تۋعان تىلىم-تىرلىگىمنىڭ ايعاعى
«تۋعان ءتىلىم - تىرلىگىمنىڭ ايعاعى» ينتەللەكتۋالدى ويىن.
ماقساتى: 1. وقۋشىلاردى ءوز انا ءتىلىنىڭ ءقادىر - قاسيەتىن ءبىلىپ، ءوز انا ءتىلىنىڭ كوركەمدىگىن سەزىنىپ، ءسوز قۇدىرەتىن ءتۇسىنىپ، ونىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزىن ۇعىنۋعا ۇيرەتۋ.
2. ءتىل اۋەزدىلىگىن، كوركەمدىگىن، بايلىعىن، شەشەندىگىن كورسەتەتىن ناقىل سوزدەر، ماقال - ماتەلدەر ارقىلى وقۋشى دۇنيەتانىمىن، وي ءورىسىن دامىتۋ.
3. ءتىل تازالىعىن ساقتاۋ، مادەنيەتتى سويلەۋ، شەشەندىك ونەردى وقۋشى بويىنا سىڭىرە وتىرا، انا تىلىنە سۇيىسپەنشىلىگىن قالىپتاستىرۋ، مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىن كوتەرۋگە اتسالىسۋعا شاقىرۋ.
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر، بەكەتتەر - توپ اتتارى جازىلعان پلاكاتتار، «انا ءتىلى – ارداعىم» كىتاپ كورمەسى، ماداقتاۋ قاعازدارى، Microsoft Pover Point پروگرامماسىندا بەزەندىرىلگەن پرەزەنتاسيا.
جۇرگىزۋشى:
«ءتىل» اتتى بۇگىن بىزدە سايىس وتەر،
تۇلپارلار تۇياقتارىن دۇبىرلەتەر.
سايىسقا سايگۇلىكتەر شاپقالى تۇر،
ەڭ جۇيرىگى مارەگە وزىپ جەتەر.
جۇقتىرماي شاشاسىنا شاڭدى شابار،
مارەگە بۇرىن جەتكەن بايگەنى الار.
جۇيرىكتىڭ ەكپىنىنە شىدامايتىن،
شابا الماي، شاباندوزدار ارتتا قالار.
دۇركىرەگەن ءتىل سايىس الاماندا،
تامىزعان ءتىلدىڭ مايىن وزىپ كەلەر.
باپتاعان بايگە اتىنىڭ شابىسىنداي،
بايگەدە دەلەبەسى قوزىپ كەلەر.
سۇيەمىن تۋعان ءتىلدى – انام ءتىلىن، بەسىكتە جاتقانىمدا - اق بەرگەن ءبىلىم. شىر ەتىپ جەرگە تۇسكەن مينۋتىمنان قۇلاعىما سىڭىرگەن تانىس ءۇنىم. ەڭ ءبىرىنشى سول تىلمەن سىرتقا شىقتى، سۇيگەنىم، سۇيسىنگەنىم، جەك كورگەنىم. ( س. تورايعىروۆ.)
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى: قۇرمەتتى وقۋشىلار، بۇگىن ءبىز 3 توپ: «تاپقىرلار»، «زەرەكتەر» «ويشىلدار» قازاق ءتىلى ەلىنە ساپار شەگەمىز. الدىمىزدان كوپ بەكەتتەر كەزدەسەدى. ونداعى تاپسىرمالاردى ورىنداعان توپ مۇشەلەرى «قازاق ءتىلىنىڭ جاناشىرى» اتاعىن جەڭىپ الادى.
جۇرگىزۋشى: ءادىل قازىلار القاسىن سايلايىق
تاربيە ءىسىنىڭ مەڭگەرۋشىلەرى، ادەبيەتشىلەر، باستاۋىش سىنىپ مۇعالىمدەرى؛.
جۇرگىزۋشى: ينتەللەكتۋالدى ويىننىڭ شارتى: سايىسىمىز ءوز مارەسىنە جەتكەنگە دەيىن سايىسكەرلەر ءار ءتۇرلى 7 (جەتى) بەكەتتەن وتەدى. ءار بەكەتتىڭ وزىنە ءتان تاپسىرمالارى بار. سول تاپسىرمالاردى بەلگىلەنگەن ۋاقىت ىشىندە دۇرىس ورىنداپ، ويىننىڭ سوڭىنا دەيىن اتسالىسادى. ءار بەكەتتىڭ وزىندىك ۇپايى بار. سول ۇپايدى جيناپ الۋ ويىنشىلاردىڭ قۇزىرىندا. ەگەر دە ۇپاي سانىمىز بىردەي بولىپ، بەرىلەتىن ورىنداردىڭ رەتى تەڭ دارەجەدە تۇرسا، وندا قوسىمشا سۇراق بەرۋ ءادىلقازىلار القاسىنا جۇكتەلەدى. ءسويتىپ، جەڭىمپازدى انىقتايمىز. سونىمەن سايىسكەرلەرگە ساتتىلىك تىلەپ، ويىنىمىزدى باستايمىز.
1. «قايىرلى تاڭ» بەكەتى ءۇش توپتىڭ سالەمدەسۋى. تانىسۋ. مىنا تۋردا كورەرمەندەردە ءوز داۋىستارىن بەرە الادى. ۇناعان توپتىڭ تانىستىرۋىنا قولدارىڭىزداعى 10 ۇپايىڭىزدى جاشىككە سالاسىز.
1. تاپقىرلار: ءبىلىم قۋعان بالامىز، جەتىلگەن وي - سانامىز. سايىسىڭدار بىزبەنەن، ءبىز «تاپقىرلار» بولامىز. ۇرانىمىز: ءتىل تاعدىرىن ءسان قىلىپ، كوتەرەمىز ماڭگىلىك!
2. زەرەكتەر: ءىلىم - ءبىلىم تۋرالى، ىزدەگەن تالماي دەرەكتەر. ءبىلىمدى بولساڭ كەلىپ كور، ءبىز بولامىز «زەرەكتەر» ۇرانىمىز: جاڭعىرىعىپ ءۇنىمىز، ماڭگى جاسار ءتىلىمىز!
3. ويشىلدار: باعىنادى بىزدەرگە، ورمەلەپ شىعار ءور شىڭدار. زەردەلەيتىن عىلىمدى، ءبىز بولامىز «ويشىلدار». ۇرانىمىز: ءتىل تاريحى حالقىمنىڭ، ءتىلىم ۇلتتىق قازىنام.
داۋىس بەرەيىك.
جۇرگىزۋشى: ءادىلقازى القاسى دۇرىس جاۋاپقا الدارىڭىزداعى جاشىكتەرگە دۇرىس جاۋاپ بەرگەن جاعدايدا 10 ۇپاي سانىن جاشىككە سالۋلارىڭىز كەرەك.
2. «ءۇمىت» بەكەتى. 1. تاپسىرما: ءار توپ «ءتىل تۋرالى» ولەڭدەر وقيدى. ماقال - ماتەلدەردى جالعاستىر:
دۇرىس جاۋاپقا 20 ۇپايدان بەرىلەدى.
وتان.... دا ىستىق
جاۋابى: وتتان
تۋعان جەرگە.... تىك.
جاۋابى: تۋ
تۋعان جەردىڭ.. دە ىستىق،... دە ىستىق
جاۋابى: كۇن، ءتۇن
......... كوتەرمەگەندى، ءتىل كوتەرەدى.
جاۋابى: ءپىل
....... ويلاعاڭدى، ءتىل بىتىرەدى.
جاۋابى: مي
........ كوڭىلدىڭ ايناسى
جاۋابى: كوز
ءتىل...... دا وتكىر
جاۋابى: قىلىش
ءتىل كوڭىلدىڭ......
جاۋابى: كىلتى
....... شالىسىنان، ءسوز شالىسى جامان جاۋابى: وت
ءىى. تاپسىرما: ماقالدىڭ ءبىرىنشى جولىن وقىپ، ەكىنشى جولىن وزدەرىڭىز تاباسىزدار. بۇل تاپسىرماعا 30 ۇپايدان بەرىلەدى.
1. ات جۇيرىگى اسقا،
2. انا ءتىلىڭدى ۇمىتقانىڭ،
3. ۇلتاراقتاي بولسا دا، ...... (اتا - قونىس جەر قىمبات).
4. ازاماتتىڭ ءقادىرىن، ...... (اعايىن ەمەس جات بىلەر).
5. ءتىس قاتتى عوي، ..... (ءبىراق سىنىپ كەتەدى).
6. جىلقى ىشىندە جۇيرىك كوپ، ...... (قازاناتى ءبىر بولەك).
7. جاقسى ادامنىڭ اشۋى، ..... (ءشايى ورامال كەپكەنشە).
8. قالىڭ بولساڭ جەردەي بول،..... ( ءبارىن شىداپ كوتەرگەن).
9. ەرىڭدى جەك كورسەڭ، ...... (ەلگە قالاي سيارسىڭ).
جۇرگىزۋشى:
3. «تۇمار» بەكەتى. قىزىقتى گرامماتيكا. دۇرىس جاۋاپقا 20 ۇپايدان بەرىلەدى.
تاپقىرلارعا: ا) جۋان داۋىستىلاردى كورسەت:
ا، ءا، و، ە، ۇ، ءو، ى، ءۇ، ءى، ي جاۋابى: ا، و، ۇ، ى
زەرەكتەرگە: ءا) تابيعي جۇپ كۇيىندەگى زاتتار: اياق، ىدىس، كوز، فوتوالبوم، اقشا، قۇلاق، مۇرىن، ەتىك، قولعاپ.
ويشىلدارعا: ب) قاتاڭ داۋىسسىزداردى كورسەت
ق، گ، ك، پ، ب، س، ت، ۆ، ح، ش، س، د، ن جاۋابى: ق ك، پ، س، ت، ح، ش، س،
تاپقىرلارعا: ۆ) كۇشتى، ەل، ۇلكەن، لاۋازىم، ءوڭ، ناۋقاس سوزىنە سينونيم قاتار جاسا.
زەرەكتەرگە: س) تىلدىك بولشەكتەردى ۇلكەننەن كىشىسىنە قاراي رەتىمەن جاز: ءماتىن، بۋىن، دىبىس، ءسوز تىركەسى، ءسوز، سويلەم
جاۋابى: ءماتىن، سويلەم، ءسوز تىركەسى، ءسوز، بۋىن، دىبىس
ويشىلدارعا: د) قيمىل - قوزعالىس، ارەكەت سوزدىك قورلارىن اتا: ايت، تاماق، جاز، وقى، مىلتىق، ادام، قويان، بەر، بەرمە، نايزا، ال
جاۋابى: ايت، جاز، وقى، بەر، ال، بەرمە
3 - توپقا بىردەي: گ) ورامجاپىراقتار ءسوزجاسام جاسا
جاۋابى: ور، ارا، ارىق، جاپ، جارا، جاراق، جارىق، تاراق،
تار، اق، اقتا، پىراق، ورام، جاپىراق، تاقىر، قىرات.. ت. ب
جۇرگىزۋشى: دۇرىس جاۋاپقا 30 ۇپايدان بەرىلەدى.
4. «عالىم» بەكەتى. تەست سۇراقتارى.
تاپقىرلارعا: 1. ءتىل تۋرالى زاڭ قاشان قابىلداندى؟
ا) 1987ج. 17 قاراشا
ۆ) 1989ج. 22 قىركۇيەك
س) 1990ج. 13 ماۋسىم
د) 1992ج. 15 قازان
زەرەكتەرگە: 2. ءتىل ءبىلىمىنىڭ نەگىزىن سالعان كىم؟
ا) ش. ءۋاليحانوۆ
ۆ) م. جۇمابايەۆ
س) ا. بايتۇرسىنوۆ
د) ى. التىنسارين
ويشىلدارعا: 3. قازاق ءتىلى قاي تىلدەر توبىنا جاتادى؟
ا) پارسى
ۆ) اراب
س) پورتۋگال
د) تۇركى
تاپقىرلارعا: 4. «انا ءتىلىڭ - ارىڭ بۇل، ۇياتىڭ بوپ تۇر بەتتە!» دەگەن ولەڭ جولدارىنىڭ اۆتورى كىم؟
ا) ق. مىرزالييەۆ
ۆ) ءا. تاجىبايەۆ
س) س. تورايعىروۆ
د) م. شاحانوۆ
زەرەكتەرگە: 5. قازاقتىڭ ۇلى اقىنى ابايدىڭ ءان - ولەڭدەر جيناعى قايسىسى؟ ا) «ايتتىم، سالەم قالامقاس»
ۆ) «داريعا جۇرەك
س) «سويلە، مەنىڭ جۇرەگىم»
د) «اساۋ جۇرەك»
ويشىلدارعا: 6. قازاقتىڭ بالالار ادەبيەتىنىڭ اتاسى كىم؟
ا) ۇلى اباي
ۆ) ى. التىنسارين
س) م. جۇمابايەۆ
د ) س. كوبەيەۆ
تاپقىرلارعا: 7. « پاسپورت» ءسوزىنىڭ جاڭا اتاۋىن تابىڭىز.
ا) قاعازى
ۆ) كۋالىك
س) انىقتاما
د) ءتولقۇجات
زەرەكتەرگە: 8. جەلتوقسان قۇربانى كىم؟
ا) مانشۇك مامەتوۆا
ۆ) باۋىرجان مومىش ۇلى
س) قايرات رىسقۇلبەكوۆ
د) امانگەلدى يمانوۆ
ويشىلدارعا: 9. بيىل تاۋەلسىزدىگىمىزگە نەشە جىل تولادى؟
ا) 15
ۆ) 19
س) 21
د) 20
جۇرگىزۋشى:
5«ونەر» بەكەتى. تۇراقتى ءسوز تىركەستەرىنىڭ ءمانىن اش:
دۇرىس جاۋاپقا 50 ۇپاي بەرىلەدى.
تاپقىرلار: قاس پەن كوزدىڭ اراسىندا (لەزدە)
زەرەكتەر: قارا قىلدى قاق جارۋ ( ءادىل)
ويشىلدار: توبە شاشى تىك تۇردى (شوشىدى)
تاپقىرلار: تايعا تاڭبا باسقانداي (انىق)
زەرەكتەر: اۋزىنا قۇم قۇيىلدى (ۇندەمەۋ)
ويشىلدار: كوزگە تۇرتسە كورگىسىز (قاراڭعى)
تاپقىرلار: توننىڭ ىشكى باۋىنداي (تاتۋ)
زەرەكتەر: بەت مونشاعى ءۇزىلۋ (ۇيالۋ)
ويشىلدار: جارعاق قۇلاعى جاستىققا تيمەي (مازاسىزدانۋ)
جۇرگىزۋشى:
مىنا بەكەتىمىزدە كورەرمەندەردە داۋىس بەرە الادى. قولدارىڭىزداعى 50 ۇپايدى ۇناعان توپتىڭ شىعارماسىنا نەمەسە اڭگىمەسىنە بەرەسىز.
6.«دارىن» بەكەتى. شىعارماشىلىق تاپسىرما «انا ءتىلىم - ارداعىم» تاقىرىبى بويىنشا ولەڭ، اڭگىمە جازۋ.
جۇرگىزۋشى:
7. « شەشەن» بەكەتى. بەرىلگەن تاپسىرمانى ءارى قاراي جالعاستىرىپ ءوز ويلارىن ءوربىتۋ. ۋاقىت 5 مينۋت.
2 - جۇرگىزۋشى: ءيا، بۇگىنگى شارامىزدىڭ ۋاقىتى دا تاياپ قالعان سياقتى. وسى توپ مۇشەلەرى ىشىنەن قاي توپ «قازاق ءتىلىنىڭ جاناشىرى» اتاعىن جەڭىپ العانىن انىقتاۋ ءۇشىن، ءادىلقازىلار القاسىنا ءسوز بەرەيىك.
ءادىلقازىلار جاشىكتى اشىپ ساناپ بولعانشا ءان تىڭدايىق. ەندىگى ءسوز كەزەگىن ءادىلقازىلار القاسىنا ۇسىنامىز. ( توپتاردى ماداقتاۋ.)
قورىتىندى:
جۇرگىزۋشى: ءتىل - قاسيەتتى، قۇدىرەتتى، كيەلى. بۇل قاسيەتتەر بويعا انانىڭ اق سۇتىمەن داريدى. ءتىل وشپەيدى، قانداي قيىندىقتا دا ءتىل ءوز ۇرپاعىنىڭ قانىنا، جانىنا ءوز ۇرىعىن ەگىپ، ومىرشەڭ كۇي كەشە بەرەدى.
جۇرگىزۋشى:
تۋعان ءتىلىم – تىرلىگىمنىڭ ايعاعى ءتىلىم باردا ايتىلار سىر ويداعى. وسسە ءتىلىم مەن دە بىرگە وسەمىن، وشسە ءتىلىم مەن دە بىرگە وشەمىن. دەپ اقىن ءابدىلدا تاجىبايەۆ جىرلاسا، وعان بۇگىنگى ينتەللەكتۋالدى ويىندى ۇيىمداستىرىپ وتىرعان سىنىپ جەتەكشىمىز ايسۇلۋ اپاي دا؛
تۋعان ءتىلىم - تىرلىگىمنىڭ ايعاعى، كوك بايراعىم مىقتى بولسىن قولداعى. 20 جىلدىق تويىمىز دا بۇگىنگى، باقىتىمىز بولار ءبىزدىڭ ول - داعى.
تۋعان ءتىلىم - تىرلىگىمنىڭ ايعاعى، قازاعىمنىڭ بۇزىلماسىن قايماعى. ەركىندىگى ماڭگىلىككە ەلىمنىڭ، جەلبىرەسىن كوگىمدە كوك بايراعى.- دەپ ءۇن قوسادى.
ماقساتى: 1. وقۋشىلاردى ءوز انا ءتىلىنىڭ ءقادىر - قاسيەتىن ءبىلىپ، ءوز انا ءتىلىنىڭ كوركەمدىگىن سەزىنىپ، ءسوز قۇدىرەتىن ءتۇسىنىپ، ونىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزىن ۇعىنۋعا ۇيرەتۋ.
2. ءتىل اۋەزدىلىگىن، كوركەمدىگىن، بايلىعىن، شەشەندىگىن كورسەتەتىن ناقىل سوزدەر، ماقال - ماتەلدەر ارقىلى وقۋشى دۇنيەتانىمىن، وي ءورىسىن دامىتۋ.
3. ءتىل تازالىعىن ساقتاۋ، مادەنيەتتى سويلەۋ، شەشەندىك ونەردى وقۋشى بويىنا سىڭىرە وتىرا، انا تىلىنە سۇيىسپەنشىلىگىن قالىپتاستىرۋ، مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىن كوتەرۋگە اتسالىسۋعا شاقىرۋ.
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر، بەكەتتەر - توپ اتتارى جازىلعان پلاكاتتار، «انا ءتىلى – ارداعىم» كىتاپ كورمەسى، ماداقتاۋ قاعازدارى، Microsoft Pover Point پروگرامماسىندا بەزەندىرىلگەن پرەزەنتاسيا.
جۇرگىزۋشى:
«ءتىل» اتتى بۇگىن بىزدە سايىس وتەر،
تۇلپارلار تۇياقتارىن دۇبىرلەتەر.
سايىسقا سايگۇلىكتەر شاپقالى تۇر،
ەڭ جۇيرىگى مارەگە وزىپ جەتەر.
جۇقتىرماي شاشاسىنا شاڭدى شابار،
مارەگە بۇرىن جەتكەن بايگەنى الار.
جۇيرىكتىڭ ەكپىنىنە شىدامايتىن،
شابا الماي، شاباندوزدار ارتتا قالار.
دۇركىرەگەن ءتىل سايىس الاماندا،
تامىزعان ءتىلدىڭ مايىن وزىپ كەلەر.
باپتاعان بايگە اتىنىڭ شابىسىنداي،
بايگەدە دەلەبەسى قوزىپ كەلەر.
سۇيەمىن تۋعان ءتىلدى – انام ءتىلىن، بەسىكتە جاتقانىمدا - اق بەرگەن ءبىلىم. شىر ەتىپ جەرگە تۇسكەن مينۋتىمنان قۇلاعىما سىڭىرگەن تانىس ءۇنىم. ەڭ ءبىرىنشى سول تىلمەن سىرتقا شىقتى، سۇيگەنىم، سۇيسىنگەنىم، جەك كورگەنىم. ( س. تورايعىروۆ.)
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى: قۇرمەتتى وقۋشىلار، بۇگىن ءبىز 3 توپ: «تاپقىرلار»، «زەرەكتەر» «ويشىلدار» قازاق ءتىلى ەلىنە ساپار شەگەمىز. الدىمىزدان كوپ بەكەتتەر كەزدەسەدى. ونداعى تاپسىرمالاردى ورىنداعان توپ مۇشەلەرى «قازاق ءتىلىنىڭ جاناشىرى» اتاعىن جەڭىپ الادى.
جۇرگىزۋشى: ءادىل قازىلار القاسىن سايلايىق
تاربيە ءىسىنىڭ مەڭگەرۋشىلەرى، ادەبيەتشىلەر، باستاۋىش سىنىپ مۇعالىمدەرى؛.
جۇرگىزۋشى: ينتەللەكتۋالدى ويىننىڭ شارتى: سايىسىمىز ءوز مارەسىنە جەتكەنگە دەيىن سايىسكەرلەر ءار ءتۇرلى 7 (جەتى) بەكەتتەن وتەدى. ءار بەكەتتىڭ وزىنە ءتان تاپسىرمالارى بار. سول تاپسىرمالاردى بەلگىلەنگەن ۋاقىت ىشىندە دۇرىس ورىنداپ، ويىننىڭ سوڭىنا دەيىن اتسالىسادى. ءار بەكەتتىڭ وزىندىك ۇپايى بار. سول ۇپايدى جيناپ الۋ ويىنشىلاردىڭ قۇزىرىندا. ەگەر دە ۇپاي سانىمىز بىردەي بولىپ، بەرىلەتىن ورىنداردىڭ رەتى تەڭ دارەجەدە تۇرسا، وندا قوسىمشا سۇراق بەرۋ ءادىلقازىلار القاسىنا جۇكتەلەدى. ءسويتىپ، جەڭىمپازدى انىقتايمىز. سونىمەن سايىسكەرلەرگە ساتتىلىك تىلەپ، ويىنىمىزدى باستايمىز.
1. «قايىرلى تاڭ» بەكەتى ءۇش توپتىڭ سالەمدەسۋى. تانىسۋ. مىنا تۋردا كورەرمەندەردە ءوز داۋىستارىن بەرە الادى. ۇناعان توپتىڭ تانىستىرۋىنا قولدارىڭىزداعى 10 ۇپايىڭىزدى جاشىككە سالاسىز.
1. تاپقىرلار: ءبىلىم قۋعان بالامىز، جەتىلگەن وي - سانامىز. سايىسىڭدار بىزبەنەن، ءبىز «تاپقىرلار» بولامىز. ۇرانىمىز: ءتىل تاعدىرىن ءسان قىلىپ، كوتەرەمىز ماڭگىلىك!
2. زەرەكتەر: ءىلىم - ءبىلىم تۋرالى، ىزدەگەن تالماي دەرەكتەر. ءبىلىمدى بولساڭ كەلىپ كور، ءبىز بولامىز «زەرەكتەر» ۇرانىمىز: جاڭعىرىعىپ ءۇنىمىز، ماڭگى جاسار ءتىلىمىز!
3. ويشىلدار: باعىنادى بىزدەرگە، ورمەلەپ شىعار ءور شىڭدار. زەردەلەيتىن عىلىمدى، ءبىز بولامىز «ويشىلدار». ۇرانىمىز: ءتىل تاريحى حالقىمنىڭ، ءتىلىم ۇلتتىق قازىنام.
داۋىس بەرەيىك.
جۇرگىزۋشى: ءادىلقازى القاسى دۇرىس جاۋاپقا الدارىڭىزداعى جاشىكتەرگە دۇرىس جاۋاپ بەرگەن جاعدايدا 10 ۇپاي سانىن جاشىككە سالۋلارىڭىز كەرەك.
2. «ءۇمىت» بەكەتى. 1. تاپسىرما: ءار توپ «ءتىل تۋرالى» ولەڭدەر وقيدى. ماقال - ماتەلدەردى جالعاستىر:
دۇرىس جاۋاپقا 20 ۇپايدان بەرىلەدى.
وتان.... دا ىستىق
جاۋابى: وتتان
تۋعان جەرگە.... تىك.
جاۋابى: تۋ
تۋعان جەردىڭ.. دە ىستىق،... دە ىستىق
جاۋابى: كۇن، ءتۇن
......... كوتەرمەگەندى، ءتىل كوتەرەدى.
جاۋابى: ءپىل
....... ويلاعاڭدى، ءتىل بىتىرەدى.
جاۋابى: مي
........ كوڭىلدىڭ ايناسى
جاۋابى: كوز
ءتىل...... دا وتكىر
جاۋابى: قىلىش
ءتىل كوڭىلدىڭ......
جاۋابى: كىلتى
....... شالىسىنان، ءسوز شالىسى جامان جاۋابى: وت
ءىى. تاپسىرما: ماقالدىڭ ءبىرىنشى جولىن وقىپ، ەكىنشى جولىن وزدەرىڭىز تاباسىزدار. بۇل تاپسىرماعا 30 ۇپايدان بەرىلەدى.
1. ات جۇيرىگى اسقا،
2. انا ءتىلىڭدى ۇمىتقانىڭ،
3. ۇلتاراقتاي بولسا دا، ...... (اتا - قونىس جەر قىمبات).
4. ازاماتتىڭ ءقادىرىن، ...... (اعايىن ەمەس جات بىلەر).
5. ءتىس قاتتى عوي، ..... (ءبىراق سىنىپ كەتەدى).
6. جىلقى ىشىندە جۇيرىك كوپ، ...... (قازاناتى ءبىر بولەك).
7. جاقسى ادامنىڭ اشۋى، ..... (ءشايى ورامال كەپكەنشە).
8. قالىڭ بولساڭ جەردەي بول،..... ( ءبارىن شىداپ كوتەرگەن).
9. ەرىڭدى جەك كورسەڭ، ...... (ەلگە قالاي سيارسىڭ).
جۇرگىزۋشى:
3. «تۇمار» بەكەتى. قىزىقتى گرامماتيكا. دۇرىس جاۋاپقا 20 ۇپايدان بەرىلەدى.
تاپقىرلارعا: ا) جۋان داۋىستىلاردى كورسەت:
ا، ءا، و، ە، ۇ، ءو، ى، ءۇ، ءى، ي جاۋابى: ا، و، ۇ، ى
زەرەكتەرگە: ءا) تابيعي جۇپ كۇيىندەگى زاتتار: اياق، ىدىس، كوز، فوتوالبوم، اقشا، قۇلاق، مۇرىن، ەتىك، قولعاپ.
ويشىلدارعا: ب) قاتاڭ داۋىسسىزداردى كورسەت
ق، گ، ك، پ، ب، س، ت، ۆ، ح، ش، س، د، ن جاۋابى: ق ك، پ، س، ت، ح، ش، س،
تاپقىرلارعا: ۆ) كۇشتى، ەل، ۇلكەن، لاۋازىم، ءوڭ، ناۋقاس سوزىنە سينونيم قاتار جاسا.
زەرەكتەرگە: س) تىلدىك بولشەكتەردى ۇلكەننەن كىشىسىنە قاراي رەتىمەن جاز: ءماتىن، بۋىن، دىبىس، ءسوز تىركەسى، ءسوز، سويلەم
جاۋابى: ءماتىن، سويلەم، ءسوز تىركەسى، ءسوز، بۋىن، دىبىس
ويشىلدارعا: د) قيمىل - قوزعالىس، ارەكەت سوزدىك قورلارىن اتا: ايت، تاماق، جاز، وقى، مىلتىق، ادام، قويان، بەر، بەرمە، نايزا، ال
جاۋابى: ايت، جاز، وقى، بەر، ال، بەرمە
3 - توپقا بىردەي: گ) ورامجاپىراقتار ءسوزجاسام جاسا
جاۋابى: ور، ارا، ارىق، جاپ، جارا، جاراق، جارىق، تاراق،
تار، اق، اقتا، پىراق، ورام، جاپىراق، تاقىر، قىرات.. ت. ب
جۇرگىزۋشى: دۇرىس جاۋاپقا 30 ۇپايدان بەرىلەدى.
4. «عالىم» بەكەتى. تەست سۇراقتارى.
تاپقىرلارعا: 1. ءتىل تۋرالى زاڭ قاشان قابىلداندى؟
ا) 1987ج. 17 قاراشا
ۆ) 1989ج. 22 قىركۇيەك
س) 1990ج. 13 ماۋسىم
د) 1992ج. 15 قازان
زەرەكتەرگە: 2. ءتىل ءبىلىمىنىڭ نەگىزىن سالعان كىم؟
ا) ش. ءۋاليحانوۆ
ۆ) م. جۇمابايەۆ
س) ا. بايتۇرسىنوۆ
د) ى. التىنسارين
ويشىلدارعا: 3. قازاق ءتىلى قاي تىلدەر توبىنا جاتادى؟
ا) پارسى
ۆ) اراب
س) پورتۋگال
د) تۇركى
تاپقىرلارعا: 4. «انا ءتىلىڭ - ارىڭ بۇل، ۇياتىڭ بوپ تۇر بەتتە!» دەگەن ولەڭ جولدارىنىڭ اۆتورى كىم؟
ا) ق. مىرزالييەۆ
ۆ) ءا. تاجىبايەۆ
س) س. تورايعىروۆ
د) م. شاحانوۆ
زەرەكتەرگە: 5. قازاقتىڭ ۇلى اقىنى ابايدىڭ ءان - ولەڭدەر جيناعى قايسىسى؟ ا) «ايتتىم، سالەم قالامقاس»
ۆ) «داريعا جۇرەك
س) «سويلە، مەنىڭ جۇرەگىم»
د) «اساۋ جۇرەك»
ويشىلدارعا: 6. قازاقتىڭ بالالار ادەبيەتىنىڭ اتاسى كىم؟
ا) ۇلى اباي
ۆ) ى. التىنسارين
س) م. جۇمابايەۆ
د ) س. كوبەيەۆ
تاپقىرلارعا: 7. « پاسپورت» ءسوزىنىڭ جاڭا اتاۋىن تابىڭىز.
ا) قاعازى
ۆ) كۋالىك
س) انىقتاما
د) ءتولقۇجات
زەرەكتەرگە: 8. جەلتوقسان قۇربانى كىم؟
ا) مانشۇك مامەتوۆا
ۆ) باۋىرجان مومىش ۇلى
س) قايرات رىسقۇلبەكوۆ
د) امانگەلدى يمانوۆ
ويشىلدارعا: 9. بيىل تاۋەلسىزدىگىمىزگە نەشە جىل تولادى؟
ا) 15
ۆ) 19
س) 21
د) 20
جۇرگىزۋشى:
5«ونەر» بەكەتى. تۇراقتى ءسوز تىركەستەرىنىڭ ءمانىن اش:
دۇرىس جاۋاپقا 50 ۇپاي بەرىلەدى.
تاپقىرلار: قاس پەن كوزدىڭ اراسىندا (لەزدە)
زەرەكتەر: قارا قىلدى قاق جارۋ ( ءادىل)
ويشىلدار: توبە شاشى تىك تۇردى (شوشىدى)
تاپقىرلار: تايعا تاڭبا باسقانداي (انىق)
زەرەكتەر: اۋزىنا قۇم قۇيىلدى (ۇندەمەۋ)
ويشىلدار: كوزگە تۇرتسە كورگىسىز (قاراڭعى)
تاپقىرلار: توننىڭ ىشكى باۋىنداي (تاتۋ)
زەرەكتەر: بەت مونشاعى ءۇزىلۋ (ۇيالۋ)
ويشىلدار: جارعاق قۇلاعى جاستىققا تيمەي (مازاسىزدانۋ)
جۇرگىزۋشى:
مىنا بەكەتىمىزدە كورەرمەندەردە داۋىس بەرە الادى. قولدارىڭىزداعى 50 ۇپايدى ۇناعان توپتىڭ شىعارماسىنا نەمەسە اڭگىمەسىنە بەرەسىز.
6.«دارىن» بەكەتى. شىعارماشىلىق تاپسىرما «انا ءتىلىم - ارداعىم» تاقىرىبى بويىنشا ولەڭ، اڭگىمە جازۋ.
جۇرگىزۋشى:
7. « شەشەن» بەكەتى. بەرىلگەن تاپسىرمانى ءارى قاراي جالعاستىرىپ ءوز ويلارىن ءوربىتۋ. ۋاقىت 5 مينۋت.
2 - جۇرگىزۋشى: ءيا، بۇگىنگى شارامىزدىڭ ۋاقىتى دا تاياپ قالعان سياقتى. وسى توپ مۇشەلەرى ىشىنەن قاي توپ «قازاق ءتىلىنىڭ جاناشىرى» اتاعىن جەڭىپ العانىن انىقتاۋ ءۇشىن، ءادىلقازىلار القاسىنا ءسوز بەرەيىك.
ءادىلقازىلار جاشىكتى اشىپ ساناپ بولعانشا ءان تىڭدايىق. ەندىگى ءسوز كەزەگىن ءادىلقازىلار القاسىنا ۇسىنامىز. ( توپتاردى ماداقتاۋ.)
قورىتىندى:
جۇرگىزۋشى: ءتىل - قاسيەتتى، قۇدىرەتتى، كيەلى. بۇل قاسيەتتەر بويعا انانىڭ اق سۇتىمەن داريدى. ءتىل وشپەيدى، قانداي قيىندىقتا دا ءتىل ءوز ۇرپاعىنىڭ قانىنا، جانىنا ءوز ۇرىعىن ەگىپ، ومىرشەڭ كۇي كەشە بەرەدى.
جۇرگىزۋشى:
تۋعان ءتىلىم – تىرلىگىمنىڭ ايعاعى ءتىلىم باردا ايتىلار سىر ويداعى. وسسە ءتىلىم مەن دە بىرگە وسەمىن، وشسە ءتىلىم مەن دە بىرگە وشەمىن. دەپ اقىن ءابدىلدا تاجىبايەۆ جىرلاسا، وعان بۇگىنگى ينتەللەكتۋالدى ويىندى ۇيىمداستىرىپ وتىرعان سىنىپ جەتەكشىمىز ايسۇلۋ اپاي دا؛
تۋعان ءتىلىم - تىرلىگىمنىڭ ايعاعى، كوك بايراعىم مىقتى بولسىن قولداعى. 20 جىلدىق تويىمىز دا بۇگىنگى، باقىتىمىز بولار ءبىزدىڭ ول - داعى.
تۋعان ءتىلىم - تىرلىگىمنىڭ ايعاعى، قازاعىمنىڭ بۇزىلماسىن قايماعى. ەركىندىگى ماڭگىلىككە ەلىمنىڭ، جەلبىرەسىن كوگىمدە كوك بايراعى.- دەپ ءۇن قوسادى.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بايانداۋىشقا ارنالعان جاتتىعۋ جۇمىسى. (پرەزەنتاسيا تۇرىندە)
