ءتورت تۇلىك مال
ءبىلىم سالاسى: قاتىناس
ءبولىم: ءتىل دامىتۋ
تاقىرىبى: ءتورت تۇلىك مال
ماقساتى: بالالاردىڭ ءتىلىن دامىتا وتىرىپ، اتا - بابامىزدان كەلە جاتقان كاسىپكە تولىق ماعلۇمات بەرۋ، ءتورت تۇلىك مالدىڭ پىرلەرىمەن ونىڭ پايداسىنا توقتالۋ، ساحنالاۋ، ءسوز قۇراۋ، جۇمباق شەشۋ، قىزىقتى ەسەپتەر شىعارۋ ارقىلى ولاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن، قيالىن دامىتۋ، ءتورت تۇلىك مالدى قادىرلەۋگە تاربيەلەۋ بولدى.
كورنەكىلىگى: ءتورت تۇلىك مالدىڭ جانە تولدەرىنىڭ سۋرەتتەرى، ءتورت تۇلىك پىرلەرى، جايلاۋ سۋرەتتەرى، ءسۇت، قىمىز، جۇننەن توقىلعان كيىمدەر.
ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، كورسەتۋ، ويىن.
ساباق بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. كىرىسپە
ءىىى. نەگىزگى ءبولىم.
شاتتىق شەڭبەرى:
قانە بىزدەر قول ۇستاسىپ،
كۇلىمدەسىپ قارايىق.
ءبىر - بىرىمىزگە «سالەم» ايتىپ،
شۇبىرلەسىپ تارايىق.
تاربيەشى: بالالار، بۇگىن بىزدە ەرەكشە ساباق بولادى. ەگەر سەندەر مەنىڭ سۇراقتارىما تولىق جاۋاپ بەرسەڭدەر، بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى شىعادى.
1 - سۇراق. مەزگىلدەر، ايلار، اۋا رايىنداعى وزگەرىستەر جايلى.
2 - سۇراق. «ءبىر اپتا». ولەڭ شۋماقتارىن ايتۋ.
3 - 4 - سۇراق. 1 - دەن 10 - عا دەيىن تۋرا جانە كەرى ساناۋ (ولەڭمەن).
5 - سۇراق. ساناماق «ون دەگەنىم وسى»
6 - سۇراق. «قىزىقتى ەسەپتەر».
تاربيەشى: ال، ەندى بالالار، قالعان ءارىپتى اشامىن. سەندەر وقىپ بەرە قويىڭدار. ءبىزدىڭ بۇگىنگى تاقىرىبىمىز «ءتورت تۇلىك مال» جايلى بالالار اڭگىمەلەيدى.
بالالار: قويدىڭ ءپىرى – شوپاناتا.
جىلقىنىڭ ءپىرى – قامبار اتا.
تۇيەنىڭ ءپىرى – ويسىل قارا.
سيىردىڭ ءپىرى – زەڭگى بابا.
ەشكىنىڭ ءپىرى – سەكسەك اتا.
تاربيەشى: بالالار، مەن جۇمباق جاسىرايىن. ەگەر جۇمباقتى شەشسەڭدەر جاۋابى رەتىندە ءتورت تۇلىكتىڭ پايداسىنا توقتالاسىڭدار.
اششىدان باسقا جەمەيتىن،
ىستىق شولدە وتانى.
شولدەسە سۋ دەمەيتىن،
شەشۋى بۇل قاي جانۋار؟ (تۇيە)
تاربيەشى: تۇيەنىڭ پايداسىن ايتا قويىندار.
بالالار: تۇيەنىڭ ءسۇتىن شۇبات دەيدى. شايعا قوسادى، سۋسىن رەتىندە ىشەدى، شۇباتتى اشىتادى. ول ايراننان سۇيىق، قىمىزدان قويۋ. شۇبات - ءارى سۋسىن، ءارى تاماق. ەمدىك قاسيەتى بار. تەرىسىنىڭ دە پايداسى ادامعا كوپ. مىنسە كولىك. تۇيە جۇنىنەن جاسالعان كەۋدەشە جىلى بولادى.
تاربيەشى:
باسىندا تاياعى بار،
ءتورت اياعى بار.
سەگىز تۇياعى بار،
يەگىندە ساقالى بار
بۇل قاي جانۋار؟ (ەشكى)
بالالار: ەشكىنىڭ پايداسى ەڭ ءبىرىنشى ءجۇنى. جۇنىنە قاراي انگور دەگەن ەرەكشە ءتۇرى بار. ونىڭ جۇنىنەن بيالاي، كۇرتەشە، ورامال توقىلادى. ءسۇتى وتە پايدالى، كىشكەنتاي بالالرعا بەرەدى.
تاربيەشى:
الاسا عانا بويى بار،
اينالدىرىپ كيگەن تونى بار.
بۇل قاي جانۋار؟ (قوي)
بالالار: قويدىڭ پايداسىنا كەلسەك، تەرىسى پايدالى، ەتى ءتاتتى، قويدىڭ جۇنىنەن كورپە، كۇرتەشە، قولعاپ، بايپاق توقيدى، كيىز باسادى.
تاربيەشى:
ەكى ايناسى بار،
ءتورت تارماعى بار.
ءبىر شىبىرتقىسى بار،
قاي جانۋار؟ (سيىر)
بالالار: سيىردىڭ ەرەكشەلىگى ءسۇتتى وتە كوپ بەرەدى. سۇتىنەن ءتاتتى ايران، قۇرت، ىرىمشىك، ماي جاسايدى. جايلاۋدا جايىلعاندى ۇناتادى.
تاربيەشى: جارايسىڭدار، بالالار. ەندى ءتورت تۇلىكتىڭ تولدەرىن قالاي اتايتىنىن كورەيىك.
سيىر ءتولى – بۇزاۋ
جىلقى ءتولى – قۇلىن
ەشكى ءتولى - لاق
قوي ءتولى – بوتا
ساحنالىق كورىنىس. «تولدەر ايتىسى»
(تولدەر ايتىسىپ بولعان سوڭ، شوپان اتا كەلەدى)
شوپان: مەنىڭ كىشكەنتاي تولدەرىم، سەندەر بوستان - بوسقا تالاسپاڭدار. مەن سەندەردىڭ بارلىعىڭدى جاقسى كورەمىن. ادام ءۇشىن بارلىعىڭ دا
كەرەكسىڭدەر. سەندەرسىز ادام قالاي ءومىر سۇرەدى؟ ودان دا جۇرىڭدەر. سەندەر جايلى بالالاردىڭ نە بىلەتىنىن كورىپ قايتالىق.
تاربيەشى: ارينە، شوپان اتا جاقسى كەلدىڭىز. ەندى ءبىزدىڭ بالالار ءتورت تۇلىكتىڭ پىرلەرىنىڭ اتالۋىن جانە قالاي شاقىراتىنىن ايتىپ بەرەدى.
«ءتولدى قالاي شاقىرادى؟» ولەڭىن بالالار مانەرلەپ ايتىپ بەرەدى.
بوي سەرگىتۋ ءساتى.
ماقالار
• مال وسىرسەڭ قوي ءوسىر،
ءونىمى ونىڭ كول - كوسىر.
• مالدى باعا ءبىل،
بابىن تابا ءبىل.
• مال تولىمەن جاراستى،
جەر گۇلىمەن جاراستى.
• ۇلىس باقتى بولسىن،
ءتورت تۇلىك اقتى بولسىن.
• ەر قاناتى – ات.
• سيىردىڭ ءسۇتى – تىلىندە.
• بايلىقتىڭ كوزى – جىلقىنىڭ تۇگى.
•
«مال بالاسىن قالاي سۇيەدى؟»
بالا:
قوي سۇيەدى بالاسىن «قوڭىرىم» دەپ،
ەشتەڭەنى بىلمەيتىن «مومىنىم» دەپ.
سيىر سۇيەدى بالاسىن «تورپاعىم» دەپ،
قاراڭعىعا باسپاعان «قوقاعىم» دەپ.
تۇيە سۇيەدى بالاسىن «تايلاعىم» دەپ.
جابۋ جاپسا جاراسقان «جايناعىم» دەپ.
ءسوزجۇمباق
1. تۇيەنىڭ ءتولى.
2. سۇتتەن كەيىن نە جاسالادى؟
3. جىلقى ءتولى.
4. ءسۇتتىڭ بەتىنە شىعاتىن زات.
5. مالدى كىم باعادى؟
6. ەشكى ءتولى.
7. بالاعا ەڭ جاقىن ادام.
تاربيەشى: ءسوزجۇمباق دۇرىس شەشىلسە، تىگىنەن بالاباقشامىزدىڭ اتى شىعادى.
ديداكتيكالىق ويىن. «نە، قايدا ءومىر سۇرەدى؟»
تاربيەشى: ال، ەندى بالالار، شوپان اتاعا قورىتىندى رەتىندە «جايلاۋ» كورىنىسىن جاپسىرىپ، سىيلىق جاسايمىز.
ءبولىم: ءتىل دامىتۋ
تاقىرىبى: ءتورت تۇلىك مال
ماقساتى: بالالاردىڭ ءتىلىن دامىتا وتىرىپ، اتا - بابامىزدان كەلە جاتقان كاسىپكە تولىق ماعلۇمات بەرۋ، ءتورت تۇلىك مالدىڭ پىرلەرىمەن ونىڭ پايداسىنا توقتالۋ، ساحنالاۋ، ءسوز قۇراۋ، جۇمباق شەشۋ، قىزىقتى ەسەپتەر شىعارۋ ارقىلى ولاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن، قيالىن دامىتۋ، ءتورت تۇلىك مالدى قادىرلەۋگە تاربيەلەۋ بولدى.
كورنەكىلىگى: ءتورت تۇلىك مالدىڭ جانە تولدەرىنىڭ سۋرەتتەرى، ءتورت تۇلىك پىرلەرى، جايلاۋ سۋرەتتەرى، ءسۇت، قىمىز، جۇننەن توقىلعان كيىمدەر.
ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، كورسەتۋ، ويىن.
ساباق بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. كىرىسپە
ءىىى. نەگىزگى ءبولىم.
شاتتىق شەڭبەرى:
قانە بىزدەر قول ۇستاسىپ،
كۇلىمدەسىپ قارايىق.
ءبىر - بىرىمىزگە «سالەم» ايتىپ،
شۇبىرلەسىپ تارايىق.
تاربيەشى: بالالار، بۇگىن بىزدە ەرەكشە ساباق بولادى. ەگەر سەندەر مەنىڭ سۇراقتارىما تولىق جاۋاپ بەرسەڭدەر، بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى شىعادى.
1 - سۇراق. مەزگىلدەر، ايلار، اۋا رايىنداعى وزگەرىستەر جايلى.
2 - سۇراق. «ءبىر اپتا». ولەڭ شۋماقتارىن ايتۋ.
3 - 4 - سۇراق. 1 - دەن 10 - عا دەيىن تۋرا جانە كەرى ساناۋ (ولەڭمەن).
5 - سۇراق. ساناماق «ون دەگەنىم وسى»
6 - سۇراق. «قىزىقتى ەسەپتەر».
تاربيەشى: ال، ەندى بالالار، قالعان ءارىپتى اشامىن. سەندەر وقىپ بەرە قويىڭدار. ءبىزدىڭ بۇگىنگى تاقىرىبىمىز «ءتورت تۇلىك مال» جايلى بالالار اڭگىمەلەيدى.
بالالار: قويدىڭ ءپىرى – شوپاناتا.
جىلقىنىڭ ءپىرى – قامبار اتا.
تۇيەنىڭ ءپىرى – ويسىل قارا.
سيىردىڭ ءپىرى – زەڭگى بابا.
ەشكىنىڭ ءپىرى – سەكسەك اتا.
تاربيەشى: بالالار، مەن جۇمباق جاسىرايىن. ەگەر جۇمباقتى شەشسەڭدەر جاۋابى رەتىندە ءتورت تۇلىكتىڭ پايداسىنا توقتالاسىڭدار.
اششىدان باسقا جەمەيتىن،
ىستىق شولدە وتانى.
شولدەسە سۋ دەمەيتىن،
شەشۋى بۇل قاي جانۋار؟ (تۇيە)
تاربيەشى: تۇيەنىڭ پايداسىن ايتا قويىندار.
بالالار: تۇيەنىڭ ءسۇتىن شۇبات دەيدى. شايعا قوسادى، سۋسىن رەتىندە ىشەدى، شۇباتتى اشىتادى. ول ايراننان سۇيىق، قىمىزدان قويۋ. شۇبات - ءارى سۋسىن، ءارى تاماق. ەمدىك قاسيەتى بار. تەرىسىنىڭ دە پايداسى ادامعا كوپ. مىنسە كولىك. تۇيە جۇنىنەن جاسالعان كەۋدەشە جىلى بولادى.
تاربيەشى:
باسىندا تاياعى بار،
ءتورت اياعى بار.
سەگىز تۇياعى بار،
يەگىندە ساقالى بار
بۇل قاي جانۋار؟ (ەشكى)
بالالار: ەشكىنىڭ پايداسى ەڭ ءبىرىنشى ءجۇنى. جۇنىنە قاراي انگور دەگەن ەرەكشە ءتۇرى بار. ونىڭ جۇنىنەن بيالاي، كۇرتەشە، ورامال توقىلادى. ءسۇتى وتە پايدالى، كىشكەنتاي بالالرعا بەرەدى.
تاربيەشى:
الاسا عانا بويى بار،
اينالدىرىپ كيگەن تونى بار.
بۇل قاي جانۋار؟ (قوي)
بالالار: قويدىڭ پايداسىنا كەلسەك، تەرىسى پايدالى، ەتى ءتاتتى، قويدىڭ جۇنىنەن كورپە، كۇرتەشە، قولعاپ، بايپاق توقيدى، كيىز باسادى.
تاربيەشى:
ەكى ايناسى بار،
ءتورت تارماعى بار.
ءبىر شىبىرتقىسى بار،
قاي جانۋار؟ (سيىر)
بالالار: سيىردىڭ ەرەكشەلىگى ءسۇتتى وتە كوپ بەرەدى. سۇتىنەن ءتاتتى ايران، قۇرت، ىرىمشىك، ماي جاسايدى. جايلاۋدا جايىلعاندى ۇناتادى.
تاربيەشى: جارايسىڭدار، بالالار. ەندى ءتورت تۇلىكتىڭ تولدەرىن قالاي اتايتىنىن كورەيىك.
سيىر ءتولى – بۇزاۋ
جىلقى ءتولى – قۇلىن
ەشكى ءتولى - لاق
قوي ءتولى – بوتا
ساحنالىق كورىنىس. «تولدەر ايتىسى»
(تولدەر ايتىسىپ بولعان سوڭ، شوپان اتا كەلەدى)
شوپان: مەنىڭ كىشكەنتاي تولدەرىم، سەندەر بوستان - بوسقا تالاسپاڭدار. مەن سەندەردىڭ بارلىعىڭدى جاقسى كورەمىن. ادام ءۇشىن بارلىعىڭ دا
كەرەكسىڭدەر. سەندەرسىز ادام قالاي ءومىر سۇرەدى؟ ودان دا جۇرىڭدەر. سەندەر جايلى بالالاردىڭ نە بىلەتىنىن كورىپ قايتالىق.
تاربيەشى: ارينە، شوپان اتا جاقسى كەلدىڭىز. ەندى ءبىزدىڭ بالالار ءتورت تۇلىكتىڭ پىرلەرىنىڭ اتالۋىن جانە قالاي شاقىراتىنىن ايتىپ بەرەدى.
«ءتولدى قالاي شاقىرادى؟» ولەڭىن بالالار مانەرلەپ ايتىپ بەرەدى.
بوي سەرگىتۋ ءساتى.
ماقالار
• مال وسىرسەڭ قوي ءوسىر،
ءونىمى ونىڭ كول - كوسىر.
• مالدى باعا ءبىل،
بابىن تابا ءبىل.
• مال تولىمەن جاراستى،
جەر گۇلىمەن جاراستى.
• ۇلىس باقتى بولسىن،
ءتورت تۇلىك اقتى بولسىن.
• ەر قاناتى – ات.
• سيىردىڭ ءسۇتى – تىلىندە.
• بايلىقتىڭ كوزى – جىلقىنىڭ تۇگى.
•
«مال بالاسىن قالاي سۇيەدى؟»
بالا:
قوي سۇيەدى بالاسىن «قوڭىرىم» دەپ،
ەشتەڭەنى بىلمەيتىن «مومىنىم» دەپ.
سيىر سۇيەدى بالاسىن «تورپاعىم» دەپ،
قاراڭعىعا باسپاعان «قوقاعىم» دەپ.
تۇيە سۇيەدى بالاسىن «تايلاعىم» دەپ.
جابۋ جاپسا جاراسقان «جايناعىم» دەپ.
ءسوزجۇمباق
1. تۇيەنىڭ ءتولى.
2. سۇتتەن كەيىن نە جاسالادى؟
3. جىلقى ءتولى.
4. ءسۇتتىڭ بەتىنە شىعاتىن زات.
5. مالدى كىم باعادى؟
6. ەشكى ءتولى.
7. بالاعا ەڭ جاقىن ادام.
تاربيەشى: ءسوزجۇمباق دۇرىس شەشىلسە، تىگىنەن بالاباقشامىزدىڭ اتى شىعادى.
ديداكتيكالىق ويىن. «نە، قايدا ءومىر سۇرەدى؟»
تاربيەشى: ال، ەندى بالالار، شوپان اتاعا قورىتىندى رەتىندە «جايلاۋ» كورىنىسىن جاپسىرىپ، سىيلىق جاسايمىز.
You Might Also Like
