ءتۇبىر مەن قوسىمشا
ءتۇبىر مەن قوسىمشا (6 - سىنىپ)
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك – قازاق تىلىندەگى قوسىمشالاردىڭ ءتۇبىر سوزگە جالعانۋ زاڭدىلىقتارى تۋرالى ۇعىمدارىن دامىتۋ، جۇرناق پەن جالعاۋدىڭ اتقاراتىن قىزمەتىن تانىتۋ.
2. تاربيەلىك – انا ءتىلىن قادىرلەۋگە بىلىمدىلىككە، سالاۋاتتىلىققا، ۇجىمدىق جۇمىس جاساۋ بارىسىندا ادالدىق قاسيەتتەرىن دامىتۋ.
3. دامىتۋشىلىق – فونەتيكا تاراۋى بويىنشا العان بىلىمدەرىنە سۇيەنە وتىرىپ ساۋاتتى جازۋ، وقۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، وقۋشىلاردىڭ بەلسەندى ويلاۋ قىزمەتتەرىن جانداندىرۋ، دۇرىس سويلەۋگە ماشىقتاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋ
ساباقتىڭ ءوتۋ ءادىسى: سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ، گراماتيكالىق ويىن، فونەتيكالىق تالداۋ.
ساباق كورنەكىلىگى: تاقىرىپقا ارنالعان سىزبا، كەسپە كارتوچكالار
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
a) وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، توپقا ءبولۋ، وقۋشىنىڭ ساباققا دايىندىعىنا نازار اۋدارۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
68 - جاتتىعۋ. وقىپ، ءسوز قۇرامىنا ماقال – ماتەلدەردەگى قوسىمشالاردىڭ تۇرلەرىن اجىراتىڭدار.
سۇراق: 1. سوزدەر قانداي جولدارمەن جاسالادى؟
2. ءسوز تولعاسى دەگەن نە؟
III. جاڭا ساباق:
I. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
وي قوزعاۋ.
ەل باستاۋ قيىن ەمەس،
قوناتىن جەردەن كول تابىلادى.
قول باستاۋ قيىن ەمەس،
شاباتىن جەردەن ەل تابىلادى.
شارشى توپتا ءسوز باستاۋدان،
قيىندى كورگەنىم جوق.
(بۇقار جىراۋ)
قوسىمشانىڭ نەلىكتەن جالعاناتىنىن پايىمداۋ ءۇشىن ءماتىن ىشىندەگى قوسىمشالاردى ءوشىرىپ، ءماتىن داۋىستاپ وقىتىلادى. قوسىمشالاردىڭ سويلەمدەگى سوزدەردى بايلانىستىراتىنىن، سوزگە ماعىنا ۇستەيتىنىن وقۋشىلاردىڭ وزدەرىنە شەشكىزۋ.
II. ماعىنا تانۋ. دجيسو 1جۇمىسى بويىنشا تاقىرىپتى ءۇش توپقا ءبولىپ، ءوز تۇسىنىگىن ايتقىزۋ.
I توپ. ءسوز باستاپقى ماعىنالى بولشەگى.
II توپ. قوسىمشانىڭ تۇرلەرى.
III توپ. جۇرناقتار ارقىلى جاسالعان سوزدەر.
سىزبا: ءسوز تۇرلەرى بولشەكتەردەن تۇرادى.
ءتۇبىر ------------------------- قوسىمشا
نەگىزگى تۋىندى ------------ جۇرناق جالعاۋ
«كىم جىلدام» ويىنى.
شارتى: سوزدەردەگى قوسىمشالاردى ءوز ورنىنا قوي.
- مەملەكەت - دەي - گى - ندە - ءى - تەر
- قىسىل - عى - دا - شاڭ
- شەشەن - گە - دىك - ءىڭىز
- باۋىر - دا - ى - لار - عى - ندا
- ەستەلىك - ءدىڭ - ءىمىز - تەر
سونىمەن قوسىمشالار بەلگىلى ءبىر زاڭدىلىق بويىنشا جالعانادى ەكەن.
ءتۇبىر+جۇرناق+كوپتىك ج+ءتاۋ ج+سەپ ج ن/ە
ءتۇبىر+جۇرناق+كوپتىك ج+ءتاۋ ج+جىكت ج
وقۋلىقپەن جۇمىس. 69 – جاتتىعۋ.
قوسىمشانىڭ تۇبىرلەرىن (جۇرناق پا، جالعاۋ ما) اجىرات
I توپ. ادامعا، بويى، جاقسىلىق، قولىنان
II توپ. اكەمنىڭ، قۋلاعان، شاڭىراعىن، سىرتقى، ەلگە
III توپ. وقيعاعا، اپامنىڭ، ادامگەرشىلىك، اقىل - پاراساتتارىنان
فونەتيكالىق تالداۋ. I انا II اكە III ءتىل
ا - داۋىستى، اشىق، جۋان، ەزۋلىك
ن - داۋىسسىز، ءۇندى
ا - داۋىستى، اشىق، جۋان، ەزۋلىك
«كىم بىلگىر»ويىنى. قازاق، ورىس، اعىلشىن تىلدەرىنە قاتىستى ءسوز ويلان، وعان قوسىمشا جالعاتىپ جازۋ.
مىسالى: بالىق - بالىقشى
رىبا - رىبوك
Fish - fishman
III وي تولعاۋ. سۋرەت بويىنشا اڭگىمە جازۋ.
ق ءتۇبىر سوزگە جالعاندى،
و ءتۇبىر سوزدەگى دىبىستاردىڭ
س ەرەكشەلىگىنە سايكەس جالعانادى
ى ءوزى جالعانعان سوزگە ماعىنا ۇستەيدى
م سويلەمدەگى سوزدەردى ءبىر - بىرىمەن بايلانىستىرادى
ش بەلگىلى ءبىر زاڭدىلىق بويىنشا ءبىر - ءبىرىنىڭ
ا ۇستىنە جالعانا بەرەدى
باعالاۋ. ءار توپتاعى باعالاۋ پاراعىن جيناۋ.
ۇيگە تاپسىرما: 72 – جاتتىعۋ. بەرىلگەن سوزدەرگە قوسىمشا جالعاپ، سويلەم قۇراپ جاز.
بالعاتايەۆا جاڭاگۇل كەنجەباي قىزى
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى، بەكارىستان بي اۋىلى،
№ 24 ورتا مەكتەبىنىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك – قازاق تىلىندەگى قوسىمشالاردىڭ ءتۇبىر سوزگە جالعانۋ زاڭدىلىقتارى تۋرالى ۇعىمدارىن دامىتۋ، جۇرناق پەن جالعاۋدىڭ اتقاراتىن قىزمەتىن تانىتۋ.
2. تاربيەلىك – انا ءتىلىن قادىرلەۋگە بىلىمدىلىككە، سالاۋاتتىلىققا، ۇجىمدىق جۇمىس جاساۋ بارىسىندا ادالدىق قاسيەتتەرىن دامىتۋ.
3. دامىتۋشىلىق – فونەتيكا تاراۋى بويىنشا العان بىلىمدەرىنە سۇيەنە وتىرىپ ساۋاتتى جازۋ، وقۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، وقۋشىلاردىڭ بەلسەندى ويلاۋ قىزمەتتەرىن جانداندىرۋ، دۇرىس سويلەۋگە ماشىقتاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋ
ساباقتىڭ ءوتۋ ءادىسى: سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ، گراماتيكالىق ويىن، فونەتيكالىق تالداۋ.
ساباق كورنەكىلىگى: تاقىرىپقا ارنالعان سىزبا، كەسپە كارتوچكالار
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
a) وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، توپقا ءبولۋ، وقۋشىنىڭ ساباققا دايىندىعىنا نازار اۋدارۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
68 - جاتتىعۋ. وقىپ، ءسوز قۇرامىنا ماقال – ماتەلدەردەگى قوسىمشالاردىڭ تۇرلەرىن اجىراتىڭدار.
سۇراق: 1. سوزدەر قانداي جولدارمەن جاسالادى؟
2. ءسوز تولعاسى دەگەن نە؟
III. جاڭا ساباق:
I. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
وي قوزعاۋ.
ەل باستاۋ قيىن ەمەس،
قوناتىن جەردەن كول تابىلادى.
قول باستاۋ قيىن ەمەس،
شاباتىن جەردەن ەل تابىلادى.
شارشى توپتا ءسوز باستاۋدان،
قيىندى كورگەنىم جوق.
(بۇقار جىراۋ)
قوسىمشانىڭ نەلىكتەن جالعاناتىنىن پايىمداۋ ءۇشىن ءماتىن ىشىندەگى قوسىمشالاردى ءوشىرىپ، ءماتىن داۋىستاپ وقىتىلادى. قوسىمشالاردىڭ سويلەمدەگى سوزدەردى بايلانىستىراتىنىن، سوزگە ماعىنا ۇستەيتىنىن وقۋشىلاردىڭ وزدەرىنە شەشكىزۋ.
II. ماعىنا تانۋ. دجيسو 1جۇمىسى بويىنشا تاقىرىپتى ءۇش توپقا ءبولىپ، ءوز تۇسىنىگىن ايتقىزۋ.
I توپ. ءسوز باستاپقى ماعىنالى بولشەگى.
II توپ. قوسىمشانىڭ تۇرلەرى.
III توپ. جۇرناقتار ارقىلى جاسالعان سوزدەر.
سىزبا: ءسوز تۇرلەرى بولشەكتەردەن تۇرادى.
ءتۇبىر ------------------------- قوسىمشا
نەگىزگى تۋىندى ------------ جۇرناق جالعاۋ
«كىم جىلدام» ويىنى.
شارتى: سوزدەردەگى قوسىمشالاردى ءوز ورنىنا قوي.
- مەملەكەت - دەي - گى - ندە - ءى - تەر
- قىسىل - عى - دا - شاڭ
- شەشەن - گە - دىك - ءىڭىز
- باۋىر - دا - ى - لار - عى - ندا
- ەستەلىك - ءدىڭ - ءىمىز - تەر
سونىمەن قوسىمشالار بەلگىلى ءبىر زاڭدىلىق بويىنشا جالعانادى ەكەن.
ءتۇبىر+جۇرناق+كوپتىك ج+ءتاۋ ج+سەپ ج ن/ە
ءتۇبىر+جۇرناق+كوپتىك ج+ءتاۋ ج+جىكت ج
وقۋلىقپەن جۇمىس. 69 – جاتتىعۋ.
قوسىمشانىڭ تۇبىرلەرىن (جۇرناق پا، جالعاۋ ما) اجىرات
I توپ. ادامعا، بويى، جاقسىلىق، قولىنان
II توپ. اكەمنىڭ، قۋلاعان، شاڭىراعىن، سىرتقى، ەلگە
III توپ. وقيعاعا، اپامنىڭ، ادامگەرشىلىك، اقىل - پاراساتتارىنان
فونەتيكالىق تالداۋ. I انا II اكە III ءتىل
ا - داۋىستى، اشىق، جۋان، ەزۋلىك
ن - داۋىسسىز، ءۇندى
ا - داۋىستى، اشىق، جۋان، ەزۋلىك
«كىم بىلگىر»ويىنى. قازاق، ورىس، اعىلشىن تىلدەرىنە قاتىستى ءسوز ويلان، وعان قوسىمشا جالعاتىپ جازۋ.
مىسالى: بالىق - بالىقشى
رىبا - رىبوك
Fish - fishman
III وي تولعاۋ. سۋرەت بويىنشا اڭگىمە جازۋ.
ق ءتۇبىر سوزگە جالعاندى،
و ءتۇبىر سوزدەگى دىبىستاردىڭ
س ەرەكشەلىگىنە سايكەس جالعانادى
ى ءوزى جالعانعان سوزگە ماعىنا ۇستەيدى
م سويلەمدەگى سوزدەردى ءبىر - بىرىمەن بايلانىستىرادى
ش بەلگىلى ءبىر زاڭدىلىق بويىنشا ءبىر - ءبىرىنىڭ
ا ۇستىنە جالعانا بەرەدى
باعالاۋ. ءار توپتاعى باعالاۋ پاراعىن جيناۋ.
ۇيگە تاپسىرما: 72 – جاتتىعۋ. بەرىلگەن سوزدەرگە قوسىمشا جالعاپ، سويلەم قۇراپ جاز.
بالعاتايەۆا جاڭاگۇل كەنجەباي قىزى
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى، بەكارىستان بي اۋىلى،
№ 24 ورتا مەكتەبىنىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ماقساتى: 1. وقۋشىلارعا تاۋەلسىزدىك ۇعىمىن ءتۇسىندىرۋ، ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ ساقتالۋىنا ۇلەس قوسۋ. جەلتوقسان قۇرباندارىمەن تانىستىرۋ، ولاردىڭ وتان ءۇشىن قۇربان بولعاندارىن ايتىپ ءوتۋ.
