InfoHub Logo

كلاسس: 8
گەومەتريا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تراپەسياعا ەسەپتەر شىعارۋ

ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: تراپەسيا ۇعىمىن مەڭگەرتۋ، ءتورتبۇرىشتار تۋرالى ۇعىمىن كەڭەيتۋ، تراپەسيا ەلەمەنتتەرىن تابۋعا بەرىلگەن ەسەپتەردى شىعارۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن، تراپەسيا سىزباسىنا قاراپ تالداۋ، تراپەسيانى سالۋ، اۋىزشا ەسەپتەۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، پانگە قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
3. تاربيەلىك: ۇقىپتىلىققا، ادەمىلىككە، ەڭبەكقورلىققا، شاپشاڭدىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ادىستەمەلىك قۇرالدار، كورنەكىلىكتەر: سىزبا فيگۋرالار، ءسوزجۇمباق، سلايدتار، ەلەكتروندى وقۋلىق.
ساباقتىڭ ءوتۋ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، دالەلدەۋ، زەرتتەۋ، ىزدەندىرۋ، جالپى سىنىپپەن جۇمىس ىستەۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: تراپەسيانى انىقتاي ءبىلۋ، ەلەمەنتتەرىن تابا ءبىلۋ.

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ.
ءىۇ. ءسوزجۇمباق شەشۋ
ءۇ. ەسەپتەر شىعارۋ.
ءۇى. سەرگىتۋ ءساتى.
ءۇىى. قورىتىندى.(تولىقتىرۋ تەستىسى)
ءۇىىى. ۇيگە تاپسىرما.
ءىح. باعالاۋ.

ءى. امانداسۋ. وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، ساباققا دايىنداۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.№68،№39 ەسەپتەر
ءىىI. ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ.(ءتورتبۇرىشتار تۋرالى سىزبالار، ەلەكتروندى وقۋلىق)
1. ءتورتبۇرىش دەگەنىمىز نە؟
2. ءتورتبۇرىش قانداي نەگىزگى ەكى تۇرگە بولىنەدى؟
3. پاراللەلوگرامم دەگەنىمىز قانداي ءتورتبۇرىش؟
4. تىكتورتبۇرىش دەپ قانداي ءتورتبۇرىشتى ايتامىز؟
5. رومب دەگەنىمىز قانداي ءتورتبۇرىش؟
6. كۆادرات دەگەنىمىز نە؟
7. تراپەسيا دەگەنىمىز نە؟

IY. ءسوزجۇمباق شەشۋ.
1. ەكى ءتۇزۋ قيىلىسقاندا قانداي بۇرىشتار پايدا بولادى؟ (ۆەرتيكال)
2. بۇرىشتىڭ ولشەم بىرلىگى؟ (گرادۋس)
3. ەكى ءتۇزۋدى ءۇشىنشى ءتۇزۋ قيعاندا پايدا بولاتىن بۇرىشتاردىڭ ءبىرى…(ايقىش)
4. فيگۋرانىڭ بارلىق قابىرعالارىنىڭ قوسىندىسى؟(پەريمەتر)
5. ءۇشبۇرىش توبەسىنەن ونىڭ قارسى جاتقان قابىرعاسىنىڭ ورتاسىمەن قوساتىن كەسىندى قالاي اتالادى؟ (مەديانا)
6. شەڭبەردى سالاتىن قۇرال؟(سيركۋل)
7. ءتورتبۇرىشتىڭ قاراما – قارسى توبەلەرىن قوساتىن كەسىندى قالاي اتالادى؟(دياگونال)
8. ءپان اتاۋى؟ (گەومەتريا)
ءسوزجۇمباقتىڭ جۇمباق ءسوزى قانداي؟

ءۇ. بۇگىنگى ءبىزدىڭ تاقىرىبىمىز تراپەسياعا ەسەپتەر شىعارۋ.
ا) تراپەسيانىڭ ەلەمەنتتەرى مەن تۇرلەرى.
ءا) تاريحي ماعلۇماتتار.
ب) ومىرمەن بايلانىستىرۋ.
№69
بەر: اۆسد تەڭ ءبۇيىرلى تراپەسيا.
ۆس ءىى اد (تاباندارى)
دالەلدەۋ:
ABC = ۆسد (اۆ = سد، ۆ= س، ۆس - ورتاق، اۆس = ۆسD)
اس = ۆD.
№70

بەر: اۆسد تەڭ ءبۇيىرلى تراپەسيا
ۆس=8 سم
ا=60
اۆ=10 سم
ت/ك ر =؟
شەشۋى: اۆ=سد=10 سم
ا=60، د=60
ۆە اد
Aەۆ تىكبۇرىشتى ءۇشبۇرىش
اۆە=90 - 60 =30 (30 - قارسى جاتقان كاتەت گيپوتەنۋزانىڭ جارتىسىنا تەڭ.)
اە= =5 سم
اە= عد=5 سم
اد=اە+ەع+عد=5+8+5=18 سم
ر=اۆ+ۆس+سد+اد
ر =10+8+10+18=46 سم
جاۋابى: 46 سم.

№71
بەر: اۆسد تراپەسيا.
ۆ= س
ا= د
ت/ك: ا، ۆ، س، د=؟
شەشۋى: A= د=ح
ۆ= س=ۋ
ۋ - ح=56
ۋ=56 +ح
ح+ۋ=180

ح+56 +ح=180
2ح=180 - 56
2ح=124
ح=62
ۋ=56 +62
ۋ=118
A= د=62، ۆ= س=118
جاۋابى: 118، 62، 118، 62

№74
بەر: اۆسد تەڭ ءبۇيىرلى تراپەسيا.
اد=6 م
ر=15م
ت/ك: ۆس -؟

شەشۋى: اۆس - قاراستىرامىز ۆسا= ساد
ۆاس= ساد
ۆسا= ۆاس
اۆس - تەڭ ءبۇيىرلى ءۇشبۇرىش، اۆ=ۆس=ح
ر=اۆ+ۆس+سد+اد
ح+ح+ح+6=15
3ح=15 - 6
3ح=9
ح=3
جاۋابى: ۆس=3 م

№75
بەر: اۆسد تەڭ ءبۇيىرلى تراپەسيا
اد=10، 5 دم
اۆ=4 دم
ا=60
ت/ك: ۆس -؟

شەشۋى: ۆە اد
اۆە - تىك بۇرىشتى ءۇشبۇرىش قاراستىرامىز
ۆ=30
اە= =2 دم
اە= كد=2 دم
ەك=10، 5 - 4=6، 5 دم
ۆس=ەك
ۆس=6، 5 دم
جاۋابى: 6، 5 دم

ءۇى. سەرگىتۋ ءساتى: «تراپەسيادا نەشە ءۇشبۇرىش بار؟»
ءۇىى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ. «تولىقتىرۋ تەستىسى»
1. تەك قانا ەكى قابىرعاسى پاراللەل دوڭەس ءتورتبۇرىش............ دەپ اتالادى.
2. تراپەسيانىڭ ءبۇيىر قابىرعالارىن ورتالارىن قوساتىن كەسىندىنى تراپەسيانىڭ ....... دەپ اتالادى.
3. ءبۇيىر قابىرعالارى تەڭ تراپەسيا............. دەپ اتالادى.
4. ءبىر بۇرىشى تىك تراپەسيا ………………… دەپ اتالادى.
5. تراپەسيانىڭ ورتا سىزىعى تاباندارىنا ……………
6. تراپەسيانىڭ ورتا سىزىعى تاباندارىنىڭ …………. تەڭ

ءۇىىى. ۇيگە تاپسىرما:№76، 42 - ەسەپتەر § 5 – وقۋعا
ءىح. وقۋشىلاردى باعالاۋ