ۇلت ۇستازى — احمەت بايتۇرسىن ۇلى
«وقۋسىز حالىق قانشا باي بولسا دا، ءبىراز جىلداردان كەيىن ولاردىڭ بايلىعى ءبىلىمدى حالىقتاردىڭ قولىنا كوشەدى».
احمەت بايتۇرسىن ۇلى 1872 جىلى قىركۇيەكتىڭ 5-ىندە، قوستاناي وبلىسىنداعى سارىتۇبەك اۋىلىندا دۇنيەگە كەلدى. ازان شاقىرىپ قويىلعان اتى — شوشاق. ول قازاق ءتىلى عىلىمىنىڭ، قازاق كاسىبي جۋرناليستيكاسىنىڭ، قازاق ادەبيەتتانۋىنىڭ نەگىزىن قالادى. سول ءۇشىن دە «ۇلت ۇستازى» دەپ اتالدى.
احمەت بايتۇرسىن ۇلى 1884 جىلى اۋىل مەكتەبىن، 1891-دە ورىنبورداعى مۇعالىمدەر مەكتەبىن اياقتادى. العاشقى كىتابى 1909 جىلى «قىرىق مىسال» اتىمەن جارىق كوردى. ايگىلى پۋشكين، لەرمونتوۆ، ۆولتەر، نادسوننىڭ ولەڭدەرىن قازاق تىلىنە اۋداردى.
احمەت بايتۇرسىن ۇلى 1910 جىلدان باستاپ قازاق ءتىلىن عىلىمي تۇرعىدا زەرتتەي باستادى. ول قازاق ءتىلىنىڭ بارلىق ەرەجەلەرىن ساقتاي وتىرىپ، توتە جازۋ ۇلگىسىن جاساپ شىعاردى. بۇل ەڭبەگى 1912 جىلى «وقۋ قۇرالى» اتىمەن باسىلدى. سونىمەن قاتار، قازاق ءتىلى جايلى العاشقى وقۋلىق «ءتىل — قۇرال» كىتابىنىڭ اۆتورى.
1913-1918 جىلدارى توتە جازۋمەن «قازاق» گازەتىن شىعاردى ءارى رەداكتورى بولدى. بۇل ارقىلى قازاق كاسىبي جۋرناليستيكاسىنىڭ نەگىزىن قالادى.
«قازاق» گازەتى باسىلىم عانا ەمەس، الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ رەسمي ءۇنى بولدى. گازەتتەگى ماقالالار ارقىلى قازاق اۆتونومياسىن قۇرۋ، وزىندىك اسكەر جاساقتاۋ سەكىلدى وزەكتى ماسەلەلەردى كوتەردى.
ال «ادەبيەت تانىتقىشى» ەڭبەگى ارقىلى قازاق ادەبيەتتانۋ عىلىمىنىڭ تۇڭعىش زەرتتەۋ كىتابىن جازدى. سونىمەن بىرگە، اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ شىعارمالارىن زەردەلەپ، «قازاقتىڭ باس اقىنى» اتتى تۋىندىسىن جازدى.
احمەت بايتۇرسىن ۇلى 1937 جىلى تامىزدا قاماۋعا الىنىپ، التى ايدان كەيىن، 8 جەلتوقساندا قايتىس بولدى.
You Might Also Like
-
باياعى وتكەن زاماندا قولتىراۋىن مەن ءپىل بىر-بىرىنە عاشىق بولىپتى دەيدى. سوسىن ولار دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرەتىن توي جاساپ شاڭىراق كوتەرەدى. ءوزارا ماحابباتتارىنىڭ كۇشتىلىگى سونداي — بىر-بىرىنە ءوزد...
-
تار كيىمدەر اعزاداعى تىندەردىڭ قانمەن ازىقتانۋىنا بوگەت بولادى. ءارقاشان ەركىن قوزعالۋعا جانە دەنەنىڭ دەم الۋىنا بوگەت بولمايتىن كيىمدەر كيۋ كەرەك. قىس ايلارىندا كيىلەتىن نەيلون جانە سينتەتيكالىق ما...
