ءتول ءسوزدىڭ تىنىس بەلگىلەرى
قازاق ءتىلى 8 سىنىپ
تاقىرىبى: ءتول ءسوزدىڭ تىنىس بەلگىلەرى
ماقساتى: ءتول ءسوزدىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگىن، جاسالۋ جولىن ءبىلۋ. وزىنە ءتان قويىلاتىن تىنىس بەلگىلەرىنەن تۇسىنىك الۋ. ءتول سوزدەردىڭ تىنىس بەلگىلەرىن دۇرىس قويىپ، سىزباسىن كورسەتە الۋ. وتكەن گرامماتيكالىق تاقىرىپتارمەن بايلانىستىرا جۇمىس جۇرگىزە ءبىلۋ، العان بىلىمدەرىن جەتىلدىرە الۋ، ءتول ءسوزدىڭ سويلەم ىشىندە ورنالاسۋ ءتارتىبىن جەتە ءتۇسىنۋى، ءبىلىمىن تاجىريبەدە پايدالانا ءبىلۋى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى يگەرۋ؛
ساباقتىڭ ءادىسى: تۇسىندىرمەلى، توپتاستىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، دەڭگەيلەپ - سارالاپ وقىتۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ۇلەستىرمەلى پاراقشالار، تىرەك - سىزبالار؛
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: امانداسۋ؛
تۇگەندەۋ؛
ساباققا دايارلاۋ؛
ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ: كوركەم شىعارمادان 5 ءتول ءسوزى بار سويلەمدى تاۋىپ، ونى تولەۋ سوزگە اينالدىرۋ كەرەك.
- بالالار، كەلەسى تاقىرىبىمىزعا كوشپەس بۇرىن الدىمەن وتكەن تاقىرىپتان العان بىلىمدەرىمىزدى كورسەتەيىك، ەسكە تۇسىرەيىك.
- ءتول ءسوزى بار سويلەمدەردى قايدا كەزدەستىرەمىز؟
- ونىڭ قىزمەتى قانداي؟
- سويلەۋشىنىڭ تىكەلەي ايتىلعان ويى ەكەنىن بىزگە قايدان بىلۋىمىزگە بولادى؟
- ءتول سوزبەن بايلانىستى ايتىلعان سويلەۋشىنىڭ ءوز ءسوزىن نە دەيمىز؟
- ال ەندەشە تولەۋ ءسوزدىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگىن ءتۇسىندىرىپ كەتىڭدەر.
- جاقسى، ەندىگى كەزەڭ جاڭا ساباق.
جاڭا ساباق: ساباقتىڭ ماقساتىن ايتىپ كەتۋ؛
تاقىرىپتى اشىپ ءتۇسىندىرۋ؛
ءتول ءسوز بولاتىن سوزدەر
↓
بىرەۋدىڭ ايتقان ءسوزى
ىشتەي ايتىلعان وي
ماقال - ماتەلدەر
قاناتتى سوزدەر
دانالىق سوزدەر
شىعارمادان الىنعان ۇزىندىلەر
ديالوگتى سوزدەن باسقا ءتول ءسوز تىرناقشامەن جازىلادى.
ءتول ءسوز - اۆتور ءسوزى تۇرىندە ورنالاسۋدىڭ تىنىس بەلگىلەرىن سىزبامەن بىلاي كورسەتۋگە بولادى:
1. «سونان قالماق سارىارقاعا باسقان جوق»، - دەيدى جىر. «_______»، __
2. – كوكتەمدە نەگە جەلىكتى؟ – دەپ سۇرادىم مەن. _ _____؟ __.
3. ازدان سوڭ تاعى دا ءوزى سويلەيدى:
- مەنىڭ اڭعارۋىمشا، ءسىز تاريحقا ات سالىسپاعان سياقتىسىز:__ _________.
4. ۇيىقتاپ جاتىر ەدىك: «سۇراتاي، ويان!» - دەگەن داۋىس قۇلاعىما ساپ ەتە تۇسكەندە باسىمدى كوتەرە تۇرەگەلسەم، جەر قوزعالعانداي ءۇيىم دىرىلدەپ بارادى.: «_____!»_.
5.– تازا بولسا، ءتاۋىر بولسا بولادى، - دەدى ول بالاسىنا،- كيە بەر، كۇنىشەگىم! _ _____، _، _!
ساباقتى بەكىتۋ: ۇلەستىرمەلى پاراقشالارمەن جۇمىس. دەڭگەيلىك تاپسىرمالاردى ورىنداۋ.
1 - دەڭگەي
1. بەرىلگەن ءتول سوزدەردى تولەۋ سوزگە اينالدىرىپ جازىڭدار.
- بىلمەسكە ءسوزىڭ قور بوپ كەتەر، - دەگەن م. دۋلات ۇلى.
ايجان: «مەنىڭ ءۇيىم الىس ەدى، ەرتەرەك قايتايىن»، - دەدى.
2. تولەۋ سوزگە اينالدىرعان سويلەمدەرىڭدى سويلەم مۇشەسىنە قاراي تالداپ، سيپاتتاما بەرىڭدەر.
2 - دەڭگەي
1. بەرىلگەن سويلەمدەگى ءتول ءسوزدى سويلەمنىڭ ورتاسىنا جانە سوڭىنا قويىپ قۇراستىرىپ جازىڭدار. سىزباسىن كورسەتىڭدەر.
– سەركەنىڭ جەلىن شىعارىپ اكەلسىن، - دەدى كۇيەۋى قوقيلانىپ.
2. بەرىلگەن سويلەمگە سيپاتتاما بەرىپ، سوزدەردىڭ بايلانىسۋ ءتۇرىن جازىڭدار. تولەۋ ءسوزدى ءتول سوزگە اينالدىرىپ جازىڭدار.
مارات ەرتەڭ ءوزىنىڭ قالاعا باراتىنىن ايتتى.
3 - دەڭگەي
1. ءتول ءسوزدى ءبىر باعانعا، تولەۋ ءسوزدى ەكىنشى باعانعا ءتىزىپ جازىڭدار.
ول مەنەن قايدا باراتىنىمدى سۇرادى. ءىنىم بينوكلدى ءبىر رەت قاراپ كورشىگە بەرۋىمدى ءوتىندى. كەلدى دە: «اباي شىراعىم، سەنى اكەڭ شاقىرادى»- دەدى. «شىراعىم»، - دەدى كەمپىر، -«سەن دالاعا شىعىپ كەلشى». «بۇل نە دەگەن جۇمباق؟»،- دەدى ەكەۋى. وسپان دەگەن ادەپتى بالا. «ەندى نە ىستەمەكشىسىڭ؟»، - دەدى انا. - ول ەشتەڭە دەي المادى. ول مەنەن: «سەن قايدا باراسىڭ؟»- دەپ سۇرادى.
2. بەرىلگەن ءتول سوزدەردىڭ سىزباسىن جازىڭدار.
ءتول ءسوزدىڭ تىنىس بەلگىلەرى. جۇكتەۋ
تاقىرىبى: ءتول ءسوزدىڭ تىنىس بەلگىلەرى
ماقساتى: ءتول ءسوزدىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگىن، جاسالۋ جولىن ءبىلۋ. وزىنە ءتان قويىلاتىن تىنىس بەلگىلەرىنەن تۇسىنىك الۋ. ءتول سوزدەردىڭ تىنىس بەلگىلەرىن دۇرىس قويىپ، سىزباسىن كورسەتە الۋ. وتكەن گرامماتيكالىق تاقىرىپتارمەن بايلانىستىرا جۇمىس جۇرگىزە ءبىلۋ، العان بىلىمدەرىن جەتىلدىرە الۋ، ءتول ءسوزدىڭ سويلەم ىشىندە ورنالاسۋ ءتارتىبىن جەتە ءتۇسىنۋى، ءبىلىمىن تاجىريبەدە پايدالانا ءبىلۋى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى يگەرۋ؛
ساباقتىڭ ءادىسى: تۇسىندىرمەلى، توپتاستىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، دەڭگەيلەپ - سارالاپ وقىتۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ۇلەستىرمەلى پاراقشالار، تىرەك - سىزبالار؛
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: امانداسۋ؛
تۇگەندەۋ؛
ساباققا دايارلاۋ؛
ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ: كوركەم شىعارمادان 5 ءتول ءسوزى بار سويلەمدى تاۋىپ، ونى تولەۋ سوزگە اينالدىرۋ كەرەك.
- بالالار، كەلەسى تاقىرىبىمىزعا كوشپەس بۇرىن الدىمەن وتكەن تاقىرىپتان العان بىلىمدەرىمىزدى كورسەتەيىك، ەسكە تۇسىرەيىك.
- ءتول ءسوزى بار سويلەمدەردى قايدا كەزدەستىرەمىز؟
- ونىڭ قىزمەتى قانداي؟
- سويلەۋشىنىڭ تىكەلەي ايتىلعان ويى ەكەنىن بىزگە قايدان بىلۋىمىزگە بولادى؟
- ءتول سوزبەن بايلانىستى ايتىلعان سويلەۋشىنىڭ ءوز ءسوزىن نە دەيمىز؟
- ال ەندەشە تولەۋ ءسوزدىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگىن ءتۇسىندىرىپ كەتىڭدەر.
- جاقسى، ەندىگى كەزەڭ جاڭا ساباق.
جاڭا ساباق: ساباقتىڭ ماقساتىن ايتىپ كەتۋ؛
تاقىرىپتى اشىپ ءتۇسىندىرۋ؛
ءتول ءسوز بولاتىن سوزدەر
↓
بىرەۋدىڭ ايتقان ءسوزى
ىشتەي ايتىلعان وي
ماقال - ماتەلدەر
قاناتتى سوزدەر
دانالىق سوزدەر
شىعارمادان الىنعان ۇزىندىلەر
ديالوگتى سوزدەن باسقا ءتول ءسوز تىرناقشامەن جازىلادى.
ءتول ءسوز - اۆتور ءسوزى تۇرىندە ورنالاسۋدىڭ تىنىس بەلگىلەرىن سىزبامەن بىلاي كورسەتۋگە بولادى:
1. «سونان قالماق سارىارقاعا باسقان جوق»، - دەيدى جىر. «_______»، __
2. – كوكتەمدە نەگە جەلىكتى؟ – دەپ سۇرادىم مەن. _ _____؟ __.
3. ازدان سوڭ تاعى دا ءوزى سويلەيدى:
- مەنىڭ اڭعارۋىمشا، ءسىز تاريحقا ات سالىسپاعان سياقتىسىز:__ _________.
4. ۇيىقتاپ جاتىر ەدىك: «سۇراتاي، ويان!» - دەگەن داۋىس قۇلاعىما ساپ ەتە تۇسكەندە باسىمدى كوتەرە تۇرەگەلسەم، جەر قوزعالعانداي ءۇيىم دىرىلدەپ بارادى.: «_____!»_.
5.– تازا بولسا، ءتاۋىر بولسا بولادى، - دەدى ول بالاسىنا،- كيە بەر، كۇنىشەگىم! _ _____، _، _!
ساباقتى بەكىتۋ: ۇلەستىرمەلى پاراقشالارمەن جۇمىس. دەڭگەيلىك تاپسىرمالاردى ورىنداۋ.
1 - دەڭگەي
1. بەرىلگەن ءتول سوزدەردى تولەۋ سوزگە اينالدىرىپ جازىڭدار.
- بىلمەسكە ءسوزىڭ قور بوپ كەتەر، - دەگەن م. دۋلات ۇلى.
ايجان: «مەنىڭ ءۇيىم الىس ەدى، ەرتەرەك قايتايىن»، - دەدى.
2. تولەۋ سوزگە اينالدىرعان سويلەمدەرىڭدى سويلەم مۇشەسىنە قاراي تالداپ، سيپاتتاما بەرىڭدەر.
2 - دەڭگەي
1. بەرىلگەن سويلەمدەگى ءتول ءسوزدى سويلەمنىڭ ورتاسىنا جانە سوڭىنا قويىپ قۇراستىرىپ جازىڭدار. سىزباسىن كورسەتىڭدەر.
– سەركەنىڭ جەلىن شىعارىپ اكەلسىن، - دەدى كۇيەۋى قوقيلانىپ.
2. بەرىلگەن سويلەمگە سيپاتتاما بەرىپ، سوزدەردىڭ بايلانىسۋ ءتۇرىن جازىڭدار. تولەۋ ءسوزدى ءتول سوزگە اينالدىرىپ جازىڭدار.
مارات ەرتەڭ ءوزىنىڭ قالاعا باراتىنىن ايتتى.
3 - دەڭگەي
1. ءتول ءسوزدى ءبىر باعانعا، تولەۋ ءسوزدى ەكىنشى باعانعا ءتىزىپ جازىڭدار.
ول مەنەن قايدا باراتىنىمدى سۇرادى. ءىنىم بينوكلدى ءبىر رەت قاراپ كورشىگە بەرۋىمدى ءوتىندى. كەلدى دە: «اباي شىراعىم، سەنى اكەڭ شاقىرادى»- دەدى. «شىراعىم»، - دەدى كەمپىر، -«سەن دالاعا شىعىپ كەلشى». «بۇل نە دەگەن جۇمباق؟»،- دەدى ەكەۋى. وسپان دەگەن ادەپتى بالا. «ەندى نە ىستەمەكشىسىڭ؟»، - دەدى انا. - ول ەشتەڭە دەي المادى. ول مەنەن: «سەن قايدا باراسىڭ؟»- دەپ سۇرادى.
2. بەرىلگەن ءتول سوزدەردىڭ سىزباسىن جازىڭدار.
ءتول ءسوزدىڭ تىنىس بەلگىلەرى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: تانىم
