InfoHub Logo

زامانۋي قوعامدا بالالىق شاقتا شەت ءتىلىن ۇيرەنۋگە قاتىستى ويعا قونىمدى، ءبىرجاقتى پىكىر جوق. ادەتتە شەت ءتىلىن بالا كەزدەن ۇيرەنۋ كەرەك دەگەن قاعيدا بالانىڭ ميىن ارتىق اقپاراتپەن «جۇكتەۋدىڭ» قاجەتى جوق دەگەن پىكىرمەن تۇسپا-تۇس كەلىپ جاتادى. ەكى جاقتىڭ پىكىرى قانداي بولسا دا، بۇل پروسەسستىڭ قاراپايىم جانە ناقتى مەديسينالىق اسپەكتىلەرى بار.

وسى سالاداعى زاماناۋي عىلىمي زەرتتەۋلەردىڭ ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرى كىشكەنتاي كەزدەن بىرنەشە ءتىلدى مەڭگەرۋدىڭ پايدالى جاعى بار ەكەنىن دالەلدەيدى. جانە، ەڭ الدىمەن، مەديسينالىق كورسەتكىشتەر جاعىنان پايدالى ەكەنى دالەلدەنگەن. بيلينگۆ بالالار قارتايعان شاعىندا ميلارىن الدەقايدا ءتيىمدى پايدالانادى جانە كوگنيتيۆتىك اۋىتقۋشىلىقتارعا ۇرىنۋ قاۋىپتىلىگى تومەن بولاتىنى انىقتالعان.

تىلدەردى مەڭگەرۋ ميعا پايدالى

جاس ۇلعايعان سايىن ميىمىزدىڭ جوسپارلاۋ، گرافيكتەر تۇرعىزۋ جانە ەسەپتەۋ سياقتى قيىن تاپسىرمالاردى ورىنداۋ، سونىمەن قاتار تانىس ەمەس ورتاعا جانە جاعدايلارعا ىڭعايلانۋ قابىلەتى بىرتىندەپ تومەندەي باستايتىنى جاسىرىن ەمەس. جاقىندا، مي مەن جۇيكە جۇيەسىن زەرتتەيتىن بۇكىلالەمدەگى قىرىق مىڭعا جۋىق دارىگەرلەر مەن عالىمداردى قامتيتىن «نەيروعىلىمي قاۋىمداستىقتىڭ» (SfN) رەسمي باسىلىمىندا اۋقىمدى زەرتتەۋ ناتيجەلەرى جاريالاندى. ماگنيتتىك-رەزونانستىق توموگرافيا (مرت) ارقىلى 60 پەن 68 جاس ارالىعىنداعى قارت ادامداردى تەست جۇمىستارىن ورىنداۋ بارىسىندا ميلارىن سكانەرلەۋ جۇرگىزىلدى. تەست ءۇش قاراپايىم تاپسىرمادان تۇردى. ءبىرىنشى تاپسىرمادا قاتىسۋشىلار بەرىلگەن ءپىشىن دومالاق نەمەسە شارشى ەكەنىن انىقتاۋلارى كەرەك بولدى، ەكىنشىسى بىرنەشە زاتتىڭ ءتۇسىن انىقتاۋدان تۇردى، ال ءۇشىنشىسى ەكى تاپسىرمانىڭ قوسىندىسى بولعان. قاتىسۋشىلار كەزەكپەن ەكى ءتۇرلى باعىتتاعى شەشىمدەردى قابىلداۋلارى كەرەك بولعان سوڭ (ءتۇسى جانە ءپىشىنى بويىنشا)، عالىمدار مۇنداي تەست تۇرلەرىن «اۋىسپالى تاپسىرمالار» دەپ اتايدى.

زەرتتەۋگە قاتىسقانداردىڭ دەرلىگى ەكى تاپسىرمانى تەز ورىنداپ، اۋىسپالى تاپسىرمالارعا كەلگەندە كىدىرىپ قالعان. ءبىراق بالا كەزىنەن ەكى تىلدە سويلەپ كەلە جاتقان قاتىسۋشىلار، ءبىر ءتىلدى مەڭگەرگەندەرگە قاراعاندا اۋىسپالى تاپسىرمالاردى تەزىرەك ورىنداعان. دەمەك ولار ميىن بارىنشا ءتيىمدى پايدالانىپ ءجۇر دەگەن ءسوز.

تىلدەردى مەڭگەرۋ ميدىڭ ءارقيلىلىعىن دامىتادى

عالىمدار ميدىڭ ءبىر تىلدەن ەكىنشى تىلگە اۋىسۋمەن بايلانىسقان ايماعى، ميدىڭ ءبىر تاپسىرمادان ەكىنشى تاپسىرماعا اۋىساتىن ايماعىمەن بايلانىستى ەكەنىن ايتادى. وسىلايشا، كىشكەنتاي كەزدەن ءبىر تىلدەن ەكىنشى تىلگە اۋىسۋ ءجيى بولاتىن بولسا، بۇل ءارقيلى تاپسىرمالارعا تەز اۋىسۋمەن بايلانىستى ميدىڭ ايماعىن جاتتىقتىرادى.

تورونتوداعى يورك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پسيحولوگتارى جۇرگىزگەن تاعى ءبىر زەرتتەۋدە السگەيمەر اۋرۋىمەن اۋىراتىن بەس جۇزگە جۋىق ەگدە جاستاعى ادامداردى تەكسەردى. زەرتتەۋگە قاتىسۋشىلاردىڭ تەڭ جارتىسى بيلينگۆتەر بولعان. ەكى ءتىلدى پاسيەنتتەردە، ءبىر ءتىلدى مەڭگەرگەن پاسيەنتتەرگە قاراعاندا اۋرۋ بەلگىلەرى بەس جىلعا كەيىندەۋ بىلىنە باستاعان.

تاڭعالارلىعى، السگەيمەر اۋرۋىمەن اۋىراتىن ادامداردىڭ كومپيۋتەرلىك توموگرافياسى، ەكى ءتىلدى پاسيەنتتەردە اۋرۋدىڭ كلينيكالىق جاعدايى الدەقايدا جاقسى ەكەنى انىقتالعان.

بۇل فەنومەندى ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن زەرتتەۋشىلەرگە ءالى دە ءبىراز تاجىريبەلەر مەن ەكسپەريمەنتتەر جاساۋ كەرەگى راس. ءبىراق ميدى جاتتىقتىرۋ، زەيىندى تەز اۋىستىرۋدى تالاپ ەتەتىن قيىن تاپسىرمالاردى ورىنداۋ قارتايعاندا جاقسى قىزمەت ەتە الاتىنى، ميدىڭ ونىمدىلىگىن جانە ءارقيلىلىعىن ارتتىراتىنى ءقازىردىڭ وزىندە بەلگىلى.

---