تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋ
ساباقتىڭ بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلارعا تىگىن ماشيناسىن ىسكە قوسىپ، جىلدامدىعىنا جاتتىعىپ، ءتۇزۋ تىگىستى اق قاعازعا ورىندالۋدى ۇيرەتۋ. ماشينا تىگىس تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ.
ساباقتىڭ دامىتۋشىلىق ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن وياتا وتىرىپ، جۇمىس ىستەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ تاربيەلىك ماقساتى: وقۋشىلاردى جۇمىس ورنىن تازا ۇستاۋعا، مەكتەپ مۇلكىن ۇقىپتى ۇستاۋعا، مەكتەپ مۇلكىن ۇقىپتى ساقتاۋعا، تقە قاتاڭ ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى مەن قۇرال - جابدىعى: نۇسقاۋ كارتا، قايشى، ءجىپ تۇرلەرى، تىگىن ماشيناسى، عاجايىپ تاقتا ت. ب.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس، ساراماندىق.
ساباقتىڭ بارىسى.
ساباق جوسپارى.
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ا) ەۆريكا دۇكەنىنە ساياحات.
3. جاڭا ساباق.
ا) ماشينا تىگىستەرىنىڭ اتاۋىمەن تانىستىرۋ.
ءا) ماشينادا دۇرىس وتىرۋ ءتاسىلى.
ب) تىگىن ماشيناسىن جۇمىسقا دايىنداۋ.
ۆ) تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس باستاۋ، ورىنداۋ، اياقتاۋ
گ) تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋ كەزىندەگى تقە.
4. ساراماندىق جۇمىس.
ا) شەبەرقول.
5. ساباقتى بەكىتۋ.
ا) توسىن سيى.
6. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
7. ۇيگە تاپسىرما.
8. باعالاۋ.
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ.
ءا) جوق وقۋشىلاردى بەلگىلەۋ.
ب) جۇمىس ورنىن ساباققا دايارلاۋ.
2. وتكەن ساباقتى قايتالاۋ. ( ەۆريكا دۇكەنىنە ساياحات.)
1. تىگىن ماشيناسىنىڭ ەڭ العاشقى جوباسىن كىم ۇسىندى؟
2. كارل ۆايزەنتال قانداي ماشينا ويلاپ تاپتى؟
3. يسااك زينگەر كىم جانە ونىڭ قانداي ەڭبەگى بار؟
4. رەسەيدە تىگىن ماشيناسى شىعاراتىن قانداي زاۋىتتى بىلەسىڭدەر؟
5. تىگىن ماشيناسىنىڭ قانداي ءتۇرىن بىلەسىڭدەر؟
6. تۇرمىستا قولدانىلاتىن ماشينالارمەن وندىرىستەگى ماشينالاردىڭ قانداي ايىرماشىلىعى بار؟
7. امبەباپ، ارنايى، جارتىلاي اۆتوماتتى ماشينالار قانداي وپەراسيالار ورىندايدى؟
3. جاڭا ساباق:
1. وي قوزعاۋ. تىگىن ماشيناسىمەن نە ىستەيمىز؟ - سۇراعىن قويۋ ارقىلى جاڭا تاقىرىپتى اشۋ.
تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋ
ا) ماشينا تىگىستەرىنىڭ اتاۋىمەن تانىستىرۋ.
ءا) ماشينادا دۇرىس وتىرۋ ءتاسىلى.
ب) تىگىن ماشيناسىن جۇمىسقا دايىنداۋ.
ۆ) تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس باستاۋ، ورىنداۋ، اياقتاۋ.
گ) تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس كەزىندەگى تەحنيكا قاۋىپسىزدىك ەرەجەسى.
ماشينادا دۇرىس وتىرۋ ءتاسىلى:
- جۇمىس ورنىنا جىرىق سول جاقتان نەمەسە الدىڭعى جاقتان ءتۇسۋ كەرەك؛
- وتىراتىن ورىندىق پەن تىگىن ماشيناسىنىڭ ارا قاشىقتىعى 10 - 15سم بولۋ كەرەك؛
- قۇرال - جابدىقتار ارنايى قوراپتا تۇرۋ قاجەت، ۇستەلدىڭ بەتىندە تەك قانا تىگىلەتىن بۇيىم جاتۋى ءتيىس؛
- تىگىس ماشيناسىنىڭ اينالاتىن بولشەكتەرىنە تىم جاقىنداماڭدار.
تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋدەن بۇرىن ونى ازىرلەيدى.
ۇستىڭگى استىڭعى جىپتەردى وتكىزىپ، تىگىستىڭ ۇزىندىعىن رەتتەيدى، ءجۇرىسىن فۋنكسيالىق ۆينت ارقىلى تۇزەيدى. ەگەر ماحوۆيك دوڭگەلەكتى اينالدىرعاندا ينە قوزعالسا، ول جۇمىس ىستەۋگە ءازىر بولعانى. بوس جۇرىستە ماحوۆيكتى دوڭگەلەك قانا اينالىپ، يمە قوزعالمايدى.
ءجىپتى وتكىزگەندە ارنايى ەرەجە ساقتالماسا، ماشينا دۇرىس جۇرمەيدى. استىڭعى ءجىپتى شورىپكە كيگىزەدى، ءجىپتىڭ تارتىلىسىن ءبىرىڭعاي رەتتەپ وتىرۋ ءۇشىن ءشورىپتىڭ قابىن قولدانادى. تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەگەن كەزدە دەنەنى تىك ۇستاپ، باستى ءسال ەڭكەيىپ وتىر.
تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەگەندە مىنانداي ءتارتىپتى ساقتاۋ كەرەك:
1. تىگىن ماشيناسىن جۇمىسقا دايارلاۋ: قوزعالتقىش رىچاگتى قوسىپ،
ماشينانى جۇمىس جۇرىسىنە قويۋ. ۇستىڭگى، استىڭعى جىپتەردى وتكىزىپ، تىگىستىڭ قاجەتتى ۇزىندىعىن رەتتەپ، ينەنى جوعارى كوتەرۋ.
2. جۇمىستى باستاۋ: تىگىلەتىن ماتانى تاباننىڭ استىنا قىستىرىپ، ينەمەن شانشۋ؛ جۇمىستى جالعاستىرۋ.
3. جۇمىستى ورىنداۋ: قوزعالتقىش تۇتقانى اينالدىرىپ، ماتانى بەلگىلەنگەن ورنى بويىنشا باعىتتاپ وتىرۋ.
4. جۇمىستى اياقتاۋ: ينەنى، ماشينانىڭ تابانىن كوتەرۋ، سول قولمەن ماتانى شىعارىپ، جىپتەرىن قويۋ؛ ماشينانى بوس جۇرىسكە قويۋ.
تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋدەگى تەحنيكا قاۋىپسىزدىگى:
1. ىسكە شاشتى جيناپ، جەڭدى قايىرىپ نەمەسە تۇيمەلەپ كىرىسۋ قاجەت.
2. جۇمىسقا كىرىسۋدەن بۇرىن ماشينا پلاتفورماسىنداعى قاجەت ەمەس زاتتاردى تازالاپ، ونىڭ اياعىنىڭ نىق تۇرعانىنا، ينەلەردىڭ دۇرىس زاتتاردى تازالاپ، ونىڭ اياعىنىڭ نىق تۇرعانىنا، ينەلەردىڭ دۇرىس ورنالاسقاندىعىنا كوز جەتكىزۋ كەرەك.
3. ماشينا جۇمىس ىستەپ تۇرعاندا، ماشينانىڭ قوزعالىپ تۇرعان بولشەكتەرىنە جاقىن ەڭكەيۋگە بولمايدى.
4. قول ساۋساقتارىن ماشينانىڭ تابانىمەن ينەگە جاقىنداتپاۋ.
5. جۇمىس ۇستىندە تىگىپ وتىرعان وقۋشىلاردى الاڭداتۋعا، ولار ارقىلى زاتتاردى بەرۋگە بولمايدى.
6. اياق ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەگەن كەزدە جەتەك قايشىسىن قولمەن ۇستاۋعا بولمايدى.
4. ساراماندىق جۇمىس.
1. وقۋلىقتاعى ماشينا تەگىستەرىن مۇقيات وقىپ شىعىپ، ورىندالۋ رەتىندە زەر سال.
2. ماشينانى ىسكە قوسىپ، جىلدامدىعىنا جاتتىعىپ، ءتۇزۋ تىگىستى اق قاعازعا جۇرگىزىپ ۇيرەن.
3. تىك بۇرىشتاپ قيىپ العان ماتاعا وقۋلىقتا كورسەتىلگەن تىگىستەردى ءتۇسىر. تىگىستەردىڭ ءتىزۋ ءارى ساپالى ورىندالۋىن باقىلا.
4. ءوزىڭ ورىنداعان تىگىس ۇلگىلەرىن داپتەرگە جەلىمدەپ قوي.
5. ساباقتى بەكىتۋ.
ا) ماشينادا دۇرىس وتىرۋ ءتارتىبى قانداي؟
ءا) تىگىن ماشيناسىن جۇمىسقا قالاي دايىندايمىز؟
ب) استىڭعى ءجىپتى وتكىزۋ ەرەجەسى قانداي؟
ۆ) تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋدى باستاۋ، ورىنداۋ، اياقتاۋ دەگەن نە؟
گ) قانداي ماشينا تىگىستەرىن بىلەسىڭ؟
ع) تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋ كەزىندەگى تقە ەسكە ءتۇسىر؟
د) ۇستىڭگى ءجىپتى وتكىزۋ ەرەجەسى قانداي؟
6. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
7. ۇيگە تاپسىرما: تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋ جانە وقىپ كەلۋ.
8. باعالاۋ.
ساباقتىڭ بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلارعا تىگىن ماشيناسىن ىسكە قوسىپ، جىلدامدىعىنا جاتتىعىپ، ءتۇزۋ تىگىستى اق قاعازعا ورىندالۋدى ۇيرەتۋ. ماشينا تىگىس تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ.
ساباقتىڭ دامىتۋشىلىق ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن وياتا وتىرىپ، جۇمىس ىستەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ تاربيەلىك ماقساتى: وقۋشىلاردى جۇمىس ورنىن تازا ۇستاۋعا، مەكتەپ مۇلكىن ۇقىپتى ۇستاۋعا، مەكتەپ مۇلكىن ۇقىپتى ساقتاۋعا، تقە قاتاڭ ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى مەن قۇرال - جابدىعى: نۇسقاۋ كارتا، قايشى، ءجىپ تۇرلەرى، تىگىن ماشيناسى، عاجايىپ تاقتا ت. ب.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس، ساراماندىق.
ساباقتىڭ بارىسى.
ساباق جوسپارى.
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ا) ەۆريكا دۇكەنىنە ساياحات.
3. جاڭا ساباق.
ا) ماشينا تىگىستەرىنىڭ اتاۋىمەن تانىستىرۋ.
ءا) ماشينادا دۇرىس وتىرۋ ءتاسىلى.
ب) تىگىن ماشيناسىن جۇمىسقا دايىنداۋ.
ۆ) تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس باستاۋ، ورىنداۋ، اياقتاۋ
گ) تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋ كەزىندەگى تقە.
4. ساراماندىق جۇمىس.
ا) شەبەرقول.
5. ساباقتى بەكىتۋ.
ا) توسىن سيى.
6. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
7. ۇيگە تاپسىرما.
8. باعالاۋ.
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ.
ءا) جوق وقۋشىلاردى بەلگىلەۋ.
ب) جۇمىس ورنىن ساباققا دايارلاۋ.
2. وتكەن ساباقتى قايتالاۋ. ( ەۆريكا دۇكەنىنە ساياحات.)
1. تىگىن ماشيناسىنىڭ ەڭ العاشقى جوباسىن كىم ۇسىندى؟
2. كارل ۆايزەنتال قانداي ماشينا ويلاپ تاپتى؟
3. يسااك زينگەر كىم جانە ونىڭ قانداي ەڭبەگى بار؟
4. رەسەيدە تىگىن ماشيناسى شىعاراتىن قانداي زاۋىتتى بىلەسىڭدەر؟
5. تىگىن ماشيناسىنىڭ قانداي ءتۇرىن بىلەسىڭدەر؟
6. تۇرمىستا قولدانىلاتىن ماشينالارمەن وندىرىستەگى ماشينالاردىڭ قانداي ايىرماشىلىعى بار؟
7. امبەباپ، ارنايى، جارتىلاي اۆتوماتتى ماشينالار قانداي وپەراسيالار ورىندايدى؟
3. جاڭا ساباق:
1. وي قوزعاۋ. تىگىن ماشيناسىمەن نە ىستەيمىز؟ - سۇراعىن قويۋ ارقىلى جاڭا تاقىرىپتى اشۋ.
تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋ
ا) ماشينا تىگىستەرىنىڭ اتاۋىمەن تانىستىرۋ.
ءا) ماشينادا دۇرىس وتىرۋ ءتاسىلى.
ب) تىگىن ماشيناسىن جۇمىسقا دايىنداۋ.
ۆ) تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس باستاۋ، ورىنداۋ، اياقتاۋ.
گ) تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس كەزىندەگى تەحنيكا قاۋىپسىزدىك ەرەجەسى.
ماشينادا دۇرىس وتىرۋ ءتاسىلى:
- جۇمىس ورنىنا جىرىق سول جاقتان نەمەسە الدىڭعى جاقتان ءتۇسۋ كەرەك؛
- وتىراتىن ورىندىق پەن تىگىن ماشيناسىنىڭ ارا قاشىقتىعى 10 - 15سم بولۋ كەرەك؛
- قۇرال - جابدىقتار ارنايى قوراپتا تۇرۋ قاجەت، ۇستەلدىڭ بەتىندە تەك قانا تىگىلەتىن بۇيىم جاتۋى ءتيىس؛
- تىگىس ماشيناسىنىڭ اينالاتىن بولشەكتەرىنە تىم جاقىنداماڭدار.
تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋدەن بۇرىن ونى ازىرلەيدى.
ۇستىڭگى استىڭعى جىپتەردى وتكىزىپ، تىگىستىڭ ۇزىندىعىن رەتتەيدى، ءجۇرىسىن فۋنكسيالىق ۆينت ارقىلى تۇزەيدى. ەگەر ماحوۆيك دوڭگەلەكتى اينالدىرعاندا ينە قوزعالسا، ول جۇمىس ىستەۋگە ءازىر بولعانى. بوس جۇرىستە ماحوۆيكتى دوڭگەلەك قانا اينالىپ، يمە قوزعالمايدى.
ءجىپتى وتكىزگەندە ارنايى ەرەجە ساقتالماسا، ماشينا دۇرىس جۇرمەيدى. استىڭعى ءجىپتى شورىپكە كيگىزەدى، ءجىپتىڭ تارتىلىسىن ءبىرىڭعاي رەتتەپ وتىرۋ ءۇشىن ءشورىپتىڭ قابىن قولدانادى. تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەگەن كەزدە دەنەنى تىك ۇستاپ، باستى ءسال ەڭكەيىپ وتىر.
تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەگەندە مىنانداي ءتارتىپتى ساقتاۋ كەرەك:
1. تىگىن ماشيناسىن جۇمىسقا دايارلاۋ: قوزعالتقىش رىچاگتى قوسىپ،
ماشينانى جۇمىس جۇرىسىنە قويۋ. ۇستىڭگى، استىڭعى جىپتەردى وتكىزىپ، تىگىستىڭ قاجەتتى ۇزىندىعىن رەتتەپ، ينەنى جوعارى كوتەرۋ.
2. جۇمىستى باستاۋ: تىگىلەتىن ماتانى تاباننىڭ استىنا قىستىرىپ، ينەمەن شانشۋ؛ جۇمىستى جالعاستىرۋ.
3. جۇمىستى ورىنداۋ: قوزعالتقىش تۇتقانى اينالدىرىپ، ماتانى بەلگىلەنگەن ورنى بويىنشا باعىتتاپ وتىرۋ.
4. جۇمىستى اياقتاۋ: ينەنى، ماشينانىڭ تابانىن كوتەرۋ، سول قولمەن ماتانى شىعارىپ، جىپتەرىن قويۋ؛ ماشينانى بوس جۇرىسكە قويۋ.
تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋدەگى تەحنيكا قاۋىپسىزدىگى:
1. ىسكە شاشتى جيناپ، جەڭدى قايىرىپ نەمەسە تۇيمەلەپ كىرىسۋ قاجەت.
2. جۇمىسقا كىرىسۋدەن بۇرىن ماشينا پلاتفورماسىنداعى قاجەت ەمەس زاتتاردى تازالاپ، ونىڭ اياعىنىڭ نىق تۇرعانىنا، ينەلەردىڭ دۇرىس زاتتاردى تازالاپ، ونىڭ اياعىنىڭ نىق تۇرعانىنا، ينەلەردىڭ دۇرىس ورنالاسقاندىعىنا كوز جەتكىزۋ كەرەك.
3. ماشينا جۇمىس ىستەپ تۇرعاندا، ماشينانىڭ قوزعالىپ تۇرعان بولشەكتەرىنە جاقىن ەڭكەيۋگە بولمايدى.
4. قول ساۋساقتارىن ماشينانىڭ تابانىمەن ينەگە جاقىنداتپاۋ.
5. جۇمىس ۇستىندە تىگىپ وتىرعان وقۋشىلاردى الاڭداتۋعا، ولار ارقىلى زاتتاردى بەرۋگە بولمايدى.
6. اياق ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەگەن كەزدە جەتەك قايشىسىن قولمەن ۇستاۋعا بولمايدى.
4. ساراماندىق جۇمىس.
1. وقۋلىقتاعى ماشينا تەگىستەرىن مۇقيات وقىپ شىعىپ، ورىندالۋ رەتىندە زەر سال.
2. ماشينانى ىسكە قوسىپ، جىلدامدىعىنا جاتتىعىپ، ءتۇزۋ تىگىستى اق قاعازعا جۇرگىزىپ ۇيرەن.
3. تىك بۇرىشتاپ قيىپ العان ماتاعا وقۋلىقتا كورسەتىلگەن تىگىستەردى ءتۇسىر. تىگىستەردىڭ ءتىزۋ ءارى ساپالى ورىندالۋىن باقىلا.
4. ءوزىڭ ورىنداعان تىگىس ۇلگىلەرىن داپتەرگە جەلىمدەپ قوي.
5. ساباقتى بەكىتۋ.
ا) ماشينادا دۇرىس وتىرۋ ءتارتىبى قانداي؟
ءا) تىگىن ماشيناسىن جۇمىسقا قالاي دايىندايمىز؟
ب) استىڭعى ءجىپتى وتكىزۋ ەرەجەسى قانداي؟
ۆ) تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋدى باستاۋ، ورىنداۋ، اياقتاۋ دەگەن نە؟
گ) قانداي ماشينا تىگىستەرىن بىلەسىڭ؟
ع) تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋ كەزىندەگى تقە ەسكە ءتۇسىر؟
د) ۇستىڭگى ءجىپتى وتكىزۋ ەرەجەسى قانداي؟
6. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
7. ۇيگە تاپسىرما: تىگىن ماشيناسىمەن جۇمىس ىستەۋ جانە وقىپ كەلۋ.
8. باعالاۋ.
You Might Also Like
-
شىعارماشىلىق جۇمىستىڭ تاقىرىبى: جاڭا اعىمدا ۇلتتىق كيىمدەردىڭ ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋ
