InfoHub Logo

دۇنيەتانۋ 3 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: توپىراقتىڭ ەرەكشەلىگى جانە ونىڭ تۇرلەرى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ توپىراق تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ. توپىراقتىڭ نەگىزگى قاسيەتتەرى، قۇرامى تۋرالى بىلىمدەرىن شىڭداۋ.
دامىتۋشىلىق: بالالاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن، بايقامپازدىق پەن ءبىلىم قۇشتارلىعىن دامىتۋ. سالىستىرۋ جانە قورىتىندىلاۋ، بىلىكتىلىگىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: توپىراقتى قورعاۋ بويىنشا نەگىزگى شارالاردى مەڭگەرتۋ. قورشاعان ورتانى سۇيۋگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: وي قوزعاۋ، ءتۇسىندىرۋ، تاجىريبە جاساۋ.

ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
- سالەمەتسىزدەر مە، بالالار! وتىرىڭدار! بۇگىنگى دۇنيەتانۋ ساباعىنان مەن بەرەمىن. مەنىڭ اتى - ءجونىم: تولەۋ ايجان نۋرجانوۆنا. سەندەردى كورگەنىمە وتە قۋانىشتىمىن!
ا) پسيحولوگيالىق دايىندىق.
- بۇگىن كەزەكشى كىم؟
- بۇگىن نەشەسى؟
- اپتانىڭ قاي كۇنى؟
- جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- بۇگىن ساباققا دەگەن كوڭىل - كۇيلەرىن قانداي؟ (سمايليك كورسەتۋ)
- ساباققا دايىنبىز با؟

II. وتكەندى قايتالاۋ:
بالالار، وتكەن ساباقتا قانداي تاقىرىپپەن تانىستىڭدار؟ (پايدالى قازبالار)
- ولاي بولسا كىم ءۇي جۇمىسىن ايتىپ بەرەدى؟(2 - 3 بالادان سۇرايمىن.)
جارايسىزدار ءۇي جۇمىسىن بارلىعى وقىپ كەلىپتى، ولاي بولسا تەست ارقىلى ءۇي جۇمىسىن قورتىندىلايىق.
1. پايدالى قازبالارعا جاتادى.
ا) تەمىر كەنىنەن الىنعان مەتالل؛
ءا) تاۋ جىنىسى؛
ب) تەحنيكا بولشەكتەرى؛
ۆ) جەر قىرتىسىنىڭ قاتتى بولىگى.
2. قۇمتاس دەپ:
ا ) قۇم ارالاس تاس؛
ءا ) قايىرىلعان تاس؛
ب) قۇرىلىس ماتەريالدارى؛
ۆ) قاتتى تاس.

3. بوس جىنىسقا جاتادى.
ا) قۇم جانە سەمەنت؛
ءا) مۇناي، گاز؛
ب) گرانيت؛
ۆ) قۇم جانە گاز.
4. پايدالى قازبالار 3 نەگىزگى توپقا بولىنەدى:
ا) پايدالى، پايداسىز، جارامسىز؛
ءا) جانعىش، كەندى، كەن ەمەس؛
ب) باعالى، قۇنسىز، جاناتىن؛
ۆ) مەتالل، تاۋ جىنىسى، «قارا التىن».
5. كەن ورنى
ا ) پايدالى قازبالاردىڭ شوعىرلانعان جەرى؛
ءا) پايدالى قازبالاردى ءوندىرۋ ادىستەرى؛
ب) پايدالى قازبالاردى وڭدەيتىن جەر؛
ءا) تاۋ جىنىستارىنىڭ قوسىندىسى.

III. وتكەن ساباق پەن جاڭا ساباقتىڭ بايلانىسى.
- پايدالى قازبالار بىزگە قالاي پايدالى بولسا، سونداي ءبىر پايداسى مول جەر بەتىندەگى تابيعي جاراتىلىستىڭ ءبىرى - توپىراق. ال توپىراقتىڭ قانداي پايداسىن بىلەسىڭدەر بالالار؟

IV جاڭا ساباق:
- دۇرىس ايتاسىڭدار، ولاي بولسا ءبىز بۇگىن توپىراقتى وتەمىز.
- بالالار وسى توپىراق دەگەنىمىز نە؟
توپىراق دەگەنىمىز - جەردىڭ بەتىندەگى وسىمدىك وسەتىن جۇمساق قاباتى.
ياعني، توپىراق قۇرامىنا وسىمدىكتەردىڭ، جان - جانۋارلاردىڭ، قالدىقتارىنىڭ ارالاسۋى ارقىلى پايدا بولادى.
توپىراق - قۇنارلى توپىراق، قۇنارسىز بولادى ەكەن.
قۇنارلى توپىراق ارقىلى ەلىمىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ءوسىپ وركەندەيدى.
- قانەكەي توپىراق تۋرالى انىق ءبىلۋ ءۇشىن وقۋلىعىمىزدى اشايىق.
a) وقۋلىقپەن جۇمىس. (77 بەت)
- توپىراقتىڭ تاۋ جىنىستارىنان باستى ايىرماسى نەدە؟
- قاراشىرىك قالاي پايدا بولادى؟
- توپىراق ءتۇسىنىڭ قالىپتاسۋى نەگە بايلانىستى؟
- سور توپىراق قالاي پايدا بولادى؟
b) داپتەرمەن جۇمىس. (81 بەت)
سۋرەتتەردى قارا. قايسى سۋرەتتە ادامدار توپىراققا زيان، قايسىسىنا پايدا كەلتىرۋدە؟ ءوز ويىندا داپتەرگە جاز.
c) سەرگىتۋ ءساتى: قارا جورعا ءبيى (ۆيديو)
d) تاقتامەن جۇمىس.
سۋرەتتەرگە قاراپ، توپىراقتىڭ قۇنارلىلىعىن انىقتاپ كورەيىك.
e) توپتىق جۇمىس. توپىراقتىڭ قۇنارلىلىعىنا جاندىكتەر، قۇرتتار، ت. ب. جانۋارلاردىڭ تيگىزەتىن پايداسى جايلى ايتىڭدار.(ۇجىمداسىپ، ءبىر - بىرلەرمەن كەلىسىپ ويلارىن تولىقتىرۋ).

بەكىتۋ.
ۇيگە تاپسىرما:(77 بەت – 82بەت.)
توپىراقتىڭ ەرەكشەلىگى جانە ونىڭ تۇرلەرى. (مازمۇنداپ كەلۋ.)
باعالاۋ - تاماشا بالالار، سەندەردىڭ جاۋاپتارىڭدا، جۇمىستارىڭ بارلىعى كونىلىمنەن شىقتى. سەندەرگە كوپ راحمەت. سول سابەپتەن بارلىقتارىنا قولىمداعى جۇلدىزشىلاردى تاراتامىن. سەندەرمەن جۇمىس جاساعانىما وتە قۋانىشتىمىن. ساۋ بولىڭدار!!!

ادىسكەر: Cۋلەيمەنوۆا س. ى.
پراكتيكانت: تولەۋ ا. ن.

توپىراقتىڭ ەرەكشەلىگى جانە ونىڭ تۇرلەرى. جۇكتەۋ