڭ ۇرعاشىسى.
مايا – جالعىز وركەشتى تۇيەنىڭ ىنگەنى.
نار – ءبىر وركەشتى تۇيە.
قارا نار – تۇيەنىڭ كۇشتىسى، مىقتىسى.
ءىۇ. شىعارماعا كومپوزيسيالىق تالداۋ جاساتۋ.
وقيعانىڭ باستالۋى: ەكى سالت اتتىنىڭ جولعا شىعۋى. كۇيشىلەردىڭ اڭگىمەسى.
وقيعا بايلانىسى: جاپاندا جالعىز ناردىڭ كەزىگۋى، بوتاسى ولگەن ارۋانانىڭ زارى. ەستەمەستىڭ دومبىراسىنا ءتىل ءبىتىرۋى، جولاۋشىلاردىڭ جالعىز قاراشا ۇيگە كەلۋى
وقيعانىڭ شيەلەنىسۋى: قىزدىڭ اكەسىنە قولقا سالۋى
وقيعانىڭ شارىقتاۋ شەگى: ەستەمەس كۇيشىنىڭ ونەرى، «نار يدىرگەن» كۇيىنىڭ دۇنيەگە كەلۋى
وقيعانىڭ شەشىمى: ەستەمەستىڭ جولىن جاس جىگىتكە بەرۋى
ءۇ. شىعارماداعى كەيىپكەرلەردىڭ پورترەتتەرىن جازۋ.
ەستەمەس - جاسى ەلۋدى القىندىرعان، ادەمى دوڭگەلەك قارا ساقالدى، كىشىلەۋ وتكىر قوڭىر كوزى بيىك قاباعىنىڭ استىندا تەرەڭ ۇيالاعان قاعىلەز كىسى
ورازىمبەت - استىندا جالىن ورگەن قىلاڭ بەستى، ۇستىندە وڭىرىنە زەر ۇستاعان كوك ماقپال كامزول، تالدىرماش بەلىن قىزىل ۇدەرى بەلبەۋمەن قىناي بۋعان باسىندا توبەسىن كوك ماقپالمەن تىستاعان قۇندىز بورىك
جاڭىل - جاسى ون التى - ون جەتىلەر شاماسىندا. قويۋ قارا قاستى، مولدىرەگەن قارا كوزدى، دوڭگەلەك ءجۇزدى، قارا تورىنىڭ سۇلۋى. ۇستىندە جالاڭ كويلەگى توزعان
ءۇى. «ادەبيەت لوتوسى»
اۆتور: ت. احتانوۆ
شىعارما اتى: «كۇي اڭىزى»
كەيىپكەرلەر: ەستەمەس، ورازىمبەت، جاڭىل، شال، بوتاسى ولگەن ارۋانا
وقيعا جەلىسى: بوتاسى ولگەن ارۋانا ءسۇت بەرەدى، ەستەمەس جولىن جاس جىگىتكە بەرەدى
نەمەن اياقتالادى:
نە سۋرەتتەلەدى: كەيىپكەرلەر بەينەسى، نار بەينەسى، كۇي قۇدىرەتى
قانداي ءتاسىل قولدانادى: پورترەت، ەپيتەت – وتكىر قوڭىر كوزدى، ءمۇساپىر بەينەسى، جۇمساق اۋەن بوياۋى، تەڭەۋ – جىبەكتەي مايىسىپ، بالشىقتان قۇيعانداي، سۇيرىكتەي ساۋساق
قازىرگى زامانمەن سالىستىر
ءۇىى. قوسىمشا مالىمەت بەرۋ.
سەكەن تۇرىسبەكوۆ: «كۇي قاسىرەتتەن، ۇلكەن ويدان تۋادى.»
«كوڭىل تولقىنى» كۇيىنىڭ دۇنيەگە كەلۋ تاريحى: «كۇي 1985 جىلى ويىما ورالىپ، 1987 جىلى جارىققا شىقتى. ول ماسكەۋدە وتكەن دۇنيەجۇزىلىك جاستار مەن ستۋدەنتتەر فەستيۆالىندە ويىما كەلگەن - ءتىن. ول كەز قاسىرەتكە شومىپ جۇرگەن ۋاقىتىم ەدى، انار، جانار ەسىمدى قوس قۇلىنشاعىمنان ايرىلعاندا جازىلعان دۇنيە بولاتىن. تابيعاتتىڭ نوسەر جاۋىنىنان كەيىن كولشىككە تامعان تامشىنى ىرعاق ەتتىم. ىشكى - سىرتقى قۇبىلىستاردىڭ، سەزىمدەردىڭ ءبارى قابىسىپ كەلىپ، ءوزىنىڭ شەشىمىن تاپقانداي بولدى. العاشىندا ول وزىمە «كۇي - ەتيۋد» سياقتى بولىپ كورىندى. ىشتەگى شەر جاتپايدى ەكەن. ىلعي «قاسىرەتتىدەن عانا قاسيەتتى ونەر تۋادى» دەپ ايتىپ جۇرەتىنمىن. مەنىڭ اڭعارعانىم، سەنىڭ ىشىڭنەن، جۇرەگىڭنەن، جانىڭنان شىققان دۇنيە جۇرتتىڭ دا جۇرەگىنە جەتەدى ەكەن.»
ءۇىىى. قورىتىندىلاۋ تەست
1. ت. احتانوۆ تىڭ ەڭ العاشقى اڭگىمەسى؟
ا) «ساۋلە»
ءا) «بوران»
ب) «كۇي اڭىزى»
2. جازۋشىعا قاي شىعارماسى ءۇشىن مەملەكەتتىك سىيلىق بەرىلدى؟
ا) «اكە مەن بالا»
ءا) «قاھارلى كۇندەر»
ب) «دالا سىرى»
3. «كۇي اڭىزى» اڭگىمەسىنىڭ تاقىرىبى
ا) ەستەمەستىڭ ءومىرى
ءا) ونەر قۇدىرەتى
ب) قىز ءومىرى
4. «– اپىرىم - اي، مىناۋىڭ، شىنىندا دا، ەلدە جوق قولقا ەكەن» قاي كەيىپكەردىڭ ءسوزى.
ا) ەستەمەس
ءا) جاڭىل
ب) شال
5. شىعارما نەمەن اياقتالدى؟
ا) ەستەمەستىڭ قىزدى الۋى
ءا) جىگىتكە جولىن بەردى
ب) ناردى يدىرە المادى.
ءۇىىى. ۇيگە: وقۋ، كەز كەلگەن كۇيدىڭ شىعۋ تاريحىن جازىپ كەلۋ.
قازاق ءتىلى ءمۇعالىمى: سىمبات تاڭسىقحان قىزى
ماقساتى: ت. احتانوۆ جايلى مالىمەت بەرۋ، اڭگىمەنىڭ تاقىرىپتىق مازمۇنىن ۇعىندىرۋ.
تاربيەلىك: اقىن شىعارماسى ارقىلى ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى قاستەرلەي بىلۋگە ۇيرەتۋ، قازاقتىڭ كۇي ونەرى تۋرالى تۇسىنىگىن كەڭەيتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردى تۇجىرىمدى وي ايتۋعا، سارالاپ تاڭداۋعا، ىزدەنە بىلۋگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا تاقىرىپتى ۇعىندىرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: سالىستىرۋ، تالداۋ، جيناقتاۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: جازۋشىنىڭ سۋرەتى، تىرەك - سىزبالار، ەلەكتروندى ووقۋلىق، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ءپانارالىق بايلانىس: مۋزىكا.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار ارقىلى.
ءىىى. جاڭا ساباق.
ت. احتانوۆتىڭ ومىرىنەن ماعلۇمات بەرۋ. ەلەكتروندى وقۋلىقتان كورسەتۋ.
«اڭىز» جايلى ەلەكتروندى وقۋلىقتان تىڭداتۋ.
اڭگىمەنىڭ مازمۇنىن بايانداپ بەرۋ.
تۇسىنىكسىز سوزدەرمەن جۇمىس.
تىزگىن – اتتىڭ باسىن تەجەۋ، يگەرۋ ءۇشىن پايدالاناتىن، ۇشتارى جۇگەننىڭ اۋىزدىق شىعىرشىعىنا ەكى جاعىنان بايلانعان قايىس.
دۇعا – امان - ساۋلىق، ساۋ-سالاماتتىقتى تىلەيتىن قۇراننىڭ قىسقا - قىسقا اياتتارى.
شىلبىر – جۇگەننىڭ شىعىرشىعىنا ءبىر جاعىنان تاعىلعان ءجىپ.
تۇندىك – كيىز ءۇيدىڭ شاڭىراعىنا جابىلاتىن ءتورت باۋلى كيىز.
قولقا سالۋ – دوس، جولداس ادامداردىڭ ءبىر - بىرىنەن ءبىر نارسەنى قالاۋى.
تۋلاق – ۇستىنە ءجۇن ساباۋ ءۇشىن نەمەسە توسەنىش ءۇشىن ءجۇنى الىنباي قاتىرىلعان شيكى تەرى.
جونى – ارقاسى، تۋ سىرتى.
- بالالار، اڭگىمەدە تۇيەنىڭ قانداي تۇرلەرىن كەزدەستىرەمىز؟
- بوتا، مايا، نار ارۋانا.
بوتا – تۇيەنىڭ ءتولى.
ارۋانا – ەكى وركەشتى، تازا تۇقىمدى تۇيەنىڭ ۇرعاشىسى.
ىنگەن – قوس وركەشتى تۇيەنىڭ ۇرعاشىسى.
مايا – جالعىز وركەشتى تۇيەنىڭ ىنگەنى.
نار – ءبىر وركەشتى تۇيە.
قارا نار – تۇيەنىڭ كۇشتىسى، مىقتىسى.
ءىۇ. شىعارماعا كومپوزيسيالىق تالداۋ جاساتۋ.
وقيعانىڭ باستالۋى: ەكى سالت اتتىنىڭ جولعا شىعۋى. كۇيشىلەردىڭ اڭگىمەسى.
وقيعا بايلانىسى: جاپاندا جالعىز ناردىڭ كەزىگۋى، بوتاسى ولگەن ارۋانانىڭ زارى. ەستەمەستىڭ دومبىراسىنا ءتىل ءبىتىرۋى، جولاۋشىلاردىڭ جالعىز قاراشا ۇيگە كەلۋى
وقيعانىڭ شيەلەنىسۋى: قىزدىڭ اكەسىنە قولقا سالۋى
وقيعانىڭ شارىقتاۋ شەگى: ەستەمەس كۇيشىنىڭ ونەرى، «نار يدىرگەن» كۇيىنىڭ دۇنيەگە كەلۋى
وقيعانىڭ شەشىمى: ەستەمەستىڭ جولىن جاس جىگىتكە بەرۋى
ءۇ. شىعارماداعى كەيىپكەرلەردىڭ پورترەتتەرىن جازۋ.
ەستەمەس - جاسى ەلۋدى القىندىرعان، ادەمى دوڭگەلەك قارا ساقالدى، كىشىلەۋ وتكىر قوڭىر كوزى بيىك قاباعىنىڭ استىندا تەرەڭ ۇيالاعان قاعىلەز كىسى
ورازىمبەت - استىندا جالىن ورگەن قىلاڭ بەستى، ۇستىندە وڭىرىنە زەر ۇستاعان كوك ماقپال كامزول، تالدىرماش بەلىن قىزىل ۇدەرى بەلبەۋمەن قىناي بۋعان باسىندا توبەسىن كوك ماقپالمەن تىستاعان قۇندىز بورىك
جاڭىل - جاسى ون التى - ون جەتىلەر شاماسىندا. قويۋ قارا قاستى، مولدىرەگەن قارا كوزدى، دوڭگەلەك ءجۇزدى، قارا تورىنىڭ سۇلۋى. ۇستىندە جالاڭ كويلەگى توزعان
ءۇى. «ادەبيەت لوتوسى»
اۆتور: ت. احتانوۆ
شىعارما اتى: «كۇي اڭىزى»
كەيىپكەرلەر: ەستەمەس، ورازىمبەت، جاڭىل، شال، بوتاسى ولگەن ارۋانا
وقيعا جەلىسى: بوتاسى ولگەن ارۋانا ءسۇت بەرەدى، ەستەمەس جولىن جاس جىگىتكە بەرەدى
نەمەن اياقتالادى:
نە سۋرەتتەلەدى: كەيىپكەرلەر بەينەسى، نار بەينەسى، كۇي قۇدىرەتى
قانداي ءتاسىل قولدانادى: پورترەت، ەپيتەت – وتكىر قوڭىر كوزدى، ءمۇساپىر بەينەسى، جۇمساق اۋەن بوياۋى، تەڭەۋ – جىبەكتەي مايىسىپ، بالشىقتان قۇيعانداي، سۇيرىكتەي ساۋساق
قازىرگى زامانمەن سالىستىر
ءۇىى. قوسىمشا مالىمەت بەرۋ.
سەكەن تۇرىسبەكوۆ: «كۇي قاسىرەتتەن، ۇلكەن ويدان تۋادى.»
«كوڭىل تولقىنى» كۇيىنىڭ دۇنيەگە كەلۋ تاريحى: «كۇي 1985 جىلى ويىما ورالىپ، 1987 جىلى جارىققا شىقتى. ول ماسكەۋدە وتكەن دۇنيەجۇزىلىك جاستار مەن ستۋدەنتتەر فەستيۆالىندە ويىما كەلگەن - ءتىن. ول كەز قاسىرەتكە شومىپ جۇرگەن ۋاقىتىم ەدى، انار، جانار ەسىمدى قوس قۇلىنشاعىمنان ايرىلعاندا جازىلعان دۇنيە بولاتىن. تابيعاتتىڭ نوسەر جاۋىنىنان كەيىن كولشىككە تامعان تامشىنى ىرعاق ەتتىم. ىشكى - سىرتقى قۇبىلىستاردىڭ، سەزىمدەردىڭ ءبارى قابىسىپ كەلىپ، ءوزىنىڭ شەشىمىن تاپقانداي بولدى. العاشىندا ول وزىمە «كۇي - ەتيۋد» سياقتى بولىپ كورىندى. ىشتەگى شەر جاتپايدى ەكەن. ىلعي «قاسىرەتتىدەن عانا قاسيەتتى ونەر تۋادى» دەپ ايتىپ جۇرەتىنمىن. مەنىڭ اڭعارعانىم، سەنىڭ ىشىڭنەن، جۇرەگىڭنەن، جانىڭنان شىققان دۇنيە جۇرتتىڭ دا جۇرەگىنە جەتەدى ەكەن.»
ءۇىىى. قورىتىندىلاۋ تەست
1. ت. احتانوۆ تىڭ ەڭ العاشقى اڭگىمەسى؟
ا) «ساۋلە»
ءا) «بوران»
ب) «كۇي اڭىزى»
2. جازۋشىعا قاي شىعارماسى ءۇشىن مەملەكەتتىك سىيلىق بەرىلدى؟
ا) «اكە مەن بالا»
ءا) «قاھارلى كۇندەر»
ب) «دالا سىرى»
3. «كۇي اڭىزى» اڭگىمەسىنىڭ تاقىرىبى
ا) ەستەمەستىڭ ءومىرى
ءا) ونەر قۇدىرەتى
ب) قىز ءومىرى
4. «– اپىرىم - اي، مىناۋىڭ، شىنىندا دا، ەلدە جوق قولقا ەكەن» قاي كەيىپكەردىڭ ءسوزى.
ا) ەستەمەس
ءا) جاڭىل
ب) شال
5. شىعارما نەمەن اياقتالدى؟
ا) ەستەمەستىڭ قىزدى الۋى
ءا) جىگىتكە جولىن بەردى
ب) ناردى يدىرە المادى.
ءۇىىى. ۇيگە: وقۋ، كەز كەلگەن كۇيدىڭ شىعۋ تاريحىن جازىپ كەلۋ.
قازاق ءتىلى ءمۇعالىمى: سىمبات تاڭسىقحان قىزى
You Might Also Like
