تەحنولوگيا ءپانىن وقىتۋدا ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ مۇمكىندىكتەرى
تەحنولوگيا ءپانىن وقىتۋدا ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ مۇمكىندىكتەرى.
بايانداما
جوسپار:
ءى. كىرىسپە.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم.
2. 1. ينتەراكتيۆتىك تاقتاسىن قولدانۋ بارىسىندا مۇعالىمدەر ۋاقىتتى قالاي ۇنەمدەيدى.
2. 2. جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالار
2. 3. ينتەراكتيۆتى قۇرالداردىڭ نەگىزگى ەرەكشەلىكتەرى.
2. 4. ىلمەك بىزبەن «روزا گۇلىن توقۋ» ادىستەرى.
ءىىى. قورىتىندى.
قاراپايىم تاقتا جانە كومپيۋتەر پروەكتورىنا قاراعاندا، ينتەراكتيۆتىك تاقتا ساباق مازمۇنىن كەڭىنەن اشۋىنا مۇمكىنشىلىگى وتە زور. ينتەراكتيۆتىك تاقتانى پايدالانۋ كەزىندە ۇلكەن جەتىستىككە قول جەتكىزۋ ءۇشىن، تەك قانا ساۋاتتى ساباق جوسپارلاپ، كەرەكتى ماتەريالداردى دايىنداۋ كەرەك.
ساباقتا ءمۇعالىم ينتەراكتيۆتىك تاقتانى ءبىر ەمەس بىرنەشە رەت پايدالانا الادى، قاراپايىم تاقتاعا قاراعاندا ينتەراكتيۆتى تاقتا پايدالانۋعا ىڭعايلى، ءارى ۋاقىت ۇنەمدەيدى. ساباق دايىندىعىنا دۇرىس ۋاقىتتى قالاي ءبولۋ كەرەك؟
ءار ساباقتا پايدالاناتىن كورنەكى قۇرالداردى قالاي دايىندايدى.؟ ءبىز اتالعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋگە تىرىسامىز.
ينتەراكتيۆتى تاقتا وقىتۋدىڭ باسقا تاسىلدەرىنە قاراعاندا (سالىستىرعاندا)، كوپتەگەن جەتىستىكتەرى بار.
بۇل جەتىستىكتەر تۋرالى ءوز ساباعىندا ينتەراكتيۆتىك تاقتانى پادالاناتىن مۇعالىمدەر عانا ايتا الادى. قىزمەتتەستەر مەن بىرىگە وتىرىپ ساباقتا دايىندالۋ ارقىلى جاقسى اسەرگە قول جەتكىزۋگە بولادى، بۇل تەك قانا مىندەتتەردى ءبولىپ بەرۋ مەن ۋاقىتتى ۇنەمدەۋ عانا ەمەس، سونىمەن قاتار بەرىلگەن ماتەريالداردىڭ ساپاسىن دا ارتتىرادى.
مۇعالىمدەردىڭ كورسەتۋىنشە ينتەراكتيۆتىك باعدارلاما ولاردىڭ جارتىلاي جۇمىسىن اتقارادى، مىسالى: بەلگىلى ءبىر ماتەريالدى ينتەراكتيۆتىك تاقتادا ورىنداۋ ارقىلى فايلداعى بەلگىلەرمەن وزگەرىستەردى ساقتاپ قالۋعا بولادى، بۇنى ساباقتا بولماي قالعان وقۋشىلارعا قايتا تۇسىندىرۋگە نەمەسە كەلەسى جولى تاعى دا قولدانۋعا بولادى.
وقۋ ماتەريالدار بازاسىن جاساۋ، قىزمەتتەستەرمەن جاساعان ماتەريالداردى ءوز ساباعىمدا پايدالانۋ ارقىلى مۇعالىمدەر ۋاقىتىن ۇنەمدەيدى.
ماتەريالداردى وقىپ ۇيرەنۋ بارىسىندا ينتەراكتيۆتىك تاقتانى پايدالانۋ ءبىلىم ءورىسىن كەڭەيتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، سوندىقتان مۇعالىمدەردىڭ دايىنداعان ماتەريالى وقۋشىلارعا تۇسىنىكتىرەك بولادى.
كوپ مۇعالىمدەردىڭ بايقاعانىنداي ساباقتىڭ وقۋشىلارعا قىزىقتى جانە دالەلدى (ماعىنالى) بولادى، جانە ونى (وقۋشىلار) جىلدام ەستە ساقتايدى. ينتەراكتيۆتىك تاقتا وقۋ ساپاسىن جوعارى دەڭگەيدە تاعى دا مۇعالىمدەردىڭ ۋاقىتىن ۇنەمدەيدى، وعان بۇرىن وتىلگەن ماتەريالداردىڭ ەكىنشى رەت قايتالاۋعا قاجەتى جوق.
ينتەراكتيۆتىك تاقتانى دۇرىس ءتۇسىنۋ كەرەك، ول سيقىرشىنىڭ تاياعى ەمەس. نەگە دەسەڭ ساباقتاعى بارلىق ماسەلەلەردى ءوزى شەشىپ جانە ساباقتى ەلىكتەندىرەتىن بولعان.
تاعى دا ويلاۋ قاجەت ەمەس. ينتەراكتيۆتى تاقتا بارلىق ساباقتا قولدانۋ مۇمكىن، جوق بولماسا ساباقتىڭ ءاربىر ساتىسىندا. باسقا دا زاتتار سياقتى ينتەراكتيۆتى تاقتانى پايدالانۋدان ەڭ كوپ تيىمدىلىككە ساباقتا قويىلعان ماقساتتارعا سايكەس قولدانۋ ارقىلى جەتۋگە بولادى.
ينتەراكتيۆتىك تاقتامەن بىرگە جۇرەتىن باعدارلامالىق نۇسقاۋلىقتى جاقسى ءبىلىپ، ونى ساباققا دايىندالعاندا قولدانۋلارى كەرەك.
مۇعالىمدەرگە تاعى باسقا دا باعدارلامالىق قۇجاتتار كەرەك.
جوعارىدا ايتىلعانداردى قورىتىندىلاي كەلە، ايتا كەتەيىك: ساباق الدىن - الا دايىندالعان بولۋ كەرەك، سوندا عانا ماتەريالدار جىلدام تۇسىندىرىلەدى.
ينتەراكتيۆتىك تاقتادا ءبىر ۋاقىتتا بىرنەشە ماتەريالداردى قولدانۋعا بولادى: بەينە، دىبىس، سۋرەت، ءماتىن، جانە ت. ب. ساباق سوڭىنا دەيىن لوگيكالىق ۇزدىكسىز تۇردە بولسا، سوندا عانا ساباق قويىلعان ماقساتىنا جەتەدى؛ ساباق كەزىندە ساقتالعان فايلدار وقۋشىلارعا بەرىلەدى: سونداي - اق بۇل فايلداردى كەلەسى ساباقتا وتەتىن ماتەريالداردى قايتالاۋ جانە تولىقتىرۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
ينتەراكتيۆتىك تاقتا وقىتۋ تيىمدىلىگىن قالاي ارتتىرادى. ساباقتا ينتەراكتيۆتىك تاقتانى قولدانۋ بالانىڭ مەكتەپتە وقىتۋ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ.
مۇنى قالاي جۇزەگە اسىرۋعا بولادى؟
ينتەراكتيۆتىك تاقتانىڭ ءورىسىن قالاي اشۋعا بولادى؟ ءمۇعالىمنىڭ تاپتىرماس سەرىگى ەتىپ جاساۋعا بولادى.
بۇل ماقالادا ءبىز ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا ينتەراكتيۆتىك تاقتانى قولدانۋدىڭ 3 باعىتىن قاراستىرامىز.
1. پرەزەنتاسيا، دەمونستراسيا جانە مودەلدىك ينتەراكتيۆتىك تاقتامەن ساباقتىڭ ءوتىلۋ بارىسىن ارتتىرۋ ءۇشىن پروگراممالاردىڭ قامتاماسىزتاندىرۋدى ينتەراكتيۆتىك تاقتامەن بىرگە قالاي قولدانۋعا بولادى.
2. وقۋشىلاردىڭ ساباقتا بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ. ساباقتا ينتەراكتيۆتى تاقتانى قولدانۋ بارىسىندا وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگىن قالاي ارتتىرۋعا بولادى.
3. ينتەراكتيۆتى تاقتا قولدانۋ بارىسىندا ساباق تەمپىن ارتتىرۋ. ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس كەزىندە ساباقتى جوسپارلاۋ جانە ونىڭ تەمپىن قالاي ارتتىرۋعا بولادى.
جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالار
اقپاراتتىق – كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيا ەلەكتروندىق ەسەپتەۋىش تەحنيكاسىمەن جۇمىس ىستەۋگە، وقۋ بارىسىندا كومپيۋتەردى پايدالانۋعا، مودەلدەۋگە، ەلەكتروندىق وقۋلىقتاردى، ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋعا، ينتەرنەتتە جۇمىس ىستەۋگە، كومپيۋتەرلىك وقىتۋ باعدارلامالارىنا نەگىزدەلەدى. اقپاراتتىق ادىستەمەلىك ماتەريالدار كوممۋنيكاسيالىق بايلانىس قۇرالدارىن پايدالانۋ ارقىلى ءبىلىم بەرۋدى جەتىلدىرۋدى كوزدەيدى.
اقپاراتتىق – كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيانىڭ كەلەشەك ۇرپاقتىڭ جان – جاقتى ءبىلىم الۋىنا، ىسكەر ءارى تالانتتى، شىعارماشىلىعى مول، ەركىن دامۋىنا جول اشاتىن پەداگوگيكالىق، پسيحولوگيالىق جاعداي جاساۋ ءۇشىن دە تيگىزەر پايداسى اسا مول.
قازىرگى كەزدەگى شاپشاڭ ءجۇرىپ جاتقان جاھاندانۋ ءۇردىسى الەمدىك باسەكەلەستىكتى كۇشەيتە تۇسۋدە. ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ قازاقستاننىڭ الەمدەگى باسەكەگە قابىلەتتى 50 ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋ ستراتەگياسى اتتى جولداۋىندا « ءبىلىم بەرۋ رەفورماسى – قازاقستاننىڭ باسەكەگە ناقتىلى قابىلەتتىلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن اسا ماڭىزدى قۇرالدارىنىڭ ءبىرى» دەپ اتاپ كورسەتتى.
ءححى عاسىر – بۇل اقپاراتتىق قوعام ءداۋىرى، تەحنولوگيالىق مادەنيەت ءداۋىرى، اينالاداعى دۇنيەگە، ادامنىڭ دەنساۋلىعىنا، كاسىبي مادەنيەتتىلىگىنە مۇقيات قارايتىن ءداۋىر.
ءبىلىم بەرۋ ءۇردىسىن اقپاراتتاندىرۋ – جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ ارقىلى دامىتا وقىتۋ، دارا تۇلعانى باعىتتاپ وقىتۋ ماقساتتارىن جۇزەگە اسىرا وتىرىپ، وقۋ – تاربيە ءۇردىسىنىڭ بارلىق دەڭگەيلەرىنىڭ تيىمدىلىگى مەن ساپاسىن جوعارلاتۋدى كوزدەيدى.
بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ شەشىمىمەن «ءححى عاسىر – اقپاراتتاندىرۋ عاسىرى» دەپ اتالادى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى دا عىلىمي – تەحنيكالىق پروگرەستىڭ نەگىزگى بەلگىسى – قوعامدى اقپاراتتاندىرۋ بولاتىن جاڭا كەزەڭىنە ەندى.
زامانىمىزعا ساي قازىرگى قوعامدى اقپاراتتاندىرۋدا پەداگوگتاردىڭ بىلىكتىلىگىن اقپاراتتىق – كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيانى قولدانۋ سالاسى بويىنشا كوتەرۋ نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ بىرىنە اينالدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم تۋرالى زاڭىندا: « ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باستى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى - ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن مەڭگەرۋ ءۇشىن جاعدايلار جاساۋ كەرەك»- دەپ كورسەتىلگەن. سولاردىڭ ءبىرى ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ بارىسىندا ديداكتيكالىق جانە وقىتۋ قۇرالى بولىپ كومپيۋتەر سانالادى. سوندىقتان كەز كەلگەن ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا مۋلتيمەديالىق ەلەكتروندىق وقىتۋ قۇرالدارى بارلىق پاندەردى وقىتۋعا پايدالانادى. بۇل باعىتتا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى وقىتۋ ۇردىسىنە ەكپىندى تۇردە ەنگىزۋ باعىتىندا جانە قولدانىلاتىن جاڭا قۇرالداردىڭ ءبىرى - باعدارلامالىق – تەحنيكالىق كەشەن بولىپ سانالاتىن « اكتيۆتى ەكران» بولىپ تابىلادى.
اقپاراتتىق قوعامنىڭ نەگىزگى تالابى - وقۋشىلارعا اقپاراتتىق ءبىلىم نەگىزدەرىن بەرۋ، لوگيكالىق - قۇرىلىمدىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، اقپاراتتىق تەحنولوگيانى وزىندىك دامۋ مەن ونى ىسكە اسىرۋ قۇرالى رەتىندە پايدالانۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرىپ، اقپاراتتىق قوعامعا بەيىمدەۋ.
ولاي بولسا، اقپاراتتىق بىرلىكتەردىڭ بىلىمگە اينالۋى الەمنىڭ جۇيەلىك - اقپاراتتىق بەينەسىن وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرى مەن قۇندىلىق باعدارلارىن دامىتۋ ارقىلى قالىپتاستىرۋدى كوزدەيتىن، ادامنىڭ دۇنيەتانىمىنىڭ قۇرامداس بولىگى بولىپ تابىلاتىن ينتەللەكتۋالدى دامۋدى قالىپتاستىرۋدىڭ ءبىر جولى.
اقپاراتتىق بىرلىكتى قالىپتاستىرۋ: مەكتەپتىڭ ماتەريالدىق - تەحنيكالىق بازاسىنا؛ اقپاراتتىق قوعام ساياساتىنىڭ ماقساتى مەن مىندەتتەرىنە؛ وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ جۇيەسىنە؛
وقۋشىلاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرى مەن مەڭگەرۋ قابىلەتتەرىنە، پەداگوگ مامانداردىڭ ينفورماتيكادان ءبىلىم دەڭگەيلەرىنىڭ ساپاسى مەن شەبەرلىكتەرىنە، وقۋ - تاربيە باعىتىنىڭ اقپاراتتىق قوعام باعىتىمەن ءوزارا بايلانىسىنا تاۋەلدى.
قازىرگى ۋاقىتتا جاراتىلىستانۋ - عىلىمي ءبىلىم بەرۋدە ساباق بارىسىندا ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋدا. ينتەراكتيۆتى قۇرالداردىڭ كومەگىمەن ءمۇعالىمنىڭ، وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋىنە جول اشىلىپ وتىر.
ءبىلىم بەرۋدەگى ينتەراكتيۆتى تەحنولوگيا - مۇنداعى ينتەراكتيۆتىسوزى - inter (بىرلەسۋ)، act (ارەكەت جاساۋ) ۇعىمىن بىلدىرەدى، ساباق بارىسىندا وقۋشىنىڭ توپپەن جۇمىس جاساۋعا قاتىسپاۋى مۇمكىن ەمەس، ءبىرىن - ءبىر تولىقتىراتىن، ساباق بارىسىندا بارلىق وقۋشىلاردىڭ قاتىسۋىن ۇيىمداستىراتىن وقىتۋ بارىسى.
ينتەراكتيۆتى تاقتا – دەگەنىمىز نە؟
ينتەراكتيۆتى تاقتا – بۇل كومپيۋتەردىڭ قوسىمشا قۇرىلعىلارىنىڭ ءبىرى جانە دە ءدارىس بەرۋشىگە نەمەسە بايانداماشىعا ەكى ءتۇرلى قۇرالداردى بىرىكتىرەتىن: اقپاراتتىڭ كەسكىنى مەن قاراپايىم ماركەر تاقتاسىن بىرىكتىرەتىن قۇرال. بۇگىنگى كۇنى بىرنەشە يت تۇرلەرى بار. ولاردىڭ ىشىندە ءبىلىم سالاسىندا قولدانىپ جۇرگەندەرىنە قىسقاشا شولۋ جاسايىق.
ACTIVboard(Promethean كومپانياسى) - ACTIVstudio پروگرامماسى ارقىلى ىسكە قوسىلادى. بۇل قۇرىلعى كومپيۋتەر، مۋلتيمەديالىق پروەكتور جانە اقپاراتتاردى ەنگىزۋگە ارنالعان اكتيۆتى قالامنان تۇرادى.
اكتيۆتى قالام – دەگەنىمىز نە؟
Aكتيۆتى قالام – بۇل مەڭزەردى باسقارۋ قۇرىلعىسى جانە كومپيۋتەر مەن تاقتا اراسىنداعى بايلانىستى ىسكە اسىرۋشى قۇرىلعى.
ACTIVwandۋكازكاسى
ەلەكتروندى ACTIVwand ۋكازكاسىنىڭ ۇزىندىعى 54 سم تاقتانىڭ جوعارعى بولىگىنەن كىشكەنتايلارعا دا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. جانىندا ورنالاسقان باتىرما تاشقاننىڭ سول جاق باتىرماسىنىڭ قىزمەتىن اتقارادى. ACTIVboard – ينتەراكتيۆتى تاقتاسىندا جۇمىس جاساۋشىعا پروەكتوردىڭ ساۋلەسىنەن استىنان شىعۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. "وڭ قول" سونمەن بىرگە "سول قولمەن" جۇمىس جاساۋعا قولايلى قۇرال.
ACTIVpanelpro
ACTIVpanelpro (اكتيۆپانەل) ۇلكەن اۋديتوريالاردا قولدانۋعا وتە قولايلى، وندا ۇلكەن ەكرانعا پروەكسياعا قولدانادى. ACTIVpanelpro ارنايى قارىنداشتىڭ كومەگىمەن ديسپلەيدە جازىلعان جازۋلار كومپيۋتەر ارقىلى تاقتادان كورۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ACTIVpanelpro (اكتيۆپانەل) وتە جەڭىل زات، بولمەدەن بولمەگە قيىندىقسىز – اق الىپ جۇرە بەرۋگە بولادى، ال پروەكتور بولسا كەسكىندى ۇلكەيتىپ كورسەتەدى. ACTIVpanel - pro دك باسقارادى، سۋرەت سالادى، جازۋ جازادى – بۇل اقپاراتتى ەنگىزەتىن قۇرىلعىعا جاتادى.
ACTIVslate
راديو پورتتى ACTIVslate پانەل قۇرىلعىسى توپپەن جۇرگىزىلەتىن كونفەرەنسياعا قاتىسۋشىلاردىڭ بەلسەندى قاتىسۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. كونفەرەنسيا نەمەسە پرەزەنتاسيا كەزىندە اۋديتوريادا ەركىن قوزعالۋعا بولادى ACTIVslateXR پانەل اۋديتوريانىڭ كەز كەلگەن جەرىنەن تاقتامەن جۇمىس جاساي الادى. ACTIVslateXR كومەگىمەن قاتىسۋشىلار ءوز شەشىمدەرىن ورىندارىنان تۇرماي - اق تاقتادا جازا الادى.
ACTIVtablet
ACTIVtablet پلانشەت قاراپايىم تىشقاننىڭ قىزمەتىن اتقارا الادى، پرەزەنتاسيا مەن كونفەرەنسيا ماتەريالدارىن ACTIVstudio2 نەمەسە ACTIVprimary تاقتاسىز (ACTIVboard كومەگەنسىز) كومپيۋتەردە دايىنداۋعا مۇمكىندىك بەتەرىن قۇرىلعى. ACTIVtablet كومپيۋتەرگە USB پورت ارقىلى قوسىلادى، باعدارلامانىڭ بارلىق فۋنكسيالارىن قولدانۋعا بولادى. ارنايى باتارەياسىز قالاممەن فليپچارت بەتتەرىندە جازۋ جازا الادى.
ACTIVote تەستىلەۋ جۇيەسى كونفەرەنسيانىڭ بارلىق قاتىسۋشىلارىنا سۇراقتارعا، بىرنەشە بەرىلگەن جاۋاپتاردىڭ نۇسقالارىنان جەلىسىز راديو ءپۋلتتىڭ باتىرماسىن باسۋ ادىسىمەن جاۋاپ بەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. پۋلتتىڭ كومەگىمەن اقپارات ACTIVboard قابىلدايدى جانە دە وڭدەلىپ كونفەرەنسيا قاتىسۋشىسىنىڭ جاۋابىن قابىلدايدى. ACTIVote قاراپايىم تەست جۇرگىزۋگە وتە قولايلى زات. ACTIVote 16 نەمەسە 32 پۋلتتان كىشكەنە چەموداندا تەست جۇرگىزۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
ACTIVote قولدانا وتىرىپ:
«تەست دايىنداۋ شەبەرىندە» ACTIVstudio باعدارلاماسىندا فليپچارتتا ماتىندىك نەمەسە گرافيكتىك تۇردە تەست سۇراقتارى كىتاپحانادا ساقتالادى دا، تەستىڭ ناتيجەسىن كەستە نەمەسە دياگرامما تۇرىندەكومپيۋتەردىڭ جادىندا ساقتالادى. تەستىڭ ناتيجەسىن EXسEL نەمەسە WORD رەداكتورلارىندا ەكسپورت جاساۋعا بولادى
ACTIVstudio پروگرامماسى
ACTIVstudio PE پروگرامماسى ارنايى پرەزەنتاسيالاردى وتكىزۋگە جانە ونى ساباق بارىسىندا قولدانۋعا نەگىزدەلگەن پروگرامما. بۇل پروگرامما
ACTIVboard جانە ACTIVpen قالامىمەن جۇمىس جاساۋ ءۇشىن جاساقتالعان. ACTIVstudio پروگرامماسىنىڭ مۇمكىندىكتەرى وتە كوپ. اتاپ ايتقاندا، پرەزەنتاسيالاردى قۇرۋعا، وتكىزۋگە، ماتەريالدارعا ارنايى ەففەكتىلەر
قوسۋعا، نەگىزگى كەزەڭدەردى كورسەتۋگە، كورسەتكىشتەردى قوسۋعا، قوسىمشا اقپاراتتاردى ەنگىزۋگە جانە باسقا دا كوپتەگەن مۇمكىندىكتەرى بار.
فليپچارت
فليپچارت – بۇل بىرنەشە قاجەتتى بەتتەردەن تۇراتىن نەگىزگى جۇمىس ايماعى. بۇل ايماقتا پرەزەنتاسيانى قۇرۋعا جانە ونى كورسەتۋگە قاجەتتى قۇرالداردىڭ بارلىعى كورسەتىلەدى. بىرنەشە فليپچارتتاردى بىردەن اشىپ، ءبىر فليپچارتتان كەلەسى فليپچارتقا، وبەكتىلەرگە سىلتەمەلەر قويۋعا نەمەسە وبەكتىلەردى ءبىر مەزەتتە كەلەسى بەتكە كوشىرۋگە بولادى. فليپچارتتى باسۋ قۇرىلعىسىنان شىعارۋعا نەمەسە ءار ءتۇرلى فورماتتاردا ەكسپورتتاۋعا بولادى.
«اكتيۆتى ەكران» كەشەنى ءبىلىم ۇردىسىندە قولدانىلاتىن اقپاراتتى كورسەتۋگە جانە ونى كومپيۋتەرمەن باسقارۋعا تاعايىندالعان امبەباپ ينتەراكتيۆتىك جۇيە بولىپ تابىلادى.
«اكتيۆتى ەكران» باعدارلامالىق – تەحنيكالىق كەشەنىنىڭ ديداكتيكالىق ماقساتتا پايدالانۋ بارىسىندا ولاردىڭ نەگىزگى قىزمەتى – جالپى اقپاراتپەن كاسىبي بىلىكتىلىكتى جەتىلدىرۋ باعىتىندا قولدانىپ، سونىمەن قاتار بۇل قۇرالدىڭ وقۋشىلاردىڭ، ويلاۋ جانە ويىن قىسقا جانە تۇسىنىكتى تۇردە جەتكىزە ءبىلۋ قابىلەتىن، ارتتىرىپ ءوز ويلارىن جاڭا تەحنولوگيا قۇرالدارى كومەگىمەن جۇزەگە اسىرۋىن قالىپتاستىرۋدى قامتاماسىز ەتە الاتىنى بەلگىلى بولدى.
باعدارلامالىق - تەحنيكالىق كەشەننىڭ قۇرامىنا كىرەتىن ينتەراكتيۆتىك تاقتانى وقىتۋشىعا ساباقتى قىزىقتى جانە ديناميكالىق تۇردە مۋلتيمەديالىق قۇرالدار كومەگىمەن وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىقتارىن تۋدىراتىنداي وقۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ۆيزۋلدى قور دەپ تە اتاۋعا بولادى. ساباقتى ءتۇسىندىرۋ بارىسىندا ءمۇعالىم تاقتا الدىندا تۇرىپ، ءبىر مەزەتتە ماتىندىك، اۋديو، بەينە قۇجاتتاردى DVD، CD - ROM جانە ينتەرنەت رەسۋرستارىن قولدانا الادى. بۇل كەزدە ءمۇعالىم قوسىمشانى ىسكە قوسۋ، CD - ROM، Web - ءتۇيىن مازمۇنىن قاراستىرۋ، اقپارات ساقتاۋ، بەلگى جاساۋ تىشقاندى اۋىستىراتىن ارنايى قالام ارقىلى جازۋلار جازۋ جانە ت. ب. ارەكەتتەردى جەڭىل ورىنداي الادى.
ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى ساباققا پايدالانعاندا ديداكتيكالىق بىرنەشە ماسەلەلەردى شەشۋگە كومەكتەسەدى:
- ءپان بويىنشا بازالىق ءبىلىمدى مەڭگەرۋ؛
- العان ءبىلىمدى جۇيەلەۋ؛
- ءوزىن - ءوزى باقىلاۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ؛
- جالپى وقۋعا دەگەن ىنتاسىن ارتتىرۋ
- وقۋشىلارعا وقۋ ماتەريالدارىمەن وزدىگىنەن جۇمىس ىستەگەندە ادىستەمەلىك كومەك بەرۋ.
بۇل تەحنولوگيانى وقۋ ماتەريالىن حابارلاۋ جانە وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتى مەڭگەرۋىن ۇيىمداستىرۋ ارقىلى، كوزبەن كورۋ جادىن ىسكە قوسقاندا ارتا تۇسەتىن قابىلداۋ مۇمكىندىكتەرىمەن قامتاماسىز ەتەتىن ءادىس دەپ قاراۋعا بولادى.
وقۋشىلاردىڭ كوپشىلىگى ەستىگەنىنىڭ 5 % جانە كورگەنىن 20 % ەستە ساقتايتىنى بەلگىلى. اۋديو – جانە ۆيدەواقپاراتتى ءبىر مەزگىلدە قولدانۋ ەستە ساقتاۋدى 40 - 50 % دەيىن ارتتىرادى.
قازىرگى كەزدە ساباققا دايىندالۋ بارىسىندا ءمۇعالىم ساباق مازمۇنى وقۋشىلار ءۇشىن تانىمدىلىعى جاعىنان قىزىقتى ءارى جاڭاشا ءوتۋى ءۇشىن ءوزىنىڭ باعالى ۋاقىتىن قاجەتتى ماتەريالدى ىزدەۋ مەن جۇيەلەۋگە جۇمسايدى. ال جەكەلەگەن كۋرس بويىنشا ماسەلەلىك – باعدارلى وقۋ باعدارلامالارى پاكەتىنىڭ بولۋى مۇعالىمگە « ءمۇعالىم – وقۋشى» جۇيەسىندە اقپاراتتى بەرۋدى، وڭدەۋدى جانە قايتالاۋدى جاڭاشا ۇيىمداستىرۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. ءبىراق، مۇنىڭ بارلىعى جۇزەگە اسۋى ءۇشىن ءمۇعالىم كومپيۋتەرلىك وقىتۋ تەحنولوگياسى بويىنشا بىلىمدەر مەن ىسكەرلىكتەردى يگەرۋى قاجەت. بۇل دايىندىق ديفەرەنسيالدى بولۋى ءتيىس. سەبەبى، ءاربىر ءپان مۇعالىمدەرى ءۇشىن كومپيۋتەردى وقىتۋ ۇردىسىندە پايدالانۋ ءار ءتۇرلى سيپاتقا يە.
عىلىم عاسىرىنىڭ تابالدىرىعىنان اتتاعالى تۇرعان قازىرگى تاڭدا كومپيۋتەر ءومىردىڭ بارلىق سالاسىنا كەڭىنەن ەنۋدە.
ەلباسى اتاپ كورسەتكەندەي « قازىرگى زاماندا جاستارعا اقپاراتتىق تەحنولوگيامەن بايلانىستى الەمدىك ستاندارتقا ساي مۇددەلى جاڭا ءبىلىم بەرۋ وتە – موتە قاجەت» - جاس ۇرپاققا ءبىلىم بەرۋ جولىندا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى وقۋ ۇردىسىنە وڭتايلاندىرۋ مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ ماڭىزى زور.
ءبىلىم بەرۋدىڭ اقپاراتتاندىرۋ پروسەسى ءپان مۇعالىمدەرىنە جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى جان - جاقتى پايدالانۋ سالاسىنا ۇلكەن تالاپ قويادى.
ءىس تاجىريبەمدە ينتەراكتيۆتى قۇرىلعىلاردىڭ بارلىق مۇمكىندىكتەرىن پايدالانا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق دارالىعىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ساباقتا تومەندەگى ءىس – شارالاردىڭ قولدانۋدىڭ ماڭىزىنىڭ زور ەكەنىن بايقادىم.
- وقۋشىنىڭ دايىندىق دەڭگەيىن، ىنتاسىن جانە قابىلداۋ جىلدامدىعىن ەسكەرۋ ارقىلى جاڭا ماتەريالداردى مەڭگەرۋگە بايلانىستى وقىتۋدى ۇيىمداستىرۋ جانە وقىتۋ پروسەسىنە ينتەراكتيۆتى قۇرىلعىلاردىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋ
- وقىتۋدىڭ جاڭا ادىستەرى مەن فورمالارىن ( پروبلەمالىق، ۇيىمداستىرۋشىلىق ءىس - ارەكەتىن كومپيۋتەرلىك ويىندار جانە ت. ب.) ساباقتا ءجيى قولدانۋ.
پروبلەمالىق زەرتتەۋ، اناليتيكالىق جانە مودەلدەۋ ادىستەرىن قولدانۋ ارقىلى كلاسسيكالىق ادىستەردى جەتىلدىرۋ.
- جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيا قۇرالدارىن ( جاڭا ءتيپتى كومپيۋتەرلەر، تەلەكوممۋنيكاسيا، ۆيرتۋالدى ورتا جانە مۋلتيمەديا – تەحنولوگيا، ينتەراكتيۆتى قۇرىلعىلار) پايدالانۋ ارقىلى وقۋ پروسەسىنىڭ ماتەريالدىق – تەحنيكالىق بازاسىن جەتىلدىرۋ.
ساباق ماتەريالى Power Point پرەزەنتاسياسى نەمەسە ماتىندىك اقپارات تۇرىندە بەرىلەدى. سونىمەن قاتار، ماتەريالدىڭ قۇرامىنا كەستە، دياگرامما، سۋرەت، باسقارۋشى باتىرمالار، گيپەرسىلتەمەلەر، گرافيكتەر بولادى. ءتۇسىندىرۋ بارىسىندا ءمۇعالىم تاقتانىڭ الدىندا تۇرىپ جاسىرۋلى اقپاراتتى جانە وبەكتىلەردى كورسەتە الادى جانە وزگەرتەدى. ساباقتىڭ سوڭىندا قولدانىلعان ماتەريالدى ەستە ساقتاپ، قاجەت جاعدايدا قايتالاپ قولدانا الادى. ينتەراكتىۆتىك تاقتامەن جۇمىس ىستەۋ بارىسىندا جاسالعان فايلدار بەلگىلى ءبىر فورماتپەن ساقتالادى، سونىمەن قاتار PDF فورماتىندا دا ساقتاپ، وقۋشىعا ەلەكتروندىق پوشتا ارقىلى جىبەرۋگە بولادى. ءمۇعالىم الدىن – الا دايىنداعان ساباقتى وقۋشىنىڭ ءبىلىمىن، بىلىكتىلىگىن، داعدىسىن باقىلاۋعا باعىتتالعان تاپسىرمالاردى ورىنداۋعا بەرەدى. ساباقتىڭ بارىسىندا تاپسىرمانى ورىنداۋ بويىنشا اۋىزشا ءتۇسىندىرۋ جۇرگىزىلەدى، ينتەراكتيۆتىك تاقتانى پايدالانۋ ارقىلى تەوريالىق ماتەريال قايتالانادى. قاجەتتى جاعدايدا، وقىتۋشى تاقتا ارقىلى مىسال ەسەپتى شىعارۋدى، گرافيكتەردى قۇرۋدى، قۇرال – سايمانداردى قولدانۋدى كورسەتىپ تۇسىندىرەدى. ءمۇعالىم وقۋشىنى تاقتاعا شىعارىپ، وعان جەكە تاپسىرما بەرەدى، وعان قالعانداردىڭ كوڭىل ءبولۋ ءۇشىن باعىت بەرەدى جانە باقىلاپ وتىرادى.
ءمۇعالىم الدىڭعى ساباقتا وتىلگەن ماتەريالدى اشىپ، وتكەن ساباقتى قايتالاي الادى. مۇنداي ادىستەمە ساباقتا ەكپىندى تۇردە وتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. تاقتادا جۇمىس ىستەگەن ءمۇعالىم مەن وقۋشىنىڭ ورىنداعان ءىس - ارەكەتتەرىن ەستە ساقتاپ كەلەسى ساباقتا قولدانۋعا بولادى.
سونىمەن، ينتەراكتيۆتىك تاقتا ساباققا قاتىسۋشىلاردىڭ بارلىعىنىڭ ويىن ءبىر ورتاعا جيناقتاپ، قاجەت اقپاراتتى وڭدەۋ ارقىلى جالپىلانعان اقپاراتتىق بىلىكتىلىكتى قالىپتاستىراتىن ءتيىمدى قۇرال بولىپ تابىلادى. الدىن الا دايىندالعان وقۋ ماتەريالدارى – پرەزەنتاسيالار، ماتىندىك، گرافيكالىق اقپاراتتىق وبەكتىلەر – ساباقتىڭ جاقسى ءوتۋىن جانە بارلىق اقپارات تۇرلەرىن قولدانۋدى قامتاماسىز ەتەدى. سونىمەن،
« اكتيۆتى ەكران» كەشەنىن قولدانۋ ارقىلى وقىتۋ ۇردىسىندە جاڭا ديداكتيكالىق مۇمكىنشىلىكتەردى اشۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
ساباقتا ۋاقىتتى ۇنەمدەۋ، دەمونستراسيالىق ماتەريالدار دايارلاۋ ماقساتىندا ينتەراكتيۆتى تاقتانى پايدالانعان ءتيىمدى. ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ ءۇش رەجيمىندە دە جۇمىس جاساۋعا بولادى.
اق تاقتا رەجيمى – ەڭ قاراپايىم رەجيم. اق تاقتا رەجيمىن قولدانعاندا ونى اق بەت قاعازبەن جۇمىس جاساعانداي جانە تاقىرىپقا قاجەتتى جەرىن بەلگىلەۋلەرمەن، نەگىزگى ۇعىمدارىن ەرەكشەلەۋ ءۇشىن ءتۇرلى ءتۇستى قالامدى قولدانۋعا بولادى. اق بەتتىڭ ارتىنا فون رەتىندە مازمۇندى سۋرەتتى پايدالانۋعا بولادى. تاقتانىڭ بۇل قاسيەتى، مىسالى گەوگرافيادان، فيزيكا، بيولوگيادان جانە ت. ب. پاندەردەن ساباق جۇرگىزگەندە ىڭعايلى. فون رەتىندە گەوگرافيالىق كارتانى، فيزيكالىق اسپاپتاردىڭ سۋرەتتەرىن الۋعا بولادى جانە ساباق بارىسىندا قاجەت بولسا كارتاعا بەلگى سالۋعا، جازۋعا مۇمكىنشىلىك بار.
ەكىنشى رەجيم – Office رەجيمى. بۇل رەجيم ساباققا قاجەتتى دايىندىق جۇمىستارىن، ياعني ماتەريالدار دايارلاۋعا ىڭعايلى. ساباققا دايىندىق جۇمىستارى Word ماتىندىك رەداكتورىنىڭ، Excel ەلەكتروندىق كەستەسىنىڭ قۇجاتتارى، Power Point – پرەزەنتاسياسى بولۋى مۇمكىن. مىسالى، Microsoft Word قۇرالدارىمەن ءتورت ءتۇرلى ماتىندىك تاپسىرمالاردى قامتيتىن قۇجات ازىرلەۋگە بولادى. وسى قۇجاتتا تاپسىرمالاردى قايتالاپ، جاۋاپتارىنىڭ دۇرىس نۇسقالارىن نەمەسە امالداردىڭ دۇرىس تىزبەگىن كورسەتۋ كەرەك. قايتالانعان تاپسىرمالاردى سۋرەت سالۋ پانەلىنىڭ « ءتورتبۇرىش» وبەكتىلەرىمەن جاسىرامىز. ساباقتا قاجەت كەزدە بۇل قۇجاتتى ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ Office رەجيمىندە اشۋ قاجەت. بۇل رەجيم Microsoft Office – ءنىڭ بارلىق مۇمكىنشىلىگىن ۇسىنادى. سونداي مۇمكىنشىلىكتەرىنىڭ ءبىرى – قۇرىلعان قۇجاتقا ءماتىندى قوسۋعا بولادى، ياعني ەكراننان تۇسىرىلگەن سۋرەتپەن ەمەس قۇجاتپەن تىكەلەي جۇمىس جاسايمىز. سونىمەن، ءمۇعالىم وقۋشىنى تەستىلىك تاپسىرماعا جازباشا جاۋاپ بەرۋگە تاقتاعا شىعارىپ، وقۋشىنىڭ جاۋابىن دۇرىس جاۋاپتارىمەن سالىستىرا الادى ( « تىك ءتورتبۇرىش» وبەكتىسىن جىلجىتۋ نەمەسە جويۋ ارقىلى ) جانە دايىندالعان ماتەريالدى شابلون رەتىندە كەلەسى ساباقتاردى پايدالانۋ ءۇشىن ساقتاپ قويۋعا بولادى.
ءۇشىنشى رەجيم - تاقتانىڭ ينتەراكتيۆتى رەجيمدەگى جۇمىسى.
ساباقتاردى جۇرگىزۋدە وتكەن ماتەريالدى قايتالاۋ قاجەت، سونداي جاعدايدا ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ سىلتەمە جاساۋعا ارنالعان كومپونەنتىن قولدانۋعا بولادى. بۇل كومپونەنت ارقىلى Microsoft Office قۇرالدارى ارقىلى قۇرىلعان قۇجاتتارعا، گرافيكتىك رەداكتورلاردىڭ نەمەسە پروگراممالاۋ ورتاسىنىڭ كومەگىمەن قۇرىلعان فايلدارعا، ينتەرنەت بەتتەرىنە سىلتەمەلەردى ۇيىمداستىرۋعا مۇمكىنشىلىك بەرەدى.
پروجەكتور جانە شتوركا قۇرالدارى ەكراننىڭ بەلگىلى ءبىر كىشىگىرىم اۋماعىن كورسەتۋگە ارنالعان. پروجەكتور قۇرالى اۋديتوريانىڭ نازارىن ءبىر وبەكتىگە اۋدارۋعا ارنالعان. ەكران بەتىندە ءبىر مەزگىلدە بىرنەشە وبەكتىلەر ورنالاسقان بولسا، ونىڭ قاجەت وبەكتىسىن ەرەكشەلەپ، قالعانىن جاۋىپ قويۋعا ارنالعان. شتوركا ەكراننىڭ ءبىر بولىگىن جاۋىپ قويۋعا ارنالعان ( ەسەپ شىعارۋدا دۇرىس جاۋاپتارىن، وقۋشىلارعا ءازىر بەلگىسىز اقپاراتتى ) جانە ماتەريالدى وقۋ بارىسىندا مۇمكىندىگىنشە تاقتانىڭ قاجەت بولىگىن كورسەتۋ.
قازىرگى ۋاقىتتا « قوعامدى اقپاراتتاندىرۋ»، « ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ» دەگەن ءسوز تىركەستەرى ءبىزدىڭ سوزدىك قورىمىزعا ەنىپ كەتتى. ولاي بولسا، قوعامدى اقپاراتتاندىرۋ دەگەنىمىز نە؟ قوعامدىق اقپاراتتاندىرۋ دەگەنىمىز – عىلىمي تەحنيكالىق پروگرەسس جەتىستىكتەرىنىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسقا اۋقىمدى ەنۋىنىڭ ناتيجەسى، ياعني ادام ومىرىنە ءىس - ارەكەتتىڭ ينتەللەكتۋالدى تۇرلەرىنىڭ جان – جاقتى اسەر ەتۋى مەن ءرولىنىڭ جوعارىلاۋىنا بايلانىستى وبەكتيۆتى پروسەسس.
ول وقىتۋ مازمۇنى، ءادىسى مەن ۇيىمداستىرۋ تۇرلەرىنىڭ وزگەرىسىن تەزدەتەدى. بۇل پروسەستەگى نەگىزگى ماسەلە ءبىلىم بەرۋدىڭ مازمۇنى مەن ماقساتىن وزگەرتۋ بولىپ تابىلادى، ال ونى تەحنولوگيالىق جاعىنان قامتاماسىز ەتۋ - وندىرىستىك ماسەلە.
قوعامدى يندۋستريالاندىرۋ كەزەڭىندە ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى الدىڭعى كەزەكتە، ماماندانعان ساۋاتتى تۇتىنۋشىلاردى دايىنداۋعا باعىتتالسا، ال ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ جاعدايىندا بۇل ماسەلە ءبىلىم بەرۋدىڭ نەگىزگى ماقساتىنا اۋىسادى. مۇنداعى نەگىزگى ماقسات – وقۋشىنىڭ قورشاعان الەم جايىندا تابيعي عىلىمي بولجامىن قالىپتاستىرۋمەن جالپى ىزگىلىكتى ادامگەرشىلىككە دايىنداۋ بولىپ سانالادى.
قازىرگى زامان مۇعالىمنەن تەك ءوز ءپانىنىڭ تەرەڭ بىلگىرى بولۋى ەمەس، تاريحي تانىمدىق، پەداگوگيكالىق – پسيحولوگيالىق ساۋاتتىلىق، ساياسي ەكونوميكالىق بىلىمدىلىك جانە اقپاراتتىق ساۋاتتىلىق تالاپ ەتىلۋدە. ول زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋدە جاڭالىققا جانى قۇمار، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەپ، وقۋ مەن تاربيە ىسىنە ەنىپ، وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگياسىن شەبەر مەڭگەرگەن جان بولعاندا عانا بىلىگى مەن ءبىلىمى جوعارى جەتەكشى تۇلعا رەتىندە ۇلاعاتتى سانالادى.
ورتا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن اقپاراتتاندىرۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ. وسى ماقساتتى ورىنداۋ بارىسىندا وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋدا جاڭا ادىستەردى قولدانۋ قاجەتتىلىگى تۋىنداپ وتىر. XXI عاسىردا اقپاراتتانعان قوعام قاجەتتىلىگىن قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا تومەندەگىدەي مىندەتتەردى شەشۋ كوزدەلىپ وتىر: كومپيۋتەرلىك تەحنيكانى، ينتەرنەت، كومپيۋتەرلىك جەلى، ەلەكتروندىق جانە تەلەكوممۋنيكاسيالىق قۇرالداردى، ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى، ەلەكتروندىق وقۋلىقتاردى وقۋ ۇردىسىنە ءتيىمدى پايدالانۋ ارقىلى ءبىلىم ساپاسىن كوتەرۋ.
ەلىمىزدەگى ساياسي، الەۋمەتتىك – ەكونوميكالىق وزگەرىستەرگە ساي ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ باعىتىندا مەكتەبىمىزدە جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستار اقپاراتتاندىرۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنا سايكەس جۇزەگە اسىرىلۋدا.
XXI عاسىر – اقپارات عاسىرى بولعاندىقتان ادامزاتقا كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىق قاجەت. بۇگىنگى تاڭدا مەكتەپ پاندەرىن كومپيۋتەر، ينتەراكتيۆتى قۇرالداردىڭ كومەگىمەن وقىتۋ ناتيجەلەرىن زەرتتەۋدەگى عىلىمي پروبلەمالاردى شەشۋ ەڭ باستى ورىن الادى. بۇعان سەبەپ وقىتۋ پروسەسىندە تۋىندايتىن كومپيۋتەرلەندىرۋدىڭ پەداگوگيكالىق - پسيحولوگيالىق جاڭا پروبلەمالارى ءالى تولىق شەشىلمەگەنى.
ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن اقپاراتتاندىرۋ ءبىلىم بەرۋ ءۇشىن ۇلكەن پەرسپەكتيۆالار اشادى. سوڭعى جىلدارى كومپيۋتەرلىك، تەلەكوممۋنيكاسيالىق تەحنيكا مەن تەحنولوگيالاردىڭ قوعام ومىرىندەگى ءرولى مەن ورنىندا تۇبەگەيلى وزگەرىستەر بولدى. اقپاراتتىق جانە تەلەكوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى يگەرۋ قازىرگى زاماندا ءاربىر جەكە تۇلعا وقۋ جانە جازۋ قابىلەتى سياقتى ساپالارمەن بىرگە قاتارعا جانە ءاربىر ادام ءۇشىن قاجەتتى شارتقا اينالدى.
ءاربىر ەلدىڭ تەحنولوگيالىق دامۋ دارەجەسىنە ونىڭ ەكونوميكالىق قۋاتى مەن حالقىنىڭ تۇرمىس دەڭگەيى عانا ەمەس، سول ەلدىڭ الەمدىك قوعامداستىقتا الاتىن ورنى، باسقا ەلدەرمەن ەكونوميكالىق جانە ساياسي ىقپالداسۋ مۇمكىندىكتەرى، سونداي – اق ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىن شەشۋىنە بايلانىستى. سونىمەن قاتار، الدەبىر ەلدە قازىرگى تەحنولوگيانىڭ دامۋى مەن قولدانۋىنىڭ دەڭگەيى ونىڭ ماتەريالدىق بازاسىنىڭ دامۋىمەن قاتار ەمەس، نەگىزىنەن قوعامدى پاراساتتاندىرۋ دەڭگەيىمەن، ونىڭ جاڭا ءبىلىمدى تۋىنداتۋ، يگەرۋ جانە قولدانا ءبىلۋ قابىلەتىمەن دە انىقتالادى.
جەدەل دامىپ وتىرعان عىلىمي – تەحنيكالىق پروگرەسس قوعام ءومىرىنىڭ بارلىق سالالارىن اقپاراتتاندىرۋدىڭ عالامدىق پروسەسىنىڭ نەگىزىنە اينالادى. اقپاراتتىق - تەحنولوگيالىق دامۋعا جانە ونىڭ قارقىنىنا ەكونوميكانىڭ جاعدايى، ادامداردىڭ تۇرمىس دەڭگەيى، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك، بۇكىل دۇنيەجۇزىلىك قاۋىمداستىقتاعى مەملەكەتتىڭ ءرولى تاۋەلدى بولادى. تۇتاس دۇنيە قالىپتاستىرۋ مەن قوعامداستىقتار، جەكە ادام مەن بۇكىل دۇنيەجۇزىلىك قوعامداستىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋى ءۇشىن جاڭا جاعدايلاردى قامتاماسىز ەتۋدە اقپاراتتىق - تەلەكوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالار ماڭىزدى رول اتقارادى.
عىلىم مەن تەحنيكانىڭ دامۋ قارقىنى وقۋ – اعارتۋ سالاسىنىڭ وقىتۋ ۇردىسىنە جاڭا تەحنولوگيالىق ادىستەر ونىڭ ىشىندە ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى كەڭ كولەمدە قولدانۋدى قاجەت ەتەدى.
قازاقستاننىڭ تاۋەلسىز مەملەكەت رەتىندە قالىپتاسۋى ورتا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ دامۋىمەن تىعىز بايلانىستى. قاي حالىقتىڭ، قاي ۇلتتىڭ بولسىن تولىعىپ وسۋىنە، رۋحاني ءارى مادەني دامۋىنا باستى ىقپال جاسايتىن تىرەگى دە، ءتۇپ قازىعىدا – مەكتەپ.
مەكتەپتەردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋ جانە وندا ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى پايدالانۋ ارقىلى وقۋ – تاربيە پروسەسىن ءتيىستى دەڭگەيگە كوتەرۋ، مەكتەپ ۇستازدارىنىڭ، باسشىلارىنىڭ، پەداگوگيكالىق ۇجىمنىڭ جۇيەلى باسشىلىققا العان باعىتى دەپ ەسەپتەيمىز. ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋ نەگىزىندە مەكتەپتە جاراتىلىستانۋ باعىتىنىڭ پاندەرىن وقىتۋ ساپاسىن ارتتىرىپ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ جۇيەلى تۇردە ىسكە اسادى دەۋگە بولادى.
مەكتەپتى اقپاراتتاندىرۋعا وسىلاي مەملەكەت تاراپىنان ۇلكەن ەكونوميكالىق قولداۋ كورسەتىلىپ، ونى وقىتۋ، ۇيرەتۋ ماسەلەسى بۇكىل حالىقتىق دەڭگەيگە كوتەرىلسە عانا ءبىزدىڭ ەلىمىز ءوندىرىستىڭ جوعارى پسيحولوگياسىن مەڭگەرگەن دۇيەجۇزىلىك باسەكەگە توتەپ بەرەتىن، ءوندىرىس ونىمدەرىن وندىرە الاتىن الدىڭعى قاتارلى مەملەكەتكە اينالادى. ول دارەجەگە جەتۋگە قاجەتتى ءبىلىم الۋىنا ءبىزدىڭ جاس ۇرپاقتىڭ قابىلەتىنىڭ جەتەتىنىنە سەنىم مول.
«قازىرگى زاماندا جاستارعا اقپاراتتىق تەحنولوگيامەن بايلانىستى الەمدىك ستاندارتقا ساي مۇددەلى جاڭا ءبىلىم بەرۋ وتە قاجەت» دەپ، ەل باسى اتاپ كورسەتكەندەي جاس ۇرپاققا ءبىلىم بەرۋ جولىندا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى وقۋ ۇردىسىندە وڭتايلاندىرۋ مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ ماڭىزى زور.
كومپيۋتەر جانە ينتەراكتيۆتى قۇرالدار ارقىلى جاسالىپ جاتقان وقىتۋ پروسەسى وقۋشىنىڭ جاڭاشا ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىرىپ، ولاردى جۇيەلىك بايلانىستارمەن زاڭدىلىقتاردى تابۋعا يتەرىپ، ناتيجەسىندە - وزدەرىنىڭ كاسىبي پوتەنسيالدارىنىڭ قالىپتاسۋىنا جول اشۋ كەرەك. بۇگىنگى تاڭداعى اقپاراتتىق قوعام ايماعىندا، وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىراتىن جانە كومپيۋتەرلىك وقىتۋ ءىسىن دامىتاتىن جالپى زاڭدىلىقتاردان تارايتىن پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى عانا ءتيىمدى دەپ ساناۋعا بولادى.
وقۋشىلاردىڭ ينتەراكتيۆتى قۇرالدار كومەگىمەن قالىپتاساتىن جانە جۇزەگە اسىرىلاتىن ويلاۋ قابىلەتى بۇرىنعى تەحنولوگيالار ارقىلى بەرىلەتىن ويلاۋ جۇيەسىنەن وزگەشە بولاتىندىقتان، تەك ويلاۋ قابىلەتى تۇسىنىگى عانا ەمەس، قابىلداۋ، ەستە ساقتاۋ جوعارعى دەڭگەيدە بولادى.
ينتەراكتيۆتى قۇرالداردىڭ كەلەسى ەرەكشەلىكتەرىن اتاپ وتۋگە بولادى:
1. بورمەن تاقتاعا جازىلعان كەسكىندى ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى ءتۇرلى – ءتۇستى ايقىن، ۇقىپتى كەسكىنمەن سالىستىرۋعا بولمايدى
2. تاقتا مەن بوردىڭ كومەگىمەن ءار ءتۇرلى قوسىمشالارى بار جۇمىستى ءتۇسىندىرۋ قيىن ءارى مۇمكىن ەمەس.
3. سلايدتاردا، فليپچارتتا قاتەلەر جىبەرىلسە، تەز ارادا تۇزەتۋگە بولادى
4. ساباقتا ACTIVote تەستىلەۋ جۇيەسى ارقىلى تەست الۋ مۇمكىندىگىن قولدانۋعا بولادى
5. ACTIVwand ۋكازكاسىنىڭ كومەگىمەن تاقتانىڭ جوعارعى بولىگىنە كىشكەنتايلارعا دا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
6. ساباقتا كورنەكىلىكتى قولدانۋ دەڭگەيى ارتادى.
7. ساباقتىڭ ونىمدىلىگى ارتادى.
8. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىنە وڭ اسەر ەتەدى
ءبىز بەيبىت ەلدە، مەملەكەتتىك ءبىلىمدى جەتىلدىرۋگە اسا ءمان بەرگەن ەلدە تۇرامىز. جالپى ءبىلىم بەرۋدىڭ ماقساتى – تەرەڭ ءبىلىمنىڭ، كاسىبي داعدىلاردىڭ نەگىزىندە ەركىن باعدارلاي بىلۋگە، ءوزىن - ءوزى دامىتۋعا ادامگەرشىلىك تۇرعىسىنان جاۋاپتى شەشىمدەردى قابىلداۋعا قابىلەتتى جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋ، ياعني جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋعا نەگىزدەلگەن، اقپاراتتى تەحنولوگيانى تەرەڭ مەڭگەرگەن، جىلدام وزگەرىپ جاتاتىن بۇگىنگى زامانعا لايىقتى، جاڭاشىل تۇلعانى قالىپتاستىرۋ.
باسەكەگە قابىلەتتى بولۋ تىكەلەي بىلىمگە بايلانىستى. ءبىز جاڭا تەحنولوگياعا، جاڭا وركەنيەتتى دامۋعا بايلانىستى باسقا وركەندى ەلدەردىڭ كوپتەن بەرى پايدالانىپ كەلە جاتقان نيتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانىپ وتىرمىز. بۇل – ءبىزدىڭ قازاقستانننىڭ العا قاراي جىلجۋىنىڭ نىشانى بولىپ تابىلادى. عىلىمي ءبىلىم بەرۋدە ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ مۇمكىندىگى مول. ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋ ارقىلى وقۋشى ءبىلىم كەڭىستىگىنە ەركىن بويلاي الادى.
جاراتىلىستانۋ – عىلىمي ءبىلىم بەرۋدە ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋدىڭ ءبىلىمدى يگەرتۋدە وقۋشىلارعا بەرەرى كوپ. ينتەراكتيۆتى قۇرىلعىلاردىڭ قىزىلوردا وبلىسىنىڭ مەكتەپتەرىنە كەلۋى ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن جەتىلدىرۋىنە كوپ مۇمكىندىك تۋعىزىپ وتىر.
وقۋ پروسەسىندە، ونىڭ ىشىندە پراكتيكالىق ساباقتاردا ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋ ءمۇعالىمنىڭ جەكە تاجىريبەسىنە، شىعارماشىلىق ىزدەنىسىنە بايلانىستى. ينتەراكتيۆتى قۇرالدار وقىتۋ فورماسىن ۇيىمداستىرۋدى تۇرلەندىرۋگە، ءداستۇرلى وقىتۋ ادىستەرىنە جاڭا ەلەمەنتتەر ەنگىزۋگە مۇمكىنشىلىكتەر جاسايدى. بۇل وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى. قورىتىندىلاي كەلە ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى ورىندى قولدانۋ، وقىتۋ ساپاسىن جەتىلدىرۋگە كومەكتەسەدى. تەحنولوگيا پانىندە ينتەراكتيۆتى تاقتانى قولدانىپ وتكىزگەن ساباق ۇلگىسىنىڭ ءبىرى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ىلمەك بىزبەن «روزا گۇلىن توقۋ» ادىستەرى.
ساباقتىڭ ماقساتى: ىلمەك بىزبەن روزا گۇلدەرىنىڭ تۇرلەرىن توقىپ ۇيرەتۋ.
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ىلمەكپەن توقۋ ادىستەرى تۋرالى بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ؛ سحەمالارىن وقىپ ۇيرەنۋ جانە جۇمىستى قاۋىپسىزدەندىرۋ ەرەجەلەرىن ۇيرەتۋ؛ قۇرال - جابدىقتار تۋرالى مالىمەتتەردى قايتالاۋ.
دامىتۋشىلىق: ىلمەكپەن توقۋ بىلىمدەرىن، قول يكەمدىلىكتەرىن جانە تانىمدىق قىزىعۋشىلىقتارىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: تابيعات پەن ونەردەگى سۇلۋلىقتى ءتۇسىنىپ، ادەپتىلىك ەرەجەلەرىن بويىنا سىڭىرگەن، شىعارماشىلىق قابىلەتى دامىعان ازامات تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: تەست، ءتۇسىندىرۋ، ساراماندىق جۇمىس.
قاجەتتى قۇرال - جابدىقتار، كورنەكىلىكتەر: ىلمەك تۇرلەرى، توقىما جىپتەر، ىلمەكپەن توقۋ نەگىزگى ادىستەرىنىڭ ۇلگىلەرى، «روزا گۇلىن توقۋ» تەحنولوگيالىق نۇسقاۋ كارتالارى، كومپيۋتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، Activote تەست قۇرالى.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، سىزۋ، بەينەلەۋ، ماتەماتيكا.
ساباقتىڭ بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى:
ا) ساباققا قاتىستى باقىلاۋ؛
ءا) ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ؛
II. ساباقتىڭ تاقىرىبىن جاريالاۋ.
- بۇگىن ءبىزدىڭ ۇيرەنەتىنىمىز كوبىنە بەلگىلى. سوندا دا، بۇل تاقىرىپ بارىنە كەرەك دەپ ويلايمىن. اسىرەسە، كوركەمدىك بۇيىمدار جاسايتىندارعا قىزىق بولۋى مۇمكىن. قاراپايىم قول قۇرالدارى ارقىلى قيىن ەمەس وپەراسيالار جولىمەن تۇرمىستىق بىرەگەيلى زاتتاردى جاساۋدى ءبىلۋ - جاڭاشىل ومىردە كەرەك بولادى.
III. جاڭا تاقىرىپتى مازمۇنداۋ.
ىلمەكپەن توقۋ – بۇل ساندىك – قولدانبالى شىعارماشىلىق تۇرلەرىنىڭ ءبىرى. ول ونەرگە جاقىن بولۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
1. كورمەگە قويىلعان زاتتارداڭ كورسەتىلىمى. ينتەراكتيۆتى تاقتا ارقىلى كورمەگە قويىلعان سۋرەتتەردەگى، فوتو سۋرەتتەردەگى جانە ءسان جۋرنالىنداعى ىلمەكپەن توقىلعان زاتتاردىڭ سلايدتارىن شولۋ. سونىمەن قاتار روزا گ ۇلىنىڭ توقۋ ءادىسىن ۆيدەو كورنىسىن ينتەراكتيۆتى تاقتا ارقىلى تاماشالاۋ.
2. قۇرال - جابدىقتار. ىلمەكپەن توقىلعان ماتا فاكتۋراسى - وزىڭە سايكەس ءجىپتىڭ ايقاسۋىمەن، تىعىزدىعىمەن جانە ازداعان سوزىنقىلىعىمەن ەرەكشەلەنەدى. بۇل قاسيەتتەر ىلمەكپەن توقىعان كەزدە تەك توقىما ءجىپتى عانا قولدانباي، ماقتا، قاعاز، ءجىبىن دە قولدانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ورنەك پەن ءجىپتىڭ قالىندىعىنا قاراي ىلمەكتى تاڭداپ الادى. ىلمەكتەر مەتالدان، سۇيەكتەن، پلاستماسسادان، اعاشتان جاسالادى. ىلمەكتىڭ قالىڭدىعى دا ءار - ءتۇرلى بولۋى مۇمكىن (2 دەن 8مم - گە دەيىن). ديامەترى 4 - 9مم - ءلى ىلمەكتەردى قالىڭ ءجۇن، توقىما ءجىپ بۇيىمدارعا قولدانادى. يريس مۋلينە، روماشكا جىپتەرى ءۇشىن جىڭىشكە ىلمەك قولدانادى (2 - 3مم). ىلمەك – جىپتەن ەكى ەسە قالىڭ بولۋى كەرەك. بۇيىم توقۋدى باستاماس بۇرىن، ەڭ الدىمەن، ۇلگىسىن توقىپ كورۋ كەرەك. ءجىپتىڭ قالىڭدىعى مەن ىلمەكتىڭ قالىڭدىعىنىڭ سايكەستىلىگى تەكسەرىلەدى.
3. جۇمىس ورنىن ۇيىمداستىرۋ.
جۇمىس باستاماس بۇرىن جۇمىس ورنىن دايىنداپ الادى.
توقىعان كەزدە بۇل ورىنعا جارىق سول جاقتان جاقسى ءتۇسىپ وتىرۋ كەرەك. ارقانى ورىندىقتىڭ ارقاسىنا سۇيەپ ءتۇزۋ وتىرۋ كەرەك. ارقانى ورىندىقتىڭ ارقاسىنا سۇيەپ ءتۇزۋ وتىرىپ، كوز بەن جۇمىسقا دەيىنگى قاشىقتىق 35 - 40سم بولۋ كەرەك. قاشىقتىق تىم جاقىن بولسا، كوزدىڭ كورۋشىلىگى ازايىپ، كوزگە ءجىپتىڭ بولشەكتەرى ءتۇسىپ كەتۋى مۇمكىن. توقىعان كەزدە ءجىپ ارنايى ساۋىتتا، جەردە تۇرۋى قاجەت.
4. جۇمىستىڭ قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرى.
1). جۇمىستىڭ الدىندا قولدى جۋعان دۇرىس.
2) ىلمەكتەر جاقسى تازالانىپ، ارنايى ورىندا ساقتالۋى قاجەت.
3) جۇمىس كەزىندە ىلمەك ۇستاعان قولىڭدى كەنەت قوزعاۋعا بولمايدى، قاسىڭداعى وتىرعان وقۋشىنى جاراقاتتاپ الۋىڭ مۇمكىن.
4) بىرنەشە ساعات بويى توقۋعا بولمايدى. ۇزىلىسپەن، 2 ساعاتتان جۇمىس ىستەۋگە تىرىسىڭدار.
5) جۇمىستىڭ سوڭىندا بارلىق قۇرال - جابدىقتارىڭدى ارنايى ورىنعا جيناپ تاستاڭدار.
5. ينتەراكتيۆتى تاقتا ارقىلى «ىلمەكپەن توقۋ نەگىزگى ادىستەرىن» تەحنولوگيالىق نۇسقاۋ كارتاسىن تالداۋ، ادىستەرىن كورسەتۋ.
ىلمەكپەن توقۋ ادىستەرىن كوبىڭ بىلەسىندەر جانە دە ىلمەكتى توقىعان كەزدە ونى وڭ قولعا كارىنداش سياقتى ۇستايتىنىن ەستەرىڭە ساقتاعان بولاتىنسىڭدار. ىلمەكتىڭ باسى قالاي قوزعالسا دا، وزىڭە قاراي بۇرىلىپ تۇرۋى كەرەك. شۋماق جىپتەن ءجىپتىڭ ۇشىن سول قولدىڭ ( تىرناققا تاقاۋ) سۇق ساۋساعى ارقىلى اسىپ الىپ، وزىڭە قاراي ۇلكەن ساۋساقپەن قىسىپ الىنادى. ءبىر جاعىنان ءجىپ ورتانعى ساۋساقتىڭ استىنان جىبەرىلىپ، سودان كەيىن تورتىنشىنىڭۇستىنە جانە بەسىنشىنىڭ استىنا جىبەرىلەدى.
6. ىلمەكپەنتوقۋدىڭ نەگىزگى ادىستەرىنىڭ تەحنيكاسى.
توقىما بارىسىندا ءجىپتى – سول قولعا، ال ينەنى - وڭ قولعا ۇستاۋ كەرەك.
1. وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىنشە جۇمىسى. «روزا گۇلىن» توقۋ.
ءبىرىنشى جول: جۇمىس ورنىن ۇيىمداستىرۋ جانە جۇمىس قابىلداپ الۋ، قاۋىپسىزدىگىن تەكسەرۋ؛
ەكىنشى جول: ەڭبەك امالدارىن ورىنداۋدىڭ دۇرىستىعىن جانە وپەراسيالاردىڭ تەحنولوگيالىق بىرىزدىلىگىن تەكسەرۋ؛
ءۇشىنشى جول: ورىنداۋدىڭ دۇرىستىعىن تەكسەرۋ. ءوزىڭ - ءوزى باقىلاۋ، جۇمىستى قابىلداۋ مەن باعالاۋ. ۇلگەرىمى جاقسى وقۋشىلارعا قوسىمشا تاپسىرمالاپ بەرۋ.
2. كوزدى شىنىقتىرۋ. 1. وتىرعاندا اسىقپاي، استىدان ۇستىگە قاراي جانە كەرىسىنشە قارايمىز (باس قوزعالمايدى) 8 - 12 رەت قايتالاۋ.
2. ەندى وڭ جاقتان سولعا قاراي جانە كەرىسىنشە قارايمىز. 8 - 10 رەت قايتالاۋ.
III. قورىتىندى.
1) ەرەكشە قاتەلەرىن جانە ونىڭ سەبەپتەرىن تالداۋ؛
2) جالپى وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق بىلىمدەرىن ساراپتاۋ ءۇشىن اكتيۆويد (تەست) جۇمىسىن جۇرگىزۋ.
3) ءاربىر وقۋشىلاردىڭ جۇمىستارىن باعالاۋ.
تەست.
1. ەڭ العاش توقىما ماشيناسى قاي جىلى جاسالدى.
1). 1589ج 2). 1676ج 3). 1700ج 4). 1800ج.
2. العاش توقىما ماشيناسىن ويلاپ تاپقان كىم؟
1). ۋيليام لي. 2). ۆالەنتين ۋداشكين. 3). راف سارداروۆ. 4). ۆياچەس
بايانداما
جوسپار:
ءى. كىرىسپە.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم.
2. 1. ينتەراكتيۆتىك تاقتاسىن قولدانۋ بارىسىندا مۇعالىمدەر ۋاقىتتى قالاي ۇنەمدەيدى.
2. 2. جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالار
2. 3. ينتەراكتيۆتى قۇرالداردىڭ نەگىزگى ەرەكشەلىكتەرى.
2. 4. ىلمەك بىزبەن «روزا گۇلىن توقۋ» ادىستەرى.
ءىىى. قورىتىندى.
قاراپايىم تاقتا جانە كومپيۋتەر پروەكتورىنا قاراعاندا، ينتەراكتيۆتىك تاقتا ساباق مازمۇنىن كەڭىنەن اشۋىنا مۇمكىنشىلىگى وتە زور. ينتەراكتيۆتىك تاقتانى پايدالانۋ كەزىندە ۇلكەن جەتىستىككە قول جەتكىزۋ ءۇشىن، تەك قانا ساۋاتتى ساباق جوسپارلاپ، كەرەكتى ماتەريالداردى دايىنداۋ كەرەك.
ساباقتا ءمۇعالىم ينتەراكتيۆتىك تاقتانى ءبىر ەمەس بىرنەشە رەت پايدالانا الادى، قاراپايىم تاقتاعا قاراعاندا ينتەراكتيۆتى تاقتا پايدالانۋعا ىڭعايلى، ءارى ۋاقىت ۇنەمدەيدى. ساباق دايىندىعىنا دۇرىس ۋاقىتتى قالاي ءبولۋ كەرەك؟
ءار ساباقتا پايدالاناتىن كورنەكى قۇرالداردى قالاي دايىندايدى.؟ ءبىز اتالعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋگە تىرىسامىز.
ينتەراكتيۆتى تاقتا وقىتۋدىڭ باسقا تاسىلدەرىنە قاراعاندا (سالىستىرعاندا)، كوپتەگەن جەتىستىكتەرى بار.
بۇل جەتىستىكتەر تۋرالى ءوز ساباعىندا ينتەراكتيۆتىك تاقتانى پادالاناتىن مۇعالىمدەر عانا ايتا الادى. قىزمەتتەستەر مەن بىرىگە وتىرىپ ساباقتا دايىندالۋ ارقىلى جاقسى اسەرگە قول جەتكىزۋگە بولادى، بۇل تەك قانا مىندەتتەردى ءبولىپ بەرۋ مەن ۋاقىتتى ۇنەمدەۋ عانا ەمەس، سونىمەن قاتار بەرىلگەن ماتەريالداردىڭ ساپاسىن دا ارتتىرادى.
مۇعالىمدەردىڭ كورسەتۋىنشە ينتەراكتيۆتىك باعدارلاما ولاردىڭ جارتىلاي جۇمىسىن اتقارادى، مىسالى: بەلگىلى ءبىر ماتەريالدى ينتەراكتيۆتىك تاقتادا ورىنداۋ ارقىلى فايلداعى بەلگىلەرمەن وزگەرىستەردى ساقتاپ قالۋعا بولادى، بۇنى ساباقتا بولماي قالعان وقۋشىلارعا قايتا تۇسىندىرۋگە نەمەسە كەلەسى جولى تاعى دا قولدانۋعا بولادى.
وقۋ ماتەريالدار بازاسىن جاساۋ، قىزمەتتەستەرمەن جاساعان ماتەريالداردى ءوز ساباعىمدا پايدالانۋ ارقىلى مۇعالىمدەر ۋاقىتىن ۇنەمدەيدى.
ماتەريالداردى وقىپ ۇيرەنۋ بارىسىندا ينتەراكتيۆتىك تاقتانى پايدالانۋ ءبىلىم ءورىسىن كەڭەيتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، سوندىقتان مۇعالىمدەردىڭ دايىنداعان ماتەريالى وقۋشىلارعا تۇسىنىكتىرەك بولادى.
كوپ مۇعالىمدەردىڭ بايقاعانىنداي ساباقتىڭ وقۋشىلارعا قىزىقتى جانە دالەلدى (ماعىنالى) بولادى، جانە ونى (وقۋشىلار) جىلدام ەستە ساقتايدى. ينتەراكتيۆتىك تاقتا وقۋ ساپاسىن جوعارى دەڭگەيدە تاعى دا مۇعالىمدەردىڭ ۋاقىتىن ۇنەمدەيدى، وعان بۇرىن وتىلگەن ماتەريالداردىڭ ەكىنشى رەت قايتالاۋعا قاجەتى جوق.
ينتەراكتيۆتىك تاقتانى دۇرىس ءتۇسىنۋ كەرەك، ول سيقىرشىنىڭ تاياعى ەمەس. نەگە دەسەڭ ساباقتاعى بارلىق ماسەلەلەردى ءوزى شەشىپ جانە ساباقتى ەلىكتەندىرەتىن بولعان.
تاعى دا ويلاۋ قاجەت ەمەس. ينتەراكتيۆتى تاقتا بارلىق ساباقتا قولدانۋ مۇمكىن، جوق بولماسا ساباقتىڭ ءاربىر ساتىسىندا. باسقا دا زاتتار سياقتى ينتەراكتيۆتى تاقتانى پايدالانۋدان ەڭ كوپ تيىمدىلىككە ساباقتا قويىلعان ماقساتتارعا سايكەس قولدانۋ ارقىلى جەتۋگە بولادى.
ينتەراكتيۆتىك تاقتامەن بىرگە جۇرەتىن باعدارلامالىق نۇسقاۋلىقتى جاقسى ءبىلىپ، ونى ساباققا دايىندالعاندا قولدانۋلارى كەرەك.
مۇعالىمدەرگە تاعى باسقا دا باعدارلامالىق قۇجاتتار كەرەك.
جوعارىدا ايتىلعانداردى قورىتىندىلاي كەلە، ايتا كەتەيىك: ساباق الدىن - الا دايىندالعان بولۋ كەرەك، سوندا عانا ماتەريالدار جىلدام تۇسىندىرىلەدى.
ينتەراكتيۆتىك تاقتادا ءبىر ۋاقىتتا بىرنەشە ماتەريالداردى قولدانۋعا بولادى: بەينە، دىبىس، سۋرەت، ءماتىن، جانە ت. ب. ساباق سوڭىنا دەيىن لوگيكالىق ۇزدىكسىز تۇردە بولسا، سوندا عانا ساباق قويىلعان ماقساتىنا جەتەدى؛ ساباق كەزىندە ساقتالعان فايلدار وقۋشىلارعا بەرىلەدى: سونداي - اق بۇل فايلداردى كەلەسى ساباقتا وتەتىن ماتەريالداردى قايتالاۋ جانە تولىقتىرۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
ينتەراكتيۆتىك تاقتا وقىتۋ تيىمدىلىگىن قالاي ارتتىرادى. ساباقتا ينتەراكتيۆتىك تاقتانى قولدانۋ بالانىڭ مەكتەپتە وقىتۋ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ.
مۇنى قالاي جۇزەگە اسىرۋعا بولادى؟
ينتەراكتيۆتىك تاقتانىڭ ءورىسىن قالاي اشۋعا بولادى؟ ءمۇعالىمنىڭ تاپتىرماس سەرىگى ەتىپ جاساۋعا بولادى.
بۇل ماقالادا ءبىز ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا ينتەراكتيۆتىك تاقتانى قولدانۋدىڭ 3 باعىتىن قاراستىرامىز.
1. پرەزەنتاسيا، دەمونستراسيا جانە مودەلدىك ينتەراكتيۆتىك تاقتامەن ساباقتىڭ ءوتىلۋ بارىسىن ارتتىرۋ ءۇشىن پروگراممالاردىڭ قامتاماسىزتاندىرۋدى ينتەراكتيۆتىك تاقتامەن بىرگە قالاي قولدانۋعا بولادى.
2. وقۋشىلاردىڭ ساباقتا بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ. ساباقتا ينتەراكتيۆتى تاقتانى قولدانۋ بارىسىندا وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگىن قالاي ارتتىرۋعا بولادى.
3. ينتەراكتيۆتى تاقتا قولدانۋ بارىسىندا ساباق تەمپىن ارتتىرۋ. ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس كەزىندە ساباقتى جوسپارلاۋ جانە ونىڭ تەمپىن قالاي ارتتىرۋعا بولادى.
جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالار
اقپاراتتىق – كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيا ەلەكتروندىق ەسەپتەۋىش تەحنيكاسىمەن جۇمىس ىستەۋگە، وقۋ بارىسىندا كومپيۋتەردى پايدالانۋعا، مودەلدەۋگە، ەلەكتروندىق وقۋلىقتاردى، ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋعا، ينتەرنەتتە جۇمىس ىستەۋگە، كومپيۋتەرلىك وقىتۋ باعدارلامالارىنا نەگىزدەلەدى. اقپاراتتىق ادىستەمەلىك ماتەريالدار كوممۋنيكاسيالىق بايلانىس قۇرالدارىن پايدالانۋ ارقىلى ءبىلىم بەرۋدى جەتىلدىرۋدى كوزدەيدى.
اقپاراتتىق – كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيانىڭ كەلەشەك ۇرپاقتىڭ جان – جاقتى ءبىلىم الۋىنا، ىسكەر ءارى تالانتتى، شىعارماشىلىعى مول، ەركىن دامۋىنا جول اشاتىن پەداگوگيكالىق، پسيحولوگيالىق جاعداي جاساۋ ءۇشىن دە تيگىزەر پايداسى اسا مول.
قازىرگى كەزدەگى شاپشاڭ ءجۇرىپ جاتقان جاھاندانۋ ءۇردىسى الەمدىك باسەكەلەستىكتى كۇشەيتە تۇسۋدە. ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ قازاقستاننىڭ الەمدەگى باسەكەگە قابىلەتتى 50 ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋ ستراتەگياسى اتتى جولداۋىندا « ءبىلىم بەرۋ رەفورماسى – قازاقستاننىڭ باسەكەگە ناقتىلى قابىلەتتىلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن اسا ماڭىزدى قۇرالدارىنىڭ ءبىرى» دەپ اتاپ كورسەتتى.
ءححى عاسىر – بۇل اقپاراتتىق قوعام ءداۋىرى، تەحنولوگيالىق مادەنيەت ءداۋىرى، اينالاداعى دۇنيەگە، ادامنىڭ دەنساۋلىعىنا، كاسىبي مادەنيەتتىلىگىنە مۇقيات قارايتىن ءداۋىر.
ءبىلىم بەرۋ ءۇردىسىن اقپاراتتاندىرۋ – جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ ارقىلى دامىتا وقىتۋ، دارا تۇلعانى باعىتتاپ وقىتۋ ماقساتتارىن جۇزەگە اسىرا وتىرىپ، وقۋ – تاربيە ءۇردىسىنىڭ بارلىق دەڭگەيلەرىنىڭ تيىمدىلىگى مەن ساپاسىن جوعارلاتۋدى كوزدەيدى.
بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ شەشىمىمەن «ءححى عاسىر – اقپاراتتاندىرۋ عاسىرى» دەپ اتالادى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى دا عىلىمي – تەحنيكالىق پروگرەستىڭ نەگىزگى بەلگىسى – قوعامدى اقپاراتتاندىرۋ بولاتىن جاڭا كەزەڭىنە ەندى.
زامانىمىزعا ساي قازىرگى قوعامدى اقپاراتتاندىرۋدا پەداگوگتاردىڭ بىلىكتىلىگىن اقپاراتتىق – كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيانى قولدانۋ سالاسى بويىنشا كوتەرۋ نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ بىرىنە اينالدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم تۋرالى زاڭىندا: « ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باستى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى - ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن مەڭگەرۋ ءۇشىن جاعدايلار جاساۋ كەرەك»- دەپ كورسەتىلگەن. سولاردىڭ ءبىرى ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ بارىسىندا ديداكتيكالىق جانە وقىتۋ قۇرالى بولىپ كومپيۋتەر سانالادى. سوندىقتان كەز كەلگەن ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا مۋلتيمەديالىق ەلەكتروندىق وقىتۋ قۇرالدارى بارلىق پاندەردى وقىتۋعا پايدالانادى. بۇل باعىتتا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى وقىتۋ ۇردىسىنە ەكپىندى تۇردە ەنگىزۋ باعىتىندا جانە قولدانىلاتىن جاڭا قۇرالداردىڭ ءبىرى - باعدارلامالىق – تەحنيكالىق كەشەن بولىپ سانالاتىن « اكتيۆتى ەكران» بولىپ تابىلادى.
اقپاراتتىق قوعامنىڭ نەگىزگى تالابى - وقۋشىلارعا اقپاراتتىق ءبىلىم نەگىزدەرىن بەرۋ، لوگيكالىق - قۇرىلىمدىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، اقپاراتتىق تەحنولوگيانى وزىندىك دامۋ مەن ونى ىسكە اسىرۋ قۇرالى رەتىندە پايدالانۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرىپ، اقپاراتتىق قوعامعا بەيىمدەۋ.
ولاي بولسا، اقپاراتتىق بىرلىكتەردىڭ بىلىمگە اينالۋى الەمنىڭ جۇيەلىك - اقپاراتتىق بەينەسىن وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرى مەن قۇندىلىق باعدارلارىن دامىتۋ ارقىلى قالىپتاستىرۋدى كوزدەيتىن، ادامنىڭ دۇنيەتانىمىنىڭ قۇرامداس بولىگى بولىپ تابىلاتىن ينتەللەكتۋالدى دامۋدى قالىپتاستىرۋدىڭ ءبىر جولى.
اقپاراتتىق بىرلىكتى قالىپتاستىرۋ: مەكتەپتىڭ ماتەريالدىق - تەحنيكالىق بازاسىنا؛ اقپاراتتىق قوعام ساياساتىنىڭ ماقساتى مەن مىندەتتەرىنە؛ وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ جۇيەسىنە؛
وقۋشىلاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرى مەن مەڭگەرۋ قابىلەتتەرىنە، پەداگوگ مامانداردىڭ ينفورماتيكادان ءبىلىم دەڭگەيلەرىنىڭ ساپاسى مەن شەبەرلىكتەرىنە، وقۋ - تاربيە باعىتىنىڭ اقپاراتتىق قوعام باعىتىمەن ءوزارا بايلانىسىنا تاۋەلدى.
قازىرگى ۋاقىتتا جاراتىلىستانۋ - عىلىمي ءبىلىم بەرۋدە ساباق بارىسىندا ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋدا. ينتەراكتيۆتى قۇرالداردىڭ كومەگىمەن ءمۇعالىمنىڭ، وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋىنە جول اشىلىپ وتىر.
ءبىلىم بەرۋدەگى ينتەراكتيۆتى تەحنولوگيا - مۇنداعى ينتەراكتيۆتىسوزى - inter (بىرلەسۋ)، act (ارەكەت جاساۋ) ۇعىمىن بىلدىرەدى، ساباق بارىسىندا وقۋشىنىڭ توپپەن جۇمىس جاساۋعا قاتىسپاۋى مۇمكىن ەمەس، ءبىرىن - ءبىر تولىقتىراتىن، ساباق بارىسىندا بارلىق وقۋشىلاردىڭ قاتىسۋىن ۇيىمداستىراتىن وقىتۋ بارىسى.
ينتەراكتيۆتى تاقتا – دەگەنىمىز نە؟
ينتەراكتيۆتى تاقتا – بۇل كومپيۋتەردىڭ قوسىمشا قۇرىلعىلارىنىڭ ءبىرى جانە دە ءدارىس بەرۋشىگە نەمەسە بايانداماشىعا ەكى ءتۇرلى قۇرالداردى بىرىكتىرەتىن: اقپاراتتىڭ كەسكىنى مەن قاراپايىم ماركەر تاقتاسىن بىرىكتىرەتىن قۇرال. بۇگىنگى كۇنى بىرنەشە يت تۇرلەرى بار. ولاردىڭ ىشىندە ءبىلىم سالاسىندا قولدانىپ جۇرگەندەرىنە قىسقاشا شولۋ جاسايىق.
ACTIVboard(Promethean كومپانياسى) - ACTIVstudio پروگرامماسى ارقىلى ىسكە قوسىلادى. بۇل قۇرىلعى كومپيۋتەر، مۋلتيمەديالىق پروەكتور جانە اقپاراتتاردى ەنگىزۋگە ارنالعان اكتيۆتى قالامنان تۇرادى.
اكتيۆتى قالام – دەگەنىمىز نە؟
Aكتيۆتى قالام – بۇل مەڭزەردى باسقارۋ قۇرىلعىسى جانە كومپيۋتەر مەن تاقتا اراسىنداعى بايلانىستى ىسكە اسىرۋشى قۇرىلعى.
ACTIVwandۋكازكاسى
ەلەكتروندى ACTIVwand ۋكازكاسىنىڭ ۇزىندىعى 54 سم تاقتانىڭ جوعارعى بولىگىنەن كىشكەنتايلارعا دا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. جانىندا ورنالاسقان باتىرما تاشقاننىڭ سول جاق باتىرماسىنىڭ قىزمەتىن اتقارادى. ACTIVboard – ينتەراكتيۆتى تاقتاسىندا جۇمىس جاساۋشىعا پروەكتوردىڭ ساۋلەسىنەن استىنان شىعۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. "وڭ قول" سونمەن بىرگە "سول قولمەن" جۇمىس جاساۋعا قولايلى قۇرال.
ACTIVpanelpro
ACTIVpanelpro (اكتيۆپانەل) ۇلكەن اۋديتوريالاردا قولدانۋعا وتە قولايلى، وندا ۇلكەن ەكرانعا پروەكسياعا قولدانادى. ACTIVpanelpro ارنايى قارىنداشتىڭ كومەگىمەن ديسپلەيدە جازىلعان جازۋلار كومپيۋتەر ارقىلى تاقتادان كورۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ACTIVpanelpro (اكتيۆپانەل) وتە جەڭىل زات، بولمەدەن بولمەگە قيىندىقسىز – اق الىپ جۇرە بەرۋگە بولادى، ال پروەكتور بولسا كەسكىندى ۇلكەيتىپ كورسەتەدى. ACTIVpanel - pro دك باسقارادى، سۋرەت سالادى، جازۋ جازادى – بۇل اقپاراتتى ەنگىزەتىن قۇرىلعىعا جاتادى.
ACTIVslate
راديو پورتتى ACTIVslate پانەل قۇرىلعىسى توپپەن جۇرگىزىلەتىن كونفەرەنسياعا قاتىسۋشىلاردىڭ بەلسەندى قاتىسۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. كونفەرەنسيا نەمەسە پرەزەنتاسيا كەزىندە اۋديتوريادا ەركىن قوزعالۋعا بولادى ACTIVslateXR پانەل اۋديتوريانىڭ كەز كەلگەن جەرىنەن تاقتامەن جۇمىس جاساي الادى. ACTIVslateXR كومەگىمەن قاتىسۋشىلار ءوز شەشىمدەرىن ورىندارىنان تۇرماي - اق تاقتادا جازا الادى.
ACTIVtablet
ACTIVtablet پلانشەت قاراپايىم تىشقاننىڭ قىزمەتىن اتقارا الادى، پرەزەنتاسيا مەن كونفەرەنسيا ماتەريالدارىن ACTIVstudio2 نەمەسە ACTIVprimary تاقتاسىز (ACTIVboard كومەگەنسىز) كومپيۋتەردە دايىنداۋعا مۇمكىندىك بەتەرىن قۇرىلعى. ACTIVtablet كومپيۋتەرگە USB پورت ارقىلى قوسىلادى، باعدارلامانىڭ بارلىق فۋنكسيالارىن قولدانۋعا بولادى. ارنايى باتارەياسىز قالاممەن فليپچارت بەتتەرىندە جازۋ جازا الادى.
ACTIVote تەستىلەۋ جۇيەسى كونفەرەنسيانىڭ بارلىق قاتىسۋشىلارىنا سۇراقتارعا، بىرنەشە بەرىلگەن جاۋاپتاردىڭ نۇسقالارىنان جەلىسىز راديو ءپۋلتتىڭ باتىرماسىن باسۋ ادىسىمەن جاۋاپ بەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. پۋلتتىڭ كومەگىمەن اقپارات ACTIVboard قابىلدايدى جانە دە وڭدەلىپ كونفەرەنسيا قاتىسۋشىسىنىڭ جاۋابىن قابىلدايدى. ACTIVote قاراپايىم تەست جۇرگىزۋگە وتە قولايلى زات. ACTIVote 16 نەمەسە 32 پۋلتتان كىشكەنە چەموداندا تەست جۇرگىزۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
ACTIVote قولدانا وتىرىپ:
«تەست دايىنداۋ شەبەرىندە» ACTIVstudio باعدارلاماسىندا فليپچارتتا ماتىندىك نەمەسە گرافيكتىك تۇردە تەست سۇراقتارى كىتاپحانادا ساقتالادى دا، تەستىڭ ناتيجەسىن كەستە نەمەسە دياگرامما تۇرىندەكومپيۋتەردىڭ جادىندا ساقتالادى. تەستىڭ ناتيجەسىن EXسEL نەمەسە WORD رەداكتورلارىندا ەكسپورت جاساۋعا بولادى
ACTIVstudio پروگرامماسى
ACTIVstudio PE پروگرامماسى ارنايى پرەزەنتاسيالاردى وتكىزۋگە جانە ونى ساباق بارىسىندا قولدانۋعا نەگىزدەلگەن پروگرامما. بۇل پروگرامما
ACTIVboard جانە ACTIVpen قالامىمەن جۇمىس جاساۋ ءۇشىن جاساقتالعان. ACTIVstudio پروگرامماسىنىڭ مۇمكىندىكتەرى وتە كوپ. اتاپ ايتقاندا، پرەزەنتاسيالاردى قۇرۋعا، وتكىزۋگە، ماتەريالدارعا ارنايى ەففەكتىلەر
قوسۋعا، نەگىزگى كەزەڭدەردى كورسەتۋگە، كورسەتكىشتەردى قوسۋعا، قوسىمشا اقپاراتتاردى ەنگىزۋگە جانە باسقا دا كوپتەگەن مۇمكىندىكتەرى بار.
فليپچارت
فليپچارت – بۇل بىرنەشە قاجەتتى بەتتەردەن تۇراتىن نەگىزگى جۇمىس ايماعى. بۇل ايماقتا پرەزەنتاسيانى قۇرۋعا جانە ونى كورسەتۋگە قاجەتتى قۇرالداردىڭ بارلىعى كورسەتىلەدى. بىرنەشە فليپچارتتاردى بىردەن اشىپ، ءبىر فليپچارتتان كەلەسى فليپچارتقا، وبەكتىلەرگە سىلتەمەلەر قويۋعا نەمەسە وبەكتىلەردى ءبىر مەزەتتە كەلەسى بەتكە كوشىرۋگە بولادى. فليپچارتتى باسۋ قۇرىلعىسىنان شىعارۋعا نەمەسە ءار ءتۇرلى فورماتتاردا ەكسپورتتاۋعا بولادى.
«اكتيۆتى ەكران» كەشەنى ءبىلىم ۇردىسىندە قولدانىلاتىن اقپاراتتى كورسەتۋگە جانە ونى كومپيۋتەرمەن باسقارۋعا تاعايىندالعان امبەباپ ينتەراكتيۆتىك جۇيە بولىپ تابىلادى.
«اكتيۆتى ەكران» باعدارلامالىق – تەحنيكالىق كەشەنىنىڭ ديداكتيكالىق ماقساتتا پايدالانۋ بارىسىندا ولاردىڭ نەگىزگى قىزمەتى – جالپى اقپاراتپەن كاسىبي بىلىكتىلىكتى جەتىلدىرۋ باعىتىندا قولدانىپ، سونىمەن قاتار بۇل قۇرالدىڭ وقۋشىلاردىڭ، ويلاۋ جانە ويىن قىسقا جانە تۇسىنىكتى تۇردە جەتكىزە ءبىلۋ قابىلەتىن، ارتتىرىپ ءوز ويلارىن جاڭا تەحنولوگيا قۇرالدارى كومەگىمەن جۇزەگە اسىرۋىن قالىپتاستىرۋدى قامتاماسىز ەتە الاتىنى بەلگىلى بولدى.
باعدارلامالىق - تەحنيكالىق كەشەننىڭ قۇرامىنا كىرەتىن ينتەراكتيۆتىك تاقتانى وقىتۋشىعا ساباقتى قىزىقتى جانە ديناميكالىق تۇردە مۋلتيمەديالىق قۇرالدار كومەگىمەن وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىقتارىن تۋدىراتىنداي وقۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ۆيزۋلدى قور دەپ تە اتاۋعا بولادى. ساباقتى ءتۇسىندىرۋ بارىسىندا ءمۇعالىم تاقتا الدىندا تۇرىپ، ءبىر مەزەتتە ماتىندىك، اۋديو، بەينە قۇجاتتاردى DVD، CD - ROM جانە ينتەرنەت رەسۋرستارىن قولدانا الادى. بۇل كەزدە ءمۇعالىم قوسىمشانى ىسكە قوسۋ، CD - ROM، Web - ءتۇيىن مازمۇنىن قاراستىرۋ، اقپارات ساقتاۋ، بەلگى جاساۋ تىشقاندى اۋىستىراتىن ارنايى قالام ارقىلى جازۋلار جازۋ جانە ت. ب. ارەكەتتەردى جەڭىل ورىنداي الادى.
ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى ساباققا پايدالانعاندا ديداكتيكالىق بىرنەشە ماسەلەلەردى شەشۋگە كومەكتەسەدى:
- ءپان بويىنشا بازالىق ءبىلىمدى مەڭگەرۋ؛
- العان ءبىلىمدى جۇيەلەۋ؛
- ءوزىن - ءوزى باقىلاۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ؛
- جالپى وقۋعا دەگەن ىنتاسىن ارتتىرۋ
- وقۋشىلارعا وقۋ ماتەريالدارىمەن وزدىگىنەن جۇمىس ىستەگەندە ادىستەمەلىك كومەك بەرۋ.
بۇل تەحنولوگيانى وقۋ ماتەريالىن حابارلاۋ جانە وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتى مەڭگەرۋىن ۇيىمداستىرۋ ارقىلى، كوزبەن كورۋ جادىن ىسكە قوسقاندا ارتا تۇسەتىن قابىلداۋ مۇمكىندىكتەرىمەن قامتاماسىز ەتەتىن ءادىس دەپ قاراۋعا بولادى.
وقۋشىلاردىڭ كوپشىلىگى ەستىگەنىنىڭ 5 % جانە كورگەنىن 20 % ەستە ساقتايتىنى بەلگىلى. اۋديو – جانە ۆيدەواقپاراتتى ءبىر مەزگىلدە قولدانۋ ەستە ساقتاۋدى 40 - 50 % دەيىن ارتتىرادى.
قازىرگى كەزدە ساباققا دايىندالۋ بارىسىندا ءمۇعالىم ساباق مازمۇنى وقۋشىلار ءۇشىن تانىمدىلىعى جاعىنان قىزىقتى ءارى جاڭاشا ءوتۋى ءۇشىن ءوزىنىڭ باعالى ۋاقىتىن قاجەتتى ماتەريالدى ىزدەۋ مەن جۇيەلەۋگە جۇمسايدى. ال جەكەلەگەن كۋرس بويىنشا ماسەلەلىك – باعدارلى وقۋ باعدارلامالارى پاكەتىنىڭ بولۋى مۇعالىمگە « ءمۇعالىم – وقۋشى» جۇيەسىندە اقپاراتتى بەرۋدى، وڭدەۋدى جانە قايتالاۋدى جاڭاشا ۇيىمداستىرۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. ءبىراق، مۇنىڭ بارلىعى جۇزەگە اسۋى ءۇشىن ءمۇعالىم كومپيۋتەرلىك وقىتۋ تەحنولوگياسى بويىنشا بىلىمدەر مەن ىسكەرلىكتەردى يگەرۋى قاجەت. بۇل دايىندىق ديفەرەنسيالدى بولۋى ءتيىس. سەبەبى، ءاربىر ءپان مۇعالىمدەرى ءۇشىن كومپيۋتەردى وقىتۋ ۇردىسىندە پايدالانۋ ءار ءتۇرلى سيپاتقا يە.
عىلىم عاسىرىنىڭ تابالدىرىعىنان اتتاعالى تۇرعان قازىرگى تاڭدا كومپيۋتەر ءومىردىڭ بارلىق سالاسىنا كەڭىنەن ەنۋدە.
ەلباسى اتاپ كورسەتكەندەي « قازىرگى زاماندا جاستارعا اقپاراتتىق تەحنولوگيامەن بايلانىستى الەمدىك ستاندارتقا ساي مۇددەلى جاڭا ءبىلىم بەرۋ وتە – موتە قاجەت» - جاس ۇرپاققا ءبىلىم بەرۋ جولىندا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى وقۋ ۇردىسىنە وڭتايلاندىرۋ مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ ماڭىزى زور.
ءبىلىم بەرۋدىڭ اقپاراتتاندىرۋ پروسەسى ءپان مۇعالىمدەرىنە جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى جان - جاقتى پايدالانۋ سالاسىنا ۇلكەن تالاپ قويادى.
ءىس تاجىريبەمدە ينتەراكتيۆتى قۇرىلعىلاردىڭ بارلىق مۇمكىندىكتەرىن پايدالانا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق دارالىعىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ساباقتا تومەندەگى ءىس – شارالاردىڭ قولدانۋدىڭ ماڭىزىنىڭ زور ەكەنىن بايقادىم.
- وقۋشىنىڭ دايىندىق دەڭگەيىن، ىنتاسىن جانە قابىلداۋ جىلدامدىعىن ەسكەرۋ ارقىلى جاڭا ماتەريالداردى مەڭگەرۋگە بايلانىستى وقىتۋدى ۇيىمداستىرۋ جانە وقىتۋ پروسەسىنە ينتەراكتيۆتى قۇرىلعىلاردىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋ
- وقىتۋدىڭ جاڭا ادىستەرى مەن فورمالارىن ( پروبلەمالىق، ۇيىمداستىرۋشىلىق ءىس - ارەكەتىن كومپيۋتەرلىك ويىندار جانە ت. ب.) ساباقتا ءجيى قولدانۋ.
پروبلەمالىق زەرتتەۋ، اناليتيكالىق جانە مودەلدەۋ ادىستەرىن قولدانۋ ارقىلى كلاسسيكالىق ادىستەردى جەتىلدىرۋ.
- جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيا قۇرالدارىن ( جاڭا ءتيپتى كومپيۋتەرلەر، تەلەكوممۋنيكاسيا، ۆيرتۋالدى ورتا جانە مۋلتيمەديا – تەحنولوگيا، ينتەراكتيۆتى قۇرىلعىلار) پايدالانۋ ارقىلى وقۋ پروسەسىنىڭ ماتەريالدىق – تەحنيكالىق بازاسىن جەتىلدىرۋ.
ساباق ماتەريالى Power Point پرەزەنتاسياسى نەمەسە ماتىندىك اقپارات تۇرىندە بەرىلەدى. سونىمەن قاتار، ماتەريالدىڭ قۇرامىنا كەستە، دياگرامما، سۋرەت، باسقارۋشى باتىرمالار، گيپەرسىلتەمەلەر، گرافيكتەر بولادى. ءتۇسىندىرۋ بارىسىندا ءمۇعالىم تاقتانىڭ الدىندا تۇرىپ جاسىرۋلى اقپاراتتى جانە وبەكتىلەردى كورسەتە الادى جانە وزگەرتەدى. ساباقتىڭ سوڭىندا قولدانىلعان ماتەريالدى ەستە ساقتاپ، قاجەت جاعدايدا قايتالاپ قولدانا الادى. ينتەراكتىۆتىك تاقتامەن جۇمىس ىستەۋ بارىسىندا جاسالعان فايلدار بەلگىلى ءبىر فورماتپەن ساقتالادى، سونىمەن قاتار PDF فورماتىندا دا ساقتاپ، وقۋشىعا ەلەكتروندىق پوشتا ارقىلى جىبەرۋگە بولادى. ءمۇعالىم الدىن – الا دايىنداعان ساباقتى وقۋشىنىڭ ءبىلىمىن، بىلىكتىلىگىن، داعدىسىن باقىلاۋعا باعىتتالعان تاپسىرمالاردى ورىنداۋعا بەرەدى. ساباقتىڭ بارىسىندا تاپسىرمانى ورىنداۋ بويىنشا اۋىزشا ءتۇسىندىرۋ جۇرگىزىلەدى، ينتەراكتيۆتىك تاقتانى پايدالانۋ ارقىلى تەوريالىق ماتەريال قايتالانادى. قاجەتتى جاعدايدا، وقىتۋشى تاقتا ارقىلى مىسال ەسەپتى شىعارۋدى، گرافيكتەردى قۇرۋدى، قۇرال – سايمانداردى قولدانۋدى كورسەتىپ تۇسىندىرەدى. ءمۇعالىم وقۋشىنى تاقتاعا شىعارىپ، وعان جەكە تاپسىرما بەرەدى، وعان قالعانداردىڭ كوڭىل ءبولۋ ءۇشىن باعىت بەرەدى جانە باقىلاپ وتىرادى.
ءمۇعالىم الدىڭعى ساباقتا وتىلگەن ماتەريالدى اشىپ، وتكەن ساباقتى قايتالاي الادى. مۇنداي ادىستەمە ساباقتا ەكپىندى تۇردە وتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. تاقتادا جۇمىس ىستەگەن ءمۇعالىم مەن وقۋشىنىڭ ورىنداعان ءىس - ارەكەتتەرىن ەستە ساقتاپ كەلەسى ساباقتا قولدانۋعا بولادى.
سونىمەن، ينتەراكتيۆتىك تاقتا ساباققا قاتىسۋشىلاردىڭ بارلىعىنىڭ ويىن ءبىر ورتاعا جيناقتاپ، قاجەت اقپاراتتى وڭدەۋ ارقىلى جالپىلانعان اقپاراتتىق بىلىكتىلىكتى قالىپتاستىراتىن ءتيىمدى قۇرال بولىپ تابىلادى. الدىن الا دايىندالعان وقۋ ماتەريالدارى – پرەزەنتاسيالار، ماتىندىك، گرافيكالىق اقپاراتتىق وبەكتىلەر – ساباقتىڭ جاقسى ءوتۋىن جانە بارلىق اقپارات تۇرلەرىن قولدانۋدى قامتاماسىز ەتەدى. سونىمەن،
« اكتيۆتى ەكران» كەشەنىن قولدانۋ ارقىلى وقىتۋ ۇردىسىندە جاڭا ديداكتيكالىق مۇمكىنشىلىكتەردى اشۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
ساباقتا ۋاقىتتى ۇنەمدەۋ، دەمونستراسيالىق ماتەريالدار دايارلاۋ ماقساتىندا ينتەراكتيۆتى تاقتانى پايدالانعان ءتيىمدى. ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ ءۇش رەجيمىندە دە جۇمىس جاساۋعا بولادى.
اق تاقتا رەجيمى – ەڭ قاراپايىم رەجيم. اق تاقتا رەجيمىن قولدانعاندا ونى اق بەت قاعازبەن جۇمىس جاساعانداي جانە تاقىرىپقا قاجەتتى جەرىن بەلگىلەۋلەرمەن، نەگىزگى ۇعىمدارىن ەرەكشەلەۋ ءۇشىن ءتۇرلى ءتۇستى قالامدى قولدانۋعا بولادى. اق بەتتىڭ ارتىنا فون رەتىندە مازمۇندى سۋرەتتى پايدالانۋعا بولادى. تاقتانىڭ بۇل قاسيەتى، مىسالى گەوگرافيادان، فيزيكا، بيولوگيادان جانە ت. ب. پاندەردەن ساباق جۇرگىزگەندە ىڭعايلى. فون رەتىندە گەوگرافيالىق كارتانى، فيزيكالىق اسپاپتاردىڭ سۋرەتتەرىن الۋعا بولادى جانە ساباق بارىسىندا قاجەت بولسا كارتاعا بەلگى سالۋعا، جازۋعا مۇمكىنشىلىك بار.
ەكىنشى رەجيم – Office رەجيمى. بۇل رەجيم ساباققا قاجەتتى دايىندىق جۇمىستارىن، ياعني ماتەريالدار دايارلاۋعا ىڭعايلى. ساباققا دايىندىق جۇمىستارى Word ماتىندىك رەداكتورىنىڭ، Excel ەلەكتروندىق كەستەسىنىڭ قۇجاتتارى، Power Point – پرەزەنتاسياسى بولۋى مۇمكىن. مىسالى، Microsoft Word قۇرالدارىمەن ءتورت ءتۇرلى ماتىندىك تاپسىرمالاردى قامتيتىن قۇجات ازىرلەۋگە بولادى. وسى قۇجاتتا تاپسىرمالاردى قايتالاپ، جاۋاپتارىنىڭ دۇرىس نۇسقالارىن نەمەسە امالداردىڭ دۇرىس تىزبەگىن كورسەتۋ كەرەك. قايتالانعان تاپسىرمالاردى سۋرەت سالۋ پانەلىنىڭ « ءتورتبۇرىش» وبەكتىلەرىمەن جاسىرامىز. ساباقتا قاجەت كەزدە بۇل قۇجاتتى ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ Office رەجيمىندە اشۋ قاجەت. بۇل رەجيم Microsoft Office – ءنىڭ بارلىق مۇمكىنشىلىگىن ۇسىنادى. سونداي مۇمكىنشىلىكتەرىنىڭ ءبىرى – قۇرىلعان قۇجاتقا ءماتىندى قوسۋعا بولادى، ياعني ەكراننان تۇسىرىلگەن سۋرەتپەن ەمەس قۇجاتپەن تىكەلەي جۇمىس جاسايمىز. سونىمەن، ءمۇعالىم وقۋشىنى تەستىلىك تاپسىرماعا جازباشا جاۋاپ بەرۋگە تاقتاعا شىعارىپ، وقۋشىنىڭ جاۋابىن دۇرىس جاۋاپتارىمەن سالىستىرا الادى ( « تىك ءتورتبۇرىش» وبەكتىسىن جىلجىتۋ نەمەسە جويۋ ارقىلى ) جانە دايىندالعان ماتەريالدى شابلون رەتىندە كەلەسى ساباقتاردى پايدالانۋ ءۇشىن ساقتاپ قويۋعا بولادى.
ءۇشىنشى رەجيم - تاقتانىڭ ينتەراكتيۆتى رەجيمدەگى جۇمىسى.
ساباقتاردى جۇرگىزۋدە وتكەن ماتەريالدى قايتالاۋ قاجەت، سونداي جاعدايدا ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ سىلتەمە جاساۋعا ارنالعان كومپونەنتىن قولدانۋعا بولادى. بۇل كومپونەنت ارقىلى Microsoft Office قۇرالدارى ارقىلى قۇرىلعان قۇجاتتارعا، گرافيكتىك رەداكتورلاردىڭ نەمەسە پروگراممالاۋ ورتاسىنىڭ كومەگىمەن قۇرىلعان فايلدارعا، ينتەرنەت بەتتەرىنە سىلتەمەلەردى ۇيىمداستىرۋعا مۇمكىنشىلىك بەرەدى.
پروجەكتور جانە شتوركا قۇرالدارى ەكراننىڭ بەلگىلى ءبىر كىشىگىرىم اۋماعىن كورسەتۋگە ارنالعان. پروجەكتور قۇرالى اۋديتوريانىڭ نازارىن ءبىر وبەكتىگە اۋدارۋعا ارنالعان. ەكران بەتىندە ءبىر مەزگىلدە بىرنەشە وبەكتىلەر ورنالاسقان بولسا، ونىڭ قاجەت وبەكتىسىن ەرەكشەلەپ، قالعانىن جاۋىپ قويۋعا ارنالعان. شتوركا ەكراننىڭ ءبىر بولىگىن جاۋىپ قويۋعا ارنالعان ( ەسەپ شىعارۋدا دۇرىس جاۋاپتارىن، وقۋشىلارعا ءازىر بەلگىسىز اقپاراتتى ) جانە ماتەريالدى وقۋ بارىسىندا مۇمكىندىگىنشە تاقتانىڭ قاجەت بولىگىن كورسەتۋ.
قازىرگى ۋاقىتتا « قوعامدى اقپاراتتاندىرۋ»، « ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ» دەگەن ءسوز تىركەستەرى ءبىزدىڭ سوزدىك قورىمىزعا ەنىپ كەتتى. ولاي بولسا، قوعامدى اقپاراتتاندىرۋ دەگەنىمىز نە؟ قوعامدىق اقپاراتتاندىرۋ دەگەنىمىز – عىلىمي تەحنيكالىق پروگرەسس جەتىستىكتەرىنىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسقا اۋقىمدى ەنۋىنىڭ ناتيجەسى، ياعني ادام ومىرىنە ءىس - ارەكەتتىڭ ينتەللەكتۋالدى تۇرلەرىنىڭ جان – جاقتى اسەر ەتۋى مەن ءرولىنىڭ جوعارىلاۋىنا بايلانىستى وبەكتيۆتى پروسەسس.
ول وقىتۋ مازمۇنى، ءادىسى مەن ۇيىمداستىرۋ تۇرلەرىنىڭ وزگەرىسىن تەزدەتەدى. بۇل پروسەستەگى نەگىزگى ماسەلە ءبىلىم بەرۋدىڭ مازمۇنى مەن ماقساتىن وزگەرتۋ بولىپ تابىلادى، ال ونى تەحنولوگيالىق جاعىنان قامتاماسىز ەتۋ - وندىرىستىك ماسەلە.
قوعامدى يندۋستريالاندىرۋ كەزەڭىندە ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى الدىڭعى كەزەكتە، ماماندانعان ساۋاتتى تۇتىنۋشىلاردى دايىنداۋعا باعىتتالسا، ال ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ جاعدايىندا بۇل ماسەلە ءبىلىم بەرۋدىڭ نەگىزگى ماقساتىنا اۋىسادى. مۇنداعى نەگىزگى ماقسات – وقۋشىنىڭ قورشاعان الەم جايىندا تابيعي عىلىمي بولجامىن قالىپتاستىرۋمەن جالپى ىزگىلىكتى ادامگەرشىلىككە دايىنداۋ بولىپ سانالادى.
قازىرگى زامان مۇعالىمنەن تەك ءوز ءپانىنىڭ تەرەڭ بىلگىرى بولۋى ەمەس، تاريحي تانىمدىق، پەداگوگيكالىق – پسيحولوگيالىق ساۋاتتىلىق، ساياسي ەكونوميكالىق بىلىمدىلىك جانە اقپاراتتىق ساۋاتتىلىق تالاپ ەتىلۋدە. ول زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋدە جاڭالىققا جانى قۇمار، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەپ، وقۋ مەن تاربيە ىسىنە ەنىپ، وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگياسىن شەبەر مەڭگەرگەن جان بولعاندا عانا بىلىگى مەن ءبىلىمى جوعارى جەتەكشى تۇلعا رەتىندە ۇلاعاتتى سانالادى.
ورتا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن اقپاراتتاندىرۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ. وسى ماقساتتى ورىنداۋ بارىسىندا وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋدا جاڭا ادىستەردى قولدانۋ قاجەتتىلىگى تۋىنداپ وتىر. XXI عاسىردا اقپاراتتانعان قوعام قاجەتتىلىگىن قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا تومەندەگىدەي مىندەتتەردى شەشۋ كوزدەلىپ وتىر: كومپيۋتەرلىك تەحنيكانى، ينتەرنەت، كومپيۋتەرلىك جەلى، ەلەكتروندىق جانە تەلەكوممۋنيكاسيالىق قۇرالداردى، ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى، ەلەكتروندىق وقۋلىقتاردى وقۋ ۇردىسىنە ءتيىمدى پايدالانۋ ارقىلى ءبىلىم ساپاسىن كوتەرۋ.
ەلىمىزدەگى ساياسي، الەۋمەتتىك – ەكونوميكالىق وزگەرىستەرگە ساي ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ باعىتىندا مەكتەبىمىزدە جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستار اقپاراتتاندىرۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنا سايكەس جۇزەگە اسىرىلۋدا.
XXI عاسىر – اقپارات عاسىرى بولعاندىقتان ادامزاتقا كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىق قاجەت. بۇگىنگى تاڭدا مەكتەپ پاندەرىن كومپيۋتەر، ينتەراكتيۆتى قۇرالداردىڭ كومەگىمەن وقىتۋ ناتيجەلەرىن زەرتتەۋدەگى عىلىمي پروبلەمالاردى شەشۋ ەڭ باستى ورىن الادى. بۇعان سەبەپ وقىتۋ پروسەسىندە تۋىندايتىن كومپيۋتەرلەندىرۋدىڭ پەداگوگيكالىق - پسيحولوگيالىق جاڭا پروبلەمالارى ءالى تولىق شەشىلمەگەنى.
ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن اقپاراتتاندىرۋ ءبىلىم بەرۋ ءۇشىن ۇلكەن پەرسپەكتيۆالار اشادى. سوڭعى جىلدارى كومپيۋتەرلىك، تەلەكوممۋنيكاسيالىق تەحنيكا مەن تەحنولوگيالاردىڭ قوعام ومىرىندەگى ءرولى مەن ورنىندا تۇبەگەيلى وزگەرىستەر بولدى. اقپاراتتىق جانە تەلەكوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى يگەرۋ قازىرگى زاماندا ءاربىر جەكە تۇلعا وقۋ جانە جازۋ قابىلەتى سياقتى ساپالارمەن بىرگە قاتارعا جانە ءاربىر ادام ءۇشىن قاجەتتى شارتقا اينالدى.
ءاربىر ەلدىڭ تەحنولوگيالىق دامۋ دارەجەسىنە ونىڭ ەكونوميكالىق قۋاتى مەن حالقىنىڭ تۇرمىس دەڭگەيى عانا ەمەس، سول ەلدىڭ الەمدىك قوعامداستىقتا الاتىن ورنى، باسقا ەلدەرمەن ەكونوميكالىق جانە ساياسي ىقپالداسۋ مۇمكىندىكتەرى، سونداي – اق ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىن شەشۋىنە بايلانىستى. سونىمەن قاتار، الدەبىر ەلدە قازىرگى تەحنولوگيانىڭ دامۋى مەن قولدانۋىنىڭ دەڭگەيى ونىڭ ماتەريالدىق بازاسىنىڭ دامۋىمەن قاتار ەمەس، نەگىزىنەن قوعامدى پاراساتتاندىرۋ دەڭگەيىمەن، ونىڭ جاڭا ءبىلىمدى تۋىنداتۋ، يگەرۋ جانە قولدانا ءبىلۋ قابىلەتىمەن دە انىقتالادى.
جەدەل دامىپ وتىرعان عىلىمي – تەحنيكالىق پروگرەسس قوعام ءومىرىنىڭ بارلىق سالالارىن اقپاراتتاندىرۋدىڭ عالامدىق پروسەسىنىڭ نەگىزىنە اينالادى. اقپاراتتىق - تەحنولوگيالىق دامۋعا جانە ونىڭ قارقىنىنا ەكونوميكانىڭ جاعدايى، ادامداردىڭ تۇرمىس دەڭگەيى، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك، بۇكىل دۇنيەجۇزىلىك قاۋىمداستىقتاعى مەملەكەتتىڭ ءرولى تاۋەلدى بولادى. تۇتاس دۇنيە قالىپتاستىرۋ مەن قوعامداستىقتار، جەكە ادام مەن بۇكىل دۇنيەجۇزىلىك قوعامداستىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋى ءۇشىن جاڭا جاعدايلاردى قامتاماسىز ەتۋدە اقپاراتتىق - تەلەكوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالار ماڭىزدى رول اتقارادى.
عىلىم مەن تەحنيكانىڭ دامۋ قارقىنى وقۋ – اعارتۋ سالاسىنىڭ وقىتۋ ۇردىسىنە جاڭا تەحنولوگيالىق ادىستەر ونىڭ ىشىندە ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى كەڭ كولەمدە قولدانۋدى قاجەت ەتەدى.
قازاقستاننىڭ تاۋەلسىز مەملەكەت رەتىندە قالىپتاسۋى ورتا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ دامۋىمەن تىعىز بايلانىستى. قاي حالىقتىڭ، قاي ۇلتتىڭ بولسىن تولىعىپ وسۋىنە، رۋحاني ءارى مادەني دامۋىنا باستى ىقپال جاسايتىن تىرەگى دە، ءتۇپ قازىعىدا – مەكتەپ.
مەكتەپتەردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋ جانە وندا ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى پايدالانۋ ارقىلى وقۋ – تاربيە پروسەسىن ءتيىستى دەڭگەيگە كوتەرۋ، مەكتەپ ۇستازدارىنىڭ، باسشىلارىنىڭ، پەداگوگيكالىق ۇجىمنىڭ جۇيەلى باسشىلىققا العان باعىتى دەپ ەسەپتەيمىز. ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋ نەگىزىندە مەكتەپتە جاراتىلىستانۋ باعىتىنىڭ پاندەرىن وقىتۋ ساپاسىن ارتتىرىپ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ جۇيەلى تۇردە ىسكە اسادى دەۋگە بولادى.
مەكتەپتى اقپاراتتاندىرۋعا وسىلاي مەملەكەت تاراپىنان ۇلكەن ەكونوميكالىق قولداۋ كورسەتىلىپ، ونى وقىتۋ، ۇيرەتۋ ماسەلەسى بۇكىل حالىقتىق دەڭگەيگە كوتەرىلسە عانا ءبىزدىڭ ەلىمىز ءوندىرىستىڭ جوعارى پسيحولوگياسىن مەڭگەرگەن دۇيەجۇزىلىك باسەكەگە توتەپ بەرەتىن، ءوندىرىس ونىمدەرىن وندىرە الاتىن الدىڭعى قاتارلى مەملەكەتكە اينالادى. ول دارەجەگە جەتۋگە قاجەتتى ءبىلىم الۋىنا ءبىزدىڭ جاس ۇرپاقتىڭ قابىلەتىنىڭ جەتەتىنىنە سەنىم مول.
«قازىرگى زاماندا جاستارعا اقپاراتتىق تەحنولوگيامەن بايلانىستى الەمدىك ستاندارتقا ساي مۇددەلى جاڭا ءبىلىم بەرۋ وتە قاجەت» دەپ، ەل باسى اتاپ كورسەتكەندەي جاس ۇرپاققا ءبىلىم بەرۋ جولىندا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى وقۋ ۇردىسىندە وڭتايلاندىرۋ مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ ماڭىزى زور.
كومپيۋتەر جانە ينتەراكتيۆتى قۇرالدار ارقىلى جاسالىپ جاتقان وقىتۋ پروسەسى وقۋشىنىڭ جاڭاشا ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىرىپ، ولاردى جۇيەلىك بايلانىستارمەن زاڭدىلىقتاردى تابۋعا يتەرىپ، ناتيجەسىندە - وزدەرىنىڭ كاسىبي پوتەنسيالدارىنىڭ قالىپتاسۋىنا جول اشۋ كەرەك. بۇگىنگى تاڭداعى اقپاراتتىق قوعام ايماعىندا، وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىراتىن جانە كومپيۋتەرلىك وقىتۋ ءىسىن دامىتاتىن جالپى زاڭدىلىقتاردان تارايتىن پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى عانا ءتيىمدى دەپ ساناۋعا بولادى.
وقۋشىلاردىڭ ينتەراكتيۆتى قۇرالدار كومەگىمەن قالىپتاساتىن جانە جۇزەگە اسىرىلاتىن ويلاۋ قابىلەتى بۇرىنعى تەحنولوگيالار ارقىلى بەرىلەتىن ويلاۋ جۇيەسىنەن وزگەشە بولاتىندىقتان، تەك ويلاۋ قابىلەتى تۇسىنىگى عانا ەمەس، قابىلداۋ، ەستە ساقتاۋ جوعارعى دەڭگەيدە بولادى.
ينتەراكتيۆتى قۇرالداردىڭ كەلەسى ەرەكشەلىكتەرىن اتاپ وتۋگە بولادى:
1. بورمەن تاقتاعا جازىلعان كەسكىندى ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى ءتۇرلى – ءتۇستى ايقىن، ۇقىپتى كەسكىنمەن سالىستىرۋعا بولمايدى
2. تاقتا مەن بوردىڭ كومەگىمەن ءار ءتۇرلى قوسىمشالارى بار جۇمىستى ءتۇسىندىرۋ قيىن ءارى مۇمكىن ەمەس.
3. سلايدتاردا، فليپچارتتا قاتەلەر جىبەرىلسە، تەز ارادا تۇزەتۋگە بولادى
4. ساباقتا ACTIVote تەستىلەۋ جۇيەسى ارقىلى تەست الۋ مۇمكىندىگىن قولدانۋعا بولادى
5. ACTIVwand ۋكازكاسىنىڭ كومەگىمەن تاقتانىڭ جوعارعى بولىگىنە كىشكەنتايلارعا دا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
6. ساباقتا كورنەكىلىكتى قولدانۋ دەڭگەيى ارتادى.
7. ساباقتىڭ ونىمدىلىگى ارتادى.
8. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىنە وڭ اسەر ەتەدى
ءبىز بەيبىت ەلدە، مەملەكەتتىك ءبىلىمدى جەتىلدىرۋگە اسا ءمان بەرگەن ەلدە تۇرامىز. جالپى ءبىلىم بەرۋدىڭ ماقساتى – تەرەڭ ءبىلىمنىڭ، كاسىبي داعدىلاردىڭ نەگىزىندە ەركىن باعدارلاي بىلۋگە، ءوزىن - ءوزى دامىتۋعا ادامگەرشىلىك تۇرعىسىنان جاۋاپتى شەشىمدەردى قابىلداۋعا قابىلەتتى جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋ، ياعني جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋعا نەگىزدەلگەن، اقپاراتتى تەحنولوگيانى تەرەڭ مەڭگەرگەن، جىلدام وزگەرىپ جاتاتىن بۇگىنگى زامانعا لايىقتى، جاڭاشىل تۇلعانى قالىپتاستىرۋ.
باسەكەگە قابىلەتتى بولۋ تىكەلەي بىلىمگە بايلانىستى. ءبىز جاڭا تەحنولوگياعا، جاڭا وركەنيەتتى دامۋعا بايلانىستى باسقا وركەندى ەلدەردىڭ كوپتەن بەرى پايدالانىپ كەلە جاتقان نيتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانىپ وتىرمىز. بۇل – ءبىزدىڭ قازاقستانننىڭ العا قاراي جىلجۋىنىڭ نىشانى بولىپ تابىلادى. عىلىمي ءبىلىم بەرۋدە ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ مۇمكىندىگى مول. ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋ ارقىلى وقۋشى ءبىلىم كەڭىستىگىنە ەركىن بويلاي الادى.
جاراتىلىستانۋ – عىلىمي ءبىلىم بەرۋدە ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋدىڭ ءبىلىمدى يگەرتۋدە وقۋشىلارعا بەرەرى كوپ. ينتەراكتيۆتى قۇرىلعىلاردىڭ قىزىلوردا وبلىسىنىڭ مەكتەپتەرىنە كەلۋى ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن جەتىلدىرۋىنە كوپ مۇمكىندىك تۋعىزىپ وتىر.
وقۋ پروسەسىندە، ونىڭ ىشىندە پراكتيكالىق ساباقتاردا ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋ ءمۇعالىمنىڭ جەكە تاجىريبەسىنە، شىعارماشىلىق ىزدەنىسىنە بايلانىستى. ينتەراكتيۆتى قۇرالدار وقىتۋ فورماسىن ۇيىمداستىرۋدى تۇرلەندىرۋگە، ءداستۇرلى وقىتۋ ادىستەرىنە جاڭا ەلەمەنتتەر ەنگىزۋگە مۇمكىنشىلىكتەر جاسايدى. بۇل وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى. قورىتىندىلاي كەلە ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى ورىندى قولدانۋ، وقىتۋ ساپاسىن جەتىلدىرۋگە كومەكتەسەدى. تەحنولوگيا پانىندە ينتەراكتيۆتى تاقتانى قولدانىپ وتكىزگەن ساباق ۇلگىسىنىڭ ءبىرى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ىلمەك بىزبەن «روزا گۇلىن توقۋ» ادىستەرى.
ساباقتىڭ ماقساتى: ىلمەك بىزبەن روزا گۇلدەرىنىڭ تۇرلەرىن توقىپ ۇيرەتۋ.
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ىلمەكپەن توقۋ ادىستەرى تۋرالى بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ؛ سحەمالارىن وقىپ ۇيرەنۋ جانە جۇمىستى قاۋىپسىزدەندىرۋ ەرەجەلەرىن ۇيرەتۋ؛ قۇرال - جابدىقتار تۋرالى مالىمەتتەردى قايتالاۋ.
دامىتۋشىلىق: ىلمەكپەن توقۋ بىلىمدەرىن، قول يكەمدىلىكتەرىن جانە تانىمدىق قىزىعۋشىلىقتارىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: تابيعات پەن ونەردەگى سۇلۋلىقتى ءتۇسىنىپ، ادەپتىلىك ەرەجەلەرىن بويىنا سىڭىرگەن، شىعارماشىلىق قابىلەتى دامىعان ازامات تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: تەست، ءتۇسىندىرۋ، ساراماندىق جۇمىس.
قاجەتتى قۇرال - جابدىقتار، كورنەكىلىكتەر: ىلمەك تۇرلەرى، توقىما جىپتەر، ىلمەكپەن توقۋ نەگىزگى ادىستەرىنىڭ ۇلگىلەرى، «روزا گۇلىن توقۋ» تەحنولوگيالىق نۇسقاۋ كارتالارى، كومپيۋتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، Activote تەست قۇرالى.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، سىزۋ، بەينەلەۋ، ماتەماتيكا.
ساباقتىڭ بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى:
ا) ساباققا قاتىستى باقىلاۋ؛
ءا) ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ؛
II. ساباقتىڭ تاقىرىبىن جاريالاۋ.
- بۇگىن ءبىزدىڭ ۇيرەنەتىنىمىز كوبىنە بەلگىلى. سوندا دا، بۇل تاقىرىپ بارىنە كەرەك دەپ ويلايمىن. اسىرەسە، كوركەمدىك بۇيىمدار جاسايتىندارعا قىزىق بولۋى مۇمكىن. قاراپايىم قول قۇرالدارى ارقىلى قيىن ەمەس وپەراسيالار جولىمەن تۇرمىستىق بىرەگەيلى زاتتاردى جاساۋدى ءبىلۋ - جاڭاشىل ومىردە كەرەك بولادى.
III. جاڭا تاقىرىپتى مازمۇنداۋ.
ىلمەكپەن توقۋ – بۇل ساندىك – قولدانبالى شىعارماشىلىق تۇرلەرىنىڭ ءبىرى. ول ونەرگە جاقىن بولۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
1. كورمەگە قويىلعان زاتتارداڭ كورسەتىلىمى. ينتەراكتيۆتى تاقتا ارقىلى كورمەگە قويىلعان سۋرەتتەردەگى، فوتو سۋرەتتەردەگى جانە ءسان جۋرنالىنداعى ىلمەكپەن توقىلعان زاتتاردىڭ سلايدتارىن شولۋ. سونىمەن قاتار روزا گ ۇلىنىڭ توقۋ ءادىسىن ۆيدەو كورنىسىن ينتەراكتيۆتى تاقتا ارقىلى تاماشالاۋ.
2. قۇرال - جابدىقتار. ىلمەكپەن توقىلعان ماتا فاكتۋراسى - وزىڭە سايكەس ءجىپتىڭ ايقاسۋىمەن، تىعىزدىعىمەن جانە ازداعان سوزىنقىلىعىمەن ەرەكشەلەنەدى. بۇل قاسيەتتەر ىلمەكپەن توقىعان كەزدە تەك توقىما ءجىپتى عانا قولدانباي، ماقتا، قاعاز، ءجىبىن دە قولدانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ورنەك پەن ءجىپتىڭ قالىندىعىنا قاراي ىلمەكتى تاڭداپ الادى. ىلمەكتەر مەتالدان، سۇيەكتەن، پلاستماسسادان، اعاشتان جاسالادى. ىلمەكتىڭ قالىڭدىعى دا ءار - ءتۇرلى بولۋى مۇمكىن (2 دەن 8مم - گە دەيىن). ديامەترى 4 - 9مم - ءلى ىلمەكتەردى قالىڭ ءجۇن، توقىما ءجىپ بۇيىمدارعا قولدانادى. يريس مۋلينە، روماشكا جىپتەرى ءۇشىن جىڭىشكە ىلمەك قولدانادى (2 - 3مم). ىلمەك – جىپتەن ەكى ەسە قالىڭ بولۋى كەرەك. بۇيىم توقۋدى باستاماس بۇرىن، ەڭ الدىمەن، ۇلگىسىن توقىپ كورۋ كەرەك. ءجىپتىڭ قالىڭدىعى مەن ىلمەكتىڭ قالىڭدىعىنىڭ سايكەستىلىگى تەكسەرىلەدى.
3. جۇمىس ورنىن ۇيىمداستىرۋ.
جۇمىس باستاماس بۇرىن جۇمىس ورنىن دايىنداپ الادى.
توقىعان كەزدە بۇل ورىنعا جارىق سول جاقتان جاقسى ءتۇسىپ وتىرۋ كەرەك. ارقانى ورىندىقتىڭ ارقاسىنا سۇيەپ ءتۇزۋ وتىرۋ كەرەك. ارقانى ورىندىقتىڭ ارقاسىنا سۇيەپ ءتۇزۋ وتىرىپ، كوز بەن جۇمىسقا دەيىنگى قاشىقتىق 35 - 40سم بولۋ كەرەك. قاشىقتىق تىم جاقىن بولسا، كوزدىڭ كورۋشىلىگى ازايىپ، كوزگە ءجىپتىڭ بولشەكتەرى ءتۇسىپ كەتۋى مۇمكىن. توقىعان كەزدە ءجىپ ارنايى ساۋىتتا، جەردە تۇرۋى قاجەت.
4. جۇمىستىڭ قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرى.
1). جۇمىستىڭ الدىندا قولدى جۋعان دۇرىس.
2) ىلمەكتەر جاقسى تازالانىپ، ارنايى ورىندا ساقتالۋى قاجەت.
3) جۇمىس كەزىندە ىلمەك ۇستاعان قولىڭدى كەنەت قوزعاۋعا بولمايدى، قاسىڭداعى وتىرعان وقۋشىنى جاراقاتتاپ الۋىڭ مۇمكىن.
4) بىرنەشە ساعات بويى توقۋعا بولمايدى. ۇزىلىسپەن، 2 ساعاتتان جۇمىس ىستەۋگە تىرىسىڭدار.
5) جۇمىستىڭ سوڭىندا بارلىق قۇرال - جابدىقتارىڭدى ارنايى ورىنعا جيناپ تاستاڭدار.
5. ينتەراكتيۆتى تاقتا ارقىلى «ىلمەكپەن توقۋ نەگىزگى ادىستەرىن» تەحنولوگيالىق نۇسقاۋ كارتاسىن تالداۋ، ادىستەرىن كورسەتۋ.
ىلمەكپەن توقۋ ادىستەرىن كوبىڭ بىلەسىندەر جانە دە ىلمەكتى توقىعان كەزدە ونى وڭ قولعا كارىنداش سياقتى ۇستايتىنىن ەستەرىڭە ساقتاعان بولاتىنسىڭدار. ىلمەكتىڭ باسى قالاي قوزعالسا دا، وزىڭە قاراي بۇرىلىپ تۇرۋى كەرەك. شۋماق جىپتەن ءجىپتىڭ ۇشىن سول قولدىڭ ( تىرناققا تاقاۋ) سۇق ساۋساعى ارقىلى اسىپ الىپ، وزىڭە قاراي ۇلكەن ساۋساقپەن قىسىپ الىنادى. ءبىر جاعىنان ءجىپ ورتانعى ساۋساقتىڭ استىنان جىبەرىلىپ، سودان كەيىن تورتىنشىنىڭۇستىنە جانە بەسىنشىنىڭ استىنا جىبەرىلەدى.
6. ىلمەكپەنتوقۋدىڭ نەگىزگى ادىستەرىنىڭ تەحنيكاسى.
توقىما بارىسىندا ءجىپتى – سول قولعا، ال ينەنى - وڭ قولعا ۇستاۋ كەرەك.
1. وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىنشە جۇمىسى. «روزا گۇلىن» توقۋ.
ءبىرىنشى جول: جۇمىس ورنىن ۇيىمداستىرۋ جانە جۇمىس قابىلداپ الۋ، قاۋىپسىزدىگىن تەكسەرۋ؛
ەكىنشى جول: ەڭبەك امالدارىن ورىنداۋدىڭ دۇرىستىعىن جانە وپەراسيالاردىڭ تەحنولوگيالىق بىرىزدىلىگىن تەكسەرۋ؛
ءۇشىنشى جول: ورىنداۋدىڭ دۇرىستىعىن تەكسەرۋ. ءوزىڭ - ءوزى باقىلاۋ، جۇمىستى قابىلداۋ مەن باعالاۋ. ۇلگەرىمى جاقسى وقۋشىلارعا قوسىمشا تاپسىرمالاپ بەرۋ.
2. كوزدى شىنىقتىرۋ. 1. وتىرعاندا اسىقپاي، استىدان ۇستىگە قاراي جانە كەرىسىنشە قارايمىز (باس قوزعالمايدى) 8 - 12 رەت قايتالاۋ.
2. ەندى وڭ جاقتان سولعا قاراي جانە كەرىسىنشە قارايمىز. 8 - 10 رەت قايتالاۋ.
III. قورىتىندى.
1) ەرەكشە قاتەلەرىن جانە ونىڭ سەبەپتەرىن تالداۋ؛
2) جالپى وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق بىلىمدەرىن ساراپتاۋ ءۇشىن اكتيۆويد (تەست) جۇمىسىن جۇرگىزۋ.
3) ءاربىر وقۋشىلاردىڭ جۇمىستارىن باعالاۋ.
تەست.
1. ەڭ العاش توقىما ماشيناسى قاي جىلى جاسالدى.
1). 1589ج 2). 1676ج 3). 1700ج 4). 1800ج.
2. العاش توقىما ماشيناسىن ويلاپ تاپقان كىم؟
1). ۋيليام لي. 2). ۆالەنتين ۋداشكين. 3). راف سارداروۆ. 4). ۆياچەس
You Might Also Like
-
1. بىلىمدىك: كوكتەم تۋرالى سۇراق-جاۋاپ ارقىلى اڭگىمە ايتا ءبىلۋ.
